روش توليد ورمي‌کمپوست
روش توليد ورمي‌کمپوست
روش توليد ورمي‌کمپوست:
ساده‌ترين روش توليدكرم ورمي‌کمپوست به شرح زير است:
1- بستر سازي: هر نوع موادي که به عنوان زيستگاه نسبتا پايدار کرم باشد بستر ناميده ميشود.
بستر کرمها بايد بر روي سطح صاف و شيبدار بتني و در سالن يا پوشش گلخانه‌اي ايجاد شود، بنابراين زمين مسطح بدون سنگ و کلوخ و خرده شيشه را مرطوب نموده و کاملا مي‌کوبند تا سفت شود و يا آن را با بتون به ارتفاع 15 سانتيمتر پوشش مي‌دهند. يک شيب %1 تا %2 مطلوب است به دليل اينکه فرايند شستشو آسانتر ميشود و تهيه آب کرم يا wormwash امکانپذير مي‌گردد.
دلايل صاف و شيبدار بودن بستر موارد زير است:
الف- جدا شدن آب مازاد و شيرابه يا پساب از بستر جهت جلوگيري از فاسد شدن بستر.
ب- جمع‌آوري شيرابه از طريق کانالهاي مخصوص در مخزن (septing tanke ) و مصرف بخشي از آن ضمن مخلوط نمودن با آب و مصرف بقيه بعنوان کود مايع.
ج- خارج کردن مواد ناشي از شستشوي کودهاي مرغي يا کودهاي حيواني تازه که حاوي مقدار زيادي اوره بوده و براي کرمها سمي و کشنده مي‌باشند و يا خارج کردن ساير مواد سمي و مضر.
بستر کرم بايد داراي شرايط زير باشد:
- قابليت جذب بالا: کرم توسط پوست تنفس ميکند در نتيجه مواد بستر بايد قابليت جذب آب بالايي داشته باشند.
- داراي تخلخل مناسب باشد: کرمها به اکسيژن نياز دارند در نتيجه اگر مواد بستر فشرده باشد نفوذ هوا کاهش يافته و تنفس کرم مختل ميشود. اندازه ذرات، شکل ذرات، بافت ذرات و سختي آن بر ميزان تخلخل موثر است.
- مقدار کم پروتئين و يا نيتروژن (نسبت بالاي کربن به نيتروژن): مواد پروتئين سريع شکسته شده و توليد گرما و اسيد مي‌نمايند که زندگي کرم را مختل مي‌نمايد لذا بستر بايد داراي نسبت بالاي کربن به نيتروژن باشد.
2- ايجاد سايبان از جنس آيرون شيت (پليت) يا پلاستيک گلخانه با پايه‌هاي فلزي و يا از جنس حصير و سرشاخه درخت با پايه‌هاي چوبي براي محافظت کرمها در برابر بارندگي و نور آفتاب. ارتفاع سايبان بسته به شيوه تخليه مواد آلي، مساحت مزرعه، نوع و جنس سايبان بين 2 تا 3 متر قابل تغيير است.
بهتر است از پلاستيک براي پوشانيدن سطح بستر استفاده نگردد، زيرا لايه پلاستيک باعث افزايش درجه حرارت و جمع شدن گازهاي مختلف در بستر ميشود.
3- ايجاد پشته‌اي از کود گاوي نيمه پوسيده به شکل گنبدي به عرض 70 سانتيمتر، ارتفاع 40 سانتيمتر و طول دلخواه و آبياري فراوان آن بمنظور خروج شيرابه کود. بستري با ابعاد يک متر در يک متر و با ارتفاع 40 سانتيمتر به 30 الي 35 کيلوگرم خوراک و ماده بستري نياز دارد. اين مقدار براي 1000 تا 1500 کرم خاکي کافي است که تکثير شده و عمل کمپوست‌سازي را از لايه‌هاي بالايي آغاز کند. چون کرمهاي قرمز تمايل دارند که از قسمتهاي سطحي بستر تغذيه نمايند، عمق بستر نبايد بيش از 30 تا 40 سانتيمتر باشد. اگر بستر عمق بيشتري داشته باشد مواد آلي فشرده و بصورت غيرهوازي تجزيه شده و توليد بوي نامطبوع و مواد سمي مي‌نمايد و در نهايت منجر به مرگ کرمها مي‌گردد.
4- ايجاد شيار در طول خط‌الراس پشته به عمق 15 سانتيمتر و ريختن کرمها به داخل آن و سپس بر گردانيدن کود روي کرمها.
