مسجد و پـیشگیری از جرم
مقدمه
یكی از اجتماعات دینی كه هر فرد مسلمان با آن هر روز سر و كار دارد مسجد و برگزاری نماز جماعت آن است. در آیات و روایات متعددی به حضور در جماعت مساجد سفارش اكید شده و بهره¬ها و ثوابهایی بر آن مترتب گشته است؛ مثلاً در آیه 43 سوره ی مباركه بقره اشاره به بحث جماعت شده است؛ « وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعینَ » و یا در روایتی، لقمان به فرزندش می فرماید:
« وَ صَلِّ فِی جَمَاعَةٍ وَ لَوْ عَلَى رَأْسِ زُج »
ای پسرم نمازت را با جماعت بخوان هر چند بر سر نیزه باشد.
و بر ترك آن نیز عقوبت مترتب شده است و علاوه بر این موارد، برای رفتن به مسجد و ماندن در آن ثوابهائی نقل شده است؛ مانند این روایت از پیامبر6:
« مَنْ مَشَى إِلَى مَسْجِدٍ مِنْ مَسَاجِدِ اللَّهِ فَلَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ خَطَاهَا حَتَّى یَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجَاتٍ »
هر كس به سوی مسجدی از مساجد خدا روانه شود، برای هر گاهی كه بر می دارد، ده حسنه برای او نوشته شده و ده گناه از او آمرزیده و ده درجه بردرجاتش افزوده می شود.
وهمچنین این سخن پیامبر6 كه به اباذر فرمودند:
« یَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ یُعْطِیكَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِیهِ دَرَجَةً فِی الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّی عَلَیْكَ الْمَلَائِكَةُ وَ یُكْتَبُ لَكَ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِیهِ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحَى عَنْكَ عَشْرُ سَیِّئَات »
ای اباذر خداوند متعال تا وقتی كه در مسجد نشسته ای در مقابل هر نفسی كه می كشی درجهای در بهشت به تو عطا می كند و فرشتگان بر تو درود می فرستند و در برابر هر نفس، ده پاداش به تو عطا و ده گناه از تو محو می شود.
حال در این جا سؤالی پیش می آید، كه علت این سفارش مؤكد بر نماز جاعت در مساجد برای چیست؟! چرا اسلام حتی عبادی ترین عمل مثل نماز را به جماعت گره زده است؟! و چرا شارع مقدس برای فرار از جماعت مجازات تعیین نموده است؟!.
شاید بتوان برای پاسخ به این سؤالات به این روایت امام حسن مجتبی 7 اشاره نمود؛
« مَنْ أَدَامَ الِاخْتِلَافَ إِلَى الْمَسْجِدِ أَصَابَ إِحْدَى ثَمَانٍ آیَةً مُحْكَمَةً وَ أَخاً مُسْتَفَاداً وَ عِلْماً مُسْتَطْرَفاً وَ رَحْمَةً مُنْتَظَرَةً وَ كَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَى الْهُدَى أَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًى وَ تَرْكَ الذُّنُوبِ حَیَاءً أَوْ خَشْیَةً »
كسی كه همواره به مسجد رفت¬وآمد كند یكی از این هشت فائده به او خواهد رسید:
1-استفاده ی آیه روشنی از قرآن. (یعنی یكی از شبهات شخص بر طرف می شود)
2-یافتن رفیق نیكو.
3-فراگیری علم تازه.
4-برخورداری از رحمتی كه در انتظارش بود.
5-شنیدن سخنی كه راهنمای راه است.
6-از انحراف (جرم ) در امان باشد.
7-موجب ترك گناه از روی حیا باشد.
8-موجب ترك گناه از روی ترس باشد.
با توجه به این روایت و از آنجائی كه فلسفه ی وجودی مسجد برای ایجاد جماعت است، شاید مهمترین این فوائد، مسئله دوری از انحراف و جرم باشد.
مسجد از حیث احكام، آداب، مكان و حالات موجود در آن به گونه¬ای است كه بر روح و جسم فرد اثر فوق العاده¬ای می¬گذارد كه باعث آرامش روحی فرد می¬شود كه این خود علت اساسی در پیشگیری از جرم تلقی می-شود.
