نقاشی - 1

در سلسله نوشتارها در خصوص نقاشی می‌خواهم شما را با دنیای فراموش شده این هنر (البته در جامعه ما) آشنا کنم . لذا از مطالب ساده و مبنایی هنرهای تجسمی آغاز کرده و در آتی نیز به نحوه توجه و نگاه به نقاشی و شیوه تحلیل درست آن خواهم پرداخت. تمنا دارم مرا از دیدگاه‌ها و نظرات و سلایق هنری خود محروم نفرمایید.

مبانی هنرهای تجسمی:

1. عناصر بصری: نقطه، خط، سطح، رنگ، شکل، بافت، اندازه، تیرگی-روشنی

· نقطه- چیزی که دارای رنگ، تیرگی یا روشنی، اندازه و گاهی جرم باشد . در عین حال ملموس و قابل دیدن است.

· خط- حرکت یا شکل ممتد خواه بدون ضخامت و به صورت مجرد و خواه با داشتن ضخامت و برجستگی.

· سطح- شکلی دارای دو بُعد.

· حجم- چیزهایی که داری سه بُعدِ طول، عرض و ارتفاع یا عمق باشند.

· نقش برجسته- که از یک سو بسته و محدود است به حجمی گفته می‌شود که در آن اشیاء و پیکره‌ها کم و بیش برآمده از سطح به نمایش درآمده باشند.

· شکل- معادل واژه فرم (Form) است که به طور کلی، شکل هم به سطح دو بعدی و هم به حجم و هم به نمایش تصویری اشکال و حجم‌ها گفته می‌شود. از نظر قیافه یا حالت، شکل‌ها یا هندسی هستند یا ساده. چند روش ابداع شکل‌های جدید از شکل‌های ساده:

- برداشتن قسمت یا قسمتهایی از یک شکل ساده هندسی

- ترکیب و یا کنار هم قرار دادن چند شکل ساده

- برش دادن و یا شکستن اشکال ساده و ترکیب مجدد آنها

· بافت- هر شیء و یا هر شکلی دارای ظاهر خاصی است که به آن بافت گویند. درک بافت از یک طرف به کمک حس لامسه و از طرفی به کمک احساس بصری میسر می‌شود. انواع بافت:

- بافت‌های تصویری- معمولاً شبیه‌سازی شده از اشکال و اشیاء طبیعت به صورت واقع‌نما است که با دیدن آن‌ها احساسی را که قبلاً از طریق لمس کردن تجربه کرده‌ایم مجدداً در ما بیدار می‌شود.

- بافت‌های ترسیمی- به روش‌های گوناگون تجربی و برای ایجاد تاثیرات خاص بصری به وجود می‌آیند.

2. نیروهای بصری: تعادل، تناسب، هماهنگی، کنتراست

· تناسب- بر رابطه مناسب میان اجزاء با یکدیگر و با کل اثر دلالت می‌کند. از دلایل زیبایی اثر هنری وجود تناسب میان رنگ‌ها، خط‌ها، سایه-روشن و شکل آن است.

· تعادل- وجود هماهنگی میان کارکردهای بصری عناصر مختلف اثر هنری و چگونگی ترکیب آنها نسبت به محور افقی و عمودی آن اثر. انواع تعادل:

o تعادل متقارن- همه چیز نسبت به محورهای افقی و عمودی که از وسط اثر عبور کرده سنجیده می‌شود.

o تعادل غیرمتقارن- ایجاد تعادل بر اساس فاصله شکل‌ها و عناصر نسبت به محورهای افقی و عمودی وسط کادر.

· کنتراست- به معنای تضاد، تباین و کشمکش متقابل میان عناصر و کیفیت بصری.

