پایان نامه

نحوه نگارش پايان نامه/ رساله

مقدمه

يکی از اهداف ارائه پايان نامه يا رساله ، آشنايی دانشجويان گرامی با نحوه نگارش و تنظيم مطالب يک موضوع علمی است . در اينجا تمام نکات لازم را نمی توان بيان کرد ، اما برای ايجاد هماهنگی بين پايان نامه ها يا رساله ها لاز م است دانشجويان ، پايان نامه يا رساله خود را به زبان فارسی تنظيم نموده و نکات زير را در تهيه پايان نامه / رساله رعايت نمايند.

ترتيب بخشهای پايان نامه يا رساله :

1- بسم ا000

2- تائيديه اعضای هيات داوران حاضر در جلسه دفاع ( فقط برای پايان نامه يا رساله ای که به زبان انگليسی تدوين شده انگليسیالزامی است.)

3- صفحه عنوان (طبق فرم پيوست)

4- آيين نامه چاپ پايان نامه/ رساله دانشجويان که به وسيله دانشجو تکميل و امضاء شده است.

5- تقديم (dedication)( در يک صفحه)

6- تشکر و قدردانی (Acknowledgements)(در يک صفحه)

7- چکيده (Abstract)(حداکثر 300 کلمه شامل کلمات کليدی ، ترجيحاً در يک صفحه )

8- فهرست مطالب ( Table of Contents)

9- فهرست علائم ونشانه‌ها(Abbreviations) (در صورت نياز)

10-فهرست جداول (List of Tables) (در صورت نياز)

11-فهرست نمودارها، عکسهاو نقشه ها (List of Figures Pictures and Maps)(درصورت نياز)

12-متن اصلی پايان نامه که شامل قسمتهای زير می باشد:

1.مقدمه(Introduction)

2.مروری بر مطالعات انجام شده(Literature Review)

3.فصلهای مربوط به کار اصلی تحقيق(در صورت نياز)

4.نتايج (Results)، بحث(Discussion)وپيشنهادات(suggestions)

5. فهرست منابع و مأخذ(References)

6.ضمائم( درصورت نياز)

7.چکيده به انگليسی (الزامی است): چکيده انگليسی بايد تا حد امکان ترجمه چکيده فارسی و شامل کلمات کليدی باشد.

8. صفحه عنوان انگليسی (الزامی است- طبق فرم پيوست)

اطلاعات کلی:

1- صفحه بسم ا000

بشکل ساده و مشخصی صفحه آرائی گردد واز بکار بردن کادر و تزئينات مختلف خودداری شود.

2- تاييديه هيات داوران:

2-1.سوگندنامه ( در مورد رساله دکتری)

2-2.تقديم (Dedication) و همچنين تشکر و قدردانی هر کدام بترتيب فقط در يک صفحه خلاصه شود.

3- عنوان:

چون عناوين پايان نامه ها در بانکهای اطلاعاتی ماشينی و دستی حفظ می شود لازم است ضمن رسا بودن ، مختصر باشد. يک پايان نامه / رساله بيش از يک عنوان نمی تواند داشته باشد و عنوان تصويب شده با عنوان درج شده در پايان نامه بايد عيناً يکی باشد.

4- چکيده

چکيده بخشی از پايان نامه / رساله که خواننده را به مطالعه آن علاقمند می کند و يا از آن می گريزند. چکيده بايد در عين کوتاه پاسخگوی دو پرسش باشد؛

1- مشکل چيست؟

2- راه حل کدام است؟

چکيده بايد ترجيحاً در يک صفحه باشد( تقريباً تمامی چکيده پايان نامه ها در يک صفحه قابل نگارش است). در نگارش چکيده نکات زير بايد رعايت شود؛

- در نوشتن چکيده بايد سعی شود متن مزين به کلمه ها و عبارات سليس ، آشنا با معنی و روشن باشد.

- چکيده جدا از پايان نامه / رساله بايد به تنهايی مستقل و گويا باشد. در چکيده از ذکر منابع / اشاره به جداول و نمودارها بايد اجتناب شود.

- تميز بودن مطلب ، نداشتن غلطهای املايی يادستور زبانی و رعايت دقت وتسلسل روند نگارش چکيده از نکات مهم ديگری است که بايد در نظر گرفته شود.