5- جمعيت مناسب کرم جهت تکثير کرم 5-5/2 کيلوگرم در مترمربع است و نبايد بيشتر از پنج کيلوگرم باشد در جمعيت‌هاي کمتر توليد مثل کاهش مي‌يابد زيرا کرمها کمتر با يکديگر تماس مي‌يابند. جمعيت مناسب کرم جهت توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) 10 – 5 کيلوگرم در مترمربع مي‌باشد. توليدکنندگان كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) معمولا پنج کيلوگرم در مترمربع استفاده مي‌کنند و با دو برابر شدن جمعيت کرم بستر را نصف مي‌کنند. زمان لازم براي توليد کود آلي در دماي 25 درجه سلسيوس در حدود 5/1 تا 2 ماه خواهد بود و تقريبا نيمي از وزن پشته تبديل به كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) خواهد شد. کرمهاي قرمز تحت شرايط مطلوب مي‌توانند در يک روز معادل وزن خود تا دو برابر از زباله‌ها و بستر تغذيه کنند و %60 آنرا به كود ورمي‌کمپوست تبديل کرده و دفع‌کنند. خلاصه، هر عدد کرم بالغ قادر است در يکماه (سي روز) 23 گرم كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) توليد کند. اما بطور متوسط براي بازيافت هر يک کيلوگرم زباله غذايي در طول 24 ساعت حدودا به 2 کيلوگرم کرم خاکي نياز است؛ بنابراين مدت زمان لازم براي توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در بستر بستگي به ميزان کرم موجود در پشته‌ها دارد، نگهداري کرم درون پشته‌ها به دو منظور صورت مي‌پذيرد:
الف – افزايش جمعيت
ب- توليد کود آلي (كرم پوسال (ورمي‌کمپوست))
وزن اوليه کرمها درون پشته براي هدف اول به مراتب کمتر از هدف دوم است.
6- آبپاشي پشته بصورت روزانه به اندازه آبياري چمن به منظور ايجاد شرايط محيطي مناسب براي فعاليت کرمها و بلع غذا توسط آنها. روش مناسب براي آب‌رساني به پشته‌ها استفاده از شلنگ نرم پلي اتيلن شماره 16 مشکي و نصب آب پاش در سر آن و آبپاشي روي پشته‌ها است به طوري که رطوبت هر نقطه هميشه در حد %70 حفظ شود. زمان بين آب دهي تجربي است و با توجه به ميزان رطوبت تعيين ميشود. ولي هر نقطه بايد حداقل هفته‌اي 2 بار آب داده شود.
7- پس از گذشت حدود شش هفته كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) براي برداشت آماده ميشود. در مزارع كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) پس از سه الي چهار ماه مدفوع کرمي را برداشت مي‌نمايند. براي برداشت كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) ابتدا بايد جداسازي کرمها از پشته‌ها انجام شود، براي جداسازي کرمها از پشته‌ها لازم است بعد از اندکي هوادهي به بستر و کاهش رطوبت آن با استفاده از غربال دوار برقي که به همين منظور طراحي و ساخته شده است بستر سرند گردد. براي غربال کردن در مزارع کوچک مي‌توان از يک توري دو ميليمتري گالوانيزه نيز استفاده کرد، بمنظور حفظ کرمها لازم است از ابتداي بستر، هر روز نيم متر از بستر آبياري نشود تا کرمها رفته رفته به انتهاي بستر مهاجرت نمايند بعد از مهاجرت کرمها با هوادهي بستر و کاهش رطوبت آن اقدام به سرند نماييد در صورتيکه رطوبت بستر زياد باشد عمليات سرند بسيار مشکل خواهد شد.
8- براي جمع‌آوري کرمها مي‌توان با ايجاد يک ماهيچه از کود دامي نيمه پوسيده در کنار پشته‌اي که ديگر فاقد مواد غذايي لازم براي تغذيه کرمها است سبب مهاجرت کرمها از پشته قديمي به اين ماهيچه گرديد و پس از آن اقدام به ايجاد پشته‌هاي جديد و انتقال جمعيت کرم به اين پشته‌ها نمود. اگر کرم مجبور به زندگي در ميان زباله‌هايي باشد که خود توليد نموده در اينصورت نمي‌تواند به حيات سالم خود ادامه دهد؛ بنابراين بايد بستر را بطور مرتب عوض کرده و اجازه نداد که مدفوع کرم به ماده‌اي سمي براي کرمها تبديل شود.
9- براي توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در خانه مي‌توان از جعبه‌هاي چوبي، پلاستيکي و فلزي با ايجاد سوراخهايي با اندازه مناسب در کف و ديواره‌هاي آن براي انجام زهکشي استفاده کرد.
10 – بعد از انجام سرند، كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) که بصورت ذرات دانه‌بندي مي‌باشد در کيسه‌هاي پلاستيک 1 تا 20 کيلويي بسته‌بندي و به بازار عرضه مي‌گردد، بديهي است در صورت درخواست متقاضيان مي‌توان نسبت به غني‌سازي و استانداردکردن کميت عناصر غذايي آن بعد از نمونه برداري و تجزيه آن در آزمايشگاه اقدام و آن را براي محصولات گلخانه‌اي با نياز مشخص آماده نمود. رطوبت كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در هنگام بسته‌بندي نبايد بيش از 20 درصد باشد.
