هرس درختان میوه معتدله

آموزش صحیح هرس کردن درخت هلو و شلیل

در مورد موطن اصلی درختان هلو عقاید و نظریات مختلفی تا کنون ارائه شده است. برخی بر این عقیده اند که درختان هلو بومی سرزمین ایران بوده و عده ای مبدا آن را بر اساس موسسه ها به سرزمین چین نسبت می دهند. به طور کلی پوست میوه بعضی از واریته های هلو کرک دار بوده و آن را هلو ویا شفتالو می نامند و پوست میوه برخی دیگر صاف و بدون کرک است که آنها را شلیل می نامند. به طور کلی درختان هلو طالب آب و هوای گرم و معتدل بوده و نسبت به سرمای بهاره حساس هستند. ریشه درختان هلو نسبت به کمبود اکسیژن حساسیت خاصی را نشان می دهند و لازم است در اراضی نسبتا سبک کشت نمود. پایه های بذری قرار دارند دارای رشد قوی و استحکام فراوانی می باشند. از پایه های غیر بذری که امروزه بیشتر برای درختان هلو در مناطق سرد و یا زمین های مرطوب مورد استفاده قرار می گیرند می توان پایه های آلو و گوجه یا بادام و زرد آلو را نام برد. پایه های بادام برای مناطق خشک و سنگلاخی کاشته می شود، استحکام زیادی دارند. و درختان روی این پایه های مقاومت زیادتری نسبت به سرما و بیماری های مختلف خواهند داشت. پایه های زردآلو برای زمین های قلیایی و آهکی استفاده می شود. درختان هلو را معمولا به اندازه و اشکال مختلف پابلند، نیمه بلند، و پاکوتاه پرورش می دهند و سیستم های فرم دهی شامل فرم گرد یا کروی یا پهن می باشند. تجربیات نشان داده ست در نواحی و مناطق معتدله بیشتر از اشکال پابلند یا نیمه پا بلند به فرم پهن و در نواحی سرد فرم های گرد و پا کوتاه استفاده می کنند. از آنجایی که در درختان هلو رشد و نمو شاخه های یک ساله سریع تر از رشد و نمو غالب درختان میوه می باشد اگر آنها را هرس نماییم، پس از چند سال به علت تراکم شاخه ها، تاج درخت به صورت انبوهی درآمده و از نظر نرسیدن نور و هوا به اندازه کافی مشکلات عدیده ای را پدید می آورد. بنابراین برای حفظ چگونگی فرم و باردهی عمل هرس ضروری می باشد. پرورش هرس جامی با مرکز باز توصیه می شود. هر چند می توان درختان هلو با سیستم هرس جامی با محور یا لیدر تغییر شکل یافته هم پرورش و تربیت نمود. اصولا درختان هلو در بهار و یا هنگام شروع فعالیت می توانند سریع محل های برش و یا زخم های حاصله را در آن زمان هرس را بایستی متناسب با این مسائل انتخاب کرد. به طور کلی هرس دختان هلو در سنین بالا به منظور ایجاد کندی و توقف در پیر شدن درخت هلو صورت می گیرد و در عمل باردهی نقش موثری دارد.

هرس فرماسیون نوعی جامی در هلو و شلیل :

سال اول: درسال اول از سطح خاک تا ارتفاع ۵۰ سانتی متر از نهال را نگاه داشته و بقیه نهال را سربرداری می کنند. معمولا در روی نهال حدود ۲ تا ۵ جوانه نگهداری می شود و در نهال های دارای شاخه، ۴ شاخه را از روی دو جوانه پایین نزدیک محل اتصال نگاه داشته و بقیه را قطع می نمایند و ارتفاع درخت را در ۵۰ سانتی متر قطع می کنند.

سال دوم: از شاخه ها و جوانه های رشد یافته در طول سال تعداد ۳ تا ۴ شاخه ای که کاملا رشد کرده اند و از نظر خصوصیات فرم وضعیت مناسبی دارند حفظ کرده و بقیه را حذف می نماییم و بر روی شاخه های باقی مانده که طول شاخه های اصلی اسکلت درخت را می سازند برابر با دو سوم طول از محل اتصال به تنه نگاه داشته و بقیه را از جوانه ای که به سمت بیرون قرار دارد، سربرداری می نماییم. ضمنا شاخه های فرعی که در روی شاخه ای اصلی تشکیل شده اند یا به صورت دیگر کورسون ها را از بالای جوانه دوم قطع می نماییم.

سال سوم: طبیعی است که در روی شاخه های اصلی، شاخه های جانبی یا فرعی به صورت دو شاخه ظاهر می گردند. عملیات هرس در روی این شاخه ها بدین ترتیب است که از قسمت سر شاخه به نسبت یک دوم تا یک سوم سربرداری می شود. از سال سوم به بعد عملیات هرس تقریبا ساده است. زیرا تعداد شاخه های اصلی درخت شکل واقعی خود را یافته اند و معمولا تعداد آنها بین ۶ تا ۸ عدد می باشد و از این سال به بعد عملیات بیشتر در جهت باردهی صورت می گیرد و هدایت شاخک ها و جوانه ها، به منظور بارآوری ضروری است.

فاصله شاخه ها برای سیستم هرس بدون محور یا مرکز باز حدود ۱۰ تا ۵۰ سانتی متر می باشد. ضمنا توصیه می شود شاخه هایی که از سال دوم به بعد بر روی تنه به صورت عمودی رسته یا به طور عمودی از وسط شاخه های دیگر رشد و نمو کرده است بایستی حذف گردند. کسانی که به هرس درختان هلو در سنین بالا (بعد از دو سالگی) می پردازند لازم است توجه داشته باشند که شاخه های کوتاه (کورسون یا شاخک ها) را حتی المقدور قطع ننمایند. در سالهای بعد از سه سالگی شاخه هایی که به داخل تاج جهت یافته و رشد و نمو نموده اند بایستی حذف گردند تا نور و هوا به مقدار کافی در تاج درخت نفوذ کند.

هرس باردهی در درختان هلو:

هرس باردهی درختان هلو معمولا می تواند در زمستان در صورتی که شرایط محیطی مناسب باشد صورت می گیرد. اصولا جوانه و تکمه های گل در روی شاخه های سال قبل تشکیل می شود که می توان به 3 دسته تقسیم نمود:

۱- شاخه های نرک یا گورمان: شاخه های چوبی رشد گرده ای هستند که معمولا طول شان از یک متر متجاز بوده و در روی آنها غالبا شاخه های دیگری تشکیل و منشعب می گردند.