از آنجائی كه دولت¬های مختلف از گذشته تا به حال به مسئله پیشگیری از جرم پرداخته¬اند تا به این پرسش اساسی پاسخ گویند، كه چه عاملی انسان را بسوی جرم سوق می¬دهد؟؛ لذا در دهه اخیر علم نوین جرم شناسی كه شاخه¬ای از علم حقوق است، پا به عرصه گذاشته تا پاسخگوی این سؤال مهم باشد.
در پاسخ به این كه علل اساسی وقوع جرم چیست؟ جوابهای متعددی بیان شده كه هر كدام از آنها به عنوان یك دیدگاه جداگانه مطرح شده است كه دارای طرفدارانی نیز در بین علماء جرم شناسی می¬باشد.
با توجه به مطالبی كه در مسئله علل وقوع جرم در ستور اخیر گذشت، اگر با دقت به احكام جاری در مسجد، آداب و كیفیات اعمال در آن نظاره شود، قطعاً ملاحظه خواهد شد كه این عمل دینی(حضور در نماز جماعت در مسجد آن هم بصورت مداوم) تمام عللی كه سبب وقوع جرم است و مكاتب مختلف غربی به آن اشاره نموده¬اند را مداوا خواهد نمود.
در بخش نخست این مقاله به احكام جاری در مسجد، آداب و كیفیات اعمال كه مؤثر در پیشگیری از جرم هستند، پرداخته می شود و در بخش دیگر به عواملی همچون مكان، نوع ساختمان مسجد با كتیبه های آن و رنگ های به كار رفته در آن كه در جلوگیری از جرم، مؤثر است، پرداخته می¬شود.
بخش اول: احكام و آداب مربوط به مسجد و پیشگیری از جرم
مبحث اول: مسجد و تربیت كودك
بر اساس دو آیه « یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ » و آیه ی « الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا » كودكان را از همان اوان كودكی باید وارد مساجد نمود تا سبب تعلیم و تربیت دینی آنها فراهم گردد، زیرا علت وقوع بعضی از جرائم را باید در همان انحرافات افراد، در دوران كودكی جستجو نمود. لذا در تعالیم اسلامی به ضرورت ادب در دوران كودكی اشاره شده است حضرت امام علی7 در نامه¬اش به امام حسن7 می¬نویسد: در تربیت تو شتاب كردم پیش از آن كه دل تو سخت شود و عقل تو به چیز دیگری مشغول شود و در جایی دیگر تربیت خوب، توسط والدین را یكی از حقوق فرزند بر می¬شمرد .
در مكتب اثبات¬گرائی روانی نیز به همین امر مهم پرداخته شده است كه علت وقوع جرم، همان انحرافات فرد در دوران طفولیت است و رابطه مستقیمی با آن انحرافات دارد .
فروید كه یكی از طرفداران این تفكر است، انسان را به «نهاد» و« من» و «منِ برتر» تقسیم می كند و می¬گوید: كه «نهاد» به دنبال كامجوئی و خوشی است و «من» نهاد را به سوی لذت سوق می¬دهد و «منِ برتر» آن دو را كنترل می كند.
حال اگر «منِ برتر» نتواند به دلیل اختلال، وظیفه¬اش را انجام دهد در این صورت شخص مرتكب جرم خواهد شد. فروید می¬گوید: شكل¬گیری این منِ برتر در دوران كودكی است و در واقع او معتتقد است كه « بچگی پدر انسان است » ؛ لذا اگر كودك همانگونه كه در اسلام سفارش شده در همان سنین تربیت شود در آینده از انحراف او پیش¬گیری خواهد شد.
مبحث دوم: مسجد و ایجاد فرهنگ دینی و پرورش تمایلات دین مدارانه
یكی از احكامی كه مربوط به مسجد است بحث دوری جستن از داد و ستد و مظاهر دنیوی است تا به تدریج دنیا¬گرائی و حبّ آن از دل بیرون شود آنچه مسلم است این حبّ دنیا است كه سبب¬الاسباب جرائم و گناهان است .
همین امر سبب می¬شود كه در نظر شخص دنیا و ما¬فیها تنزل یابد و شخص از این كه خودش را به هر سختی بیاندازد تا به مالِ دنیا برسد، باز می¬دارد.