جدول ( 3 ) رفع مشکلات در توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست)
|
رديف |
مشکل |
علت احتمالي |
راه حل |
|
1 |
کرمها مي‌ميرند |
خيسي زياد بستر خشکي زياد بستر دماي خيلي زياد هواي ناکافي غذاي ناکافي |
با بستر خشک مخلوط کنيد بستر را مرطوب کنيد بستر را بطور کامل مرطوب کنيد بستر را هوا داده و در آن سوراخ ايجاد کنيد از بستر و خرده‌هاي غذاي بيشتري استفاده نماييد |
|
2 |
بستر بوي بد ميدهد |
غذاي بيش از حد وجود مواد غير قابل تبديل به کمپوست خيسي زياد بستر عدم وجود هواي کافي |
به مدت يک تا دو هفته به کرمها غذا ندهيد اين مواد را برداشته و غذاي کرمها را بطور کامل در بستر مدفون کنيد با بستر خشک مخلوط کنيد بستر را باد داده و سوراخهاي تهويه بيشتر ايجاد کنيد |
|
3 |
کرمها اقدام به فرار مي‌کنند |
نامناسب بودن شرايط بستر |
به راه‌حلهاي فوق مراجعه کنيد در اينصورت کرمها برگشته و در بستر دالان حفر مي‌کنند |
|
4 |
مگسها به سوي بستر جذب مي‌شوند |
غذاي فاسد در بستر است استفاده از غذاي بيش از حد بويژه مرکبات |
از قرار دادن غذاي فاسد در بستر خودداري کنيد از تغذيه بيش از اندازه کرمها پرهيز کنيد |
|
5 |
بستر کپک مي‌زند |
اسيدي بودن بستر به ميزان زياد |
استفاده از مرکبات را کاهش دهيد |
|
6 |
بستر خشک ميشود |
تهويه بيش از اندازه نامناسب بودن سايبان وجود باد زياد |
بستر را مرطوب نماييد سايبان اصلاح شود ديوار محافظ يا بادشکن نصب نماييد |
|
7 |
در ته بستر آب جمع ميشود |
تهويه ضعيف آبياري زياد استفاده از خرده غذاي بسيار خيس |
تهويه بيشتر، افزايش بستر خشک ميزان آب در هر آبياري را کاهش دهيد استفاده از اين غذا را کاهش دهيد |
|
8 |
سرند به سختي انجام شده و كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) بخوبي جدا نمي‌شود. |
رطوبت بستر زياد است سرعت گردش سرند زياد است شيب سرند کم است منافذسرند مسدود ميشود |
ضمن جابجايي بستر و هوادهي رطوبت را کاهش دهيد سرعت چرخش سرند را کم کنيد شيب سرند را افزايش دهيد با نصب برس منافذ سرند را باز نگه داريد |
|
9 |
هنگام سرند تعداد کرمها در بستر زياد است |
به علت رطوبت مناسب کرمها مهاجرت ننموده‌اند |
شرايط فيزيکي يا شيميايي را براي مهاجرت کرمها به انتهاي بستر فراهم کنيد |
تغذيه کرم خاکي:
غذاي اصلي كرم‌هاي خاكي بقاياي مرده و پوسيده گياهي به انضمام بقاياي ريشه‌ي گياهان و نيز كود دامي است. كرم‌هاي قرمز باراني بيشتر مواد زائد آشپزخانه را نيز خواهند خورد ضايعات سبزيجاتي كه در حين تهيه غذا بوجود مي‌آيد براي كرمها قابل استفاده مي‌باشد. مانند پوست سيب‌زميني، هويج، كاهو، كلم، كرفس، سيب، پوست موز، گريپ فروت و پوست پرتقال، برگ چاي، چاي كيسه‌اي، تفاله قهوه، كاغذ و مقوا. بعضي از ضايعات زودتر از ساير مواد به كود تبديل مي‌شوند. پوست موز حدود يك هفته طول مي‌كشد در حالي كه پوست پرتقال حدود يكماه طول خواهد كشيد تا كاملاً تجزيه گردد. نوع و مقدار مواد غذايي در دسترس نه تنها بر روي جمعيت كرم‌هاي خاكي بلكه بر روي انواع گونه‌هاي موجود و نرخ رشد و.... تاثير مي‌گذارد.
زائدات کشاورزي شامل باقيمانده محصولات و محصولات جانبي آنها مانند زائدات غلات، دانه‌هاي روغني، نيشکر، ساقه ذرت، کتان، کنف، محصولات فرعي کارخانجات روغن، کارخانجات چاي و شکر و صنايع مرتبط با ميوه و سبزيجات داراي قابليت تبديل به كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) هستند، روزنامه‌هاي سياه و سفيد معمولي نيز مي‌توانند کمپوست شوند هر چند نيتروژن آنها پايين است و در نتيجه سرعت تجزيه را کاهش مي‌دهند. اگر کاغذ کمپوست شود نبايد بيش از 15 درصد وزن کل مواد توده کمپوست باشد. زائدات کشاورزي از قبيل باقيمانده محصولات، زائدات سبزيجات، تفاله نيشکر و... فضولات احشام (فضولات گاو، گوسفند و...، زائدات شهري (زباله شهري)، زباله‌هاي صنعتي، زائدات گياهان از قبيل برگ، خاک اره (براي هر صد کيلوگرم خاک اره به يک کيلو نيتروژن نياز است) و... قابل تغذيه توسط کرمها مي‌باشند. کيفيت محصول توليد شده با بکار بردن کود آلي افزايش مي‌يابد، اغلب مواد آلي زائد قابل تجزيه بيولوژيکي مي‌توانند به کود تبديل شوند، حدود 5 تا 10 درصد موادي که توسط کرم بلعيده مي‌شوند در بافت‌هاي بدن کرم بمنظور رشد و فعاليتهاي متابوليکي جذب و بقيه بصورت کودهاي گرانولي دفع مي‌شوند. در مجموع هر کرم قادر است در روز معادل وزن خود تا 2 برابر تغذيه کند و %60 آنرا به كود ورمي‌کمپوست تبديل کرده و دفع‌کند.