۲- شاخه های مرکب: این شاخه ها بهترین و مناسبترین شاخه های درختان هلو می باشند. زیرا علاوه بر جوانه های برگ، دارای جوانه های گل نیز می باشند و از نظر هرس اهمیت خاصی دارند. در روی این شاخه ها به طور کلی مابین دو جوانه گل یک جوانه برگ قرار دارد. که به این شاخه ها در درختان هلو شاخه های حقیقی یا اصلی می گویند. شاخه های مرکب اصولا حاصل جوانه هایی می باشند که محل استقرارشان تقریبا به شرح زیر مشخص می گردد:

الف - در قسمت پایین شاخه گاهی چند جوانه چوبی ساده.

ب- درقسمت میانی شاخه، دو جوانه چوب و یک جوانه ساده گل (یک، دو و یا سه گل)

ج- در قسمت فوقانی شاخه چند جوانه چوبی ساده.

۳- شاخه های ضعیف و باریک یا شیفون:

این شاخه ها به طور کلی حاصل جوانه های گل بوده و در روی آنها میوه تشکیل می گردد و در انتهای آنها جوانه برگ پدید می آید. ولی در طول آن جوانه های برگ به ندرت به وجود می آیند و میوه هایی که در روی این شاخه ها تشکیل می شوند دارای مرغوبیت کمتری نسبت به میوه های تشکیل شده در روی شاخه های مرکب هستند و این شاخه ها روی هم رفته شاخه های مرغوبی نمی باشند و کاشناسان به آنها شاخه های غیر حقیقی می گویند.

۴- دسته گل بهاری (جوانه گل مجتمع ):

شاخه کوتاهی است که دارای تعداد زیادی جوانه گل بوده و در انتها دارای یک بته است و طول آن ۵-۳ سانتی متر است. جوانه های گل در درختان هلو بر خلاف گل های سیب، گلابی و به ، قابل تبدیل به جوانه برگ و یا بالعکس هستند و جوانه های گل معمولا بر روی شاخه های یک ساله قرار می گیرند. در هر حال در هر جوانه گل در درخت هلو یک تا دو گل وجود دارد. جوانه های گل هلو نسبت به سرما حساسیت زیادی دارند و آزمایشات نشان داده اند که با استفاده از ماده شیمیایی آلار می توان باعث تاخیر در باز شدن شکوفه ها گردید و از صدمه سرمای بهاره آنها را نجات داد که این ماده با غلظت ۱۰۰ تا ۲۵۰ پی پی ام (قسمت در میلیون) مورد استفاده قرار می گیرد. شاخه های نرک ظاهرا نقش زیادی در عمل بارآوری ندارند و لازم است آنها را حذف نمایید. ولی در برخی موارد شاخه اصلی فاقد شاخک ها بوده و این حال نرک ها به طور آزاد در روی شاخه اصلی رویش می یابند. در این حال لازم است آنها را با دقت تمیز نمود تا در روی آن کورسون های قوی و مناسب تشکیل گردند که جوانه های متعدد گل در روی آنها بتوانند فعال شوند. اگر شاخه نرک در روی شاخک ها تشکیل شوند با هرس می توان پاره ای از جوانه های آن را فعال نمود که اگر شاخه نرکی توانست مفید واقع شود مناسب در خرداد ماه آنرا به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر نگه داری و بقیه را حذف نماییم.

جوا نه ها

۱- جوانه چوب: این جوانه ها نوک تیز و مخروطی شکل هستند و روی شاخه های یک ساله قرار دارند.

۲- جوانه های استیپولر: معمولا بر حسب رشد این جوانه ها از نظر اندازه و بزرگی همانند جوانه های چوب معمولی و یا جوانه های گل هستند.

۳- جوانه انتهایی کورسون: گاهی در انتهای کورسون ها یا در زاویه ها یا انتهای شاخه های اصلی در اثر تراکم شیره نباتی، جوانه های منحصر و منفرد ظاهر می شوند.

۴- جوانه های گل: این جوانه ها تقریبا کروی و قبل از شکوفا شدن کرکدار و در هنگام باز شدن به رنگ صورتی می باشند. معمولاه همه آنها یک شکل بوده و در روی شاخه های یک ساله ظاهر می شوند.

۵- میخچه یا دارد: معمولا در روی شاخه های نسبتا مسن و چوبی شده و یا روی کورسون های ضعیف پس از زمستان سرد ظاهر می شوند. در درختان هلو عمل هرس معمولا قبل از گل و یا هنگام گلدهی انجام می شود و به طور کلی میوه بر روی شاخه های یک ساله پدید می آید.

هرس باردهی هلو به طریقه کلاسیک و آمریکایی می باشد.

هرس کلاسیک :

میوه ها درهلو درون شاخه های یک ساله تشکیل می گردند بنابراین در روی هر کورسون یک یا دو شاخه جایگزین بایستی تشکیل گردد و معمولا این شاخه کاملا بایستی نزذیک شاخه های اصلی و یا روی شاخه های فرعی پدید آیند. در این حال شیره نباتی که در حرکت است بایستی در روی یک یا دو جوانه چوبی متمرکز شود. برای این منظور در روی هر کورسون ۳ تا ۵ جفت گل حفظ می گردد و در هنگامی که عمل جوانه گیری به منظور تعادل انجام می شود، دو میوه باقی بماند . به طور کلی در درختان کم رشد جوانه های میوه دهنده به حالت مجزا و مجاور جوانه برگ رشد می نمایند و از آنجایی که جوانه های میوه دهنده در درختان هلو زیاد می باشد، اگر هرس در فصل زمستان صورت پذیرد در روی کاهش تعداد میوه شدیدا موثر واقع می شود. گاهی هرس زمستانه که به منظور جوان کردن شاخه های میوه دهنده می باشد، موجب می شود که شاخه های پایینی و میانی که حالت انبوهی یافته اند ظرفیت باردهی خود را پایین آورده و درخت سریعا به طرف پیری حرکت کند. بنابراین جهت جوان کردن درختان هلو و بالا بردن سن باردهی عملیات هرس در سنین بالای ۵ سال انجام می شود. در غیر این صورت عمر درخت هلو کاهش می یابد و عدم هرس درختان هلو در ایران باعث از پا درآمدن درخت در سنین جوانی می گردد و باغدارها درخت هلو را درخت کم عمر تصور کنند. لذا جهت هرس هلو عملیات زیر صورت می گیرد:

۱- کورسونی که حامل یک شاخه چوبی است و دارای تعدادی جوانه می باشد، برای تشکیل شاخه جایگزین که تبدیل به شاخه بارده گردد لازم است از بالای دو جوانه پایین شاخه را قطع نماییم.

۲- کورسونی که به صورت یک شاخه مرکب است در روی این شاخه دو جوانه پایین را به عنوان شاخه های جایگزین برای باردهی در سال بعد نگه داشته و در این سال ۴ یا ۵ جفت جوانه های گل را در روی همین شاخه مرکب حفظ می نماییم و بقیه را از بالای آخرین جوانه چوبی قطع می کنیم.

۳- شاخه های باریک یا شیفون را کمتر دست کاری می کنند و جوانه انتهایی آن را به صورت آزاد باقی می گذارند تا احتمالا جوانه چوب شیفون جدیدی را تشکیل دهد.

