خالکوبی یا تاتو یا تتو : تعریف و تاریخچه

خالْ‌کوبی یا تَتو (تاتو) به عمل ایجاد نقوش دائمی یا با ماندگاری طولانی بر روی پوست گفته می‌شود. این عمل پدیده‌ای جهانگیر است. حتی در بین نقوشی که در جایهای گوناگون جهان انجام می‌شود، مانندگی نیز مشاهده شده‌است. خالکوبی در ایران بیشتر نزد زنان، پهلوانان و اوباش جاهل مرسوم بوده‌است.

اگر تاکنون توجه نکرده اید، باید بدانید که خالکوبی در دنیا بسیار شایع و محبوب است. تقریباً 25 درصد افراد 18 تا 30 ساله خالکوبی دارند. پیش بینی می شود ظرف چند سال آینده این مقدار به 40 درصد خواهد رسید. اگر فکر می کنید که خالکوبی بیشتر مختص مردان است بایست در این باره تجدید نظر کنید. بیش از 65 درصد کسانیکه خالکوبی می کنند زن هستند!

قبل از اینکه به سراغ خالکوبی برای خودتان بروید بهتر است چیزهایی را درباره آن بدانید، مثلاً علت گرایش مردم به آن، عوارض و خطرات احتمالی آن برای سلامتی و امکان پاک کردن آن درصورتیکه نظرتان تغییر کند.

انواع مدل خالکوبی ،تاتو یا تتو

تاتو انواع مختلف و كاربردهاي متنوعي دارد. مي توان از يك منظر تاتو را تنها روشي براي تزيين، نشان دادن وابستگي شخص به گروه يا عقيده اي خاص، تنوع طلبي، آرايش دائمي و... دانست؛ اما از منظري ديگر مي توان تاتو (تتو) را راهي براي پوشاندن و از بين بردن نقايص مختلف مانند نقايص مادرزادي يا اكتسابي دانست. اگر چه در ايران تاتو كردن، حتي از نگاه يك روش درماني باز هم توسط پزشكان انجام نشده و يا بسيار به ندرت انجام مي شود، اما نمي توان منكر فوايد درماني تاتو براي افراد نيازمند شد."

مدل خالکوبی : تاتوي (تتو) لب

تاتوي لب روشي درماني براي رفع نقص افرادي است كه به دلايل مادرزادي يا اكتسابي "خط لب" خويش را از دست داده اند. به طور مثال در افراد "لب شكري" پس از درمان نقص اصلي، مي توان از تاتو كردن براي ترميم "خط لب" بهره برد.

مدل خالکوبی : تاتوي (تتو) ابرو

تاتوی ابرو :تاتوي ابرو نيز كاربردي درماني براي افرادي كه به دلايل مختلف ابروي خويش را از دست داده اند يا دچار نقص مادرزادي هستند، محسوب مي شود و از بارزترين نمونه هاي آن مي توان به بيماراني اشاره كرد كه بر اثر"شيمي درماني" ابروي خود را از دست داده اند.

مدل خالکوبی : تاتوي (تتو) چشم

تاتوي چشم نيز براي رفع نقص هايي چون افتادگي چشم، افتادگي پلك ، آسيب و جراحت و ... به كار مي رود.

مدل خالکوبی : خالکوبی فرهنگی و آیینی

پیروان و افراد فرقه ها و گروههای خاص مذهبی و آیینی به روش ها و مناسبتهای خاص ممکن است خالکوبی کنند.

مدل خالکوبی : خالکوبی حرفه ای

برخی افراد ماهر و حرفه ای هستند که با استفاده از ماشین و ابزار مخصوص خالکوبی و نقشه ها و طرح های متنوع این کار را انجام می دهند. این ماشین اغلب شبیه یک هفت تیر و تپانچه می باشد که اصطلاحاً به آن تفنگ خالکوبی می گویند. مکانی که در آن خالکوبی انجام می شود را هم استودیو (کارگاه) می نامند.

مدل خالکوبی : خالکوبی زیبایی

گاهی از خالکوبی بعنوان یک شیوه آرایش دائمی استفاده می شود بعنوان مثال خط چشم و دور لب، ابرو و .... بدلیل اینکه رنگ خالکوبی به مرور زمان کمرنگ می شود لازم است در فاصله های زمانی مشخص آنرا تکرار کرد.

