اسپيرومتري

اسپيرومتري مقدمه روشی است که به صورت آزمايشات پاراکلينيکال جهت کشف نارسايي هاي ريوي استفاده مي شود. در بين آزمون هاي عملکرد ريه, آزمون اسپيرومتري بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد که با توجه به اهميتشان طبق ماده 99 قانون کار و مواد 88 و 90 قانون تامين اجتماعي در مورد معاينات دوره اي انجام مي شود. بايد به اين نکته مهم نيز اذعان داشت, که در صنايع جهت بررسي عملکرد ريه, اسپيرومتري مهمترين, در دسترس ترين و کم هزينه ترين آزمون مي باشد. اسپيرومتري عمل انجام شده توسط دستگاه اسپيرومتر را اسپيرومتري مي نامند. اسپيرومتر دستگاهي است که توسط آن حجمها و ظرفيتهاي ريوي اندازه گيري مي شود. به برگه اي که دستگاه شاخص ها را روي آن ثبت مي کند, اسپيروگرام مي گويند. 1- اهداف اسپيرومتري : 1) ارزيابي فعاليت پايه ريه ( افرادي که قرار است در مشاغلي شروع به کار کنند که با مواد آسيب رساننده به ريه سر و کار خواهند داشت, بهتر است قبل از استخدام و شروع به کار مطالعه اسپيرومتري به صورت پايه انجام شود.) 2) به عنوان تست غربال گري و تشخيص زودرس بيماريهاي ريه که فاقد علائم بارز مي باشند. 3) پيگيري برخي از بيماريها و پاسخ آنها به درمان. 4) در بررسي بيماران مبتلا به سرفه مزمن, تنگي نفس يا راديوگرافي غير طبيعي از قفسه سينه. 5) ارزيابي کلي شدت بيماريهاي انسدادي و تحديدي ريه. 6) بررسي پاسخ بيمار به داروهاي گشاد کننده برونش. 7) پيش بيني ريسک اعمال جراحي. 8) اسپيرومتري جهت تعيين ناتواني تنفسي در بيماريهاي شغلي. الگوهاي اصلي عملکرد تهويه اي که توسط اسپيرومتري بدست مي آيند به شرح زير مي باشند. 2- الگوي انسدادي (Obstructive Pattern) : مشخص ترين ويژگي در الگوي انسدادي کاهش در سرعتهاي جريان بازدمي است. در بيماريهاي انسدادي همان طوري که در جدول شماره 3 و 4 مشاهده مي شود FEV1 و نسبت درصدي FVC / FEV1 کاهش مي يابد. در اين بيماريها همچنين مقدار FEF 25% - 75% کاسته مي شود. در بيماريهاي انسدادي مقدار TLC طبيعي افزايش يافته است. به علت احتباس هوا در حين بازدم حجم باقي مانده نسبتTLC /VR افزايش مي يابد. حداکثر حجم تهويه ريوي (MVV) در بيماري انسدادي کاهش مي يابد. اگر در اسپيروگرام مقدار MVV طبيعي باشد نشان مي دهد که حجم جاري کافي و سرعت جريان هوا طبيعي است که در اين صورت بيماري انسدادي رد مي شود ولي غير طبيعي بودن MVV در اسپيروگرام هميشه نمايانگر اختلالات فيزيولوژيک نيست زيرا اين آزمون بستگي به توان عضلات تنفسي, هماهنگي عملکرد اين عضلات و انگيزه فرد دارد. 3- الگوي محدود کننده (Restrictive Pattern) : ويژگي بارز الگوي تحديدي, کاهش در حجم هاي ريه به خصوص FVC است, ولي به علت کاهش کمپليانس ريه و افزايش خاصيت ارتجاعي, ميزان سرعت جريان, طبيعي و يا حتي ممکن است بيش از مقدار طبيعي باشد. از اين رو نسبت درصدFVC / FEV1 طبيعي و يا بيش ازحد طبيعي است. در بيماري تحديدي مقادير حجم باقي مانده (RV) وTLC نيز کمتر از مقدار مورد نظر است. 4- الگوي مختلط (Mixed Pattern) : در مواردي ممکن است يک بيماري الگوي تحديد و انسدادي تواماً ايجاد نمايد. مثلاً