فرصتهای شغلی برای فارغ التحصیلان رشته اصلاح نباتات

در مقاطع کارشناسیارشد و دکتری اصلاح نباتات چندین گرایش مثل اصلاح نباتات کلاسیک، اصلاح نباتات کاربردی، بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، بیوانفورماتیک و... راهاندازی شده و در آینده نیز گرایشها و انشعابات جدید در دنیا بوجود خواهد آمد که در هر جامعهای متناسب با نیازهای آن جامعه، فارغالتحصیلان مربوطه مشغول خدمت خواهند شد، در ایران هم تعدادی از دانشکدههای کشاورزی رشته اصلاح نباتات را در سطح کارشناسیارشد و دکتری دارند که روز به روز به تعداد آنها افزوده میشود. در حال حاضر این رشته در دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، شیراز، تبریز، ساری، گیلان، رازی کرمانشاه و شهرکرد در مقطع دکترای اقدام به جذب دانشجو میکند.

 فرق اصلاح نباتات با بیوتکنولوژی

اصلاح نباتات شامل روشهای کلاسیک و کاربردی است که برای اصلاح گیاهان از نظر بسیاری از صفات (چه کیفی و تکژنی و چه چندژنی) به کار میرود و سابقه خیلی طولانیتری دارد، درحالی که بیوتکنولوژی گیاهی، علم جدیدی است که از شاخه ژنتیک مولکولی و بیوشیمیایی که محور کار آن تکژنها و اثرات آنها (بیشتر به صورت خصوصیات کیفی تکژنی) بوده و در مورد صفات چندژنی هنوز باید تلاشهای زیادی توسط محققان بیوتکنولوژی صورت گیرد. البته بیوتکنولوژی مکمل اصلاح نباتات است و برای رسیدن به نتیجه مطمئن نهایی، متخصصین هر 2 گرایش باید با  هم تشریک مساعی کنند. با توجه به نیاز کشور، هر 2 این گرایشها بسیار مفیدند ولی شاید ادامه تحصیل در رشته بیوتکنولوژی و فعالیتهای تحقیقاتی در این گرایش به خاطر پر هزینه بودن و امکانات مورد نیاز اختصاصی، در تمام دانشکدههای کشاورزی امکانپذیر نباشد.

موقعیت شغلی

در حال حاضر فارغالتحصیلان رشته اصلاح نباتات عمدتا در مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی مثل موسسه اصلاح بذر یا مراکز اصلاح گیاهان زراعی به صورت محدود (چغندر قند، غلات، خرما، نیشکر، برنج، و دانههای روغنی) جذب شدهاند و با زیاد شدن فارغالتحصیلان این رشته لازم است توجه به بخش خصوصی و سرمایهداران به مزایا و منافع سرمایهگذاری در این زمینه جمع شود. هر چند رسیدن به مرحله سودآوری در این رشته نسبت به صنعت و امور خدماتی و واسطهگری دیرتر حاصل میشود ولی منافع آن سرشار است. در کشورهای پیشرفته در امر کشاورزی، بخش خصوصی نقش بسیار حیاتی در تولید ارقام اصلاح شده و گیاهان هیبرید دارند.

رشته زراعت و اصلاح نباتات در مقطع کارشناسی (لیسانس) 2 گرایش دارد. این گرایشها عبارتند از: زراعت و اصلاح نباتات، تولیدات گیاهی (زراعت). در صورت علاقه و امکان کار به صورت عملی و در «محیط مزرعه» آموختن این علم میتواند مفید واقع شود اما در صورت علاقه به کار دولتی و اداری متاسفانه بازار کار مناسبی وجود ندارد. لازم به ذکر است که ویژگی این رشته این است که صرفا زراعی نیست و در ارتباط با باغبانی صنایع غذایی و... نیز اطلاعاتی را در اختیار دانشجویان قرار میدهد.

 مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی 

زراعت و اصلاح نباتات دانشگاههای دولتی دارای گرایشهای زراعت، اصلاح نباتات، علوم و تکنولوژی بذر، کشاورزی اکولوژیک است. بازار کار این گرایشها با داشتن مدرک کارشناسی ارشد، به ترتیب اولویت به شرح ذیل است:

 اصلاح نباتات: این گرایش بیشتر در ارتباط با کارهای آزمایشگاهی است و زمینه کاری آن در مراکز تحقیقاتی و موسسات است.

 زراعت: این گرایش بیشتر در ارتباط با کارهای عملی و در مزرعه است و زمینه کاری آن در سازمان نظام مهندسی کشاورزی مراکز تحقیقاتی و در مزارع شخصی است.

 علوم و تکنولوژی بذر: این گرایش در ارتباط با کارهای آزمایشگاهی است و زمینه کاری آن شامل تدریس در دانشگاه و مراکز تحقیقاتی است.

 اکولوژیک: این گرایش بعد از گرایش زراعت، عملیترین گرایش است و بیشتر در ارتباط با کارهای عملیاتی در واحد کشاورزی است و زمینه کاری آن در مزارع شخصی یا مراکز تحقیقاتی است.