۴- شاخک کوتاه حامل تعدادی گل را در هرس کمتر عملیات رویشان انجام می دهیم زیرا جوانه چوب که در انتها قرار گرفته است اگر حذف گردد کورسون جدیدی در آینده تولید نمی شود. لذا عملیات هرس روی آنها مناسب نمی باشد.

۵- کورسونی که حامل دو شاخه مرکب است حمل هرس بدین ترتیب صورت می گیرد که دو جوانه چوب را در روی یکی از شاخه ها نگه داشته و بقیه را از بالای دو جوانه مشخص شده قطع می کنند. در روی شاخه مرکب دیگر تعداد ۴ تا ۵ جفت جوانه گل را حفظ کرده و بقیه را سربرداری می کنند.

۶- در حالتی که یک کورسون حامل چند شیفون و تعدادی جوانه گل در روی شاخه کوتاه باشد در این حالت یکی از شیفون ها را از بالای دو جوانه پایین قطع می نماییم تا دو جوانه باقی بماند. در سال بعد دو شاخه بارده را تشکیل دهد. جوانه های گل باقیمانده در روی شاخه دیگر را بدون عملیات هرس همچنان نگه داری می نماییم.

۷- نرک، این اندام بیشتر در روی درختان مسن می تواند مفید باشد و با عمل هرس جوانه های موجود در روی آن را فعال می کنند. بنابراین شاخه های نرک را به طور یک دوم یا یک سوم از طول قطع می کنند. در درختانی که نسبتا قوی هستند تعداد ۳ تا ۴ جوانه در روی آن باقی گذاشته و بقیه را سربرداری می کنند.

۸- کورسونی که حامل دو شاخه و جوانه گل مجتمع می باشد لازم است یکی از شاخه ها که مسن تر می باشد حذف کرده و جوانه گل مجتمع را بدون دستکاری باقی می گذاریم و شاخه موجود در بالای جوانه گل را سر برداری می کنند تا شاخه جایگزین در سال بعد پدید آید.

۹- کورسونی که حامل جوانه کناری گل مجتمع است، در این حال از بالای دسته گل مجتمع کورسون را سربرداری می کنیم تا باردهی به نحو مناسب صورت گیرد.

۱۰- در پاره ای از حالات روی شاخه های چوبی دو دسته گل مجتمع مجاور یکدیگر تشکیل می شوند. برای باردهی و داشتن محصول مرغوب لازم است یکی از آنها را حذف نماییم.

هرس سبز در هلو:

معمولا عملیات هرس سبز در روی درختان هلو می تواند شامل قسمت های مختلف باشد که نهایتا در درختانی که کورسون ها به طور غیر طبیعی و قبل از رسیدن از بین می روند، انجام می شود. در عمل تمام جوانه های چوبی که مفید نیستند حذف می شوند. معمولا بر روی شاخه ای که در اوایل بهار حذف شده است اگر ۶ جوانه رشد نماید چهار جوانه آن را حفظ کرده و دو جوانه داخلی را حذف می نماییم. گاهی عمل حذف جوانه ها محدود به شاخه ها و جوانه های داخلی می گردد و عمل جوانه گیری می تواند همراه با پنسمان باشد. زیرا عمل جوانه گیری کافی نمی باشد و لازم است قسمت هایی از شاخه ها را که در داخل واقع شده اند و شاخه های جانشین یا جایگزین را تولید نمی کنند قسمتی از آن را قطع نماییم تا شاخه های جایگزین تشکیل گردد. برای اجرای عملیات پنسمان روی دو یا سه برگ از شاخه های جوان صورت می گیرد. بدین ترتیب شیره نباتی را به طرف جوانه های باقیمانده هدایت می کنیم. گاهی در طی عمل پنسمان میوه هایی که در زیر شاخه و یا در محل نامناسب تشکیل شده است به منظور مرغربیت دیگر میوه های موجود در روی شاخه تعدادی از آنها حذف گردد. همچنین شاخه هایی که قوی هستند لازم است در روی ۲ تا ۳ جوانه برگی آنها عمل پنسمان صورت گیرد. شاخه های جانشین را در تیر و مرداد ماه به طول ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر پنسمان می کنند.

درخت هلو

هلو ها و شلیل ها تقریبا" مانند هم هستند اما پوست میوه شلیل ها پرز ندارند. شلیل ها به خسارت حشرات بیشتر حساس هستند که در صورت حمله حشرات در زمان گلدهی موجب تولید میوه های
بد شکل در شلیل ها می گردد.پرنده ها رنگ قرمز شلیل ها را دوست دارند.
هر دو نوع درخت به خاک دارای زهکشی خوب و کود دهی نیاز دارند.

ارقام هلو
البرتا , رد هیون , سانکرست

ارقام شلیل ها
ردگلد , فانتازیا , اسنو کوئین , رد دیاموند

افات و بیماری ها معمول و کنترل آنها

1- پوسیدگی قهوه ای
سمپاشی مس تثبیت شده و یا بردو در طی زمستان در کنترل این بیماری موثر است.

2- پوسیدگی طوقه
از این بیماری با دور نگه داشتن طوقه درخت از خیس شدن توسط آب ابیاری می توان جلوگیری نمود.

3- پیچیدگی برگ هلو
در زمان خواب درختان از ترکیبات مسی برای کنترل این بیماری استفاده می شود.

برنامه نگهداری در فصل پائیز
در زمان ریزش برگ در پائیز, تمام میوه های مومی شده را ازدرخت چیده و شاخه های مرده را هرس و قطع کنید و اولین سمپاشی دوره خواب را انجام دهید. برخی قارچکش های مسی را به تنهایی و
برخی دیگررا در اختلاط با روغن به کار می روند که روغن به چسیبدن مس به درخت کمک می کندو همچنین این روش موجب کنترل شپشک ها نیز می شود. بعد از ریزش کامل برگها در پائیر , برگ ها را
با خاک ورزی زیر خاک نمود.این امر به جلوگیری از انتشار اسپور های قارچ کمک می کند.

نیمه زمستان
هلو ها و شلیل ها زودتر از هر درخت میوه دیگر هرس می شوند. این درختان برای میوه دهی از شاخه رشد یافته سال گذشته استفاده می کنند.حدود نصف رشد سال جاری را حذف کنید. سمپاشی
دوره خواب درختان در این زمان انجام می شود و از سموم مسی و روغن در این زمان استفاده می کنند.

علف های هرز هلو ها و شلیل ها
علف های هرز زیر درختان به عنوان گیاهان میزبان تریپس و سایر حشرات عمل می کنند که به گل و میوه جوان خسارت می زنند.حضور علف هرز و گراس ها زیرسایه انداز درخت توصیه نمی شود اما
رویش گراس بین ردیف های درختان به حفظ رطوبت و کاهش دمای خاک در منطقه ریشه کمک می کند.
آبیاری ممکن است در بهار بسته به باران های بهاری لازم گردد.