مدل خالکوبی : خالکوبی پزشکی

این نوع خالکوبی به منظور زیبایی نیست بلکه اهداف طبی بدنبال دارند از جمله بیمارانی که مبتلا به مشکلات مزمن هستند مثل دیابت ممکن است یک عبارت هشدار دهنده مبنی بر اعلام بیماری خود را خالکوبی کنند تا درصورت لزوم پزشکان و پرستاران متوجه بیماری آنها شوند ( وقتیکه خود بیمار بیهوش است و طبعاً قادر به بیان بیماری خود نیست).
مثال دیگر وقتی است که لازم باشد یک اقدام درمانی خاص را در یک نقطه از بدن چند بار تکرار کند ( رادیوتراپی ) بنابراین آن نقطه خاص را با خالکوبی علامتگذاری می کنند. در عمل جراحی زیبایی سینه ها هم ممکن است از خالکوبی استفاده شود.

مدل خالکوبی : خالکوبی حادثه ای - اتفاقی

در آسیب ها و تصادفات که پوست خراشیده شده و مواد خارجی وارد پوست می شوند چنانچه خوب تمیز نشوند پس از مدتی درست مانند یک خالکوبی اثر آن باقی می ماند.

دلابل تاتو کردن : چرا مردم خالکوبی می کنند؟

کارشناسان دو دلیل عمده و اصلی را بیان می کنند. یک، گروهی از افراد همواره می خواهند خاص بودن و منحصر به فرد بودن خود نسبت به بقیه را به گونه ای نشان دهند. دوم، عده ای هم می خواهند عضویت و وابستگی خود به یک دار و دسته و فرهنگ خاص را نشان دهند. با توجه به دو دلیل اصلی فوق می توان انگیزه اغلب افرادی که خالکوبی می کنند را توجیه کرد.

آینوها، مردم بومی ژاپن، بطور سنتی بر روی صورت خود خال‌کوبی می کنند. امروزه خالکوبی بر روی صورت در میان آمازیغ‌ها در شمال آفریقا، مائوری‌های نیوزیلند و آتایال‌های تایوان نیز شایع است. خال‌کوبی بویژه در اقوام پولینزی، و برخی گروه‌های قومی در تایوان، فیلیپین، برنئو، جزایر منتاوی، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، اروپا، ژاپن، کامبوج، نیوزیلند و میکرونزی شایع است.

خالکوبی در ایران به ادوار بسیار قدیم تاریخی باز می‌گردد. تندیسه‌هایی در پازیریک و لرستان از دوره هخامنشیان یافت شده‌است که نشان خالکوبی بر بدنشان بوده‌است.

مولوی در مثنوی معنوی، در ضمن داستان پهلوان قزوینی (شیر بی یال و دم) به عمل خالکوبی با عنوان کبودی زدن اشاره می‌کند.

شیوه خالکوبی، با اندک تفاوت در همه جای ایران یکسان بوده‌است. ابتدا نقش را با سوزنی بر پوست حک می‌کردند تا اندکی خون بیاید. سپس ماده رنگی را بر این زخم قرار می‌داده‌اند تا به تدریج جذب پوست شود. ماده رنگی می‌توانسته شامل نیل، سرمه، دوده چراغ، آب تره یا هر رنگ طبیعی ماندگار دیگر بصورت مایع یا جامد باشد.

زنان معمولاً برای زیباتر شدن اقدام به خالکوبی می‌کرده‌اند. گاه نیز به دلایل خرافی همچون افزون شدن مهر شوهر، سپید بختی و یا دورکردن چشم بد این عمل را انجام می‌داده‌اند. محل خالکوبی بستگی به دلیل خالکوبی داشته‌است. طرح بوته گل یا گنجشک در زیر گردن برای زیبایی به کار می‌رفته‌است. نقش سرو و یا بوته گل بر سینه و خال تکی بر چانه و یا میان دو ابرو، همگی از خالهای زیبا کننده بوده‌اند. خال محبت بر زبان نقش می‌شده‌است و خال چشم بد و افزونی مهر شوهر در زیر ناف بکار می‌رفته‌است

گاه نیز از خالکوبی به عنوان یک روش درمانی برای گلودرد (خالکوبی بر گلو) یا ترس (خالکوبی بر آلت تناسلی) و یا باد فتق (خالکوبی زیر ناف) استفاده می‌شده‌است. پهلوانان و شبه پهلوانان، معمولاً خال را بر بازو یا سینه و به نقش شیر و اژدها می‌کشیدند.

گفته می‌شود از دیدگاه دین اسلام، خالکوبی روا نبوده‌است. خواه به دلیل آزار بدن و خواه به دلیل نقش و نگار. هم‌چنین با استناد به کتاب تورات در دین یهودیت، خال‌کوبی مجاز شمرده نشده‌است. بر عکس این عمل در میان مسیحیان عملی مذهبی تلقی می‌شده است.

