داروهای ضد دیابت(قندخون)

داروهای ضد دیابت(ضد بیماری قند خون)

انسولین :ضد دیابت
طبقه بندی مصرف در حاملگی: گروه B

●انسولین یک عامل هورمونی است که از سلولهای بتای جزایر لانگرهانس غده لوزوالمعده ترشح می‌شود. ذخیره و متابولیسم پروتئین ، چربی و کربوهیدرات را کنترل می کند .

به منظور کنترل قند خونِ همۀ مبتلایان به دیابت نوع 1و برخی از مبتلایان به دیابت نوع 2 و دیابت حاملگی استفاده می شود.

تاریخچه:برای اولین بار در سال 1921 بوجود انسولین در عصاره جدا شده از جزایر لانگرهانس پی برده شد و به سرعت اثرات آن در کاهش قند خون شناخته شد . خواص هورمونی آن شناخته شد واز راه مصنوعی تهیه شد. و به کمک روشهایتولید DNA نوترکیب (Recombinant DNA) برای مصارف تجاری تهیه شد.

انواع انسولين:

بر حسب شروع و طول مدت اثرانسولین به چند گروه تقسیم می شوند :

l = انسولین کوتاه اثر ( short_acting ) مانند regular

l = انسولین با طول اثر متوسط ( (intermediate مثل NPH- Lent

l = انسولین طویل الاثر( long ating )مانند glarging-ultralent

انسولین رگولار:

l اشکال دارویی: Injection: 100 IU/ML

l به فرم ویال(100 واحد/میلی لیتر)به شکل کاملا" شفاف وبیرنگ

مقدار مصرف:

l بالغین: 10-5 واحد زیرجلدی- 15-30دقیقه پیش ازغذا-شروع اثر آن نیم تا یک ساعت - اوج اثر4-2ساعت .

l کودکان: 2-4 واحد زیرجلدی-15-30دقیقه قبل از غذا

۶تا ۷ ساعت بعد از تزریق آن تقریبا" از بدن دفع میشود.

l درکتواسیدوزدیابتی در بالغین بادوز 4/2-2/7واحداز راه وریدی و در کودکان با دوز 0.1واحد/کیلوگرم/ساعت تزریق مداوم می شود.

ا نسولین ا یزو فان (NPH):

l اشکال دارویی: Injection: 100 IU/ML

l به فرم ویال 10میلی لیتری شیری رنگ (100واحد/میلی لیتر) موجوداست .

مقدار و راه مصرف:

l تنها از راه زیر جلدی - 30-60 دقیقه قبل از صبحانه

l شروع اثرآن 4-3 ساعت،اوج اثر آن 12-6 ساعت و طول مدت اثر آن 24-18ساعت

l با تزریق 1یا 2 بار در روز ازآن،انسولین پایه جهت بیماران دیابتی درطول مدت شبانه روز فراهم می شود.

l اين نوع انسولين ظاهري کدر و شيري داشته و پيش از تزريق بايد به آرامي آن را تکان داده و مخلوط کنيد. اين نوع انسولين را مي توان با انسولين رگولار مخلوط کنيد.

انسولین glargin(lantus):

l شکل دارویی: Injection: 100 IU/ML

l به شکل کاملا"بیرنگ و شفاف وجود دارد.

l شروع اثرآن حدود4ساعت وطول مدت اثر آن 24ساعت

l عارضه هیپو گلیسمی (کاهش قند خون) بااستفاده ازگلارژین کمتراتفاق می افتد.

l تزریق آن 1 باردر روز در شبانه انجام میشود. درحال حاضر جزء داروهای موجود در ایران نمی باشد.

l انسولین های لنت ، سمی لنت واولترا لنت سوسپانسونهای کند اثر میبا شند که در حال حاضر استفاده چندانی ندارند و در ایران نیز موجود نمی باشد.

l برخلاف انسولين NPH ، اين انسولين را نمي توان با انواع ديگر انسولين مخلوط کرد.

عوارض انسولین درمانی:

l واكنش هاي حساسيتي موضعي به صورت قرمزي ، تورم ، درد، سفتي و كهيربه اندازه4-2سانتيمتر در محل تزريق ، کاهش بافت چربی به صورت فرورفتگي درمحل تزریق

l هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) با مقادیر بالا و مقاومت به انسولين كه شايع ترين علت آن چاقي است وبا كاهش وزن از بين ميرود .جهت پیشگیری از کاهش بافت چربی محلهای تزریق انسولین بصورت چرخشی و مرتبا" بایدعوض شود.

l بالا رفتن قند خون هنكام صبح با تزريق انسولين NPH عصر قبل از شام رخ مي دهد كه براي پيشگيري از آن NPHعصر را قبل از خواب تزريق كنيد .