اواخر بهار , اوایل تابستان
به بیماری پیچیدگی برگ هلو توجه کنید . برگ های جدید جای برگ های مریض را می گیرند. حسارت حشرات موجب بدشکلی در میوه می شوند. در صورت نیاز ابیاری کنید.مصرف کود ازته به مقدار زیاد
موجب اسیب دیدن طعم و ظاهر میوه می گردد.

اواخر تابستان , بعد از برداشت
در این زمان درختان خود را برای سال بعد اماده می سازند. به کود دهی خوب و ابیاری تا زمان ریزش طبیعی درختان ادامه دهید.طوری که این عملیات موجب رشد زیاد در درختان نشود بلکه در درخت انرژی زیادی در ریشه ها و تنه ذخیره گردد.

خلاصه : درخت هلو
در آب و هوای گرم بهتر رشد می کند ، کشاورزان باید درختان هلو را به فرم های پهن کوتاه پرورش دهند .درخت هلو باید در اراضی قابل نفوذ که زود گرم میشوند کاشته شود. انواع بیشتر آن توسط پیوند تکثیر میابد که پایه های آن را میتوان از هلو ، شلیل یا بادام تهیه نمود ، هلو دارای ارقام زیادیست که باید پیوندی مناسب و تجاری و بازار پسند برای آن انتخاب شود.

هرس درختان زردآلو:
گياه زردآلو از زمان هاي بسيار قديم حدود چهار هزار سال پيش در چين كشت مي شده است. ولي عده اي از محققين بر اين باورند كه زردآلو برمي ارمنستان مي باشد. از آنجايي كه گل هاي زردآلو زود باز مي شوند بيشتر در معرض خطر سرماي بهاره قرار مي گيرند. لرذا بايستي در مناطقي كه همه ساله سرماي ديررس بهاره وجود دارد از كاشت درختان زردآلو خود داري نمود. به طور كلي درختان زردآلو طالب زمين هاي گرم و سبك مي باشند. جوانه هاي گل در درختان زردآْلو قبل از باز شدن مي تواند سرماي 4- درجه سانتي گراد را تحمل نمايد و پس از باز شدن گل ها درجه حرارت هاي كمتر از 2- درجه سانتيگراد موجب سرما زدگي آنها مي شود. نكته جالب، حساسيت گل هاي زردآلو به باران است و در اثر باران صدمه زيادي مي بيند. امروزه با استفاده از برخي هورمون ها مثل آلار يا سايكوسل (ccc) مي توان دوره رشد و زمان شكوفا شدن گل ها را در درختان زردآْلو تا حدي با تاخير انداخت و از خسارت حاصله در اثر حرارت هاي زير صفر در اوايل فصل جلوگيري كرد.

پايه هاي مناسب براي زردآلو:
پايه هاي بذري براي زمين هاي گرم و خشك و سنگلاخي و نامرغوب توصيه مي شود. ولي پايه هاي بذري هلو و گوجه كه زردآْلو روي آنها پيوند مي شود مورد استفاده قرار مي گيرد. بهترين پايه زردآلو پايه هاي انواع هلو مي باشد. در زمين هاي سنگين و نا مرغوب پايه گوجه براي زردآلو مناسب مي باشد.

هرس زردآلو:
به طور كلي ميوه زردآلو نيز بر روي شاخه هاي يك ساله تشكيل مي شود و گاهي ميخچه هايي كه در روي شاخه هاي يك ساله تشكيل مي گردند مي توانند بين دو تا سه سال بارآور باشند و بعدا خشك شوند. حال با توجه به كيفيت باردهي در روي اندام ها در صورت عدم اجراي هرس شاخه هاي خشك و كم بار انبوهي در درختان ايجاد كرده و موجب نرسيدن نور به داخل تاج مي شوند.

هرس فرماسيون درختان زردآلو:
هرس فرمي در درختان زردآْو از تنوع خاصي برخوردار است و به صورت پا بلند و نيمه پابلند پرورش مي دهند. ديگر فرم هايي كه براي پرورش فرمي زردآلو مرسوم مي باشد فرم جامي بدون محور و با محور – بادبزني با شاخه هاي مايل بادبزني يا شاخه هاي افقي و پالمت ساده است.

هرس باردهي درختان زردآلو:
همانطوري كه مشخص است هدف از هرس باردهي، ايجاد و توليد شاخه هاي جديدي مي باشد كه بتوانند جانشين شاخه هايي كه بارآوري آنها محدود و يا متوقف شده است، گردند. لذا شناسايي شاخه هاي زردآلو حائز اهميت است.
1-    جوانه هاي چوب: اين جوانه ها كوچك، مخروطي، و در روي بالشتك كوچكي كه كمي برجسته است قرار دارند.
2-    تكمه هاي گل: اين جوانه ها گرد هستند و در زمستان تشخيص آنها مشكل است ولي يك ماه قبل از شكوفا شدن گل به خوبي نمايان مي شوند. در روي برخي از شاخه هاي يك ساله جوانه هاي كشيده و منفردي كه در انتهاي شاخه ها كوتاه تر از جوانه هاي پايين هستند، پديد مي آيند. اين جوانه ها به علت عدم تغذيه مناسب و كافي تبديل به جوانههاي گل ضعيف مي شوند.
3-    جوانه هاي دوبل: همانند هلو جوانه هاي گل گاهي به صورت دو تايي مجتمع و يا مجزا از يكديگر به طوري كه در ميان آنها يك جوانه برگ قرار گرفته ديده مي شود.
4-    جوانه خواب: اين نوع جوانه ها همانند جوانه هايي كه در گونه هاي درختان دانه دار ديده مي شود در زردآلو تشكيل مي گردند. هنگامي كه جوانه انتهايي كورسون به دليلي فعال نشود آنها فعال گشته و اندام هايي را توليد مي كنند. با فعاليت و رشد و نمو جوانه هاي برگي اندام هاي خاصي در درختان زردآْلو تشكيل مي شود كه عبارتند از:
1-    گورمان- شاخه هاي طويل و قوي هستند كه در ناحيه اتصال به شاخه بسيار ضخيم و قوي مي باشند و جوانه هاي روي آن با فاصله زيادي از يكديگر قرار دارند و جوانه هاي برگي هستند.
2-    شاخه هاي چوبي: شاخه هايي كوتاه، باريك و فواصل جوانه ها طبيعي مي باشند. همچنين جوانه هايي كه در روي اين شاخه تشكيل مي شوند تبديل به جوانه هاي برگي مي شوند.
3-    شاخه هاي بارآور: اين شاخه ها، شامل شاخه هاي مركب همانند شاخه هاي هلو بوده و در روي اين شاخه ها جوانههاي برگي (نوك تيز) و جوانه هاي گل به صورت گرد هستند. ضمنا جوانه هاي گل مجتمع (دسته گل بهاري) در درختان زردآْلو همانند هلو تشكيل مي گردد. اين جوانه ها به طول 3 تا 4 سانتي متر بوده و از چندين جوانه گل توليد شده اند كه در مركز آنها جوانه برگي قرار گرفته است. شكل عمومي آنها همانند تاجي بوده كه در وسط باريك و خاردار مي باشد. اين گونه جوانه ها معمولا بر روي برندي هاي دو يا سه ساله تشكيل مي شوند و از نظر توليد براي درختان زردآلو جالب هستند. به طور كلي جوانه هاي گل به صورت منفرد در روي شاخه هاي يك ساله و به طور اختصاصي در روي شاخه هاي 2 يا 3 ساله ظاهر مي شوند. هرس درختان زردآلو به منظور حفظ و نگهداري كورسون هاي كوتاه مي باشد تا عمل بارآوري به خوبي صورت گيرد. همچنين جوانه هاي چوبي تغيير يافته و برندي هاي بارده را ايجاد مي كنند. اگر هرس خيلي شديد انجام شود، جوانه هاي باقي مانده توليد شاخه هاي چوبي مي نمايند. عمليات هرس در تابستان قبل و يا بعد از برداشت محصول به منظور تشكيل ميوه ها و از طرف ديگر تبديل جوانه هاي برگي به جوانه هاي گل انجام مي شود. اصولا عمليات هرس تابستانه همانند هرس تابستانه هلو مي باشد.