در کارگر مبتلا به آزبستور الگوي اسپيروگرام تحديدي است, حال اگر کارگر مبتلا, سيگاري هم باشد راههاي هوايي نيز مبتلا بوده و الگوي حاصله يک نماي مختلط است. در اين مورد تمام حجمها کاهش مي يابد. جداول 3- 2 و 3- 3 نتايج اسپيرومتري در افراد سالم, بيماران تحديدي و بيماران انسدادي را نشان مي دهد. جدول 3- 2- شدت اختلالات تنفسي FEV1 (% of Predicted) Severity of Airway Obstruction >70 Mild > 60 and Moderate > 50 and Moderately Severe > 34 and Severe Very Severe FVC (% of Predicted) Severity of Chest Restriction* >70 but Mild > 60 and Moderate > 50 and Moderately Severe > 34 and Severe Very Severe * When TIc is not Available LLN = Lower Limit ofNormal جدول 3- 3- نحوه تشخيص FVC % /FEV1 Precent predcted FVC FEV1 Type of Response >75 % > 80 % > 80 % Normal > 80 % Obstructive >75 % > 80 % Restrictive Mixed تذکر : تمام جداول و اعداد اين گزارش بر طبق استاندارد (ATS) American Thoracic Society مي باشد. 5- اصطلاحات مورد استفاده در اسپيرومتري : 5- 1- ظرفيت کلي ريه TLC (Total Lung Capacity) : عبارت است از حداکثر مقدار هوايي که ريه ها مي توانند در خود جا دهد و مجموع RVو VCمي باشد. 5- 2- ظرفيت حياتي VC (Vital Capacity) : حداکثر حجم هوايي است که مي توان پس از يک دم عميق به بيرون فرستاد. 5- 3- ظرفيت دمي IC (Inspiratory Capacity) : حداکثر حجم هوايي است که مي توان در انتهاي يک بازدم معمولي وارد ريه ها کرد. 5- 4- ظرفيت باقي مانده عملي FRC (Functional Residual Capacity) : حجم هوايي است که متعاقب يک بازدم معمولي, در زماني که ريه ها و قفسه سينه در وضعيت استراحت قرار دارند, در داخل ريه ها باقي مي ماند. 5- 5- حجم دمي IRV (Inspiratory Reserve Volume) : در انتهاي يک دم معمولي به حداکثر حجم هوايي که بتوان وارد ريه ها نمود گفته مي شود. 5- 6- حجم ذخيره بازدمي ERV ((Expiratory Reserve Volume : در پايان يک بازدم معمولي, حجمي از هوا است که بتوان از ريه ها خارج کرد. 5- 7- حجم باقي مانده RV (Residual Volume) : حجم هوايي است که در پايان يک بازدم عميق در داخل ريه ها باقي مي ماند. 5- 8- ظرفيت حياتي اجباري و پر فشار FVC (Forced Vital Capacity) : حجم هوايي است که بعد از يک دم عميق مي توان با شدت هر چه بيشتر و با حداکثر توان از ريه ها خارج کرد. 5- 9- حجم زمانهاي بازدمي اجباري FEV (Expiratory Volume Forced) : عبارت است از حداکثر حجم هوايي که ممکن است در يک زمان خاص حين بازدم از ريه ها خارج شود. 5- 10-FEV1 (Expiratory Volume in First Second Forced) : مقدار گازي است که طي اولين ثانيه بازدم اجباري و پر فشار که از TLCشروع مي شود از ريه ها خارج مي گردد. 5- 11- ظرفيت کلي ريه TLC (Total Lung Capacity) : حجم هوايي است که در پايان يک دم عميق در داخل ريه ها وجود دارد. 5- 12- درصد FVC / FEVı: عبارت است از کسري از ظرفيت حياتي که مي توان آن را در ثانيه اول در طي بازدم از ريه خارج کرد. 5- 12- MVV (Maximum Ventilatory Volume) : به حداکثر تنفس ارادي به صورت