آشنایی با شهاب و شهاب‌سنگ‌ها (Meteor & Meteorite)

آشنایی با شهاب و شهاب‌سنگ‌ها (Meteor & Meteorite) :

 

بارش شهابی

بارش شهابی در آسمان

شهاب

   در ستاره‌شناسی به یک سیارک یا شهابوار که وارد جو زمين می‌شود شَهاب یا شَخانه می‌گویند. و به خط درخشانی که بر اثر ورود شهابوار یا حرکت آن در جو ایجاد می‌شود شهاب ثاقِب گفته می‌شود (واژه شهاب عربی و شخانه فارسی است).

   قطعه‌های صخره با فلز که در فضا شناورند شهابوار (Meteoroid) نام دارند. زمانی که این قطعــات وارد جو یک سیـــاره شوند ، شهــاب (Meteor) نامیده می‌شوند و زمانی که به سطح سیاره برخورد کنند شهاب‌سنگ (Meteorite) نام می‌گیرند. گوی آتشینی که به هنگام گذر یک شهاب از جو پدید می‌آید ، اصطلاحا آذرگوی نامیده می‌شود.

 

شهاب‌سنگ

شهاب‌سنگ 14 تنی

شهابسنگ ۱۴ تنی از جنس آهن-نيكل

* پيدا شده در ايالات متحده - ۱۹۰۲ *

   شهاب‌سنگ‌ها يا آذرگوی‌ها اجرام بزرگی هستند که بیشتر از سنگ و فلز تشکیل شده‌اند. این اجرام هنگامی که وارد جو زمین می‌شوند ، به دلیل قطـــر زیادی كه دارند (۵۰ تا ۱۰۰متر) از جو می‌گذرند و دهانه‌ها و عوارض گوناگونی را از خود بر جای می‌گذارند (برای نمونه دهانه بارینجر در آریزونا و دهانه وردفورت در آفریقای جنوبی).

 

طبقه‌بندی شهاب‌سنگ‌ها

  • سنگی (ارولیت‌ها و کندریت‌ها) : فراوانی آنان ۹۲٪ است.
  • سنگی - فلزی (سیدرولیت‌ها) : فراوانی آنان ۱ تا ۲ درصد است.
  • آهنی (سیدریت‌ها) : مواد تشکیل‌دهنده‌ی این گروه با چگالی‌های گوناگون و جدا از هم ، شهاب‌سنگ فلزی را تشکیل می‌دهند. فراوانی اين گروه ۵ تا ۶ درصد است.

 

سن شهاب‌سنگ‌ها

  • سن زمینی : مدت زمانی که بر روی زمین بوده‌اند.
  • سن تابش پرتوهای کیهانی : مدت زمانی که در مداری به دور خورشيد می‌گردند.
  • سن پیدایش : مدت زمانی که از آخرین تغییر دمای شهاب‌سنگ می‌گذرد.
  • سن پیش از پیدایش : مدت زمان میان تشکیل عناصر شیمیایی در ستاره‌ها تا به کار رفتن این عناصر در شهاب‌واره‌ها.

 