هرس درختان گيلاس و آلبالو:
درختان گيلاس و آلبالو نخست در مابين درياي خزر و درياي سياه به طور وحشي پراكنده بوده اند و بعدا به نواحي ديگر برده و گسترده شده است. مناسب ترين منطقه كشت درختان گيلاس و آلبالو معمولا مناطقي است كه عاري از خطر سرمازدگي و بادهاي شديد مي باشد. در مناطقي كه درجه حرارت ها خيلي زود بالا مي رود و دوره خواب زمستانه اين درختان قبل از بهار شكسته مي شود، در معرض خطر سرمازدگي بهاره قرار مي گيرند. زيرا حساسيت گل هاي آنها به سرما زياد مي باشد. به طور كلي چنين به نظر مي رسد كه درختان گيلاس و آلبالو در دره هاي مرتفع و در خاك هاي خشك و سبك بهترين رشد را خواهند داشت. به طور كلي درختان گيلاس و آلبالو را به انواع اشكال مختلف گرد و پهن پرورش مي دهند. ولي امروزه بيشتر فرم هاي كروي نيمه پاكوتاه، براي گيلاس و فرم هاي پاكوتاه براي آلبالو توصيه مي شود. به عنوان يادآوري اشاره مي شود كه درختان گيلاس را تقريبا شبيه به سيب هرس مي كنند و عمليات سربرداري از 60 الي 80 سانتي متري سطح خاك انجام مي شود. به طور كلي تعداد شاخه هاي اصلي را برحسب فرم بين 3 تا 4 شاخه در نظر مي گيرند و فواصل بين شاخه ها را 30 سانتي متر در نظر مي گيرند . از آنجايي كه شاخه هاي گيلاس داراي شكنندگي زيادي مي باشند، لازم است هنگام شكل و فرم دهي شاخه هاي اصلي زواياي واقعي خود ار يافته و از بسته بودن زاويه آنها جلوگيري شود.

هرس باردهي:
معمولا درختان گيلاس داراي رشد عمودي زيادي مي باشند و ارتفاع آنها گاهي تا 20 متر هم مي رسد. در حالي كه درختان آلبالو داراي رشد ضعيف تر بوده و ارتفاع آنها به 5 تا 8 متر مي رسد. به طور كلي در روي درختان گيلاس و آلبالو دو نوع جوانه يكي جوانه برگ و ديگري جوانه گل را مي توان تشخيص داد. جوانه هاي انتهايي هميشه جوانه برگي بوده و جوانه هاي گل بر روي شاخه هاي مختلف در قسمت هاي جانبي ظاهر مي شوند. جوانه هاي گل در درختان گيلاس به طور عمده روي شاخه هاي دو ساله و كمتر در ابتداي شاخه هاي يك ساله قرار دارند. در صورتي كه در آلبالو ببشتر روي شاخه هاي يك ساله قرار دارند و كمتر روي شاخه دو ساله است. در گيلاس بيشتر جوانه هاي گل به صورت مجتمع بر روي شاخه هاي دو ساله قرار دارند و در حد فاصل بين شاخه هاي دو ساله و يك ساله مقدار كمي گل هاي منفرد تشكيل مي گردد. اصولا ميوه گيلاس بر روي زائده هاي بارده كوتاه تشكيل مي شود. به طور كلي شاخه هاي رويشي و توليد مثلي در روي گيلاس به شرح زير مي باشند:
1-         شاخه هاي چوبي
2-         شاخه هاي مركب
3-         شاخه هاي منشعب زاويه دار
4-         شاخه هاي نرك
5-         برندي يا شيفون
6-         شاخه هاي طويل
7-         گل هاي مجتمع يا دسته گل بهاري
هرس شاخه هاي ذكر شدده به صورت زير است:
1-    شاخه هاي چوبي: كه حامل تعدادي جوانه برگ مي باشند بر حسب شدت و قدرت رشد آنها 3 تا 5 جوانه را نگاه داشته و بقيه را قطع مي كنند.
2-    شاخه هاي مركب: اين شاخه ها حامل جوانه هاي برگ و گل بوده و در هرس در روي آنها همانند شاخه هاي چوبي مي باشند.
3-    شاخه هاي منشعب: معمولا اين گونه انشعابات در روي شاخه هاي قوي و طويل ظاهر مي شود و هرس در روي آنها از جوانه هاي استيپولر صورت مي گيرد.
4-    شاخه هاي نرك: اين گونه شاخه ها شاخه هاي چوبي خيلي قوي مي باشند. اگر اين شاخه ها به منظور شكل دادن به كار رود با حفظ 5 يا 6 جوانه بقيه را سربرداري مي كنند. در غير اين صورت بايستي از نزديك جوانه استيپولر حذف گردند.
5-    برندي يا شيفون: اين شاخه ها معمولا كوتاه بوده و حامل جوانه هاي گل مي باشندو بر حسب جوانه انتهايي و استيپولر حامل جوانه هاي برگي هم هستند. حال اگر شيفون ها خيلي كوتاه باشند آنها را كانلا حفظ مي نماييم و اگر طويل باشند جوانه انتهايي را قطع مي كنيم. در حالتي كه شيفون ها مسن و طويل مي گردند همانند شاخه هاي نرك با آنها عمل مي شود.
6-    شاخه هاي طويل: اين شاخه ها مي توانند بعدا حامل جوانه هاي گل گردند. بنابراين از يك دوم يا يك سوم طول قطع مي شوند.
7-    دسته گل بهاري: اندام هاي كوتاهي هستند كه از توده گل ها تشكيل شده اند و بهترين اندام باردهي در گيلاس مي باشند و به هيچ وجه نبايستي آنها را دستكاري كرد. همچنين كورسون هايي كه حامل جوانه هاي گل به صورت منفرد هستند بايستي آنها را حفظ نمود.
اگر كورسون هاي مسن حامل گل مجتمع و شاخه چوبي باشد، شاخه چوبي را قطع مي كنند تا گل هاي مجتمع رشد و نمو كافي براي توليد بار داشته باشند. در حالتي كه كورسون مسن همراه با مقدار زيادي توده گل مجتمع است در اين شرايط 2 تا 3 دسته از گل هاي مجتمع را نزديك شاخه هاي چوبي نگه داشته و بقيه را حذف مي كنند. به طور كلي عمليات هرس زمستانه در درختان گيلاس پس از چند سال فقط به منظور حفظ فرم و ايجاد شرايط مناسب براي جريان هوا و نور مي باشد. شاخه هاي افقي و خيلي قوي را بايستي كوتاه نمود و شاخه هاي اضافي داخل تاج را حذف كرد. در فرم هاي جامي، بوته اي بادبزني- لازم است شاخه هاي خيلي طويل را كوتاه كرد و مركز درخت را از شاخه هاي اضافي خالي نمود.
پنسمان:
به طور كلي عمليات هرس تابستانه كه پنسمان قسمتي از آن مي باشد در روي شاخه هاي طويل كمتر انجام شده و در شاخه هاي جانبي به طور محدود كم صورت مي گيرد. اين پنسمان در روي 2 يا 3 برگ و بعدا در روي يك يا دو برگ انجام مي شود. هرس درختان آْلبالو شباهت به هرس درختان گيلاس دارد با اين تفاوت كه هرس در درختان آلبالو بايد در دفعات بيشتري صورت گيرد. زيرا جوانه هاي آلبالو اگر در سال اول شكفته نشوند در سال بعد قدرت رويش خود را از دست مي دهند و شاخه ها قدري خالي و يا عاري از شاخه هاي فرعي مي شوند.