مقدار مصرف و روش استفاده از انسولین:

l می تواند بسیار متغییر باشد که بر حسب وزن، جنس، فعالیت بدنی و تغذیه بیمار تو سط پزشک معالج تعیین می شود. امروزه از تزریق مخلوط (دو فرم کوتاه اثر و طویل الاثر) بیشتر استفاده می شود.

درصورت مخلوط نمودن دو انسولین در یک سرنگ بلا فاصله باید مصرف شود.

انتخاب محل مناسب براي تزريق انسولين:
سرعت جذب انسولین، به محل تزریق بستگی دارد.

l : سريع ترين سرعت جذب انسولين از ناحيه شکمي

l ناحيه ران ( thigh ) آهسته ترين

l اين جذب در بازو متوسط است .

l امروزه روش های گوناگون و متعددی برای تزریق انسولین وجود دارد، مانند سرنگ، قلم، jet injectorو پمپ انسولین.

l استفاده از سرنگ ارزان ترین و در دسترس ترین راه است و برای آن دسته از افرادی که ترکیبی از دو نوع انسولین را تزریق می کنند، مناسب است.

سرنگ:برای افراد دیابتی که از تزریقات متعدد انسولین استفاده می کنند .

l جایگزین جدیدتری برای سرنگ به شمار می آیند.

l هر قلم انسولین شامل یک سوزن قابل تعویض، شیشه مخصوص انسولین (3سی سی انسولین جا می گیرد) و خود قلم انسولین است.

l نسبت به سرنگ های معمولی بسیار دقیق تر است.

Jet Injector :

این دستگاه، دوز مورد نیاز را با فشار و بدون نیاز به سوزن، به زیر پوست اسپری می کند. این روش برای آن دسته از افرادی که به سوزن حساسیت دارند، مناسب می باشد. به علت قیمت بالایی که دارند اغلب در بازار مصرف در دسترس نمی باشند.

پمپ انسولین:

l نزدیکترین حالت ممکن به ترشح طبیعی انسولین از لوزالمعده است.

l هر پمپ از 3 قسمت تشکلیل شده است. خود دستگاه پمپ، یک مخزن قابل تعویض انسولین و مجموعۀ تزریق .

l به طور خودکار غلظت متناسبی از انسولین را در طول 24 ساعت به زیر پوست تزریق می کند. زمان و مقدار انسولین مورد نیاز توسط فرد دیابتی تنظیم می شود.

l پمپ های جدید مقدار انسولین مورد نیاز برای تزریق در وعده کنونی غذا را محاسبه وهمچنین دارای زنگ خطر نیز می باشند .مهمترین مانع در استفاده از پمپ های انسولین قیمت بسیار زیاد آنهاست.

شرایط نگهداري انسولين:(توجهات پرستاری)

l ویال انسولین (در صورتی که باز نشده است) را حتماً در دمای 8 - 2 سانتیگراد، داخل یخچال نگهداری کنید.

l هر گز ویال انسولین را در فریزر قرار ندهید.

l ویال های انسولین که باز شده است را می توان به مدت حد اکثر 28 روز در جای خشک و خنک نگهداری کرد. چنانچه يک ويال را ظرف مدت يک ماه مصرف نمي کنيد آن را هميشه در يخچال نگهداري کنيد.

l ویال انسولین را مقابل نور خورشید و در معرض حرارت قرار ندهید.

l حتماً تاریخ انقضاء درج شده روی ویال انسولین را قبل از مصرف کنترل کنید.

l چنانچه از انسولین NPH استفاده می کنید، پیش از تزریق ویال آن را در کف دستتان بغلتانید و به هیچ وجه آن را محکم تکان ندهید. تکان های شدید، ساختار انسولین را از بین برده، آن را لخته لخته کرده و از تأثیرات آن می کاهد.

l اگر در ویال انسولینِ رگولار توده های کریستالی و یا کدورتی مشاهده کردید از مصرف آن خودداری کنید. انسولین رگولار تنها در شرایطی قابل استفاده است که کاملاً شفاف باشد.

l از تزریق انسولین خنک اجتناب کنید.این عمل می تواند باعث لیپودیستروفی – کاهش سرعت جذب انسولین وعکس العمل های موضعی شود.تقریبآ 5/2 cmبین محل تزریقات فاصله بگذارید.

