راهنمایی از دیدگاه اسلام

وحید بادغن

هدی شریفات

سعاد غوابش

دانشجویان رشته مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز

مفهوم راهنمایی: راهنمایی عبارت است از کمک به فرد در شناختن خود و محیط خویشتن و یا به عبارت دیگر راهنمایی کمک به فرد است در حل مشکلات خود و ایجاد رابطه اساسی با دیگران. (حسینی 1364)

هدف راهنمایی[1]

هدف راهنمایی آن است که شخص بدان وسیله از وضع فعلی و امکاناتش آگاه گردد و براساس آن اهداف آینده اش را تعیین کند، و با انجام اعمال مناسب، ابعاد وجودش را رشد دهد.

اهمیت راهنمایی:

راهنمایی در اسلام دارای اهمیت زیادی است. در اهمیت راهنمایی همین بس که خداوند قرآن کریم را کتاب هدایت و راهنمایی نامیده است:

این کتاب که تردیدی در آن نیست راهنمایی پرهیزکاران است (سوره بقره آیه 1 و 2)

همانا این کتاب هدایت و رحمت برای مؤمنین است .(سوره ی نمل، آیه 77)

پیامبر اکرم در مورد اهمیت راهنمایی می‌فرماید:

اینکه خدا بدست تو مردی را هدایت کند برای تو از همه چیزهایی که خورشید برآن طلوع و غروب می‌کند بهتر است. (نهج الفصاحه – 3175)

راهنمایی کسی که راه را گم کرده صدقه است. (نهج الفصاحه 1119)

هرکه به هدایتی دعوت کند پادش وی چون پاداش همه کسانی است که پیروی آن کننده و از پاداش آنان چیزی نمی‌کاهد و هرکه به ضلالتی دعوت کند گناه وی مثل گناهان همه کسانی است که پیروی آن کنند و از گناه آنان چیزی نمی‌کاهد. (نهج الفصاحه 2930)

با توجه به مطالب فوق می‌توان نتیجه گرفت که هدایت و راهنمایی از دیدگاه اسلام دارای اهمیت زیادی است و می‌تواند بیشترین برنامه‌های آموزشی و تربیتی را در بربگیرد برای این منظور لازم است معلولین آموزش و پرورش برنامه وسیعی در زمینه امور راهنمایی تدارک ببینند.

اصول راهنمایی[2]:

1- احترام به شخصیت فرد آدمی‌از اصولی است که در راهنمایی باید رعایت شود. تکریم مقام انسانی از مواردی است که خداوند تبارک و تعالی آن را به آدمی‌ارزانی داشته است. آیه 70 سوره ی نبی اسرائیل مؤید این مطلب است.

و همانا فرزندان آدم را گرامی‌داشتیم و آنان را به مرکب برّ و بحر سوار کردیم و از غذاهای پاکیزه روزیشان دادیم و بسیاری از مخلوقات آنها را به نوعی برتری بخشیدیم.

2- با توجه به اینکه افراد صلاحیت اداره اجتماعی و حل مشکلات شخصی خود را دارند بنابراین در راهنمایی به فرد کمک می‌شود تا شخصاً مشکلاتش را حل نموده و در اداره ی اجتماعی و رفع مشکلات آن اقدام کند.

3- اصل دیگری که راهنمایی باید رعایت شود آن است که حقوق انسانی مراجع باید رعایت و قبول مسولیت در رفع مشکل به خودش واگذار شود. حضرت علی (ع) در مورد بشر دوستی و انسانیت می‌فرماید:

رساترین چیزی که بوسیله آن می‌توانی رحمت الهی را به خود جلب کنی این است که در باطن با همه مردم عطوف و مهربان باشی.

4- راهنمایی برای همه افراد و در تمام سنین انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر همان طور که امر تعلیم و تربیت و تحصیل علم که برحسب عقاید عده ای از متخصصان مترادف با راهنمایی می‌باشد باید از گهواره تا گور انجام گیرد، راهنمایی نیز بایستی در مورد همه افراد در تمام طول عمر انجام شود.