توجه به اين نکته ضروري است که کرمها با فلزات، فويل، پلاستيک، مواد شيميايي، روغن، حلال‌ها، حشره‌کش، صابون، رنگ و... تغذيه نشوند. همچنين بايد از انواع مرکبات (پرتقال، ليمو شيرين و گريپ فروت)، پياز، سير، ميخک، غذاهاي پر ادويه و خيلي تند و غذاهاي اسيدي اجتناب نمود، همينطور نبايد از خرزهره و ديگر گياهان سمي براي تغذيه کرمها استفاده گردد. گياهان که با آفت کش يا علف کش سمپاشي شده‌اند نبايد در فرآيند کمپوست سازي استفاده شوند. همچنين برخي از مواد به علت اينکه سلامتي انسان را به خطر مي‌اندازند و يا مايه رنجش انسان مي‌شوند نبايد براي توليد کود استفاده شوند. افزودن مدفوع انسان و حيوانات خانگي توصيه نمي‌شود زيرا باعث انتقال بيماري مي‌شوند. گوشت، استخوان، تخم‌مرغ و محصولات لبني نبايد اضافه شود چون باعث جلب حشرات به محل ميشود. اگر مواد غذايي خرد شوند بلعيدن آنها براي کرمها راحت‌تر خواهد بود. به هنگام دادن زباله‌ها در صورت امکان آنها را به تکه‌هاي کوچکتر تقسيم کنيد تا انجام فرآيند توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) براي کرمها آسانتر باشد. زباله‌ها را به مدت چند روز در داخل يک مخزن قرار دهيد تا باکتري‌ها شروع به شکل‌گيري کنند چون کرمها بسيار به باکتري علاقه دارند. همچنين از مرطوب بودن مخلوط نهايي اطمينان حاصل نماييد که مانند يک کيک اسفنجي باشد. اضافه کردن کمي ماسه ريز به توده ماده آلي به هضم غذا در سنگدان کرم کمک مي‌نمايد.
تغذيه گونه آيزنيا فوتيدا از بستري شامل مواد نيمه پوسيده کود گاوي، کود اسبي (کودها بايد خشک باشند) کاه وکلش غلات و برخي زايدات و بقاياي گياهي مي‌باشد، در داخل اين بستر اصلي مي‌توان مواد تازه‌اي چون زايدات سبزيجات و ميوه جات، مواد آلي و قابل تجزيه، زباله‌هاي خانگي، پسماندهاي کارخانجات غذايي و حتي لجن و فاضلاب (بجز فاضلاب صنعتي) اضافه نمود. کود مرغي تازه به علت ميزان زياد اوره براي کرمها سمي است و بايد بعد از پوسانيدن با ساير مواد مخلوط گردد تا قابل استفاده شود، حتي کود گاوي تازه براي کرمها مناسب نمي‌باشد و بايد شستشو شده و يا بصورت پوسيده مصرف گردد. بايد توجه داشت که مخلوط کود حيواني و بقاياي گياهي که پوسيده نباشند در صورت تامين رطوبت مراحل پوسيدگي را خواهند گذراند و به علت فعاليت ميکروارگانيزمها دماي آن تا 80 درجه سلسيوس (سانتيگراد) بالا مي‌رود که براي کرمها قابل تحمل نيست و لذا بايد از کود حيواني و بقاياي گياهي تنها در صورتي استفاده کرد که به حالت پوسيده يا نيمه پوسيده باشند و مرحله کمپوست شدن را گذرانيده باشند. کرمها در خارج از سفره غذايي حرکت نمي‌کنند و به همين علت جمعيت آنها بسته به دسترسي به مواد غذايي رشد کرده و تثبيت ميشود.
