تاریخچه گلستان شهدای اصفهان

« شهدا امامزادگان عشقند و مزار ایشان زیارتگاه اهل یقین است » امام خمینی

گلستان شهدا اصفهان به عنوان مدفن دلاور مردان نامدار هشت سال دفاع مقدس و شهیدان سرافراز شهر شهید پرور اصفهان که در تمامی عرصه های جنگ تحمیلی رد پای آنان را به وضوح میتوان مشاهده کرد ، دارای عظمت و اعتبار خاص ملی و بلکه جهانی است .

شاید در هیچ کجای جهان نتوان پیدا کرد جایی را که بیش از 7300 کشته جنگی فقط از یک شهر در آن مدفون باشد و دفن این تعداد شهید آنهم از یک شهر دلیل دیگری بر عظمت و اعتبار این خاک مقدس است . شهری که جوانان دلاورش در طول تاریخ ایران درفش کاویانی در دست همواره پاسدار کیان میهن بوده اند و در دوران هشت سال جنگ تحمیلی یک بازوی قدرتمند جنگ بودند .

گلستان شهدای اصفهان مجموعه وسیعی است متشکل از چندین تکیه قدیمی در سرزمین لسان الارض که با از بین رفتن دیوار های حایل بین این تکایا محوطه ای یکپارچه به وسعت 114 هزار متر مربع ایجاد شده است . اگر چه بیشتر شهدا در منطقه مرکزی به مساحت حدود 64437 متر مربع مدفون هستند و بیشتر قطعه های گلستان شهدا در تکیه های ملک ، کوهی ، بروجنی ها ، میرمحمدصادقی ها و قسمتی از لسان الارض قرار گرفته اند ، اما مجموعه ای که امروزه بعنوان گلستان شهدا از آن یاد میشود متشکل است از 11 تکیه به نامهای : ملک ، کوهی ، میرمحمدصادقی ها ، مُحیی ، قهفرخی ها ، بروجنی ها ، لسان الارض ، فاضلان ، خواجویی ، اژه ای ها و فقیه احمدآبادی .

صرف نظر از قدمت محدوده لسان الارض و اهمیت آن در بین مردم اصفهان ، تاریخچه شکل گیری گلستان شهدا و مورد اهمیت واقع شدن این محدوده از تخت فولاد بر می گردد به حادثه شهادت « آیت الله میرزا ابوالحسن آل رسول » مشهور به شمس آبادی که در سحرگاه روز هفتم ربیع الثانی 1369 قمری روی داد . پس از دفن شهید شمس آبادی برخی از شهدای انقلاب اسلامی در دوره حکومت نظامی اصفهان در سال 57 در این مکان دفن شدند . ولی در هنگام برگزاری مراسم هفتم و چهلم و تجمع مردم بر سر قبور این شهدا ، دربان تکیه لسان الارض به کلانتری اطلاع می داد و ماموران می آمدند و با شلیک تیر هوایی مردم را پراکنده می کردند . به همین جهت مسجد حضرت حجت (عج) توسط حاج ابراهیم ربیعی قهفرخی با همکاری حجة الاسلام شیخ مهدی مظاهری پس از تخریب قسمتی از تکیه قهفرخی ها ساخته شد .

با پیروزی انقلاب اسلامی و آشوبها و شورش منافقین در کردستان و سیستان و بلوچستان ، عده ای از جوانان انقلابی اصفهان برای سرکوبی این توطئه ها به این مناطق اعزام شدند و برخی از آنان به شهادت رسیدند . و آنان را در قطعه « حمزه سید الشهداء » در شمال غربی بقعه شهید شمس آبادی دفن میکردند .

با شروع جنگ تحمیلی کم کم گنجایش این قطعه تمام شد و ضرورت انتخاب مکانی دیگر برای دفن شهدا احساس میشد . به همین سبب تعمیرگاهی که در جنوب گلستان شهدا و در کنار مسجد حجت قرار داشت انتخاب شد . شهید عباس کلان به مستاجرین تعمیرگاه در خیابان جی زمین تجاری واگذار کرد و شهید احمد چلمقانی زمین تعمیرگاه را اهدا کرد و در عوض منازل مسکونی هم با کمک بنیاد مسکن در خیابان 22 بهمن فعلی زمین واگذار شد .

قطعه زمینی هم در سمت شمال و شمال غربی بقعه شهید « آیت الله اشرفی اصفهانی » در جریان مذاکره با مالکان اهدا شد . مثلا دکتر سید سعید الدین سجادی در آغاز اجازه دفن تعدادی از شهدا را داد و پس از شهادت پسرش همه زمین خود را اهدا نمود .