هرس درختان آلو و گوجه:
درختان آلو و گوجه از گونه هاي وحشي نواحي آسياي صغير و اروپاي شرقي مي باشند. پايه هاي آلو شامل پايه هاي بذري آلوي مير و بالان و آلوي برومپتون و جولين مي باشد و از پايه هلو در زمين هاي گرم و شني استفاده مي شود و از پايه زردآْلو هم مي توان استفاده كرد. به طور كلي درختان آلو و گوجه داراي رشد رويشي نسبتا ضعيفي مي باشند و معمولا به صورت پابلند و نيمه پابلند (متوسط) تربيت و پرورش مي يابند و در سال هاي اخير آنها را به فرم بادبزني – هرمي- جامي بدون محور و يا با محور پرورش مي دهند. در پاره اي از ارقام آْلو، مخصوصا آنهايي كه داراي شاخه هاي گسترده اي مي باشند بيشتر به صورت جامي توخالي شكل و پرورش مي دهند. اصولا تعداد شاخه هاي اصلي را بين 3 تا 5 شاخه در نظر مي گيرند. درختان آلو و گوجه نياز به هرس نداشته زيرا برخي از درختان آلو طبيعتا بدون هرس شكل مناسبي دارند و فقط به حذف شاخه هاي اضافي در ميان تاج و شاخه هاي خشكيده اكتفا مي كنند.

هرس باردهي:
هرس باردهي در درختان گوجه و آلو تقريبا شبيه به هلو مي باشد و ميوه ها بر روي شاخه هاي يك ساله و زائده هايي كوتاه و بارده كه در روي شا خه هاي مسن تشكيل مي شوند، پديد مي آيد. شاخه هايي كه در روي درختان آلو و گوجه تشكيل شده و در باردهي موثرند، عبارتند از:
1-    شاخه هاي چوبي 2- شاخه هاي مركب 3- شيفون يا برندي 4- گل هاي مجتمع (دسته گل بهاري) 5- نرك ها
اصولا هرس باردهي در روي اين درختان اگر صورت گيرد فقط به منظور توليد شاخه هاي حاصل از گل هاي مجتمع مي باشد، تا ظرفيت باردهي بالا رود. بنابراين هرس درختان آلو و گوجه در مقايسه با زردآلو و هلو خيلي سبك تر مي باشد. ضمنا بعضي از شاخه ها كه پس از چندين سال باردهي ضعيف مي شوند بايستي حذف گردند. در روي شاخه هايي كه توده هاي گل مجتمع خيلي مسن وجود دارند مي توان آنها را حذف نماييم و شاخه هاي كناري و جانبي را از چهار يا پنج جوانه سربرداري كنيم.

هرس درختان گردو:
طبق بررسي هاي انجام شده در مورد پراكندگي و سرزمين اصلي گردو، مناطق آسياي غربي و مركزي وطن اصلي گردو مي باشد. گردو يك درخت يك پايه مي باشد و گل هاي نر روي شاخه هاي يك ساله و گل هاي ماده به صورت انتهايي روي شاخه هاي سال جاري تشكيل مي شود. درختان گردو از لحاظ محصول و رشد و نمو در ارتفاعات زياد از كميت و كيفيت بهتري برخوردار مي باشند. در درختان گردو اصولا كمتر اجرا مي شود ولي گاهي لزوما اجراي پاره اي عمليات در باغ ايجاب مي نمايد كه درخت را به منظور تسهيل عمليات حتي الامكان كوتاه نمايند. درختان گردو را به صورت پابلند و نيمه پا بلند و در انواع پا كوتاه شكل جامي هرس مي كنند. معمولا ارتفاع درخت گردو را اگر نهال سالم باشد 130 سانتي متر در نظر مي گيرند و طوري هرس مي كنند كه بتوان روي ساقه آن سه بازو به فواصل 30 تا 40 سانتي متر داشته باشند. جوانه هاي مهم در گردو عبارتند از:
1-    جوانه فوقاني: اين جوانه ظاهري كاملا برجسته و شخص و ضخيم مي باشد به طوري كه حجم دوم آن كوتاه بوده و در اصطلاح آن را جوانه گردن مي گويند.
2-    جوانه تحتاني: اين جوانه پايين تر از جوانه فوقاني قرار گرفته و خود جوانه اي مجزا است. اين جوانه گرد و برجسته بوده و آن را نيز جوانه جانشين مي نامند.
هر دو جوانه ذكر شده در بالا در روي شاخه هاي قوي غالبا به طور مشخص قرار دارند و گاهي كاملا به هم نزديك و چسبيده هستند و در پاره اي از موارد تا حدود يك سانتي متر از هم فاصله دارند. پس از كمي رشد جوانه فوقاني با تنه يك زاويه تنگ مي سازد و اگر جوانه تحتاني يا جانشين را مورد توجه قرار دهيم مي بينيم زاويه اي قائمه داشته و اغلب شاخه هاي محكمي را توليد مي كنند لذا بهتر است از جوانه تحتاني يا جانشين براي توليد شاخه استفاده شود.

