مقیاس

مقیاس در نقشه عبارت است از نسبت طول اندازه گیری شده روی نقشه به طول افقی مشابه روی زمین یا به عبارت دیگر مقیاس عبارت است از نسبت طول ab روی نقشه به طول AB افقی روی زمین.

محتویات

[نهفتن]

کاربرد مقیاس[ویرایش]

برای ثبت در نقشه‌کشی مکانیک و ثبت قطعات کوچک معمولا نقشه به اندازه واقعی یا ۱:۱ ترسیم می‌شود، و در صنعت الکترونیک نقشه معمولا بزرگتر از اندازه واقعی ترسیم می‌شود(مثلا ۱۰ برابر بزرگتر) که در این صورت مقیاس نقشه ۱۰:۱ خواهد بود.در نقشه‌های ساختمانی اکثرامقیاس نقشه عددی است کسری که صورت آن یک و مخرج آنعددی صحیح است که نقشه به نسبت آن کوچک شده‌است.

روشهای استفاده از مقیاس در نقشه[ویرایش]

مقیاس ساده:

که به صورت کلی آن $1\over 1000$ می‌باشد و در کشورهایی که دارای سیستم متریک هستند مورد استفاده است و معین کننده این است که 1mm روی نقشه مساوی 1 متر روی زمین می‌باشد.مثلاً $1\over 25000$ یعنی 1mm روی نقشه مطابق 25 متر روی زمین است.

مقیاس مرکب:

در کشورهایی که سیستم غیر متریک دارند مانند آمریکا و انگلیس از این مقیاس استفاده می‌کنند مثلاً $2in\over 5Mi$ یعنی 2 اینچ روی نقشه مطابق 5 مایل روی زمین می‌باشد.

مقیاس خطی:

عبارت است از خطی که به تقسیمات مساوی افراز شده و هر قسمت آن طول معینی از نقشه را در روی نقشه نشان می‌دهد.از مزایای مقیاس خطی این است که اگر نقشه در اثر عوامل جوی تغییر بعد داد مقیاس خطی هم تغییر بعد می‌دهد واندازه گیری با این مقیاس روی نقشه با مقدار افقی آن در زمین مطابقت می نماید.

انواع نقشه از نظر مقیاس[ویرایش]

برای کاربردهای محاسباتی و استفاده آسان از نقشه، آنها را از نظر مقیاس به طریقه زیر دسته بندی می نمایند:

نقشه‌های خیلی بزرگ مقیاس که مقیاس آنها $1\over 500$ و $1\over 100$ است و معمولاً آنها را پلان می‌گویند.
نقشه‌های بزرگ مقیاس که مقیاس آنها $1\over 10000$ و $1\over 500$ است که نقشه‌های مهندسی و اجرایی را شامل می‌شود.
نقشه‌های متوسط مقیاس که مقیاس آنها بین $1\over 50000$ و $1\over 10000$ است.
نقشه‌های کوچک مقیاس که مقیاس آنها از $1\over 250000$ به بالا می‌باشد که معمولاً به آنها اطلس یا نقشه جغرافیایی می‌گویند.

مقیاس‌های متداول[ویرایش]

مکانیک[ویرایش]

1:1
1:2.5
l:5
1:10
1:25

معماری[ویرایش]

1:10
1:20
1:50
1:100
1:150
1:200
1:250
1:500
1:1000

شهرسازی و زمین‌شناسی[ویرایش]

1:25000
1:50000
1:250000

روش تبدیل مقیاس نقشه به اندازه واقعی[ویرایش]

برای بدست آوردن اندازه واقعی باید اندازه ترسیم شده روی نقشه رادر مخرج مقیاس ضرب نمود (به شرط آنکه صورت مقیاس یک باشد).
با استفاده از اشل معماری میتوان مقیاس‌های مشهور را از روی خط‌کش خواند

اشل همان خط کش دارای 3وجه و 12 مقیاس را گویند .

نکات مهم[ویرایش]

در نرم‌افزارهای کامپیوتری مانند اتوکد، آرشیکد و... در بخش پرینت (پلات) میتوان مقیاس را تعریف کرد.
زوایا هیچگاه به مقیاس کوچک یا بزرگ رسم نمی‌شوند.
مقایس نقشه هادر جدول مشخصات، ویا زیر همان نقشه نوشته می‌شود.
برای تعیین مقیاس یک نقشه باید طولهای مختلف نقشه رااندازه گرفت، و بر اندازه نوشته شده تقسیم کرد.
مقیاس واحد ندارد.