تئوری فرصت كه یكی از دیدگاههای نظریه فشار (( strain theory است براین نظر است كه انسان دارای یك سری تمایلات مادی است كه یا به آنها دست می¬یابد و كامروا می¬شود و یا به آنها نمی¬رسد كه در این صورت شخص یا منزوی میشود یا برای رسیدن به آنها راه میانبر را انتخاب كرده و دست به جرم می¬زند . در حالی كه اهالی مسجد این رویكرد را اشتباه انگاشته و بر این باورند كه تمایلات انسانی منحصر در امیال مادی نیست، بلكه یكی سری امیالی وجود دارد كه بر گروه اول برتری دارند مانند تمایلات معنوی در تمام ابعاد آن مثلاً در بعد اجتماعی مثل ایثار و یا در بعد فرهنگی مثل تعبد و دینداری و... ؛ بنابراین این خود یك نوع فرهنگ است كه شخص اهل مسجد آن را بر می¬گزیند و یك انتخاب دینی انجام می¬دهد و دست به عمل نا مشروع نمی¬زند، بر خلاف دو دیدگاه یادگیری و معاشرتهای تدریجی كه از زیر مجموعه¬های نظره فشار محسوب می¬شوند.
علاوه بر موارد مذكور شركت در نماز جماعت خود حالتی از فرمانبری مأموم از امام جماعت است؛ مثل اینكه او نباید پیش از امام به ركوع یا سجده برود، همین امر خود عامل تربیتی است كه شخص را منقاد به احكام می-نماید كه حال تعبد و قانون¬مداری را در شخص نهادینه می¬نماید و جلوی خود سری و كبر را می¬گیرد .
مبحث سوم: مسجد و جلوگیری از حس رها¬شدگی
یكی از عللی كه در جوامع مهاجر پذیر باعث رشد جرائم شده است، « حس رها شدگی » كه افراد گرفتار آن می¬شوند؛ یعنی شخص احساس داشتن آبرو و حیثیت نمی كنند. در حالی كه مسجد به انسان هویت، شخصیت و حیثیت می¬دهد و شخص مهاجر در صورتی كه اهل مسجد باشد بلافاصله از این حس، رهائی خواهد یافت و حتی الگوی جامعه خویش نیز خواهد شد.
در روایتی از امام صادق 7آمده است كه:
« لَا یَأْتِی الْمَسْجِدَ مِنْ كُلِّ قَبِیلَةٍ إِلَّا وَافِدُهَا وَ مِنْ كُلِّ أَهْلِ بَیْتٍ إِلَّا نَجِیبُهَا یَا فَضْلُ لَا یَرْجِعُ صَاحِبُ الْمَسْجِد »
ای فضل از هر جمعی تنها آنان كه ( در فضائل ) از همه برترند و به منزله ی الگو برای گروه خود هستند، به مسجد می آیند.
مبحث چهارم: مسجد و ایجاد خوش نامی
یكی از دیدگاه¬های موجود در جرم شناسی نظریه برچسب زنی است، این نظریه این مطلب را بیان می¬كند كه وقتی جامعه برچسبِ بد نامی به فرد می¬زند، شخص پنداری از خود پیدا می¬كند كه به آن برچسب مجرمانه گفته می¬شود و همین امر است كه سبب می¬شود كه شخص، دست به انجام جرمی بزند؛ لذا در آموزه¬های دینی سفارش به دوری از مواضع تهمت شده است .
اما وقتی شخصی كراراً در مسجد حضور می¬یابد قطعاً نیك¬نامی را برای خودش به ارمغان خواهد آورد كه در این باره پیامبر 6فرمودند:
« إِذَا رَأَیْتُمُ الرَّجُلَ یَعْتَادُ الْمَسَاجِدَ فَاشْهَدُوا لَهُ بِالْإِیمَانِ لِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّه »
هنگامی كه دیدید شخصی به رفت و آمد به مسجد مداومت می¬كند وی را مؤمن بخوانید؛ زیرا خداوند می¬فرماید: تنها مؤمنان هستند كه مساجد الهی را آباد می¬كنند... و این نام نیكی را كه خداوند از شخص در میان مردم رواج می¬دهد بهتر از اموالی است كه كه دیگران بدست می¬آورند .
مبحث پنجم: مسجد و تقویت حس برابری
یكی از حالاتی كه در نماز جماعت وجود دارد حالت برابری است؛ به این معنی كه در صفوف نماز و در نشستن در داخل مسجد هیچ شخصی بر دیگری برتری ندارد و فرقی بین غنی و فقیر و بین حاكم و محكوم نیست و... .