هرس سال اول: در روي نهال يك ساله گردو و پس از آنكه ساقه آن فرم گرفت كليه جوانه اي گردن يا فوقاني به استثناي جوانه هاي تحتاني يا جانشين را حذف كرده و پس از روييدن جوانه هاي جانشين سه بازوي اصلي و قوي به فواصل 30 تا 40 سانتي متر بين آنها انتخاب و بقيه را حذف مي كنند.

هرس سال دوم: در سال دوم هنگامي كه برگ ها خزان كردند دنباله سرشاخه ها را نيز مجددا حذف مي نمايند. پس از قطع قسمت هاي ضعيف شده و جست هاي نارس كليه جوانه هاي گردن را به استثناي جوانه هاي انتهايي كه از آنها شاخه هاي سال بعد مي رويد و معمولا تمايل بيشتري هم به بار نسشتن دارند، حذف مي نماييم. به هنگام فصل رشد گياهي، شاخه هاي فرعي زيادي روي بازوهاي اصلي مي رويند كه آنها را به دو دسته تقسيم مي كنند:
1-         شاخه هايي كه دائمي هستند و در فواصل معيني روي شاخه نگه داري مي شوند.
2-    شاخه هاي موقت كه بايستي به تدريج آنها را حذف نمود. رشد شاخه هاي دائمي را با سر كردن تقويت مي كنند و ساير جست ها را نيز با خم كردن آنها به حالت افقي در مي آورند تا زودتر به بار بنشينند. البته در هر دو حالت از رشد شاخه هاي مضاعفي كه از جوانه هاي گردن مي رويند، جلوگيري و بر عكس جست هاي كوچك قسمت زيرين بازو ها را نگاه داري مي نمايند. زيرا روي چشمك جست هاي كوچك و زيرين شاخه ها ايست كه گل هاي دير رس يا نر مي رويند و عمل تلقيح را تكميل مي كنند. چشمك هاي گردن را با چاقو يا هر تيغ تيز مكانيكي قبل از باز شدن يا پس از آنكه جست هاي تازه و سبزي از آن روييدند، حذف مي كنند. بهترين موقع هرس كمي پس از باز شدن جوانه ها است زيرا در اين حالت به خوبي مي توان جوانه هاي قوي را تشخيص داد. محل برش بايستي درست در بالاي جوانه باشد و پس از برش محل آن را با چسب مخصوص باغباني پوشاند.

هرس باردهي:
هرس باردهي در گردو به منظور زودتر به بار نشستن درخت مي باشد. در پاره اي ازدرختان گردو كه رشد رويشي زيادي دارند با كاهش ميزان آب و ازت مي توان فعاليت آن را مهار كرد. عمل مهرا كردن در درختان گردو روش هاي متعددي از قبيل كاشت علف ها يا ايجاد پوشش سبز و بالاخره ايجاد رقابت بين ريشه هاي علوفه و در مضيقه گذاشتن، تا در نتيجه درخت ضعيف شده و زودتر به بار بنشيند. عمل تضعيف درختان قوي با قطع قسمتي از ريشه ميسر است ولي امكان دارد ضايعات حاصله خسارات زيادي به بار آورد. مناسب ترين روش در تسريع عمل باردهي عبارت است از:
خم كردن يا به طور افقي قرار دادن شاخه هاي فرعي و يا ساير اقسام هرس مي باشد. عملا با خم كردن شاخه هاي فرعي در سال چهارم جوانه هاي روي شاخه هاي فرعي تحريك شده و در بعضي مواقع در همان سال يا سال بعد تبديل به شاخه هاي ميوه دهنده مي شوند. هرس ميوه از 7 تا 9 سالگي به بعد موجب تسريع در رشد شاخه هاي باردهنده و تقويت آنها خواهد شد.

هرس درختان بادام:
موطن اصلي درختان بادام را محققين، آسياي غربي و يونان مي دانند و گسترش آن را از پامير تا درياي اژه مي دانند. همچنين در پاره اي از اسناد تاريخي آمده است كه در دوران هاي ماقبل تاريخ در ايران اين گياه به طور وحشي و يا به طور زراعي وجود داشته در كتاب تورات و صحيفه آرمياي نبي از باغ هاي آن نام برده شده است. درخت بادام يكي از درختاني است كه زودتر از ساير درختان و قبل از ظاهر شدن برگها، گل آن باز مي شود. اغلب در زمستان هاي معتدل در اسفد ماه تمام گل هاي آن باز و تقريبا هميشه سرماي بهاره موجب از بين رفتن آنها مي گردد. اصولا درخت بادام طبيعتا نسبت به سرما مقاومت خاصي نشان مي دهد، فقط گل هاي آن است كه نسبت به سرما حساس هستند. بادام را روي درخت آلو – گوجه و بالاخره بادام بذري پيوند مي كنند. در درجه اول پايه هاي بذري پايه هاي مناسبي براي بادام بوده و بعد از آن پايه هاي بادام تلخ مناسب به نظر مي رسد. تربيت و پرورش درختان بادام به صورت پابلند- نيمه پابلند و جامي ميسر است و در حالت جامي ميان تهي مي توان پايه يا تنه را كوتاه و حدود 50 تا 80 سانتي متر و درختان پا بلند 120 سانتي متر و در پابلند طول تنه را كمي بيشتر انتخاب كرد. هرس باردهي در روي درختان بادام عمليات خاص و شديدي همانند درخت ميوه ندارد. و منحصر به قطع شاخه هاي خشك و يا شاخه هاي نابحه و نامناسب كه موجب انبوهي و عدم نفوذ نور و هوا به داخل تاج مي شود. جوانه هاي موجود در روي درخت بادام تقريبا همانند درخت هلو مي باشد. نكته اي كه بايستي مورد توجه قرار گيرد اين است كه درختان بادام را هر چهار يا پنج سال يك بار با قطع شاخه هاي مسن مي توان جوان نمود. در هنگام هرس درخت بادام بايد در نظر داشت كه ميوه هميشه روي شاخه هاي سال قبل تشكيل مي شود. بنابراين هنگام قطع شاخه ها لازم است توجه نمود كه عمليات به صورتي انجام گيرد كه در ايجاد شاخه هاي جوان براي سال هاي بعد كمك شده باشد تا مقدار محصول افزايش يابد.