رابطه مقایس و گروه‌های خطی در ترسیم نقشه[ویرایش]

برای ترسیم نقشه برای مشخص کردن ضخامت خطوط ترسیمی باید برای هر نقشه با مقیاس مشخص از گروه خطی مشخصی استفاده نمود که به شرح زیر است.[۱]

مقیاس	شماره راپید (گروه خطی)
۲۰:۱	۱٫۲ میلی‌متر
۲۵:۱	۰٫۸ میلی‌متر
۵۰:۱	۰٫۶ میلی‌متر
۱۰۰:۱	۰٫۳ میلی‌متر

مقیاس‌های متداول
مکانیک
•1:1
•1:2.5
•l:5
•1:10
•1:25
معماری
•1:50
•1:100
•1:150
•1:200
•1:250
•1:500
•1:1000
شهرسازی و زمین‌شناسی
•1:25000
•1:50000
•1:250000
روش تبدیل مقیاس نقشه به اندازه واقعی

1.برای بدست آوردن اندازه واقعی باید اندازه ترسیم شده روی نقشه رادر مخرج مقیاس ضرب نمود (به شرط آنکه صورت مقیاس یک باشد).
2.با استفاده از اشل معماری میتوان مقیاس‌های مشهور را از روی خط‌کش خواند

نکات مهم

•در نرم‌افزارهای کامپیوتری مانند جی آی اس و اتوکد، آرشیکد و... در بخش پرینت (پلات) میتوان مقیاس را تعریف کرد.
•زوایا هیچگاه به مقیاس کوچک یا بزرگ رسم نمی‌شوند.
•مقایس نقشه هادر جدول مشخصات، ویا زیر همان نقشه نوشته می‌شود.
•برای تعیین مقیاس یک نقشه باید طولهای مختلف نقشه رااندازه گرفت، و بر اندازه نوشته شده تقسیم کرد.
•مقیاس واحد ندارد.

رابطه مقایس و گروه‌های خطی در ترسیم نقشه :

برای ترسیم نقشه و برای مشخص کردن ضخامت خطوط ترسیمی باید برای هر نقشه با مقیاس مشخص از گروه خطی مشخصی استفاده نمود که به شرح زیر است.

مقیاس شماره راپید (گروه خطی)
۲۰:۱ ۱٫۲ میلی‌متر
۲۵:۱ ۰٫۸ میلی‌متر
۵۰:۱ ۰٫۶ میلی‌متر
۱۰۰:۱ ۰٫۳ میلی‌متر

ـــــــ فرآموش نگردد که اگرچه بعضی نقشه ها و مقیاس مربوط به آنها فقط ذر زمان و مکان خاصی کاربرد دارد ( مثل نقشه آب و هوایی یک کشور یا استان یا شهر در تاریخ و ساعت خاصی یا نقشه پیشروی کارگاه استخراج و یا پیشروی تونل ) بعضی دیگر ماندگار هستند و تا سالها جزو رفرنس ها تولیدات علمی و حرفه ای باقی می مانند ( نقشه های زمین شناسی - اکتشافی کشور فرانسه در مقیاس 1:25000 یا نقشه های 1:100000و 1:250000 زمین شناسی در کشور عزیزمان ایران .)

مقياس اندازه گيری (مقياس متغير)

در اين درس شما با نحوه تعيين مقياس اندازه گيری در تحقيق خود آشنا می شويد.