مواد و ابزار لازم برای خالکوبی

کیت خالکوبی

مواد رنگی : از مواد مختلفی برای خالکوبی استفاده می شود. بعضی از این مواد طبیعی هستند اما امروزه بسیاری از مواد مصنوعی و شیمیایی هستند.
تفنگ یا ماشین خالکوبی : در گذشته از سوزن های مخصوصی برای خالکوبی کردن ( وارد کردن رنگدانه ها به درون پوست) استفاده می شد اما حالا ماشین جای آنها را گرفته است. در اینجا نمای شماتیک یک ماشین خالکوبی را می بینید. یک مخزن رنگ و یک سوزن اساس مکانیسم آنها را تشکیل می دهد.

ماشین خالکوبی

خالکوبی ایمن! : نکات ایمنی برای خالکوبی

قبل از اینکه تصمیم به خالکوبی بگیرید باید توجه داشته باشید که خالکوبی یک کار پرخطر محسوب می شود چون در طی آن ساختار طبیعی پوست تخریب شده و با خون و مایعات بدن تماس برقرار می شود لذا عدم رعایت نکات بهداشتی احتمال انتقال بیماریهای عفونی خطرناک مثل ایدز را بدنبال دارد. بنابراین فرد و مکانی که خالکوبی در آن انجام می شود باید شرایط کامل بهداشتی و ایمنی را رعایت کنند. ( یک نکته برای نحوه کسب اطمینان از رعایت نکات بهداشتی در هر مکان این است که سری به دستشویی و توالت آنجا بزنید. اگر کثیف و آلوده بود بلافاصله آنجا را ترک کنید! )
در نهایت مدارک و گواهی کسب و کار فرد را چک کنید تا مطمئن شوید که وی تخصص و مجوز انجام این کار را دارد.

نکات ایمنی برای خالکوبی:

- شب قبل از خالکوبی الکل، دارو و یا ماده مخدر و ... مصرف نکنید.
- اگر در حال حاضر بیمار هستید، زمان خالکوبی را به تعویق بیاندازید.
- مطمئن شوید از سوزن های خالکوبی یکبار مصرف و استریل استفاده می کنند.
- مطمئن شوید مکان خالکوبی مورد نظر دارای امکانات ضدعفونی و استریل کردن وسایل خود می باشد.
- مراقب رفتارهای بهداشتی فرد خالکوبی کننده باشید ( شستن دست ها، دستکش استریل، وسایل یکبار مصرف و ... ).
- از نظافت و پاکیزگی محل خالکوبی ( استودیو - و یا مطب پزشک) مطمئن شوید.
- مشخصات مواد رنگی مورد استفاده ( نوع، کارخانه سازنده و ... ) را از فرد بخواهید.
- بعد از خالکوبی توصیه های مراقبتی را دقیقاً رعایت کنید.

عوارض خالکوبی و خطرهای احتمالی بعد از خالکوبی؛

انواع عفونت ها ( ایدز، هپاتیت، عفونت استافیلوکوکی، سلولیت عمیق پوستی، ...)
واکنش های آلرژیک و حساسیت پوستی : برخی از افراد به مواد و رنگ های خالکوبی حساسیت داشته و دچار علایم التهاب و حساسیت موضعی در محل خالکوبی و یا کل بدن می شوند.

براي تاتو (خالکوبی) كردن از سوزن هاي مخصوص استفاده مي شود و اين كار غير از درد فراوان ، خونريزي زيادي هم به همراه دارد . پس از تاتو کردن نيز رعايت نكردن بهداشت فردي ، مي تواند شخص را در معرض ابتلا به بيماري هاي خطرناكي قرار دهد از جمله:

آلودگیهای خونی تاتو(خالکوبی):

اگر تجهیزاتی که برای ایجاد تاتو (تتو) استفاده می شود، به خون فردی بیمار آلوده باشد، شما در معرض تعدادی از بیماری های خطرناک خونی خواهید بود. مانند هپاتیت سی، هپاتیت بی، سل، HIV، و ویروسی که باعث ایدز می شود.

اختلالات پوستی تاتو(خالکوبی):

ایجاد برآمدگی ها در اطراف جوهر تاتو (تتو) بخصوص اگر رنگ آن قرمز باشد. همینطور احتمال ایجاد زخم ها و التهابات شدید اگر مستعد آن باشید، زیاد خواهد بود.

عفونت پوستی تاتو(خالکوبی) :

تاتو (تتو) می تواند باعث عفونت های باکتریایی موضعی نیز شود. نشانه های معمول عفونت قرمزی، حرارت و تورم و خشکی که مانند چرک باشد.