سريع و عميق در يک زمان مشخص اطلاق مي شود. گاهاً به اين وضعيت حداکثر ظرفيت تنفسي (MBC) گفته مي شود. زمان انجام اين تست بيش از 12 ثانيه و کمتر از 15 ثانيه بوده و به صورت ليتر بر دقيقه گزارش مي شود. بايد به اين نکته توجه کرد که حجم ها و ظرفيت هاي ريوي براي همه افراد يکسان نمي باشد و بسته به سن, جنس, نژاد, قد و وزن متفاوت خواهد بود که به آن Predicted (مقادير پيش بيني شده) اطلاق مي شود. 6- آماده نمودن کارگر براي انجام تست اسپيرومتري : 1) از سه ساعت قبل از انجام اسپيرومتري فرد نبايد غذاي زيادي مصرف کند. 2) افرادي که مورد تست قرار مي گيرند بايد هوشيار بوده و قادر به همکاري باشند. 3) قد و وزن بايد اندازه گيري شود, در رابطه با سن, نژاد و سيگاري بودن سئوال شود و اطلاعات در دستگاه ثبت گردد. 4) فرد بايد لباس راحت به تن داشته باشد, چنانچه لباس چسبان باشد منجر به محدوديت در حرکت قفسه سينه مي گردد, لازم است لباس چسبان در آورده شود. 5) بزرگسالان در وضعيت نشسته يا ايستاده و در عين حال راحت قرار گيرند. 6) ممکن است پس از انجام تست اديومتري فرد احساس سبکي در سر و سر گيجه شکايت داشته باشد. در اين شرايط لازم است فرد روي صندلي بنشيند و تا بر طرف شدن علائم تحت نظر گرفته شود و سپس اجازه حرکت داده شود. در چه مواقعي بايد انجام تست را قطع کرد و دوباره آن را انجام داد : 1. اگر بازدم به 5- 6 ثانيه نرسد (حداقل خروج هوا بايد 5- 6 ثانيه باشد و حداکثر بازدم بايد 10 ثانيه باشد.) 2. منحني به صورت خطي باشد. 3. منحني علامت دار باشد. 4. بعد از 2 ثانيه ديگر حجمي از هوا از ريه خارج نشود. 5. اگر بين FVC و VC بيشتر از cc 200 فاصله بود. معيارهاي انتخاب يک تست مناسب موارد : ¯ تستي که بيشترين FVC را نشان مي دهد و حداکثر اختلاف آن با نزديکترين FVC قبلي بايد کمتر از 200 ميلي ليتر باشد. ¯ تستي که بيشترين FEVı را نشان مي دهد و حداکثر اختلاف آن با نزديکترين FEVı قبلي کمتر از 200 ميلي ليتر باشد. معرفي دستگاه اسپيرومتر SPIROBANK-G: دستگاه اسپيرومتر SPIROBANK-G مي تواند هم به عنان يک دستگاه پرتابل به تنهايي و هم به عنوان يک وسيله جيبي عمل کند و هم به کامپيوتر و پرينتر وصل شود. مهمترين خصوصيت سادگي عملکرد و قابليت انعطاف در برنامه ريزي آن مي باشد. نحوه کار دستگاه براساس اصل قطع اشعه مادون قرمز در اثر چرخش سنسور توربين است. اين اصل صحت و قابليت تکرار تست را تضمين مي کند و علاوه بر آن نتايج قابل اعتماد پس از انجام تست بستگي به استفاده تخصصي از دستگاه دارد. دستگاه SPIROBANK-G تستهاي VC, IVC , FVC و MVV و همچنين تست هاي مقطعي ريه را انجام مي دهد و شاخص قابل قبول بودن هر تست (تست کنترل کيفيت) و ميزان قابليت تکرار تست انجام شده بر روي فرد را نشان مي دهد. پس از روشن کردن يک صفحه با عبارت Menu Spirobank مشاهده مي شود. سپس با دکمه▼به منوي اصلي وارد مي شويد. منوي اصلي 9 منو دارد که هر کدام داراي عملکرد خاصي مي باشند و مي توان با دکمه هاي▼ و ▲ آنها را انتخاب کرده و با دکمه OK آنها را اجرا نمود. به دنبال هر تست FVC , دستگاه يک بازبيني کنترل کيفيت بر روي آن