رطوبت مناسب بستر، هوادهي، تغذيه، جلوگيري از سفت شدن بستر و نگهداري ph در حد 7-8 از نکات کليدي در توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) است. بستر بايد بگونه‌اي باشد که هواي زيادي را به درون خود راه بدهد. کرمها علاقه‌اي به باکتريهاي بي‌هوازي ندارند و اگر تحت چنين شرايطي قرار گيرند محلي را که باعث آزارشان ميشود ترک مي‌کنند و اگر قادر به اين کار نباشند خواهند مرد. کرمها نيز درست مانند بيشتر جانوران به تنفس نياز دارند. لازم است که تقريبا هر دو يا سه هفته يکبار چند اينچ از لايه‌هاي بالايي بستر را به آرامي بهم زد تا گازهاي ايجادشده خارج شوند. اين کار همچنين از فشردگي بستر جلوگيري ميکند. لايه‌هاي سطوح پايين‌تر را نيز مي‌توان به ميزاني بسيار کمتر از لايه‌هاي بالايي بهم زد. در بسترهاي کود حيواني که کرمها مشغول فعاليت توليد کود هستند در اثر فعاليتهاي گازي کود حيواني گاز متان توليد ميشود که باعث از بين رفتن کرمها ميشود. لازم است که به طور متناوب پشته به هم زده شود تا گاز متان از داخل پشته خارج شده و کرمها فعاليت خود را ادامه دهند. بسته به روش توليد ابزارهاي دستي و مکانيزه مختلفي براي اين کار وجود دارد. در حال حاضر اين کار در ايران با روش دستي و با ابزاري شبيه شن کش انجام ميشود. لازم به ذکر است که اين کار را با بيل نميتوان انجام داد چون به کرمها آسيب ميرساند. دستگاههايي در ايران در حال طراحي و ساخت است که با بسته‌شدن پشت تراکتور فرايند هوادهي را با سرعت و هزينه کمتر انجام ميدهد و امکان توليد در حجمهاي انبوه را فراهم ميکند. اين دستگاه حدود يک ميليون تومان قيمت دارد.
از نظر اقتصادي کشت و پرورش کرم خاکي وقتي مقرون به صرفه است که بتوان از موادي که داراي هيچگونه هزينه‌اي نباشد استفاده کرد. مثل پسماندهاي رستورانها، آشپزخانه‌ها، اماکن ميوه و تره بار، مواد زائد کارخانه‌هاي تهيه مواد غذايي (کارخانه آردسازي و روغن‌کشي سويا). تغذيه کرمها بايد بطور مرتب و معمولا يک بار در هفته صورت گيرد. انباشتن بيش از حد مواد غذايي در بستر، سبب ايجاد بوي نامطبوع و ترکيبات سمي مي‌گردد. بهترين روش براي تهيه برنامه و ميزان تغذيه، تعيين ميزان مصرف کرم از آخرين تغذيه و همچنين شرايط موجود کرمها مي‌باشد. زماني که آخرين موادغذايي تغذيه شده تقريبا در حال تمام شدن است زمان تغذيه مجدد مي‌باشد. اگر بنظر برسد که رشد کرمها متوقف شده و يا زاد و ولد آنها کاهش يافته احتياج به اضافه نمودن پروتئين بيشتري در مواد غذايي مي‌باشد.
مرکز تهيه کرم خاکي در فيليپين توصيه ميکند که بهترين ترکيب غذايي براي کرم خاکي مخلوطي از 55 درصد خاک اره، 35 درصد پوسته برنج و 10 درصد سبوس برنج مي‌باشد. اين مخلوط بايد به مدت 3 هفته تخمير شود تا حرارت آن بين 5/15 تا 20 درجه سانتيگراد برسد. پس از تخمير کافي و کنترل دما اين محيط
تاثير بسترهاي مختلف بر روي تعداد کرمها:
بستر حاصل از تفاله سيب موجب کمترين ميزان رشد و نمو کرمها ميشود و حتي سبب از بين رفتن کرمهاي اوليه مي‌گردد زيرا در اثر تخمير در بستر کشت محيط کاملا اسيدي شده و مانع از رشد و فعاليت کرمها ميشود. بستر تهيه شده از سيب زميني از بستر سيب بهتر است اما بدليل نشاسته بالا خيلي سريع کپک زده و محيط را براي کرمها نامطلوب مي‌نمايد شايد بتوان از پوست سيب‌زميني براي تهيه كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) استفاده نمود به شرط اينکه به نسبت بيشتري آنها را با خاک مخلوط نمود تا طي مرور زمان بقاياي سيب‌زميني تجزيه شوند و کپک نزنند. در بستر کود گاوي که کمي سياه تيره شده کرمها بخوبي رشد مي‌نمايند و خيلي سريع تکثير مي‌يابند. کود اسبي از ميان بسترها بهترين بستر تهيه كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) شناخته ميشود و کرمها بخوبي در آن رشد نموده و خيلي سريع تکثير مي‌يابند که اين سرعت رشد نشانه مطلوبيت بستر است. بيشترين تکثير تعداد کرمها در بستر کود اسبي با 335 کرم و کمترين تکثير مربوط به تفاله سيب با 6/. است که از تعداد کرمها با گذشت زمان کاسته شده است.
پروارکردن کرمهاي خاکي:
اين امکان وجود دارد که کرمهاي خاکي را بطور مصنوعي پروار کرد تا در نتيجه هم از لحاظ وزني و هم از لحاظ قطر افزايش يابند. براي اين منظور مي‌توان تعداد زيادي بستر جديد فقط با 15 سانتيمتر مواد بستر آماده کرده و تا زماني که تقريبا خيس شوند، آنها را آبياري کنيم. سپس کرمها را از بسترهاي معمولي برداشت کرده و آنها را در بسترهاي فوق جايگزين کنيم. در اين حالت معمولا از مالت و بلغور براي تغذيه کرمها استفاده ميشود. اگر کرمها بسيار فعال باشند (موردي که بايد در يک يا دو روز انتقال به بسترهاي جديد ديده شوند) تغذيه بايد روزانه دو بار انجام شود. بدين ترتيب پس از 7 تا 10 روز کرمها براي استفاده و فروش آماده خواهند بود.