- در چکيده پايان نامه / رساله بايد از درج مشخصات مربوط به پايان نامه / رساله خودداری شود.

نکته 1:کلمات کليدی در انتهای چکيده آورده شود.

- محتوای چکيده ها براساس موضوع و گرايش تحقيق طبقه بندی می شود و به همين جهت وجود کلمات شاخص و کليدی مراکز اطلاعاتی را در طبقه بندی دقيق و سريع اطلاعات ياری می دهد. کلمات کليدی راهنمای نکات مهم موجود در پايان نامه/ رساله هستند. بنابراين بايد در حد امکان کلمه ها و يا عباراتی انتخاب شوند که ماهيت ، محتوا و گرايش کار را به وضوح روشن نمايد.

- منعکس کننده اصل موضوع باشد.

- اهداف و مواردبررسی شده بايد مورد توجه قرار گيرد.

- تاکيد روی اطلاعات تازه (يافته ها ) و اصطلاحات جديد يا نظريه ها، فرضيه ها، نتايج و پيشنهادات متمرکز شود.

- اگر در پايان نامه روش نوينی برای اولين بار ارائه می شود و تا به حال معمول نبوده است ، باجزئيات بيشتری ذکر شود.

نکته 2: چکيده بايد حتما به تاييد استاد راهنما رسيده باشد.

5- فهرستها

بعد از چکيده پايان نامه / رساله بترتيب فهرست مطالب ، فهرست علائم و نشانه ها ، فهرست جداول ، فهرست اشکال و ساير فهرستها قرار می گيرند. در فهرست مطالب صفحات اوليه پايان نامه ( تقدير ، تقديم ، چکيده و...)ذکر نمی شود.فهرست مطالب شامل فهرستهای جداول ، اشکال ، علائم اختصاری ، عناوين فصول و بخش ها و زيربخشهای هر فصل پايان نامه باذکر شروع شماره صفحه و عنوان مربوطه می باشد. عناوين ذکر شده در فرست مطالب بايد عيناً با عناوين خود متن مطابقت کند:(برای مثال شماره گذاری ، نقطه گذاری، با حروف بزرگ نوشتن) بعبارت ديگر فهرست عناوين بايد کاملاً همانند عناوين در داخل متن اصلی باشد.

-در فهرستها بين دو عنوان پشت سر هم بايد فاصله بيشتری باشد که دو عنوان را از يکديگر متمايز کند ولی برای يک عنوان که بيش از يک خط است بايد فاصله معمولی بکار برده شود و شماره صفحه درخط دوم ذکر شود.

-فهرستهای مطالب ، علائم و نشانه ها ، جداول، اشکال و ساير فهرستها با حروف ابجد شماره گذاری شود.

- بترتيب مراجع، ضمائم ( در صورت نياز) و چکيده انگليسی که بدنبال متن اصلی پايان نامه / رساله قرار می گيرند بصورت تيتری مجزا از فصول ديگر پايان نامه / رساله در فهرست مطالب تايپ می شوند.

6-مقدمه

اولين فصل از ساختار اصلی پايان نامه/ رساله است. هدف از نوشتن مقدمه اين است که زمينه اطلاعاتی لازم برای خواننده فراهم آيد. در طول مقدمه بايد سعی شود موضوع تحقيق با زبانی روشن ، ساده و بطور عميق و جهت يافته به خواننده معرفی شود. مقدمه بايد خواننده را مجذوب و اهميت موضوع تحقيق را آشکار سازد. در مقدمه بايد با ارائه سوابق ، شواهد تحقيقی و اطلاعات موجود ( با ذکر منبع ) به روش منظم ، منطقی و هدف دار ، خواننده را جهت داد و به سوی راه حل مورد نظر هدايت کرد.

مقدمه مناسبترين جا برای ارائه اختصارات و بعضی توضيحات کلی است توضيحاتی که شايد نتوان در مباحث ديگر در مورد آنها توضيح داد.

7- مواد و روشها

هدف از اين فصل ، ارائه فرضيه ها ، شيوه های تحقيق برای حل و يا مطالعه مساله يا موضوع می باشد.