5- چون راهنمایی به منظور رشد شخصی فرد صورت می‌گیرد بنابراین نباید تحمیل گردد و به اجبار انجام شود پذیرش دین به اجبار نیست راه رشد و طریق گمراهی روشن شده است. (سوره ی بقره، آیه 256)

6- همکاری تمام دست اندرکاران تعلیم و تربیت در موفقیت برنامه راهنمایی ضروری است . بنابراین از هرگونه عدم هماهنگی و تضاد عمل در اجرای برنامه راهنمایی باید خودداری گردد. در اسلام وحدت و یکپارچگی در همه امور مسلمین مورد تأکید است و آیات زیر نشانگر این موضوع اند.

همه به ریسمان الهی چنگ بزنید و از یکدیگر جدا نشوید. (سوره ی آل عمران آیه 103)

مردان و زنان با ایمان همکار و دوست یکدیگر هستند. (سوره ی توبه آیه 71)

راهنمایی حرفه ای:

در تعلیم و تربیت اسلامی‌هدف پر ورش عبدصالح است و عبدصالح علاوه بر جنبه‌های ایمانی دارای خصوصیات ویژه ای است که از جمله آن می‌توان آمادگی وی برای اشتغال به کار حلال و تأمین قسمتی از نیازهای جامعه ذکز نمود. برای اینکه این آمادگی در افراد ایجاد شود لازم است در تربیت آنان هدفهای زیر مورد نظر قرار گیرد:

1- پرورش افراد بگونه ای که با کار مفید و شر وع از نعمت‌های العی برخوردار گردند.

2- تربیت روحیه احترام به کار و کوشش در جهت عمران و آبادی و استفاده از منابع طبیعی بعنوان یک عبارت و وظیفه اجتماعی

3- ایجاد علاقه به کار و کوشش و ابتکار برای تولید هرچه بیشتر در جهت تامین نیازمندیهای جامعه و رسیدن به استقلال اقتصادی

4- تقویت روح جمعی و تعاون و همکاری برای پرداختن بکارهای مفید و تولیدی.

5- تربیت افراد به گونه ای که با استفاده از استعدادها و نیروها و امکانات خود به بندگان خدا سود رسانند و خدمت کنند و از بطاعت و تنبلی و بیکاری بپرهیزند

6- پر ورش افراد به گونه ای که از همان آغاز متناسب با توانائی‌ها در سرنوشت اقتصادی خود و جامعه مشارکت موثر داشته باشند.

7- پرورش افراد جهت آشنایی و کسب مهارتهای لازم در زمینه حرف و فنون و مشاغل و تربیت آنان به منظور وصول به استقلال اقتصادی و پرهیز از اتکاء غیر مشروع به دیگران

8- هدایت افراد در جهت کشف استعدادهای درونی خود و آشنایی با مشاغل و حرف و فنون مورد نیاز و امکانات موجود در جامعه و انتخاب آزادانه از میان آنها.

با توجه به هدفهای مذکور می‌توان گفت که راهنمایی و رشد حرفه ای یکی از برنامه‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد در راهنمایی حرفه ای به فرد کمک می‌شود تا امکانات محیط را درک کرده و با توجه به آنها حرفه ی مورد علاقه و متناسب با نیازها و استعدادهایشان را انتخاب و برای آمادگی و رسیدن بدان طرح ریزی نماید به عبارت دیگر راهنمایی حرفه ای فرآیندی مداوم و پیوسته است که بدان وسیله به فرد کمک می‌شود تا بتواند شغل مناسبی را انتخاب کند، برای آن آماده شود، به آن اشتغال ورزد و بطور موفقیت آمیز به اشتغال آن ادامه دهد.

راهنمایی تحصیلی:

کمک به دانش آموز در مورد پیشرفت تحصیلی یا گزینش رشته تحصیلی و یا انتخاب مواد درسی،بخشی از راهنمایی است که راهنمایی تحصیلی نامیده می‌شود.

راهنمایی تحصیلی مقدمه راهنمایی حرفه ای است و براساس کلیه اصول مربوط به راهنمایی انجام می‌شود. چون طرح ریزی شغلی نیاز به طرح ریزی تحصیلی داشته و انتخاب رشته تحصیلی بدون توصیه به شغل مورد نظر انجام نمی‌گیرد، بنابراین راهنمایی تحصیلی و حرفه ای لازم و ملزوم به یکدیگرند و انجام هریک بدون توجه به دیگری امکان ندارد.