اهداف درس

تعريف مقياس اندازه گيری و انواع مقياس ها
خصوصيات يک مقياس اندازه گيری خوب
سوالات مهم در کجا مطرح می شوند؟
ويژگی ها و نحوه بيان سوالات مهم چگونه است؟

درس بعدی

يکی از ويژگيهای متغير قابليت اندازه گيری آن است. چنانچه از وزن به عنوان يک متغير نام ببريم بهترين راه اندازه گيری آن بر اساس کيلوگرم يا گرم می باشد در مورد قد هم سانتيمتر يا متر از عهده آن برمی آيد. اما در مورد رضايت بيماران از نحوه ارائه خدمات يا ميزان شنوائی يا ناتوانی و معلوليت از چه ملاکهائی بايد استفاده کرد. برای اندازه گيری يک عنصر نياز به مقياس اندازه گيری وجود دارد. مقياس اندازه گيری کمک می کند تا شما امکانی را برای اندازه گيری يک متغير تعريف نمائيد. برای اينکار لازم است با مقياسهای اندازه گيری متداول و مرسوم آشنا شويد. چهار دسته عمده از متغيرها عبارتند از:

مقياس اسمی: اين مقياس شامل يک يا جند گروه با طبقه است که از نظر کيفی با هم متفاوتند اما بين گروهها هيچگونه ارجحيتی وجود ندارد. (مثال) ممکن است برای هر گروه يا طبقه شماره ای در نظر گرفته شود که ارزش ندارد بلکه جنبه" کد" يا شناسائی دارند.
مقياس رتبه ای: اين مقياس نسبت به مقياس اسمی خصوصيت اضافه ای دارد که در بين گروهها از نظر متغير مورد نظر برتری وجود دارد اما اين برتری قابل سنجش و مقايسه با ساير گروهها نيست . گروهها هم يکسان نيستند. گروهها نسبت به هم روی پله های يک نردبان قرار گرفته اند. (مثال)
مقياس فاصله ای: در اين مقياس فاصله بين گروهها با هم مساوی در نظر گرفته شده است. اما صفر در اين مقياس فقدان خاصيت مورد نظر اندازه گيری نيست. اختلاف مساوی بين هرجفت از اعداد نمايانگر اختلاف مشابه در خصوصیت مورد اندازه گيری است. (مثال)
مقياس نسبی: در اين مقياس خصوصيت اضافی آن است که صفر دليلی برای فقدان خاصيت مورد اندازه گيری است و در نتيجه نسبت بين اعداد در اين مقياس همان نسبت مقدار خاصيت مورد اندازه گيری است. (مثال)

شما به عنوان محقق برای اندازه گيری متغير خود ضروری است تا دست به انتخاب مقياس اندازه گيری بزنيد. تعريف مقياس و نوع رده ها یا گروه هائی که در مقياس خود در نظر می گيريد بر عهده شماست که بايدمبتنی بر خصوصت علمی قدرت و رجحان مقياس باشد. نکته مهم آنکه قدرت و برتری مقياس های فوق بتدريج از مقياس اسمی به مقیاس نسبی افزايش می يابد و شما بايد هميشه از قویترين مقياس برای سنجش استفاده نمائيد. (مثال)
يک مقياس خوب بايد دارای ويژگيهای زير باشد:

علمی : بر گرفته ومتناسب با اصول علمی باشد.
جامع : : بتواند تمام موارد متغيررا شامل شود.
مناسب : برای اندازه گيری آن متغير باشد.
قوی : تلاش شود قويترين مقياس باشد.
غير قابل جمع : رده های مشترک نداشته باشد.
رده های کافی : موردی را فراموش نکرده باشيم.
رده های تعريف شده : گروهها و رده های آن تعريف شده باشند.
عملی : قابليت انجام داشته باشد.

مقیاس

محتویات

کاربرد مقیاس[ویرایش]

روشهای استفاده از مقیاس در نقشه[ویرایش]

انواع نقشه از نظر مقیاس[ویرایش]

مقیاس‌های متداول[ویرایش]

مکانیک[ویرایش]

معماری[ویرایش]

شهرسازی و زمین‌شناسی[ویرایش]

روش تبدیل مقیاس نقشه به اندازه واقعی[ویرایش]

نکات مهم[ویرایش]

رابطه مقایس و گروه‌های خطی در ترسیم نقشه[ویرایش]

مطالب مشابه :

مقیاس

انتصاب مشاور جوان فرماندار شوش با حکم استاندار خوزستان

گزارشی اززلزله های اخیربم

سنگ تمام استاندار برای « لامرد » در جلسه شورای اداری

گزارش تصویری/ استاندار فارس در لارستان،خنج و اوز

تغییرات مدیریتی در فارس قوت گرفت/گزینه های احتمالی استانداری فارس

سخنی با استاندار