انجام مي دهد تا صحت و اعتبار تست را قطعي کند و در صورت امکان پارامترهاي اندازه گيري شده اصلي را مانند FEV %, FEV و FVC را با مقادير نرمال (پيش بيني شده) مقايسه کند. اين دستگاه يکسري از شاخص ها را براساس معيار زير محاسبه مي کند : 100* مقدار نرمال / مقدار اندازه گيري شده – شاخص % تفسير اين شاخص بر اساس آخرين استانداردهاي ATS مي باشد. در هر منو با انتخاب پارامترهاي مناسب دوباره با زدن دکمه OK آنها را تاييد کرده و از منو خارج مي شويد. قبل از شروع به اسپيرومتري بايد مشخصات زير را به دستگاه وارد کرد که در صفحه نمايش به اين شکل ديده مي شود: Sex kg cm Age ♂ 80 170 40 هنگامي که تست FVC کامل شود نتايج بر روي صفحه نمايش داده مي شود. بر اساس استاندارد ATS آزموني مورد پذيرش است که حداقل سه منحني بازدمي پر فشار قابل قبول داشته باشد و فاقد موارد زير باشد : وقفه اي به علت سرفه, انسداد گلو و انسداد دهاني در اسپيرومتري مشاهده نشود. شخص در شروع بازدم پرفشار مردد نبوده و تاخير نداشته باشد. بازدم را تا انتها انجام دهد و آن را زود قطع نکند. تقلاي فرد در انجام آزمون بي ثبات و متغير نباشد. بين آزمونهاي انجام شده تفاوت زيادي وجود نداشته باشد. کاليبراسيون دستگاه اسپيرومتر SPIROBANK-G : قبل از انجام تست لازم است دستگاه کاليبره شود. کاليبراسيون دستگاه توسط سرنگهاي استاندارد 3- 1 ليتري انجام مي شود و سرعت تزريق هوا به داخل دستگاه بايد بين 3 تا 12 ليتر در ثانيه باشد. يعني هواي سرنگ در فاصله زماني 1 الي 6 ثانيه بايد تزريق شود و حداقل در سه نوبت اين کاليبراسيون تکرار شود و تا 3%± خطا قابل قبول است. قطعات اسپيرومتري بايد از نظر نشت هوا مورد بررسي قرار گيرد و بروشور دستگاه همواره بايد در دسترس تکنسين باشد. 7- نگهداري و استريليزاسيون : نگهداري دستگاه بسيار ساده بوده و اقداماتي که در اين زمينه بايد صورت گيرد عبارتند از : تعويض دستگاه در صورت نياز, استريليزاسيون, کنترل سيستم اندازه گيري حجم و فلو توربين فلومتر توربين در اين دستگاه داراي دقت زيادي در انجام آزمايشات اسپيرومتري مي باشد و نيازي به کاليبراسيون دوره اي ندارد ولي قبل از انجام هر تست بايد آن را استرليزه نمود که اين عمل باعث تضمين دقت دستگاه و تامين ايمني و بهداشت براي فرد خواهد شد. جدول 3- 6- نحوه تفسير نتايج اسپيرومتري FVC % /FEV1 الف: اگر اين نسبت کمتر از 80% باشد انسدادي يا Mixed مي باشد به سراغ FVC بند الف مي رويم. ب: اگر اين نسبت بالاتر از 80% باشد نرمال بوده و به سراغ FVC بند ب مي رويم. الف) FVC : الف: اگر زير 80% باشد از نوع Mixed مي باشد. ب: اگر بالاي 80% باشد از نوع انسدادي مي باشد. ب) FVC الف: اگر بالاي 80% باشد نرمال است. ب: اگر زير 80% باشد از نوع تحديدي است.

اسپيرومتري

مطالب مشابه :

تازه هاي استريليزاسيون در CSR

ايجاد نظام مراقبت عفونت بيمارستاني

استريليزاسيون

بيماران، قربانيان گمنام عفونت هاي بيمارستاني.....

انتخاب موضوع انجام پایان نامه پروپوزال مقاله دانلود ، پرسشنامه doc pdf ppt

اتوکلاو

اسپيرومتري

جراحي مغز و اعصاب

نظام مراقبت عفونت های بیمارسانی