· حرکت- به معنای تغییر و جابجایی در مکان و زمان

· ریتم (ضرب-آهنگ)- تغییر و حرکت عاصر بصری در فضای تجسمی. به عبارتی تکرار منظم و متوالی یک عنصر تصویری ضرب-آهنگ بصری به وجود می‌آورد. انواع ریتم:

o تکرار یکنواخت- یک تصریر به طور یکنواخت و متوالی تکرار می‌شود.

o تکرار متناوب- تکرار با تغییرات متناوب متنوع می‌شود برای ایجاد انتظار در مخاطب برای پیگیری تکرار و ادامه ریتم.

o تکرارا تکاملی- یک تصویر و یا یک عنصر بصری از یک مرتبه و حالت خاص شروع می‌شود و به تدریج با تغییراتی به وضعیت و یا حالت تازه‌تری می‌رسد.

o تکرار موجی- با استفاده از حرکت منحنی سطوح و خطوط بوجود می‌آید و از نوعی تناوب هم برخوردار است.

· ترکیب- سامان بخشی به یک طرح و اثر تجسمی با ترکیب عناصر بصری و اجراء آن که عاملی برای نشان دادن و بیان ذهنیت هنرمند است. عوامل مؤثر در ایجاد یک ترکیب موفق بصری:

o وجود کادر

o وجود تعادل بصری

o وجود تناسب و هماهنگی میان عناصر مختلف یک ترکیب

o وجود رابطه هماهنگ اجزاء با کل و با موضوع اثر

انواع ترکیب:

o ترکیب قرینه- شکل‌ها و عناصر اصلی ترکیب با توجه به محورهای افقی، عمودی و مورب که کادر را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کنند در کادر ساماندهی می‌شوند.

o ترکیب غیر قرینه- شکل‌ها و عناصر اصلی ترکیب نه بر اساس محورهای افقی، عمودی و مورب وسط کادر، بلکه بر اساس ارزش‌های بصری خودشان (رنگ، تیرگی، روشنی، بافت و بزرگی شکل و جهت) در کادر قررار می‌گیرند.

· فضا- دربرگیرنده شکل‌ها و روابط میان عناصری است که آن آثار را بوجود آورده‌اند.

انواع فضا:

o سه بُعدی- برای نمایش آن به روی سطح دو بعدی از سه‌بعدنمایی (پرسپکتیو) و تجسم عمق و دوری و نزدیکی استفاده می‌شود. با استفاده از: تغییر اندازه، تغییر رنگ و تغییر وضوح.

o دو بعدی- بدون قصد واقع نمایی از طبیعت با استفاده از تغییر اندازه، تغییر تیرگی یا رنگ، شفاف‌نماییو روی هم قرار گرفتن اشکال، تغییر وضوح و بافت شکل‌ها و ترسیم یک شکل از چند زاویه مختلف و یا تغییر شکل دادن آن.

o فضای همزمان- تلفیقی از فضاسازی واقع‌نما و دو بعدی

o فضای وهمی- ایجاد فضای وهمی و غیرواقعی

3. دیدن: واکنش طبیعی عضو بینای به نور است که در شرایط مساعد به طور خود به خودی انجام می‌‌گیرد.

4. نگاه کردن: نگاه کردن یک رویداد ارادی است و نوعی جست و جوی بصرص محسوب می‌شود.

5. کادر: کادر یا قاب تصویر محدوده‌ی فضا یا سطحی است که اثر تجسمی در آن ساخته می‌شود. انواع کادر: مربع، مستطیل، دایره، بیضی، مثلث، یا تلفیقی از این اشکال.

کارکردهای کادر: - محصور و محدود کردن اثر و انرژی بصری آن در گرایش از درون به بیرون. – کنترل انرژی‌های بصری بیرونی در اثرگذاری به درون کادر.

نقاشی - 1

مطالب مشابه :

نقاشی برای کودکان استثنایی

نقاشی آزاد

کادر چیست ؟

ترکیب بندی در نقاشی

ویژگی های نقاشی ایران زمین

مفهوم کادر در طراحي

عناصر بصری(نقطه،خط،سطح،حجم)

شنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی

نقاشی - 1

نمونه کادر