حال چنین شخصی وقتی، هیچ تفاوتی را بین خودش و دیگران حس نمی¬كند، در خواهد یافت كه در اسلام هیچ تبعیضی وجود ندارد و تنها برتری تقواست كه آن هم امری درونی است و در جامعه بشری یك امر درونی در حقوق بین شهروندان تأثیری ندارد و همه در برابر قانون مساوی هستند؛ بنابراین این شخص همین امر را در تمام امور زندگی بشر تسرّی خواهد داد و در خواهد یافت در اسلام بین حاكم و محكوم در رسیدگی قضائی هیچ فرقی نیست و برابری در اجرای عدالت وجود دارد، همین حس موجب می¬شود شخص دچار پرخاشگری و كجروی نشود.
در دیدگاه جرم شناسی ماركسیستی، علت وقوع جرم، ساختار جامعه است كه توسط طبقه حاكمان شكل می-گیرد و عده¬ای بیچاره از طبقه محكوم، بر چسب مجرمیت می¬خورند؛ لذا قائل شدند كه باید تدبیری اندیشیده شود كه محكومان برابر حاكمان باشند .
البته جرم شناسی فمنیستی نیز به همین اختلاف و نا¬برابری اشاره دارد ولی با این فرق كه این نابرابری بین دو جنس مذكر و مؤنث وجود دارد، كه با توجه به آنچه ذكر شد این نابرابری نیز مرتفع خواهد بود.
مبحث ششم: مسجد و تشویق به جمع¬گرائی
همان¬طوری كه در مقدمه بحث گذشت، مسجد از ابتدای تشكیل آن در صدر اسلام برای ایجاد اجتماعات و ترویج هنجارهای متكی بر ارزشهای دینی بنا نهاده شده است و خود این امر افراد را نسبت به پیوندهای اجتماعی ترغیب می¬نماید و این خود بر اساس نظریه جرم شناسی جمهوری خواهی باعث پیشگیری از جرم خواهد شد .
برای اثبات این مدعی می¬توان به همان روایاتی كه در باب تشویق شركت در جماعت و مسجد و سرزنش دوری از جماعت، اشاره نمود از قبیل این روایت از امام صادق 7كه فرمودند:
« إِنَّ أُنَاساً كَانُوا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص أَبْطَئُوا عَنِ الصَّلَاةِ فِی الْمَسْجِدِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَیُوشِكُ قَوْمٌ یَدَعُونَ الصَّلَاةَ فِی الْمَسْجِدِ أَنْ نَأْمُرَ بِحَطَبٍ فَیُوضَعَ عَلَى أَبْوَابِهِمْ فَتُوقَدَ عَلَیْهِمْ نَارٌ فَتُحْرَقَ عَلَیْهِمْ بُیُوتُهُمْ » ؛
در زمان رسول الله 6 برخی از مردم نسبت به رفتن به مسجد و شركت در نماز كوتاهی می¬كردند ایشان فرمودند: نزدیك است دستور دهیم خانه های كسانی كه، نمازِ در مسجد را ترك می¬كنند، بر سرشان بسوزانیم.
مبحث هفتم: مسجد و تقویت نظم پذیری
یكی از مسائلی كه سبب و انگیزه وقوع جرم را فراهم می¬كند، بحث بی¬نظمی است؛ یعنی اگر شخصی وارد محیطی شود كه فاقد نظم است، این امر او را نیز ترغیب به بی¬نظمی می¬كند. شما تصور كنید كه دانش آموزی در حال خوردن ساندویچ وارد كلاسی می¬شود كه تكه¬های كاغذ در آن ریخته شده است همین امر باعث می¬شود كه این دانش آموز نیز كاغذ ساندویچش را به كف كلاس پرت نماید، در صورتی كه این وضع بر كلاس حكفرما نبود، احتمال بیشتری وجود داشت كه این دانش آموز زباله-اش را به زمین نیاندازد.