تاتو به عنوان راهي براي انتقال بيماري عفوني مانند هپاتيت B ، سيفليس، جذام، سل، سرطان پوست، psoriasis ،و يا حتي تغييرات رفتاري شناخته شده است. » .

خالکوبی موقت چیست؟

خیلی ها دوست دارند طرح های مشابه خالکوبی روی بدن خود داشته باشند اما بنا به هر دلیلی تمایلی به انجام خالکوبی دائمی ندارند. این افراد از طرح های خالکوبی که بصورت برچسب آماده هستند استفاده می کنند. این برچسب ها تا مدتی روی پوست باقی می مانند و بعد از آن قابل پاک شدن و برطرف شدن هستند.

پاک کردن خالکوبی دائمی:

برای پاک کردن و برداشتن خالکوبی سه روش اصلی وجود دارد : عمل جراحی ( برداشتن پوست با چاقوی جراحی ) - استفاده از لیزر - و استفاده از مواد و داروهای شیمیایی برای لایه برداری.
توجه داشته باشید همیشه امکان پاک کردن و برطرف کردن خالکوبی وجود ندارد. گاهی اوقات این کار با عفونت و یا حساسیت همراه می شود. حتی در خالکوبی های موقت ( با استفاده از رنگ و نقاشی) نیز احتمال واکنش های حساسیتی وجود دارد بنابراین قبل از خالکوبی همه این جوانب را درنظر بگیرید.

توضیح بیشترتاتو(خالکوبی)

گاهی پس از انجام خالکوبی شرایطی پیش می آید که فرد تصمیم می گیرد خالکوبی را پاک کند که مهم ترین دلایل آن عبارت است از عوض شدن مد ، عدم رضایت از شکل به دست آمده گاهی خرابکاری ، فراهم شدن مشکل استخدام و … است .

تخمین زده می شود که نزدیک به ۱۰ ٪ از جمعیت ایالات متحده نوعی از تاتو را بر بدن خود دارند و در نهایت ۵۰ ٪ از این افراد در طی زمان خواستار حذف تاتو از بدن خود هستند .

برای برداشتن تاتو ، شما باید یک متخصص پوست معتبر و یا مرکز عمل جراحی زیبایی مناسب پیدا کنید . همچنین در صورت امکان ، شما باید یک شرح حال از پزشک خانوادگی خود در رابطه با سلامتی عمومی و بیماریهای احتمالی گذشته خود داشته باشید

روش های مختلفی برای پاک کردن تاتو (خالکوبی) وجود دارد که شامل جراحی ، کوتر کردن ، منجمد کردن ، تراشیدن پوست و لایه برداری عمیقی که این روش ها ارزان بوده ولی نتیجه آنها کامل و صد در صد نیست و معمولا جای زخم و اسکار بجای می گذارند .

روش دیگر پاک کردن تاتو ،استفاده از لیزر ساده ترین ، با عارضه کمتر و گاهی با نتایج بسیار عالی می باشد که در صورت موثر بودن اکثرا جای زخم و اسکار به جا نمی گذارد .

اما لیزر محدودیت هایی هم دارد که یکی گران بودن ، دوم غیر قابل پیش بینی بودن نتایج آن است سومین محدودیت لیزر بی اثر بودن آن روی بعضی از خالکوبی ها می باشد.

تاتو‌های آبی تیره و سیاه به لیزر بهتر جواب می‌دهند در صورتی که تاتو‌های زرد و قرمز و سبز جواب درمانی کم یا خیلی مختصری دارند. در عین حال، خالکوبی‌(تاتو)های سفید یا خالکوبی‌(تاتو)های همرنگ پوست ممکن است در اثر لیزر تبدیل به رنگ خاکستری یا سیاه شوند که پرهیز از انجام لیزر و تست اولیه در چنین مواردی ضروری است.

از آنجایی که بعضی خالکوبی ها به لیزر جواب نمی هند و بعضی دیگر حتی با لیزر تشدید می شوند ( خصوصا خالکوبی قرمز ) لازم است قبل از انجام لیزر منطقه کوچکی از ضایعه تست شود و در صورت گرفتن نتیجه مساعد اقدام به درمان همه ضایعه کرد.

در صورت عدم امکان استفاده از روش های فوق گاهی با انجام تاتو (خالکوبی)های مجدد با رنگ های مشابه رنگ پوست می توان تا حدودی (تاتو)خالکوبی قبلی را مخفی کرد.

خالکوبی یا تاتو یا تتو : تعریف و تاریخچه