8- فهرست منابع:

کليه منابعی که در متن ذکر شده اند، بايد در فهرست منابع با مشخصات کامل نوشته شوند و همچنين منابعی که فقط مطالعه شده ولی مورد استفاده مستقيم در متن قرار نگرفته اند در فهرست منابع هم می تواند ذکر گردند. مشخصات منابعی که در طول پايان نامه/ رساله به آنها استناد شده است می تواند به شرح زير باشد:

1) آدرس مقاله از مجله علمی با يک نويسنده يا بيش از يک نويسنده:

- اسم( اسامی ) نويسندگان(نام خانوادگی ،نام يا نام، نام خانوادگی) سال انتشار ، موضوع ، مشخصات مجله( شامل خلاصه نام مجله ( ايتاليک يا پررنگ تايپ گردد)، شماره ،دوره صفحه به ترتيب تايپ می گردد. در مورد خلاصه نام مجله به نوشتارهای مجله مربوطه مراجعه شود.

مثالها

Eatom,R.A.,1972.Fungi growing on wood in water cooling towers Int.

Biodetn.Bull.,8:39-48

نوروزيان، ا و مالوفی،ف 1370 . ارزيابی مقايسه ای از بيحسی ليدوکائين و زايلازين از طريق اپی دورال در گاو. مجله دانشکده دامپزشکی، 2(6): 36-35.

Hugheus. P.C.R. ant Tanner,J.M. 19730 Rodiographic study of the growth of the rat hormone J.Anat.,114(3):439- 448.

2) آدرس مقاله از کتاب : الف) کتاب مجموعه مقاله نيست ب) کتاب مجموعه مقاله است وهر مقاله يک نويسنده دارد.

الف) اسم ( اسامی) نويسندگان، سال انتشار، موضوع (ايتاليک يا پررنگ گردد). جلد مترجم ، چندمين چاپ، نام ناشر، محل ناشر ، صفحه می بايست ذکر گردد.

مثالها:

حکمتی ،پ .شهر اسبی ، ح،حسينيون ،م و انصاری،پ1348.جراحی نشخوار کنندگان.تهران،انتشارات چهره ،صفحه 210.

Satchell,G.H.1971.Circulation in Fishes.Cambrige University Press,pp.273-280

ب)اسم (اسامی) نويسندگان،سال انتشار،عنوان مقاله ،صفحه شروع-صفحه پايان ،عنوان کتاب(ايتاليک پررنگ تايپ گردد) شماره ،چاپ ،اسم فاميل گردآورنده،حرف اول اسم کوچک گردآورنده،نام ناشر ، محل انتشار.

Eddy,J.M.P. 1972.The pineal complex.,pp. 191- 196.in: the biology of lampreys.Eds.,Hadisty.M.W. and potter. L.C., London, Academic press.

البته در نگارش مشخصات منابع ، روشهای متفاوتی وجود دارد.ممکن است ابتدا نام خانوادگی نويسنده و سپس حرف اول نام وی را قيد نمود يا بالعکس .

همچنين ممکن است شماره صفحات ابتدا و انتهای مقاله مورد نظر در مجله و کتابها ذکر شود و يا صرفاً فقط شماره صفحه ابتدايی کتاب يا مقاله درج شود.

سال انتشار مقاله يا کتاب آخرين قسمت مشخصات منبع در تعدادی از فهرست منابع است، ولی در بسياری از فهرست منابع سال انتشار بلافاصله پس از نام نويسنده يا نويسندگان قرار می گيرد.

در بعضی از فهرست های منابع عنوان مقاله ها جزء مشخصات منبع ذکر می گردد در حالی که در بعضی ديگر اشاره ای به عنوان مقاله ها نمی شود.

فهرست منابع می تواند به صورتهای زير در پايان نامه يا رساله قرار گيرد:

الف- در پايان هر صفحه منبع مورد استفاده درج شود . براينکه ليست کامل آنها ر آخر پايان نامه تکرار شود(ترجيحاً در رشته های علوم انسانی ).

ب- در پايان هر فصل

ج- در آخر پايان نامه / رساله

- مشخصات کتاب و مجله ای که برای اولين بار ارائه می شود بايد بصورت کامل ذکر شود.

- اگر بلافاصله از همان منبع استفاده شود، عبارت همان ( درانگليسی ibid) وشماره صفحه ذکر می شود.

-اگر همان منابع با فاصله ارائه شود نام و نام خانوادگی نويسنده،پيشين (در انگليسی op.cit)، شماره صفحه ذکر شود.