روش‌هاي جداسازي کرمهاي خاکي:
جداسازي کرمهاي خاکي با دو هدف اصلي انجام ميشود، اول جداسازي کرمها بمنظور فروش کرم، دوم جداسازي کرمها از بستر بمنظور سرند کردن بستر و فروش كرم پوسال (ورمي‌کمپوست)؛ بنابراين با توجه به هدف مورد نظر و امکانات موجود يکي از شيوه‌هاي زير براي جداسازي کرمهاي خاکي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
الف - روش شيميايي: از مواد شيمايي مختلف که به صورت محلول در آمده‌اند جهت بالا آمدن کرمهاي خاکي از خاک استفاده ميشود. بعنوان مثال محلول کلريد جيوه، فرمالين، آب نمک، پرمنگنات پتاسيم و... اما اگر کرمها را جهت پرورش و نگهداري بخواهيم بايد بلافاصله آنها را بوسيله آب شستشو دهيم و اثر مواد شيميايي را از بدنشان پاک نماييم. مناسب‌ترين و بي‌ضررترين روش جهت بالا آمدن کرمهاي خاکي استفاده از آب نمک غليظ (در حد اشباع) مي‌باشد. در اين روش کرمهاي خاکي بدست آمده آسيب نديده و مي‌توان در کليه اهداف نمونه‌برداري از آن استفاده نمود. بديهي است در اين حالت بستر قابليت استفاده خود را از دست ميدهد و بايد کاملا شستشو شود و به علت خيس شدن بستر و عدم امکان سرندکردن آن از اين روش براي جداسازي كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) استفاده نمي‌شود.
ب - روش مکانيکي: در اين روش با استفاده از فاکتورهاي فيزيکي مانند نور و گرما کرمهاي خاکي را از خاک محيط کشت جدا مي‌سازند بدين ترتيب که در مزرعه کشت و تکثير جهت جمع‌آوري کرمهاي خاکي، بستر آنها را در محل‌هاي خاصي ريخته که چند رشته المنت به همراه يک دستگاه نوري قوي در بالاي آن قرار داشته و از قسمت زيرين آن آب سرد در جريان مي‌باشد. بدين ترتيب کرمهاي خاکي که از نور و گرما گريزان هستند به قسمتهاي پايين رفته و عملا خاک رويي فاقد کرم ميشود هر چند دقيقه مقداري از خاک رو را برداشته تا زمانيکه فقط کرمهاي خاکي باقي بمانند، سپس آنها را شسته و آماده مصرف مي‌نمايند، اين روش نيز عمدتا براي فروش کرم مورد استفاده مي‌باشد.
ج - جمع‌آوري بوسيله نور: بستر را در معرض نور شديد (نور چراغ يا نور خورشيد) قرارداده تا کرمها به قسمتهاي تحتاني وارد شوند و بعد از 10 تا 15 دقيقه به اندازه 5 سانتيمتر از خاک روي بستر را برمي‌دارند. اينکار را آنقدر تکرار مي‌کنند تا هنگاميکه فقط کرمهاي خاکي باقي بمانند، اين روش براي هر دو منظور فروش کرم و فروش كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) قابل استفاده است.
د- ريختن مواد تازه در کنار كرم پوسال (ورمي‌کمپوست)، در اين حالت کرمها پس از وارد شدن به داخل مواد آلي تازه به ما اجازه مي‌دهند که كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) بعمل آمده را جدا نماييم.
ه- جداسازي كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) و کرمها بوسيله غربال.
حمل و نقل کرمهاي زنده:
کرمها را مي‌توان به ديگر پرورش‌دهندگان کرم فروخت و يا براي نياز‌هاي محلي يا صادرات از آنها استفاده کرد. حمل و نقل و جابجايي کرمها کار بسيار آساني است. با استفاده از يک برس (فرچه) ساده کوکونها را جدا کرده و آنها را در مخزني که داراي همان خوراک و مقداري رطوبت است قرار مي‌دهيم. در هر 24 ساعت از زمان حمل و نقل هر کوکون به نيم گرم غذا احتياج دارد. مي‌توان کوکونها را در مخازن تميزي که داراي منافذ مي‌باشند بسته‌بندي نمود. ابتدا کوکونها را در کيسه‌اي از جنس چيت قرار داده و سپس کيسه را در کوزه‌هاي پلاستيکي با درپوشهاي منفذدار قرار مي‌دهند.
کرمهاي زنده نيز به روش مشابه با کوکونها بسته‌بندي مي‌شوند يعني در ظروف پلاستيکي با در پوش منفذدار و مواد غذايي مرطوب قرار مي‌گيرند. براي هر کرم زنده مقدار ماده غذايي لازم در هر 24 ساعت از زمان حمل و نقل معادل 5/1 گرم مي‌باشد. کوزه‌اي با ظرفيت يک ليتر براي جابه جايي 200 الي 500 کرم زنده در مدتي کوتاه مناسب است.