اصول راهنمایی تحصیلی از دیدگاه اسلام[3]

1- یکی از مطالبی که باید بدان توجه داشت آن است که علم ارزش جهانی دارد و تحصیل آن در هرجا و از هرکس مجاز و بلکه متحسن است.

پیامبر اکرم می‌فرماید:

در طلب علم باشید هرچند آن ر ا در چین سراغ گرفته باشید (محجه البیضاء 1/8)

علی علیه السلام فرمود:

مطلب حکیمانه را فرا گیرید و لو گوینده آن مشرک باشد.

2- دانش آموز تفهیم شود که تحصیل علم برای رضای خدا و خدمت به خلق خدا انجام گیرد نه برای فخرفروشی و ریاست برمردم. امام صادق (ع) فرموده است که: کسی که تحصیل علم می‌کند برای آنکه به مردان عالم فخرفروشی کند، یا به جنگ بی سوادان برود و آنان را شکست دهد، یا آنکه بوسیله علم مردم را به خود متوجه کند و بگوید من رئیس شما هستم، جایگاه چنین انسانی آتش خواهد بود .

3- دانشی که علایق دنیوی و شهوات مادی را ارضا کند، مانند تیغی در دست زنگی مست است . بدین معنا که در هدفهای تحصیلی تنها درآمد و ارضاء شهوات نباید مورد توجه قرار گیرد . چنانچه هدف تحصیل قرب الهی و رضایت خدا باشد عبادت محسوب می‌شود .

خدواند به داود پیغمبر وحی فرستاد: درباره عاملی که علایق دنیوی و شهوت مادی او راست کرده است از من پرسش مکن، اینان راهزنانی بر بندگان من هستند . (لئالی الاخبار صفحه 192)

4- در راهنمایی تحصیلی باید آینده نگری مورد نظر قرار گیرد بنابراین دانش آموز باید به طرف رشته‌های تحصیلی راهنمایی شود که پس از فراغ از تحصیل مورد نیاز جامعه باشد .

حضرت علی (ع) می‌فرماید: بهترین مطالبی که شایسته است جوانان یاد بگیرند، چیزهایی است که در بزرگ مورد نیازشان باشد و بتواند در زندگی اجتماعی از آموخته‌های دوران جوانی خود استفاده کند .

5- یکی از خدماتی که در راهنمایی تحصیلی از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد دادن اطلاعات است بنابراین مشاور باید اطلاعات لازم را به پدران، مادران، معلمان و دانش آموزان در زمینه‌های مختلف تحصیلی بدهد و به آنان گوشزد کند که آنان نیز اطلاعات را بدون هیچ گونه چشمداشتی به دیگران، که نیازمند آن اطلاعاتی باشند، منتقل کنند . حدیث معرف « زکوه العلم نشره» موید این مطلب است .

6- اسلام برای تخصص و کسب علم اهمیت زیادی قابل است و آیات و احادیث زیادی در این زمینه وجود دارد . آنچه از نظر راهنمایی تحصیلی مهم است آنکه تحصیل علم توام با تعهد باشد . در آیاتی که علم و تزکیه با هم آمده، در بیشتر موارد، تزکیه مقدم بر تعلیم ذکر شده است . در سوره‌های بقره آیه 151 و آل عمران 164 و جمعه آیه 2 تزکیه مقدم بر تعلیم در سوره بقره آیه 129 تعلیم بر تزکیه مقدم شده است .

راهنمایی شخصی:

در راهنماییی شخصی به فرد در زمینه مشکلات عاطفی، سازشی، روانی و اجتماعی کمک می‌شود . قسمتی از امور مربوط به راهنمایی شخصی بسیار آسان و از طریق دادن اطلاعات انجام می‌گیرد نظیر آشنا کردن دانش آموزان با مقررات و وضع فیزیکی مدرسه و امکانات و فرصت‌هایی که در مدرسه برای آنان موجود است . در این موارد مشاور باید بخصوص به دانش آموز تازه وارد هر چه سریع تر آگاهی‌های لازم را بدهد . البته همیشه راهنمایی شخصی به این سهولت انجام نمی‌گیرد و اغلب کمک به دانش آموز در این زمینه مستلزم داشتن اطلاعات تخصصی و فنی است .دانش آموزان گوشه گیر و تنها، دانش آموزان طرد شده، دانش آموزان متکی به دیگران و ... نیاز به کمک مشاور دارند . و یاری اینگونه دانش آموزان که دارای مسائل عاطفی، سازشی و روانی می‌باشند در حوزه‌های راهنمایی شخصی قرار می‌گیرد .