تداخلات دارویی:

l الکل- مهارکننده های منوآمینوکسیداز –سالیسیلاتها ممکن است اثرات هیپوگلیسمیک را تشدید کنند.

l اپی نفرین –کورتیکواستروئیدها ممکن است اثرات هیپوگلیسمیک را خنثی کنند.

l فورزماید-سطح گلوکز سرم را افزایش میدهند.

l پروپرانولول و سایر بتا- آدرنرزیک بلوکرها ممکن است نشانه های واکنش هیپوگلیسمیک را مخفی سازند.

l آسپیرین و اسید اسکوربیک در دوزهای بالا ممکن است سبب تست مثبت گلوکز ادرار شوند.

آموزش به بیمار و خانواده:

l اگر بیمار در ورزش های پرتحرک شرکت می کند تزریق انسولین بداخل شکم انجام شود.

l به بیمار توصیه کنید نشانه های بروز واکنش را گزارش نماید.

l از آنجا که هیپوگلیسمی طولانی مدت سبب صدمه برگشت ناپذیر مغزی می شود به بیمار و خانواده توصیه کنید تا فورآ به شروع نشانه های هیپوگلیسمیک عکس العمل نشان دهد.

l به بیمار توصیه کنید همیشه جهت معالجه هیپوگلیسمی بعضی از اشکال کربوهیدرات سریع الاثر (یک حبه قند-شیرینی) راهمراه داشته باشد.

l به بیمار تذکر دهید از داروهای بدون نیاز به نسخه که ممکن است محتوای قند زیادی داشته باشند اجتناب نماید.

l نوع جدید انسولین با نام تجاری اگزوبرا Exubera توسط شرکت دارویی فایزر

l به جای تزریق ، از طریق استنشاق وارد بدن می شود و در نتیجه، نیاز بیماران به تزریق روزانه را از میان می برد یا لااقل تقلیل می دهد. هنوز این نوع از انسولین روانه بازار نشده است .

l زمان تاثیر آن کوتاه مدت تر از نوع تزریقی است.

l انسولین نوع جدید برای تمامی مبتلایان به بیماری قند مناسب نیست و خاص کسانی است که به دیابت تیپ 1 مبتلا هستند.

l به شکل گردی بسیار نرم که بی شباهت به داروهای استنشاقی مورد کاربرد مبتلایان به آسم نیست.

l داروی جدیداین امکان را میدهد تا به جای چند بار تزریق انسولین در روز، تنها یک بار از طریق تزریق و در موارد دیگر از راه استنشاق تامین گردد.

قرص انسولين :

l طبق گزارش محققان در انگليس بيماران مبتلا به ديابت ممكن است بزودي بتوانند به جاي تزريق روزانه انسولين، قرص آن را مصرف كنند.

l جداراین كپسول مي تواند انسولين داخل آن را در برابر اسيد معده محافظت كند و اجازه دهد انسولين سالم به روده برسد و در آنجا جذب خون شود.

l مصرف قرص، دو بار در روز، يكي پيش از صبحانه و ديگري پيش از شام،می تواند گلوكز خون را در بيماران ديابت نوع دوم كنترل كند.

سوال: چنانچه براي کنترل قند خون در ديابت نوع 2 انسولين شروع شود ، قطع آن بعدا امکان پذير خواهد بود ؟

l - باقي ماندن حباب هوايي در داخل سرنگ به هنگام تزريق انسولين خطرناک است ؟

l بجاي اندازه گيري قند خون مي توان از تست ادرار براي ارزيابي نحوه کنترل قند خون استفاده کرد ؟

دارودرمانی در دیابت:

l در دیابت نوع 2 قند خون به 3 علت عمده بالا می رود:

l انسولین به مقدار كافی توسط لوزالمعده ترشح نمی شود

l در سلولهای بدن نسبت به عمل انسولین مقاومت وجود دارد

l كبد قند (گلوكز) بیشتری تولید می كند

l داروهای پایین آورنده خون هر یك با تغییر در یكی و یا بیشتر از عوامل فوق منجر به كاهش قند خون می شوند.. بعضی از این داروها باعث كاهش وزن و چربی خون نیز می شوند.

l تمام گروههای دارویی پایین آورنده قند خون به جز یك گروه (گروه سوم) هیچگونه تأثیری بر كنترل قند خون در دیابت نوع 1 ندارند و تنها مختص افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می باشند.

