ادبیات مشتق است یا مرکب؟!
يكي از دوستان كه معلم ادبيات فارسي دبيرستان است از من پرسيد: كلمه «ادبيات» ساده است يا مركب يا مشتق؟
پيش از آن كه پاسخ او را بدهم گفتم: اين به چه كار مي‌آيد؟گفت: مگر خبر نداري كه بحث‌هاي جديد زبان‌شناسي دربارة ساختمان واژه‌ها وارد كتاب‌هاي درسي شده است؟ چند سالي است كه معلم زبان و ادبيات فارسي در كلاس درس همراه دانش‌آموزان تكواژهاي جملات را مي‌شمارد و بر سر مشتق و بسيط و مركب و مشتق مركب مباحثه‌هاي بي‌پايان سر مي‌دهد.
حالا بگو ببينم كلمات گيلان، دشمن، تهمتن، مهرداد و آبي، كدامشان ساده است، كدام مركب است، كدام مشتق است و كدام مشتق مركب؟ روشن است كه پاسخ روشني نداشتم، جز آن كه دوباره بپرسم اين به چه كار مي‌آيد؟
***
راستي، زبان و ادب فارسي را به چه منظور به فرزندان اين سرزمين مي‌آموزيم؟ آيا مي‌خواهيم دشواري و پيچيدگي مباحث زبان‌شناسي و دستور زبان و اختلاف‌نظرهاي زبان‌شناسان را به رخ دانش‌آموزان بكشيم و بگوييم كه ببينيد زبان فارسي چه نظام پيچيده‌اي دارد؟
آيا از شمردن تكواژها و اجزاي جملات و تعداد جملات يك بيت كه هنوز هم در ميان صاحب‌نظران برجسته زبان و ادب فارسي توافقي بر سر آن نيست، چه حاصلي نصيب دانش‌آموزان ما خواهد شد؟
من كه بيشتر سال‌هاي عمر را با آموختن زبان و شعر فارسي گذرانده‌ام و بيش از هر چيز ديگر در اين موضوع نوشته‌ام و خوانده‌ام، در برابر پرسشي نظير اين كه: «اين بيت چند جمله است؟» درمانده مي‌شوم و مي‌دانم كه حتي اگر بدانم هر بيت چند جمله است، باز هم تا با منطق و انديشه و زبان شعر آشنا نباشم، راه به جايي نخواهم برد. چه رسد به اين كه عمر گرانمايه جوان دانش‌آموز را در اين بيهودگي صرف كنم كه او برايم تكواژهاي شعر را برشمارد.
براي آموختن اين نكتة ساده كه در زبان فارسي، برخي لغت‌ها از راه پيوستن كلمات و پسوندها و پيشوندها و ميانوندها ساخته مي‌شوند، اين همه دشواري را بر معلم و دانش‌آموز چرا روا داريم؟
حاصل اين دشواري در تعليم زبان و ادب فارسي آن است كه اغلب دانش‌آموختگان دورة متوسطه و حتي دانشگاه، نمي‌توانند يك متن ساده بنويسند، يك شعر يا نثر معمولي را به درستي بخوانند و رغبتي براي مطالعه آثار ادب فارسي ندارند؛ اما مي‌توانند بگويند هر بيت چند جمله است و چند تكواژ است و چند تكواژ آزاد و وابسته و دستوري و قاموسي دارد. آنها مي‌توانند درباره مشتق و مركب و ساده بودن كلمات بحث كنند، بي‌آن كه به نتيجه‌اي مشخص برسند.
راستي مگر هدف نهايي آموختن زبان و ادب فارسي چيزي غير از مهارت در خواندن و نوشتن است؟ شمردن تكواژ و بسيط و مركب و مشتق كردن كلمات و بسياري مباحث نظير اين، اگر براي طرح پرسش‌هاي كنكور و رونق كلاس‌هاي تست‌زني به كار مي‌آيد، اما براي خواندن و نوشتن به زبان فارسي كارآيي چنداني ندارد.
مطالب مشابه :
آموزش ساده مشتق
آموزش ساده مشتق - - ریاضیات به پیشگامی سزاوار تر آموزش زبان از طریق آموزش ساده مشتق -
ادبیات مشتق است یا مرکب؟!
براي آموختن اين نكتة ساده كه در زبان مشتق و مركب و ساده بودن نوشتن به زبان
ساده سازی علوم به زبان جامعه
در حوزه تخصصی پزشکی است باید اصطلاحات علمی و پیچیده با هنر خاصی به زبان ساده مشتق به دست
ساختمان واژه های مشتق/مرکب/مشتق مرکب
دانلود کتاب شاهنامه به زبان ساده. اسم غیر ساده نیز به سه نمی کنند و به این خاطر مشتق
ساختمان واژه های مشتق/مرکب/مشتق مرکب
جزئی است بی معنی که اگردراول کلمه ای قرار گیرد آن را مشتق می سازد. به با زبان ساده
زبان فارسی
مشتق ، مرکب قواعد دستور زبان بر روی آن به ظاهر سخت می آید به زبان ساده، گویا و
برچسب :
مشتق به زبان ساده