منشأ شهاب‌سنگ‌ها

   ما از همزمانی ظهور آذرگوی‌های درخشان و سقوط شاب‌سنگ‌ها می‌دانیم که آنها از فضا می‌آیند. اما برای شناسایی سرچشمه آنها در فضا ، نیازمند تعیین مدار شهابواره‌ها قبل از برخورد آنها با زمین هستیم. این موضوع نیازمند آگاهی از جهت و سرعت هر شهابواره در هنگام پرواز جوی است. جهت را می توان با استفاده از دست کم ده مشاهده ، توسط راصدانی دقیق - که در دو طرف مسیر پرواز بوده باشند - دریافت؛ اما سرعت را فقط به کمک عکسهایی که با دوربین‌های خاص تهیه شده باشند ، می‌توان اندازه‌گیری کرد. تاکنون چند مورد موفق در اندازه‌گیری مشخصات مداری شهاب‌سنگ‌ها انجام شده و  مشخص شده است که تعدادی از آنها دارای سرچشمه‌ای با مدارهایی مشابه مدارهای خانواده‌ای سیارکی ، با نام خانواده سیارک‌های آپولو و به شکل مدارهای بیضوی از مدار زمین تا کمربند سیارکی هستند. کمربند سیارکی شامل تعداد بی‌شماری سیارات کوچک یا قطعات سیاره‌ای است ، که در مدارهايی تقریبا دایره‌ای به دور خورشید در حال گردش‌اند. گهگاه گرانش مشتری یک سیارک را به مداری بیضی‌وار می‌کشاند. اگر این مدار بیضوی مدار زمین را قطع کند ، ممکن است سیارک یا تکه‌هایی از آن به زمین اصابت کند. بعضی اجرام که در مدارهایی شبیه مدار سیارک‌های آپولو حرکت می‌کنند ، از درون تلسکوپ ، ظاهری مه‌آلود دارند اینها دنباله‌دارهای کوتاه‌دوره هستند (دنباله‌دارهای كوتاه‌دوره : دنباله‌دارهايی که در محدوده داخلی منظومه شمسی حرکت می‌کنند و به همین سبب بارها مشاهده می‌شوند). آشکار است که اين دنباله‌دارها یا پس‌مانده‌های آنها نیز به زمین سقوط می‌کنند. دنباله‌دارهای دراز دوره مدارهای بیضی بسیار کشیده‌ای دارند و سرعتشان هنگام رویارویی با زمین آنچنان زیاد است که اثر اصطکاکی جو ، به تخریب کامل و حتی انفجارآمیز آنها می‌انجامد. با اين وجود دنباله‌دارهای دراز دوره می‌توانند در محدوده داخلی منظومه شمسی به دام بیافتند و مداری کوتاه دوره پیدا کنند. پس احتمالا در زمین ، هم مواد سیارکی و هم دنباله‌داری به شکل شهاب‌سنگ و خرده‌شهاب‌سنگ فرو می‌ریزند. علاوه بر منشأ شهاب‌سنگی و دنباله‌داری ، ترکیب سیزده شهاب‌سنگ نشان می‌دهد که آنها از ماه هستند و هشت تای دیگر نیز منشأ مریخی دارند.

   سرعت هیچ یک از آذرگوی‌ها ، شهاب‌ها یا دنباله‌دارهايی که تاکنون مشاهده شده‌اند ، از سرعت گریز از منظومه شمسی بیشتر نبوده است. سرعت گریز از منظومه شمسی عبارت است از سرعتی که جسم باید برای خنثی کردن گرانش خورشید داشته باشد تا از میدان گرانشی آن بگریزد و وارد فضای بین سیاره‌ای شود. برعکس ، جسمی که از فضای بین ستاره‌ای وارد میدان گرانشی خورشید شود ، به طرف آن شتاب می‌گیرد. در این حال سرعت جسم برابر خواهد بود با سرعت آنها در فضای بین ستاره‌ای به اضافه‌ی سرعتی که بر اثر گرانش خورشید پیدا کرده است. بنابراین هر جرمی که از بیرون به منظومه شمسی وارد شود با سرعی بیش از سرعت گریز حرکت خواهد کرد. البته تاکنون چنین شهاب‌سنگی مشاهده نشده است ، پس می‌توانیم بگوییم که شهاب‌سنگ‌هایی که بر زمین می‌افتند همگی به منظومه شمسی تعلق دارند.

   قابل ذكر است كه : سرعت گریز از خورشید ۶۱۸ کیلومتر بر ثانیه است.

 

گودال‌های شهاب‌سنگی

   زمین در زمان حیاتش توسط شهاب‌سنگ‌های بی‌شماری بمباران شده است. تناوب بمباران‌ها حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش به اوج خود رسید و گودال‌هایی در زمین به وجود آورد که اکنون در اثر فرسايش از بین رفته‌اند.