عده ای از دانشمندان راهنمایی را در مدرسه به راهنمایی حرفه ای و تحصیلی محدود می‌کنند و راهنمایی شخصی را به علت وقت گرفتن زیاد و کمبود مشاور ضروری نمی‌دانند ولی باید گففت که اولاً مسائل شخصی از مسائل حرففه ای و تحصیلی تفکیک پذیر نیستند تانیاً جنبه‌های شخصی راهنمایی شغلی و تحصیلی بسیار مهم می‌باشد و مشاور نمی‌تواند خود را به جنبه‌های عقلی انتخاب حرفه، محدود کند .

راهنمایی در جهت بهداشت روانی:

معمولاً در مدارس دانش آموزانی وجود دارند مه در ارتباط با خود، محیط و دیگران دارای مشکلاتی می‌باشند و این مشکلات ناشی از عللی است که گاه ساده و رفع آن بسهولت امکان پذیر است و گاه علل آن متعدد و پیچیده است و رفع آن نیاز به برنانه‌های پیگیر و جامع دارد. پاره ای از این نوع مشکلات خلقیات ناپسندی است که گاه جنبه ی ناخوشی و مرضی بخود می‌گیرد که حسین بیرجندی در کتاب مشاوره و راهنمایی در تعلیم و تربیت اسلامی‌به تعدادی از این خلقیات ناپسند و احادیث مربوط به آن اشاره کرده است که در زیر برخی از آنها را نقل می‌کنیم.

1- حسد: برای نشان دادن اثرات سوء حسد به ذکر چند حدیث از حضورت علی (ع) درباره ی حسد و تأثیر آن در بدن بسنده می‌کنیم:

حسد بدن حسود را مثل موم در برابر حرارت آب می‌کند. (غرر صفحه 33)

حسود برای همیشه ناخوش و علیل است. (غرر صفحه 28)

2- خشم: علی (ع) فرموده اند:

خشم شدید چگونگی گفتار را تغییر می‌دهد و اساس استدلال را بهم می‌ریزد، تمرکز فکر را از میان می‌برد و فهم آدمی‌را پراکنده می‌سازد. (سفینه جلد 2 «غضب» صفحه 320)

خشم را فرمان بردن سبب پشیمانی و سرکشی است. (ترجمه غرر و درر جلد 2، 43/47)

3- حیا صفتی مخصوص بشر است که در صورتیکه به اندازه اعمال شود بسیار پر ارج و ارزنده است ولی چنانچه از حد متعادل بگذرد و شخص از احقاق حق و یا عرضه ی مطالب لازم خوددارای کند وضعف نفس نشان دهد بسیار مذموم است.

رسول اکرم می‌فرمئد:

حیا برد و قسم است یکی حیاء عقلانی و آن دیگر حیاء احمقانه حیاء عقلانی ناشی از علم دانش است و حیاء احمقانه عبارت از جهل و نادانی است. (کافی جلد 2 صفحه 106)

4- بدبینی:

حضرت علی علیه السلام می‌فرماید:

کسانی که همه چیز و همه کس را به چشم تردید و بدگمانی نگاه می‌کنند همواره علیل و بیمارند. (غرر الحکم صفحه 29)

5- کینه توزی:

حضرت علی (ع) فرمود: حسد جسم را فرتوت وفانی می‌کند و کینه توزی آدمی‌را افسرده می‌کند و سرانجام همه چیزش را برباد می‌دهد .(غررالحکم صفحه 6)

6- تکبر و خودپسندی:

امام باقر (ع) فرمود: در دل هیچ انسانی کبر وارد نمی‌شود مگر آن که عقلش بهمان اندازه ناقص می‌شود، خواه کم باشد یا زیاد. (سفینه البحار «کبر» صفحه 460)

خودپسندی ریشه نادانی است. (ترجمه غرر و درر 403/1)

7- داشتن توقعات بیجا و از خود راضی بودن:

علی (ع) فرموده است: تمنای تمجید نابجا از مردم داشتن ابلهی و حماقت است (غرر الحکم صفحه 470)

کسی که از خود راضی و خویشتن پسند باشد، غضب کننده به وی بسیار خواهد بود.(نهج البلاغه کلمه ی 6)

8- حریص:

حرص و آز صفات ناپسندی هستند که موجب ناراحتی‌ها و تزلزل روانی و مشکلات اجتماعی می‌گردد. امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید:

انسان حریص از دو خصلت محروم و ملازم دو خصلت است: چون قانع نیست از آسایش و راحت محروم است و چون به قضای الهی راضی نیست فاقد یقین است. (سفینه، «حرص» صفحه 244)

9- ناامیدی و یأس:

حیات هر فرد منوط به یأس و ناامیدی موجب تقلیل در کوشش و فعالیت است. علی (ع) می‌فرماید: ناامیدی یار خود را می‌کشد. (ترجمه غرر جلد 2، 19/61)

10- عبوس و اخمو بودن صفتی ناخوشایند و موجب تنفر و انزجار دیگران است بنابراین افراد اخمو را باید به اهمیت بشاشت و گشاده رویی در موفقیت‌های اجتماعی توجه داد تا نسبت به تغییر روحیه خود تشویق شوند.

11- مقصود از اعتماد به نفس این است که هر فردی در تأمین سعادت مادی و معنوی خود، به خویشتن تکیه کند، به اداره و عمل خود متکی باشد و هرگز دیگران را تکیه گاه امید و سعادت خود قرار ندهد.عده ای اصطلاح اعتماد به خدا یا توکل برخدا را مناسب می‌دانند و منظور آن است که انسان باید بر خدا توکل کرده و به غیر او اعتماد نکند و کلیه امور خود را به خدا واگذار کند. بهرحال امید بستن به دیگران و تکیه بر غیرخدا مذموم و حاکی از ضعف نفس و ایمان است. بنابراین بایستی با طرح برنامه‌های تربیتی مناسب طوری دانش آموز را بار آورد که تکیه گاهش فقط قادر متعال باشد.

امام صادق (ع) می‌فرماید: عزت و شرف مؤمن در این است که از دیگران مأیوس باشد و از آنچه در دست مزدم است قطع امید نماید. (کافی جلد 2 صفحه 148)

نکاتی در مورد راهنمایی دانش آموزان در جهت بهداشت روانی:

در مدارس دانش آموزانی وجود دارند که دارای خلقیاتی ناپسند و یا مشکلات رفتاری می‌باشند که چنانچه نسبت به راهنمایی و درمان آنان اقدام نگردد و این خصیصه‌ها در آنان عمیق و مزمن شده و اصلاح آنها در سنین بزرگسالان با اشکال مواجه می‌گردد. بنابراین معلمان و مشاوران باید به نکاتی نیز در درمان اینگونه افراد توجه کنند:

1- معلمان و مشاوران باید علاوه بر توجه به مسائل آموزشی، گفتار و کردار دانش آموزان را بدقت مشاهده کنند و دانش آموزانی را که رفتارهای غیرعادی از خود نشان می‌دهند شناسائی نموده و مورد مطالعه قرار دهند و در نظر داشته باشند که اینگونه افراد کسانی هستند گرفتار، که نیاز به کمک دارند.

امام موسی بن جعفر (ع) در این باره می‌فرماید: کمک به ناتوان بهترین صدقه است.

(اداره کل ارشاد اسلامی‌وزارت ارشاد اسلامی‌سالنهای 1362)

2- بیشتر دانش آموزانی که دارای رفتارهای غیرعادی و صفات ناپسند می‌باشند حل مشکل آنان نیز به درمانهای کلینیکی و تخصصی ندارد، بلکه مشکلات اکثر اینگونه دانش آموزان با اجرای طرح‌های تربیتی هماهنگ از طرف پدر، مادر و کارکنان مدرسه رفع و اصلاح می‌گردد. بنابراین با مشاهده و یک بار دزدی و یا چند مورد دروغ و شرارت نباید دانش آموز را فردی مریض و غیرقابل علاج از طریق تربیت دانست بلکه باید در نظر داشت که بیشترین افراد با برنامه‌های پرورشی قابل اصلاح می‌باشند. امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید: زنازاده از راه تربیت به کار و فعالیت وادار می‌شود، اگر اعمالش نیکو و خیر بود پاداش خوب داده می‌شود اگر به شر و بدی عمل کرد به بدی مجازات می‌شود. (سفیسنه «زنی» صفحه 560)

3- به دانش آموزانی که دارای صفات ناپسند می‌باشند بایستی اطلاعات لازم داده شود. چه بسا این برنامه در صورتی که ماهرانه اجرا گردد موجبات راهنمایی این افراد را فراهم ساخته آنان را در مسیر صراط مستقیم قرار دهد.