گروههای مختلف دارويی:

l قرص های دیابت شامل 4 گروه اصلی به شرح زیر می باشند:

l گروه اول: افزایش دهنده ترشح انسولین از لوزالمعده است

l گروه دوم: مسئول كاهش تولید گلوکز در كبد می باشد

l گروه سوم: موجب كاهش جذب گلوكز از روده ها می گردد و به این ترتیب نقش مهمی در كاهش قند خون بعد از غذا دارد

l گروه چهارم: گروهی جدید است و باعث كاهش مقاومت بدن به انسولین می گردد كه یكی از مهم ترین علل افزایش قند خون در دیابت نوع 2 است
خصوصيات داروهای پايين آورنده قند خون:

l بهترین انتخاب برای شروع درمان دارویی: داروهای گروه اول - زیرا لوزالمعده شما هنوز می تواند انسولین ترشح كند.

l از آنجایی كه داروهای نسل اول گروه اول (مثل كلروپروپامید) نیمه عمر طولانی دارند و مدت زمان زیادی در بدن باقی می مانند، خطر بروز هیپوگلیسیمی زیاد می باشد. این داروها در افرادی كه متوجه قند خون پایینشان نمی شوند و نیز افراد مسن مصرف نشوند.

· یكی از عوارض مصرف داروهای گروه اول افزایش وزن می باشد. بنابراین درافراد چاق،بهتر است از داروهای گروه دوم مثل مِت فورمین استفاده گردد.

از آنجایی كه مِت فورمین باعث كاهش وزن، بهبود وضعیت چربی خون و كاهش مقاومت بدن به انسولین می شود انتخاب بسیار خوبی برای شروع درمان در افراد چاق مبتلا به دیابت نوع 2 كه چربی خون بالایی دارند است.

· داروهای نسل دوم گروه اول (مثل گِلی بن كلامید) به خاطر نیمه عمر كوتاهتر نسبت به نسل اول، كمتر موجب بروز هیپوگلیسیمی می شوند و از طرفی قند خون بعد از غذا را نیز بهتر كنترل می كنند.

از شایع ترین روشهای درمان تركیبی در دیابت نوع 2:

· تركیب مِت فورمین یا انسولین NPH قبل از خواب با گِلی بِن كِلامید است.

بهتر است گلي بن كلاميد نيم ساعت پيش از مصرف غذا مصرف گردد و قرص مت فورمين براي كاهش عوارض گوارشي مثل تهوع، همراه با غذا يا بلافاصله پس از آن مصرف گردد.

افراد ديابتي كه قرص مت فورمين مصرف مي كنند بايد به طور سالانه از نظر وضعيت كبد و كليه‏ها بررسي شوند.
گلی بن کلامید : از دسته دارویی سولفونیل اوره – ضد دیابت
مصرف در حاملگی: گروه c

l شکل دارویی: قرص ۵ میلیگرمی (Tab: 5 mg)

l تقریبا 95% تاثیر این دارو با مصرف 10 میلی گرم از آن در روز (2قرص) حاصل می شود .

عوارض جانبی:

ضعف – سرگیجه- تهوع و استفراغ- احساس پری اپی گاستر- یبوست –سوزش سردل

اصلی ترین عارضه ی این دارو افت قند خون وافزایش وزن است.

l روزانه 1 تا 2 بار، حدود 30 دقیقه قبل از غذا مصرف می شود. برای پیشگیری از افت قند ، خوردن غذا بعداز گلی بن کلامید نباید فراموش شود. در شروع درمان با دوز کم شروع و دوز آن بتدریج افزایش داده می شود.

موارد منع مصرف:

l در نارسایی کلیوی - در کسانیکه دچار سکته قلبی شده اند و یا تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته اند(CABG) بهتر است استفاده نشود، زیرا مطالعات نشان داده اند که این کار ریسک بروز حمله قلبی بعدی را افزایش می دهد- سوختگی و عفونتهای شدید- اسیدوز

تداخلات دارویی:

l بتابلاکرها ممکن است خطر هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی را افزایش دهند-کلرامفنیکل-گوانتیدین –انسولین-سالیسیلاتها و سولفونامیدها اثر هیپوگلیسمی دارو را افزایش می دهند.

آموزش به بیمار وخانواده اش:

l بهترين نتيجه درماني تنها هنگام انجام همزمان فعاليت بدني منظم، رعايت برنامه غذايي صحيح و در صورت لزوم كاهش وزن به دست مي‏آيد.استفاده از اين قرص‏ها به تنهايي كمك كننده نخواهد بود.

l اگر به علت تهوع، استفراغ و... قادر به خوردن غذا نيستيد، به سرعت با پزشك خود تماس بگيريد.

l براي شروع يك داروي جديد، حتماٌ با پزشك خود مشورت كنيد.
هنگام افت قند خون بايد از مواد قندي سريع الاثر مانند نصف ليوان آب ميوه، مقداری شيريني، 3 حبه قند يا آب نبات استفاده نمود.