ميزان مصرف كرم پوسال (ورمي‌کمپوست):
از آنجا که ترکيب شيميايي كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) بگونه‌اي است که هر ميزان مصرف آن هيچگونه اثر سوئي نخواهد داشت، در زراعت‌هاي رايج مي‌توان از كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) به ميزان 3 تا 5 تن در هکتار، در گياهان گلداني 5 تا 20 در صد وزن خاک گلدان و در باغات ميوه به ميزان 2 تا 5 کيلوگرم به ازاي هر درخت مصرف نمود. اما با توجه به اينکه شرايط آب و هوايي، وضعيت حاصلخيزي خاک و نياز گياهان مختلف متفاوت مي‌باشد از طرفي نوع بستر در ترکيب كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) موثر مي‌باشد لذا نميتوان يک دستورالعمل واحد را در باره ميزان مصرف كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) ارائه داد؛ بنابراين بمنظور رعايت اقتصاد توليد، صحيح‌ترين روش براي تعيين ميزان دقيق مصرف كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) انجام آزمون و اندازه‌گيري ميزان عناصر غذايي در كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) و مصرف آن متناسب با نياز گياه موردنظر و شرايط محيطي و وضعيت خاک مي‌باشد.
روند اجراي طرح توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست):
1- شرکت درکارگاههاي آموزشي و کسب اطلاعات کافي از اهميت كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) و روش توليد و نگهداري از آن.
2- تعين هدف از تاسيس مزرعه كرم پوسال (ورمي‌کمپوست).
3- برآورد ميزان متوسط ماده آلي (کود حيواني، زباله، بقاياي گياهي) قابل تامين در طول سال.
4- برگزاري کارگاه‌هاي آموزشي و تبليغي براي تامين بازار مصرف.
5- تعيين محل مصرف توليدات و تعداد مصرف‌کنندگان.
6- تعيين ميزان مصرف كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) يا کرم خاکي.
7- بر آورد سطح مزرعه كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) متناسب با ميزان متوسط ماده آلي قابل تامين، ميزان ورمي‌کمپوست داراي تقاضا و ميزان توسعه مصرف در آينده.
8- تامين زمين مورد نياز در فاصله مناسب از مزارع يا شهرک توليد زباله. با توجه به هزينه حمل و نقل در اين نوع فعاليت حتيالامکان بايد در اجراي اين طرح زمين مورد نظر در محلي انتخاب شود که هزينههاي حمل و نقل به حداقل برسد.
9- تامين آب مورد نياز.
10- تامين يک رشته برق.
11- خريد تجهيزات مورد نياز شامل سرند، خرمنکوب يا سرشاخه خردکن، فرغون، بيل و...
12- زير سازي و ايجاد تراکم در محل احداث مزرعه كرم پوسال (ورمي‌کمپوست).
13- بتون‌ريزي با ضخامت 15 سانتيمتر با شيب مناسب و احداث کانالهاي انتقال شيرابه.
14- نصب سايبان چوبي يا فلزي متناسب با شرايط منطقه و امکانات موجود.
15- تهيه ماده آلي.
16- خريد کرم.
توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در منزل:
براي توليد كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در منزل مي‌توان از انواع مخازن استفاده نمود. براي داشتن يک محفظه مناسب مي‌توان آن را از چوب ساخت و يا مخازن پلاستيکي خريداري کرد. براي کساني که مي‌خواهند در فضاي آزاد از کرمها نگهداري کنند استفاده از جعبه چوبي بهتر است، زيرا قادر است که در طول تابستان کرمها را خنک‌تر و در زمستان نيز آنها را گرمتر نگه دارد. اندازه محفظه نيز به ميزان زباله غذايي که اعضائ خانواده شما توليد مي‌کنند بستگي دارد. براي 7 کيلو زباله‌اي که توسط دو نفر در يک هفته توليد ميشود جعبه‌اي با طول و عرض 80 *60 و ارتفاع 50 سانتيمتر کافي مي‌باشد.
براي ايجاد تهويه و زهکشي 12 سوراخ 25/1 سانتيمتري در کف محفظه مذکور ايجاد کنيد. براي جمع‌آوري هر نوع رطوبتي که ممکن ا ست از محفظه خارج شود يک سيني پلاستيکي در زير آن قرار دهيد. همچنين ايجاد سوراخ در ديواره‌هاي بالايي محفظه، اکسيژن کرمها را تامين کرده و از ايجاد بو در محفظه جلوگيري مي‌نمايد. براي حفاظت کرمها از حشرات شکارچي پشت سوراخها را توري سيمي نصب نماييد؛ و از ورود مورچه‌ها به محفظه جلوگيري کنيد. از آنجايي که کرمها به فعاليت در تاريکي علاقه دارند، از يک سرپوش بر روي محفظه استفاده نماييد و محفظه را در جايي که دماي آن بين 12 تا 25 درجه سانتيگراد است قرار دهيد.
سپس از سرمته 8/5 اينچي براي ايجاد کردن منافذ گذر آب در زير ظرف استفاده کنيد.