4- یکی از خصایصی که می‌تواند دانش آموز را در غلبه بر ضعف‌های روانی کمک کند قدرت اراده است. بنابراین با تدارک برنامه‌های سنجیده بایستی در تقویت نیروی اراده ی دانش آموزان کوشش نمود تا آنان بتوانند دور از هرگونه اضطراب و دودلی بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی خود را حل نمایند.

امام صادق علیه در مورد نیت و اراده ی قوی می‌فرماید:

در موردی که نیت و اراده ی آدمی‌قوی باشد بدن دچار ضعف و ناتوانی نمی‌گردد

(وسائل جلد 1، باب استحباب، نیه الخیر ص 7)

شناخت درماني

براي ايجاد تعديل يا تغيير شخصيت و رفتار افراد ، ضروري است ابتدا در تعديل يا تغيير افكار و گرايش هاي فكري آن ها اقدام شود ؛ چرا كه رفتار انسان تا حد زيادي تحت تأثير افكار و گرايش هاي او قرار دارد . به همين دليل ، هدف اساسي روان درماني تغيير نوع تفكرات بيماران رواني و مراجعان درباره خودشان و مشكلاتي است كه از مقابله با آنها عاجزند و همين امر موجب اضطرابشان شده است . با تغيير افكار بيمار رواني در اثر مشاوره و درمان ، وي در برابر مشكلات و حل آنها توان مي گردد و غالباً پس از درمان متوجه مي شود مشكلاتي كه در گذشته سبب اضطراب و بيماري اش مي شدند ، به گونه اي كه او تصور مي كرد ، حائز اهميت نبوده و در واقع ، دليل موجّهي براي اضطراب شديد او وجود نداشته است . اساساً « يادگيري » عملي است كه در جريان آن ، افكار ، گرايش ها ، عادت ها و رفتارهاي انسان تعديل مي شوند و تغيير مي يابند . كار مشاور در اصل ، تصحيح يادگيري نادرست گذشته است كه بيمار در جريان آن ، با افكار اضطراب انگيز مواجه بوده است . مُراجع روش هاي مشخصي از رفتار دفاعي را ، كه به واسطه آنها از روبرو شدن با مشكلات فرار كرده است ، مي آموزد و از شدت اضطرابش كم مي شود . مشاور مي كوشد افكار مُراجع را تصحيح كند و او را وادارد كه به خود و مردم و مشكلات خويش با ديدي واقع بينانه و درست بنگرد و به جاي فرار از مشكلات ، با آنها مقابله كند و همچنين به جاي ادامه دادن حالت درگيري رواني – كه ناشي از عجز در حل مشكلات است – در جهت حلّ آن ها بكوشد . اين تغيير نگرش نسبت به خود ، مردم و زندگي ، مُراجع را در مقابله با مشكلات و حل آن ها توانا مي سازد و به اين صورت ، از درگيري رواني و اضطراب ، رهايي مي يابد و اين موضوع معمولاً باعث نشاط و طراوت زندگي بيمار مي گردد . اكنون درمانگري و مشاوره مذهبي با توجه به عقايد يهوديت و مسيحيت و بودايي ، در جهان در حال رشد و توسعه مي باشد . اما درمانگري و مشاوره بر اساس آموزه هاي متعالي مكتب متعالي اسلام كمتر مورد توجه قرار گرفته و كار تحقيق جدّي در اين زمينه انجام نشده است . اين در حالي است كه در اسلام روش هاي متعدد درمانگري از جمله شناخت – درمانگري و رفتار – درمانگري وجود دارند كه با ذاستفاده از آن ها ، مي توان بسياري از مسائلي را كه فنون و روش هاي مشاوره قبلي درباره آن ها غيرمؤثرند ، حل كرد .