علامت‏هاي هشدار دهنده افت قند خون عبارتند از:

l • احساس ضعف و گرسنگي • لرزش دست ها • تعريق فراوان • عصانيت و آشفتگي

l • تپش قلب و نبض سريع• گزگز در اطراف دهان و انگشتان • تاري ديد

علامت‏هاي ديگر:
• سردرد • رنگ پريدگي • تغيير خلق و خو• كاهش تمركزحواس و پيدايش توهمات ذهني • تحريك پذيري• گيجي و منگي• اختلال تكلم
• دو بيني • كاهش سطح هشياري• تشنج
مت فورمین :از دسته دارویی بی گوانیدها – ضد دیابت خوراکی

مصرف در حاملگی: گروه D

l داروی خط اول درمان در افراد مبتلا به دیابت تیپ 2 می باشد.

l شکل دارویی: قرص 500 میلی گرمی ( tab: 500 mg)

مکانیسم اثر:

l با جلوگیری از تولید گلوکز در کبد، از افزایش قند خون بخصوص بعداز غذا خوردن، جلوگیری می کند. کمی هم مقاومت به انسولین را در بدن کم می کند.

حداکثر دوز موثر:

تقریبا 95% تاثیر این دارو با مصرف 1500 میلی گرم از آن در روز (3 قرص) حاصل می شود.

عوارض جانبی شایع:

مشکلات گوارشی، از اصلی ترین عوارض این دارو بشمار می روند، که به صورت درد معده، تهوع، اسهال و یا نفخ بروز می کند.

l کاهش وزن

چگونگی مصرف:

l روزانه 2 تا 3 بار، همراه یا بلافاصله بعداز غذا مصرف می شود.

منع مصرف :

l در نارسایی کلیوی، سطح بالای کراتینین سرم (بیشتر از 4/1 و 5/1 بترتیب در خانم ها و آقایان)، نارسایی کبدی و نارسایی پیشرفته قلبی نباید مصرف شود.

یادآوری چند نکته مهم (توجهات پرستاری)

l اگر در حال درمان با ترکیبی از چند دارو هستید و دچار عارضه حاد افت قند خون شدید (قند کمتر از 70 میلی گرم) دوز متفورمین را کم نمی کنیم، زیرا این دارو ضد بالا رفتن قند خون است و باعث افت قند خون نمی شود.

l در صورت بروز مشکلات گوارشی، دوز دارو را کم کنید. و بعداز تحمل دارو، آنرا بتدریج افزایش داده تا مقدار آن به اندازه ای که مورد نظر پزشک است برسد.

l از آنجا که متفورمین جذب ویتامین B12را کاهش میدهد توصیه میشود درصورت تداوم درمان ، ویتامین B12 تجویز شود.

منابع:

l داروهای ژنریک ایران<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

l مرکز تحقیقات غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران

l www.exirdiabetes.com

جزوه آموزشی "آموزش دیابت گابریک"

مطالب مشابه :

همه چیز در باره قرص متفورمین Metformin Hydrochloride (داروهای ضد دیابت)

همه چیز در باره قرص متفورمین 500 mg F.C. Tablets: 500 mg شده است لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا

قرص متفورمین ۵۰۰

قرص متفورمین 500 mg. به گزارش فعلی شما تجویز شده است لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا

مت‌فورمین (metformin) :

در حین مصرف متفورمین اگر بیش از همیشه ورزش کنید، مقدار زیادی مشروب موارد مصرف : mg 500 دو

عوارض و خطرات ترامادول

ميكنن ترامادول اعتياد آور نيست و فقط ميخوان خوش باشن و چون به شكل قرص 500 الي 600 موارد

مت‌فورمین

در حین مصرف متفورمین اگر بیش از همیشه از جمله موارد مصرف ديگر آن، مي mg 500 دو بار در

DOXYCYCLINE داكسي سايكلين درمان ساده آکنه

موارد مصرف متابوليسم‌ دوكسي‌ سيكلين‌در صورت‌ مصرف‌ همزمان‌ با داروهاي‌ضد صرع‌

متفورمین Metformin

متفورمین موارد احتیاط و منع مصرف زده شود زیرا شکسته شدن قرص ممکن است منجر به رها