مثال ها:

علاقمند، علی جامعه شناسی آموزش و پروش ، چاپ دوم ، تهران موسسه انتشارات بعثت، 1372 صفحه 35.

اشرف ، احمد جامعه شناسير طبقات اجتماعی در آمريکا ، تهران انتشارات دانشگاه تهران، 1346،14-132

همان، ص 135

علاقمند، علی ، پيشين ، ص 85

Birkeland,P.W. Soils and geomorphology .Oxford , University Press. 1984.

Lattman, L.H. Calcium carbonate cementation, of alluvial fans in southern Nevada. Geological Society of America Bulletin. Vol. 84 , 1973,PP. 3013-3028.ibid.p.3020

Birkeland,P.w.op.cit.p.85

رابطه بين فهرست منابع و متن مربوطه به سه روش زير رايج است:

الف- برحسب شماره مسلسل در متن و در فهرست منابع

ب- برحسب نام نويسنده و سال در متن ، در اين حالت بايد برحسب حروف الفبا نويسنده در فهرست منابع قيد شوند.

ج- الفبايی و شماره مسلسل در فهرست منابع و شماره نامسلسل در متن هرگاه قسمتی ازمطالب يک منبع مورد استفاده در بخشی از پايان نامه نقل شود بايد آن منبع ذکر گردد. شروع مطالب نقل شده و اتمام آن با علامت (") مشخص می گردد و بعد از اتمام مطالب ، منبع مورد استفاده در داخل کروشه [ ] به دو صورت مشخص می شود؛

الف- شماره منبع

ب- نويسنده و سال

د- در فهرست منابع ، نخست منابع فارسی و متعاقباً منابع انگليسی قرار می گيرند.

9- نحوه تايپ

تايپ پايان نامه بايد در يک روی کاغذ و توسط چاپگری با بهترين کيفيت صورت گيرد. صفحات پايان نامه بايد از يک جنس و ترجيحاً کاغذ تحرير هفتاد گرمی باشد. از بکار بردن کادر و تزئينات به دور متن تايپ شده خودداری شود.

تذکر: محدوده خطوط تمام صفحات بايد يکسان رعايت شود. فاصله شروع خطوط تا لبه بالايی و پايينی 3 سانتی متر است، تا علاوه برمناسب بودن برای چهارچوب ميکروفيش ، برای برش صحافی نيز کافی باشد. اين محدوديتها در مورد دياگرامها، جداول، نقشه ها، عکسها، فهرستها، اشکال وغيره نيز بايد رعايت شود.

شايان ذکر است توضيح جداول در بالا و توضيح اشکال و عکسها در زير آنها قرار می گيرد.

صفحات بزرگ: حتی المقدور بايد از استفاده از صفحات بزرگ در پايان نامه خودداری کرد و آنها را از طريق فتوکپی های مخصوص کوچک و استاندارد نمود. ولی در صورت اجتناب ناپذير بودن ، بايد با دقت آنها صفحه را به داخل پايان نامه به گونه ای تا نمود که لبه آن از ديگر صفحات بيرون نزند.

10- تهيه جدول ،نمودارها و تصاوير

جداول ،نمودارها وتصاوير بايد خوانا، مرتب و مستقل باشند. هر جدول / نمودار/ تصوير بايد بدون نياز به مراجعه به متن بتواند اطلاعات مورد نظر را ارائه دهد ويافته های موجود در آن قابل تجزيه ، تحليل و ارزيابی باشد. در بسياری از مواقع ، محتوای جدولهای کوچک را می توان در متن گنجاند. اگر مطالب تکراری در جدول وجود دارد می توان آنها را نيز بطور خلاصه در متن ذکر کرد. از آنجا که نوشتن جدول وقت بيشتری می گيرد ،رعايت اقتصار در اندازه ، ترتيب و سازماندهی جدول بايد از نکات اصلی مورد نظر در طراحی نتايجی باشد.

هر جدول دارای شماره، عنوان، ستونها و يا رديفهای يافته است. پاورقی و علايم اختصاری ممکن است در بعضی جدولها ضروری باشند. شماره جدول اصولاًبطور مسلسل در وسط يا گوشه راست بالای جدول نوشته می شود. عنوان جدول بايد مختصر ، مفيد و کامل باشد. بهتر است مطالب در متن گنجانده شوند. بسياری از مطالعات امروزی ، بخصوص با ميکروسکوپ الکترونيکی، نياز به ارائه تصاوير دارند. استفاده از عکس زمانی موثر است که عکس به خوبی مطلب مورد نظر را در معرض ديد خواننده قرار دهد. اگر مطلب مورد نظر را می توان از طريق جدول يا نمودار ارائه داد، شايد نياز به ارائه تصوير نباشد.