هرس درخت مو:
تاك يكي از قديمي ترين گياهاني است كه كشاورزان نا در اكثر نقاط ايران با كاشت و نگهداري از آن آشنايي كامل دارند. بنا به روايات انجيل، نوح پيغمبر اولين كسي بود كه اقدام به ايجاد تاكستان كرده است. از زمان روميان قديم آثار موجود چنين نشان مي دهد كه روميان از طرز كاشت و هرس مو آگاهي داشته اند. مو يكي از درختاني است كه به واسطه رشد سريع ساليانه بايستي همه ساله مورد هرس قرار گيرد. زيرا منظور اصلي هرس به وجود آوردن تعادل بين ريشه و ساير قسمت هاي هوايي مي باشد تا از نتيجه آن بتوان ميوه كافي و با كميت بالا و همچنين رشدي مناسب كه ميوه سال آينده را تامين نمايد به دست آورد. در هرس بايستي به طور كلي به دو مطلب مهم توجه كرد، يكي فرم دادن به درخت و ديگري كنترل محصول به طوري كه ميوه در تمام قسمت هاي آن پخش شود كه اين مطلب در مورد مو دو موضوع كاملا از هم جدا مي باشد. قسمت هاي مختلف در تاك كه براي تربيت و هرس باروري بايد مورد توجه قرار گيرد عبارتند از: تنه، شاخه هاي اصلي- تاج، شاخه هاي قديمي، شاخك ها، شاخه هاي رسيده، شاخه هاي جانبي و پراكنده، شاخه هاي ميوه دهنده، گره ها، جوانه ها، پاجوش ها و ساقه جوش ها.
قبل از هرس بايد به چند موضوع اصلي در مورد عكس العل گياه در مقابل هرس توجه كافي داشت.به طوري كه حذف قسمت رويشي مو در هر موقع سال قدرت ميوه دادن بوته مو را كه در ارتباط با سطح برگ قرار دارد كم مي كند. و از طرفي مقدار زياد ميوه در يك سال از رشد رويشي بوته به اندازه اي مي كاهد كه در نتيجه در سال بعد مقدار ميوه بسيار كم مي گردد. به عبارت ديگر مقدار ميوه در يك بوته مو با مقدار شاخه و برگ آن در حد معيني نسبت معكوس دارد. يعني اگر شاخه و برگ بوته مو از مقدار معيني كمتر باشد بوته ضعيف شده و از مقدار ميوه دهي گياه كاسته خواهد شد. ولي فقط در زماني كه گياه داراي رشد متعادلي است مقدار ميوه زياد و كيفيت آن خوب خواهد بود. همين طور بايد در نظر داشت كه يك بوته مو در يك فصل رويش فقط مي تواند مقدار معين ميوه را به مرحله رسيدن كامل برساند و مواد غذايي لازم را در اختيار خوشه براي درشت شدن قرار دهد. كه اين مقدار بستگي به مقدار محصول بوته در سال قبل و شرايط محيطي و چگونگي پرورش بوته دارد.

فصل هرس مو:
اجراي عمليات هرس بوته مو به طور معمول در دو فصل انجام مي شود. يكي هرس بهره برداري كه در دوره استراحت زمستان انجام مي گيرد و به هرس خشك معروف است و ديگري هرس سبز كه در دوره فعاليت بوته مو يعني در صل تابستان انجام مي گيرد.

هرس زمستانه يا خشك:
موقع هرس زمستانه از موقعي كه برگ هاي بوته مو خزان مي كنند شروع شده و تا زماني كه گريه مو آغاز مي گردد مي تواند ادامه يابد كه در مناطق سردسير معمولا در اوايل بهار قبل از شكفتن برگ ها اين هرس انجام مي گيرد. به طور كلي در 2 تا 3 سال اوليه رشد بوته سعي مي شود كه با يك هرس فرماسيون يا شكل دهي با توجه به شرايط آب و هوايي منطقه فرم معيني به بوته مو بدهند. سپس هرس باروري ساليانه را انجام ميدهند. به طور كلي هرس زمستانه كه به نام هرس خشك نيز معروف است عبارت است از حذف شاخه هاي خشكيده ضعيف و بيمار و يا شاخه هاي بارده همان سال و به جاي گذاردن شاخه هاي مناسب با تعداد جوانه هايي معين روي آنها به طوري كه اين جوانه بتوانند در سال زراعي بعد باردهي بوته را تامين نمايند. در هرس خشك سعي مي شود فقط 10 تا 15 درصد جوانه ها كه معمولا بين 65 تا 75 جوانه مي باشد را بر روي بوته باقي بگذارند و بقيه را حذف كنند. در انگور ديم اين رقم به 30 جوانه مي رسد.

هرس سبز يا هرس تر:
هرس سبز را مي توان تكميل كننده هرس خشك ناميد. اين هرس زماني بر روي بوته مو انجام مي شود كه جوانه ها شروع به رشد كرده باشند و اين عمل را مي توان در تمام رشد ادامه داد.

حذف جوانه:
منظور از اين عمل حذف بعضي از جوانه هاي غير مفيد تاك مي باشد. هم زمان با حذف جوانه هاي غير مفيد مي توان شاخه هاي اضافي، زايد و يا بيمار را نيز حذف نمود. اين جوانه فقط شاخ و برگ توليد مي كنند و ميوه نمي دهند. بنابراين بايد حذف گردند و در موهاي مسن بايد جوانه ها را به طور شديد هرس نمود زيرا باعث تضعيف مو شده و در نتيجه باعث پيدا شدن اعضاي غير مفيد خواهند شد.

هرس شاخه هاي سبز:
بعد از بيدار شدن تاك از خواب زمستاني تعدادي شاخه و پا جوش و يا تنه جوش شروع به روييدن مي كنند كه موجب تضعيف مو مي شوند. لذا قبل از اينكه طول اين شاخه ها به 15 سانتي متر برسد بايستي آنها را هرس نمود. در درختان مو بعضي مواقع رو شاخه ها يك يا چند دستك از محل بند مي رويند كه اين دستك ها بعضي در زير خوشه و برخي بالاتر از خوشه ظاهر مي شوند كه بايد حتي المقدور آنها را حذف نمود. بوته هاي انگوري كه از ارقام قوي بوده و يا بر اثر كرد دهي و آبياري زياد رشد آنها غير عادي شده است لازم است كه فورا تعدادي از شاخه هاي آن را از 3 تا 4 بند بالاتر از محل خوشه در زماني كه خوشه ها هنوز به صورت گل هستند جهت تقويت و جلوگيري از ريزش بي مورد گل ها حذف نمود.

هرس برگ ها:
هرس برگ ها كا

هرس درختان میوه معتدله

مطالب مشابه :

هرس درختان میوه معتدله

هرس درخت سیب:

لیست سموم جدید و سموم پرمصرف در ایران (2)

اصول و نحوه كاربرد سموم در خاك

تغذیه گیاه از جزء تا کل (قسمت اول)

آشنایی اجمالی با علف کش های مهم

روش‌های هرس كردن :

نقش آهن در خاک

کاشت، داشت و برداشت توت فرنگی