   گودال‌هایی که بعدها تشکیل شده‌اند ، باقی مانده‌اند. بیش از ۱۵۰ گودال تاكنون شناسایی شده‌اند. تعدادی از این گودال‌ها ، صدها میلیون سال پیش و تعدادی دیگر در قرن بیستم تشکیل شده‌اند.

   اگر جرم یک شهاب‌سنگ کمتر از ۱۰۰۰ کیلوگرم باشد ، قبل از این که به فاصله ۲۰ کیلومتری سطح زمين برسد ، سرعت ورود آن به جو زمین - توسط مقاومت جو - بسیار کاهش می‌یابد و بعد از این کاهش ، شهاب‌سنگ وارد میدان جاذبه می‌شود. وقتی که نیروی جاذبه زمین با نیروی مقاومت جو در مقابل شهاب‌سنگ برابر باشد ، افزایش سرعت شهاب‌سنگ متوقف می‌شود. این سرعت ، كه به سرعت پایانی معروف است ، در حدود ۰.۱ کیلومتر بر ثانیه (۰.۰۶ مایل بر ثانيه) است.

 

آیا شهاب‌سنگ‌ها حامل حیات هستند؟

   زمانی این نظریه رواج داشت که شهاب‌سنگ‌ها حامل تخمهای زنده بوده و به انتشار زندگی در نقاط مختلف جهان کمک می‌کنند. اما امروز دیگر کارشناسان این نظریه را قبول ندارند. با این حال بعضی دانشمندان بر آنند که شهاب‌سنگ‌ها ممکن است دارای نشانه غیر زنده‌ای از موجود‌های زنده‌ای باشند که زمانی در نقاط دور دست - در آن سوی زمین - زندگی می‌کرده‌اند.

   در شهاب‌سنگ‌ها ترکیبات آلی يا کربن‌دار اغلب به صورت مختلطهای بسیار سازمان‌یافته‌ای ، که به یاخته‌ها شباهت دارند ، پیدا شده است. هر چند بعضی از دانشمندان معتقدند که این دلیل محکمی مبنی بر وجود حیات دیگری در جهان است ، اما این مختلطها را می‌توان به وسیله فرضیه‌های دیگری نیز تبیین کرد. این مختلطها ممکن است در طی مدتی طولانی در فضا - که معلوم شده است عناصر ترکیب دهنده‌ای چون کربن ، هیدروژن ، ازت و اکسیژن را دارا بوده است - تشکیل شده باشد. ممکن است ارگانیسمهای زمینی آنها را آلوده کرده باشند. ممکن است این آلود‌کننده‌ها (مختلطهای یاخته‌گونه) ضمن عبور شهاب‌سنگ از جو زمين و یا قرار گرفتن شهاب‌سنگ در زمین وارد آن شده باشند.

 


منابع :

http://fa.wikipedia.org   http://www.ngdir.ir   http://www.haftaseman.ir


مطالب مشابه :


شهاب و شهاب سنگ

شهاب سنگ ها را معمولا به نام محلی که درآن یافت می شوند نام گذاری می کنند. بعضی از این اجرام




تعبیر دیدن 'اسمان' در خواب

تعبیر دیدن 'اسمان' در خواب - و اگر دید عقرب یا مار یا سنگ بارید عذاب الهی برای ان




شهاب سنگ چیست؟

طبق پیش بینی آماری به ازای هر سه شهاب سنگ که نزدیک قطبین سقوط می کنند،چهار سنگ نیز نزدیک به




تصاویر جالب از بارش شهاب سنگ از آسمان

تصاویر جالب از بارش شهاب سنگ از




آشنایی با شهاب و شهاب‌سنگ‌ها (Meteor & Meteorite)

اگر جرم یک شهابسنگ کمتر از ۱۰۰۰ کیلوگرم باشد ، قبل از این که به فاصله ۲۰ کیلومتری سطح




درباره جن

تعبیر خواب را با تیر های شهاب از در های اسمان از انطرف سنگ ها پرتاب شده




برچسب :