آفات کرم خاکي:
کرمهاي خاکي تحت تاثيرو حمله آفات بي‌شماري هستند. دشمنان اصلي کرمهاي خاکي شامل کنه‌ها، دم فنريان، مورچه‌ها، صدپايان، حلزون‌ها، لارو سوسک‌هاي خاص، موش، مار، موش کور، وزغ و ساير حشرات و جانوراني که از کرمها تغذيه مي‌کنند مي‌باشند. کرمهاي خاکي همچنين داراي تعدادي انگل داخلي شامل تعداد زيادي از پروتوزوآها، تعدادي از نماتد‌ها، لارو خاصي از انواع پشه‌ها و... مي‌باشند.
کنه‌ها:
کنه قرمز يکي از فاکتورهاي محدودکننده در توليد کرم خاکي بشمار مي‌آيد، کنه‌ها بطور طبيعي در کودهاي دامي و يا ساير مواد آلي مشابه ديده مي‌شوند. همه بسترهاي توليدکننده کرم خاکي نيز معمولا حاوي تعداد کمي از جمعيت کنه‌ها مي‌باشند. که تحت شرايط خاص اين حد جمعيت افزايش يافته و خسارت‌زا ميشود. گونه‌هاي زيادي از کنه‌هاي آفت در اکثر بستر کرمهاي خاکي وجود دارند اما مهمترين آنها کنه کرم خاکي با نام علمي Urpoda agitans مي‌باشد اين کنه‌ها قهوه‌اي مايل به قرمز و بسيار ريز هستند که بدون استفاده از ميکروسکوپ نيز قابل ديدن مي‌باشند. اين کنه‌ها بيشتر در سطح و يا لبه‌هاي بستر کرمها و همچنين در محل تجمع مواد غذايي ديده مي‌شوند، آنها معمولا به کرم خاکي حمله نمي‌کنند و تنها از مواد غذايي کرمها تغذيه مي‌کنند. زماني که جمعيت کنه‌ها افزايش يافت و به سطح بالايي رسيد کرمها به اعماق بستر نفوذ کرده و در همان جا باقي مي‌مانند؛ و معمولا به سطح خاک نمي‌آيند اين عمل باعث تضعيف رشد و کاهش توليد مثل آنها ميشود.
کنترل کنه‌ها:
بهترين روش براي کنترل کنه‌هاي کرم خاکي پيشگيري مي‌باشد همچنين يک مديريت مناسب، مهمترين راهکار کنترل کنه است. جمعيت بالاي کنه تقريبا هميشه با يک يا چند مورد از شرايط زير همراه است:
1- ميزان آب بيش از حد.
2- ميزان تغذيه و مواد غذايي زياد.
3- زباله و ضايعات تازه و آبدار.
برنامه تغذيه بايد به گونه‌اي باشد که تمام مواد غذايي طي چند روز اوليه مصرف شود و از انباشته شدن مواد غذايي گنديده و ترش کرده در بستر جلوگيري شود.
بسترهاي توليد با زهکش ضعيف که بسيار خيس مي‌شوند شرايط نامناسبي براي توليد کرم و شرايط مطلوبي براي رشد کنه‌ها ايجاد مي‌کنند. برنامه آبدهي بايد مطابق شرايط آب و هوايي باشد تا بسترها زياد خيس نشوند. معمولا جمعيت بالاي کنه در شرايطي مانند تغذيه کرم با زباله‌ها، برگ‌هاي کاهو و بقيه ضايعات سبزي که ميزان رطوبت بالايي دارند بوجود مي‌آيد؛ بنابراين تا زماني که جمعيت کنه‌ها تحت کنترل در آيد بايد رطوبت اين مواد را کاهش داد و سپس جهت تغذيه استفاده نمود و حتي پس از آن نيز مصرف اين مواد بايد با احتياط صورت
مطالب مشابه :
نحوه و مراحل صادرات ورمي كمپوست و كرم آيزينيا فتيدا - آيزانيا فتيدا - آيزنيا فتيدا
كود ورمي كمپوست در ايران ،نحوه صادرات ورمي كمپوست در ايران ،نحوه بازاريابي و
صادرات ورمی کمپوست
موارد و نحوه ي مصرف ورمي كمپوست. اما توان صادرات ورمی کمپوست ما بیشتر از توان تولید ورمی
نحوه گرفتن جواز و پروانه بهره برداري ورمي كمپوست
نحوه گرفتن جواز و پروانه بهره برداري ورمي كمپوست صادرات ورمی و نحوه ي مصرف ورمي كمپوست.
فروش ويژه ورمي كمپوست بسته بندي شده
فروش ويژه ورمي كمپوست بسته بندي شده صادرات ورمی موارد و نحوه ي مصرف ورمي كمپوست.
روش توليد ورمي‌کمپوست
روش توليد ورمي براي نياز‌هاي محلي يا صادرات از آنها کود و نحوه مصرف و تهیه
انواع روشهای تولید ورمی کمپوست
صادرات ورمی کمپوست. فيلم سرند دوار ورمي كمپوست. موارد و نحوه ي مصرف ورمي كمپوست.
برچسب :
نحوه صادرات ورمي كمپوست