با ذكر این مثال می توان پی¬برد، شاید بعضی از دستورات وارده در رابطه با مساجد، مثلاً نظافت مساجد ، نهی از ورود به مسجد با دهان بد بو و نهی از آب دهان انداختن در مساجد و ... برای اشاره به همین امر باشد؛ مثلاً حضرت علی7در رابطه با آب دهان ریختن در مساجد می فرمایند:
« مَنْ وَقَّرَ الْمَسْجِدَ مِنْ نُخَامَةٍ لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ضَاحِكاً قَدْ أُعْطِیَ كِتَابَهُ بِیَمِینِهِ وَ إِنَّ الْمَسْجِدَ لَیَلْتَوِی عِنْدَ النُّخَامَةِ كَالْتِوَاءِ أَحَدِكُمْ بِالْخَیْزَرَانِ إِذَا وَقَعَ بِهِ »
كسی كه به احترام مسجد از انداختن اخلاط در آن خودداری كند در روز قیامت با سرور و شادمانی در حالی كه نامه اعمالش را در دست راستش دارد خداوند متعال را ملاقات می¬كند، و كسی كه در مسجد خِلط می¬اندازد مسجد (از نفرت) به خود می¬پیچد، همان¬طور كه اگر كسی شما را با چوب خیزران بزند از شدت درد به خود می¬پیچید.
بخش دوم: آثار عوامل محیطی در پیشگیری از جرم
حضرت علی 7در رابطه « تأثیر عوامل محیطی در رفتار و اثر¬پذیری انسان » در بخشی از خطبه 13 می فرماید:
« بِلَادُكُمْ أَنْتَنُ بِلَادِ اللَّهِ تُرْبَةً وَ أَبْعَدُهَا مِنَ السَّمَاءِ بِهَا تِسْعَةُ أَعْشَارِ الشَّرِّ الْمُحْتَبَسُ فِیهَا بِذَنْبِه »
خاك شهر شما بد¬بوترین خاك¬هاست، از همه جا به آب نزدیك¬تر و از آسمان دورتر است و نه دهم شر و فساد در پناه شهر شما نهفته است، هر كسی¬كه در شهر شما باشد گرفتار گناه می¬شود.
یك محقق ژاپنی با انتشار یافته‌های تحقیقات خود مدعی شد كه مولكول‌های آب نسبت به مفاهیم انسانی تأثیر پذیرند. نظریه این محقق ژاپنی كه تاكنون از سوی مؤسسات علمی فیزیكی و زیست‌شناسی مورد تأیید قرار گرفته است، مبتنی بر بررسی نمونه‌های فراوانی از كریستال‌های منجمد شده آب و مقایسه آن با یكدیگر است.
دكتر ایموتو در كنار بطری آبی صدا زده است كه: « دوست دارم »، و سپس آب را منجمد كرده و مولكول آب را زیر میكروسكوپ بررسی نموده و مشاهده كرده است كه مولكول آب بسیار شكل منظم و زیبائی به خود گرفته است. بعد در كنار بطری آب دیگری صدا زده است كه : دوست ندارم، مولكول آب بسیار شكل نامنظمی به خود گرفته است، این موضوع در تمام مجامع علمی دنیا مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شده است.
در پي انتشار گزارش تأثيرپذيري مولكول‌هاي آب از موسيقي و مفاهيم معنوى، مشخص شد كه یك دختر ایرانی هم با پیگری این سوژه، به یافته‌های جدید و جالب توجهی دست یافته است حمیده بیطرف، با بررسی تأثیر صداها و كلمات بر بلورهای موادی همچون آب، قلع و نبات به نتایج جدیدی دست یافته و با ارائه آنها در جشنواره جوان خوارزمی برنده شده است.
این پروژه به بررسی تأثیر انواع صدا و نوشته بر ریزساختار و درشت ساختار مواد پرداخته و ضمن اشاره به اثر عوامل مذكور بر ساختار مواد در حالت مایع، تأثیر آن را در ساختار حالت جامد مواد مختلف مانند یخ، آلیاژ قلع، جیوه، نبات و سولفات مس نشان می‌دهد. دانه‌بندی مواد وقتی در حالت مایع در معرض صدای دلنشین، موسیقی آرام و نوشته با مفاهیم خوب قرار می‌گیرد، حالت منظم و در مقابل صدای ناهنجار، موسیقی تند یا نوشته با مفاهیم بد حالت نامنظم و در معرض آهنگ مذهبی (صوت قرآن) و نوشته‌های مذهبی منظم‌ترین حالت خود را به دست می‌آورد.