در اوایل سال 60 مسئولیت اداره گلستان شهدا بر عهده بنیاد شهید گذاشته شد و بعدها یک هیئت اجرایی متشکل از نمایندگان کارخانه ذوب آهن ، جهاد سازندگی ، بنیاد شهید و نماینده امام جمعه اصفهان طرح محوطه سازی و ساماندهی قطعه های شهدا را پیگیری نمود .

در جریان عملیات محرم در آبان ماه 61 تعداد 330 شهید در یک روز به اصفهان آورده شد . چون در گلستان شهدا برای دفن این تعداد شهید جایی وجود نداشت ، جلسه ای با حضور هیئت اجرایی ، ریاست دادگاه انقلاب و هیئت امنای گلستان شهدا برگزار شد و مقرر شد با مذاکره صاحبان منازلی که در جنوب مقبره « یوشع نبی » قرار داشت آنان به یک مجتمع مسکونی متعلق به بنیاد مسکن و هتل کوثر که در اختیار بنیاد شهید بود انتقال داده شوند . کار انتقال و تخریب منازل با کمک جهاد سازندگی و شهرداری و مردم صورت گرفت و 330 قبر برای شهدای عملیات محرم آماده گردید . فردای آنروز با تشییع باشکوه شهدا در قطعه های مربوطه دفن شدند . به صاحبان منازل مسکونی نیز زمین معوض داده شد و منازل آنان را ساختند .

در جریان این عملیات و تشییع پیکر شهدا ، امام خمینی در یک سخنرانی فرمودند : « در کجای دنیا میتوانید جایی را مثل استان اصفهان پیدا کنید ؟ در همین چند روز پیش در شهر اصفهان بیش از 300 شهید تشییع کردند » . پس از آن برای دفن شهدای عملیاتهای والفجر 1و2و4 چندین باب خانه مسکونی طی مذاکره با صاحبان آنها و واگذاری زمین تخریب شدند و قسمتیی نیز که متعلق به تکیه بان لسان الارض بود خریداری شد .

در اوایل سال 62 خیمه حسینی طراحی شد که به کوشش مستقیم مرحوم حاج حسن حدادی ساخته شد و از ان پس مراسم شهدا و دعاها و مناسبتهای مختلف در آن برگزار شد . در سالهای اخیر هم یک مجموعه فرهنگی چند طبقه برای سالن سخنرانی و نمایشگاه در شمال خیمه حسینی ایجاد شده است .

در برهه های زمانی بعدی هم در قسمتهای غربی و جنوب غربی خیمه حسینی قطعات مختلفی ایجاد شد . مهمترین این قطعه ها یکی قطعه شهدای عملیات کربلای 4 است که شهدای بمباران و موشک باران ها سطح شهر نیز در میان آنان مدفون هستند و دیگری قطعه شهدای عملیات کربلای 5 است که بواسطه دفن تعدادی از سرداران بزرگ اصفهان به قطعه « سرداران شهید » معروف است . هر دوی این قطعه ها در سمت غربی خیمه حسینی و در محدوده تکیه بروجنی ها قرار دارند . همچنین قطعه « شهدای گمنام » در شمال خیمه حسینی و قطعه « شهدای حج خونین مکه » در شمال مسجد حضرت حجت (عج) قرار دارند .

آخرین قطعه های ایجاد شده یکی « قطعه وداع » است در جنوب غربی قطعه سرداران شهید که شهدای جانباز و شیمیایی و شهدای پس از جنگ که در درگیری با اشرار و در جریان پاکسازی میادین مین و ماموریت های دیگر به شهادت میرسند را در آنجا دفن میکنند . در سال جاری هم قطعه ای جدید به « یادبود شهدای مفقود الاثر » در غرب قطعه وداع ایجاد کرده اند که در غربی ترین قسمت قطعه های شهدا و مجاور با تکایای فاضلان و خواجویی قرار دارد .

تاریخچه گلستان شهدای اصفهان

مطالب مشابه :

بیش از دو هزار واحد مسکونی برای ایثارگران اصفهان احداث شد

لیست شماره تلفن های ادارات آموزش سازمان بنیاد شهید و امورایثارگران استان ها

سومین جشنواره سراسری تئاتر «ایثار» برگزار می‌شود

سید عباس شیرانی از ازادگان فعال استان اصفهان گفت

تاریخچه گلستان شهدای اصفهان

تصاویری متفاوت از فرمانده پایگاه سوم شکاری

برنامه های بنیاد شهید استان خراسان رضوی به مناسبت سالروز ورود آزادگان

روز 25 آبان ماه روز حماسه وایثار استان اصفهان

حسینیه شهید احمدی‌پناه در فرادنبه افتتاح شد