در مورد اينكه آيا نظام مشاوره در اسلام وجود دارد يا خير ، دو ديدگاه اساسي وجود دارد :

الف . يك نظر آن است كه نظام مشاوره اي اسلامي وجود دارد كه بايد آن را از متون ديني استخراج كرد

ب . نظر ديگر اين است كه اسلام خود متكفّل مبناي علمي مشاوره نيست ، ولي مي توان نظام مشاوره اسلامي با توجه به پيش فرض هاي دين تأسيس كرد .

به دليل آنكه اسلام مكتب هدايت است و هدايت محور اصلي كار مشاوره ، بايد گفت : براي آن نظامي وجود دارد كه بايد كشف شود ، چرا كه دين براي حل مشكلات و رفع موانع و شكوفايي استعدادهاي آدمي ، راه هايي پيشنهاد مي كند كه مشاوره هم غير از اين نيست . از اين رو ، مي توان از يك نظام روان درمانگري اسلامي سخن گفت كه در آن ، آموزه هاي مكتب انسان گرايي و اسلام تلفيق شده اند و البته مكتب اسلام اصل و محور آن به حساب مي آيد . تعاليم بلند اسلام ، چه از جنبه نظري و چه از جنبه عملي ، داراي اصول و روش هايي هستند كه در بعضي موارد ، اين روش ها قابل انطباق با نمظريه هاي مشاوره مي باشند و يافته هاي علمي را ، كه منطبق با عقل باشند ، مي پذيرد .

نتیجه گیری

از آنجا که دین اسلام یک دین کلی است و در مورد همه ی جنبه‌های مختلف زندگی بشری اصولی کلی را مطرح کرده است در زمینه بهداشت روانی و مسائل روان شناختی نیز مطالبی از طریق احادیث و روایات و قرآن به ما رسیده است که نیاز به تحقیق بیشتر در این زمینه دارند. تا بتوان از این گنجینه غنی نهایت استفاده را کرد. و به صرف تبلیغ برخی غرض ورزان در مورد دور بودن این مطالب از تجربیات علمی‌بشری نباید دست از تحقیق در این زمینه کشید.

منابع و مأخذ:

انجمن مشاوره ی ایران . بیانیه مورخ 5/7/1377، تهران: انجمن مشاوره ایران، 1377

حسینی، بیرجندی، سیدمهدی، مشاوره و راهنمایی در تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1375

حسینی بیرجندی، سیدمهدی، تهران، انتشارات رشد، 1375

مطهری، محمدرضا،ف مشاوره و راهنمایی از دیدگاه اسلام، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌حوزه علمیه قم، 1379، ص 176-170

شفیع آبادی – عبدالله – فنون و روشهای مشاور ه ص 58-57

[1] http:noorportal.net

[2] راهنمایی و مشاوره در تعلیم و تربیت اسلامی، حسینی

[3] حسینی، راهنمایی و مشاوره تحصیلی

منبع:وبلاگ استاد عزیزم دکتر عباس امان الهیhttp://amanelahe.blogfa.com/

راهنمایی از دیدگاه اسلام

راهنمایی از دیدگاه اسلام

هدف راهنمایی[1]

اهمیت راهنمایی:

اصول راهنمایی[2]:

راهنمایی حرفه ای:

راهنمایی تحصیلی:

اصول راهنمایی تحصیلی از دیدگاه اسلام[3]

راهنمایی شخصی:

راهنمایی در جهت بهداشت روانی:

نکاتی در مورد راهنمایی دانش آموزان در جهت بهداشت روانی:

نتیجه گیری

منابع و مأخذ:

مطالب مشابه :

اختلال شخصیت خود شیفته

داستان حسنک وزیر

خود شیفته گی

راهنمایی و مشاوره از دیدگاه اسلام

خلاصه کتاب افکار عمومی توسط علی زهره وند

انتقاد از هاشمی با رگه های خفیف داعشی

از انتظار کاذب تا انتظار راستین برای امام زمان (ع) (3)

راهنمایی از دیدگاه اسلام

ضروری ترین نیاز جهان اسلام (مفهوم , اهمیت و نقش وحدت اسلامی از نگاه استاد شهید آیت الله مطهری)