طبق بررسی¬های انجام شده بر روی نتایج آزمایشات مربوط به نوشته می¬توان به این نتیجه رسید كه احساسات شخص نویسنده، عامل انتقال این تأثیرات بوده و نتایج این آزمایش به استنادات قرآنی بسیار نزدیك است.
مواد، در حالت مایع تحت تأثیر موسیقی و نیز عقاید و احساسات اشخاصی كه با آنها سر و كار دارند بوده و به-عبارتی تحت تأثیر صداها و محیط اطراف خود هستند؛ لذا از بررسی شكل ساختار مواد می¬توان به سرگذشت آنها پی¬برد. ساختار مواد، بسته به نوع صدا، مفهوم نوشته و یا احساسات فرد نویسنده می¬تواند تغییر كند. مواد موجود در دنیا دارای شعور ذاتی بوده و این موضوع در آیات متعددی از قرآن كریم تأیید شده است .
با توجه به پژوهش¬های انجام شده در این رابطه آیا می¬توان تأثیر مسجد را كه در آن هر آنی صدای قرآن، اذان شنیده میشود، بر انسان منكر شد؟. شاید بتوان گفت: درروایاتی كه برای نشستن در مسجد فضیلتی ذكر شده است اشاره به همین امر دارد. حضرت علی7در این رابطه می¬فرمایند:
« الْجَلْسَةُ فِی الْجَامِعِ خَیْرٌ لِی مِنَ الْجَلْسَةِ فِی الْجَنَّةِ »
نشستن در مسجد برای من بهتر است از نشستن در بهشت
و یا در روایاتی كه بحث از نوشتن «آیة الكرسی» در دیوار مسجد، آمده است ، بخاطر همین امر باشد.
سخن پایانی
حضور مداوم در مساجد باعث ریشه¬كن شدن فساد و پدید آمدن جامعه¬ای برتر و عاری از هر گونه جرم خواهد شد.
در بسیاری از كتب و مقالات و اجلاسیه¬های سالانه نماز به بحث از تأثیر نماز در سالم سازی اجتماع اشاره شده است ، اما می¬توان با مباحثی كه به آنها پرداخته شد، این نتیجه را بدست آورد كه اگر نماز در مساجد برگزار شود بطور یقین، مشاهده خواهد شد كه بیش از پیش جرم و بزهكاری از جامعه رخت خواهد بست.
محمود حسین زاده خراسانی
منابع
1. قرآن
2.شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
3.حر عاملی، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه ی آل البیت، قم، اول، 1409 هجرى
4.كلینى رازى، محمد بن یعقوب بن اسحاق ، تهران دار الكتب الإسلامیة، چهارم، 1365
5.نهج البلاغة، محمد دشتی، قم، انتشارات پارسیان،1379
6.راشدی، حسن، نماز شناسی، تهران، ستاد اقامه ی نماز، 1378
7.طوسى، محمد بن حسن، تهذیبالأحكام، دار الكتب الإسلامیه، چهارم، تهران، بی تا
8.وایت، رابرت/ هینز، فیونا، جرم و جرم شناسی، علی سلیمی ، قم، مؤسسه حوزه و دانشگاه، 1383،
9.احسائى، ابن ابى جمهور، عوالی اللآلی، انتشارات سید الشهداء 7قم، اول1405، هجرى
10.حرانى حلبى، حسن بن على بن حسین بن شعبه، تحفالعقول، مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم،1404 هجرى
مطالب مشابه :
رویکرد بزه دیده محور در پیشگیری از جرم (قسمت پایان)
رویکرد بزه دیده محور در پیشگیری از طراحیهای محیطی و کتاب قانون جرائم
نقش باورهای دینی در پیشگیری از جرم
نوشته شده در تاريخ توسط شرایط محیطی اعم از در اسلام از کتاب پیشگیری از
روانشناسی کیفری
دانلود کتاب پیشگیری از از جرم از طریق طراحی این جهت بسیاری از جرائم توسط این
مسجد و پـیشگیری از جرم
علت وقوع بعضی از جرائم را باید در محیطی در پیشگیری از ای و طراحی توسط
جرم وانواع آن
برای پیشگیری از وقوع جرائم و نیز از عوامل محیطی را بنحوی طراحی نمود
برچسب :
کتاب پیشگیری از جرائم توسط طراحی محیطی