11- شماره گذاری

شماره گذاری صفحات

هيچکدام از صفحات قبل از فهرستها شماره گذاری نمی شوند. صفحات «فهرستها» با حروف ابجد( الف، ب، و...)شماره گذاری می شوند. در متن انگليسی اين صفحات با «حروف رومن» شماره گذاری می شوند.

شماره گذاری با اعداد از اولين صفحه «مدخل»(مقدمه) آغاز می شود و تا آخرين صفحه ادامه می يابد. شماره صفحات بايد در وسط چسبيده و به قسمت فوقانی حاشيه پايين صفحه درج شود.

کليه صفحات متن اصلی پايان نامه بايد شماره گذاری شوند.

شماره گذاری موضوعات

موضوعات اصلی پايان نامه به چند فصل و هر فصل به چند «بخش » تقسيم می شود.صفحه اول هر صفحه بايد از خط پنجم شروع شود.

هر يک از بخشهای هر فصل با دو شماره که با خط فاصله از يکديگر جدا شده اند، مشخص می شود.

عدد سمت راست بيانگر شماره فصل و عدد سمت چپ شماره ترتيب بخش مورد نظر است. در صورتی که هر بخش دارای زير بخش باشد، شماره هر زيربخش در سمت چپ عدد فوق قرار می گيرد. به عنوان مثال اگر برنامه ريزی پويا دومين زمينه زيربخش چهارم فصل سوم باشد، بصورت: 3-4-2 برنامه ريزی پويا نوشته خواهد شد.

شماره گذاری اشکال و جداول

شماره گذاری اشکال و جداول نيز از همان قانون بالا تبعيت می کند به عنوان مثال هفتمين شکل در فصل دوم به صورت (شکل 2-7 نمودارتغييرات...)نوشته می شود. دقت شود شماره گذاری اشکال مستقل از يکديگر است.

شماره گذاری ضمائم

ضمائم پايان نامه / رساله با حروف ابجد نامگذاری می‌شوند.(ضميمه الف يا ضميمه ب )و شماره گذاری ضمائم به ترتيب متن اصلی پايان نامه / رساله می باشد. اشکال و جداول موجود در هر ضميمه نيز با توجه به ضميمه مربوط شماره گذاری خواهد شد، به عنوان مثال دومين جدول در ضميمه الف بصورت زير نوشته می شود(جدول الف-2)

شماره گذاری روابط و فرمولها

هر رابطه که در متن باشد با دوشماره که با خط فاصله از يکديگر جدا می شوند مشخص می شود. عدد سمت راست بيانگر شماره فصل و عدد سمت چپ شماره رابطه مورد نظر است. مثلاً دهمين رابطه در فصل هفتم به صورت (7- 10) نوشته می شود. روابطی که در ضمايم آمده است با توجه به حروف ابجد آن ضميمه ، شماره گذاری می شود. مانند(الف-2)

دانشجو می بايست مقاله را تحت چهارچوب و روال مجله هايی که با نظر استاد راهنما انتخاب می نمايد تهيه کند.

در موارد استثنايی در صورت عدم امکان تحقق بند فوق دانشجو موظف است مقاله ای با مشخصات زير تهيه نمايد.

الف- مقاله بايد روی کاغذ 5/21*28 سانتی مترA4)) با حاشيه 5/2 سانتی متر از چهار طرف و فاصله سطور در ماشين (11 ميلی متر با کامپيوتر )تايپ و تمام صفحات مقاله پشت سرهم شماره گذاری و تهيه شود.

ب- در صفحه اول اسامی محققين و نشانی محل تحقيق (ذکر پرديس قم دانشگاه تهران به عنوان نشانی الزامی است)، در صفحه دوم چکيده مقاله و کلمات کليدی و در صفحه سوم به بعد مقدمه، مواد و روش کار، نتايج ، بحث ، تشکر و قدردانی (درصورت لزوم) و منابع نوشته شود. منابع بايد شماره گذاری شده و مطابق شماره در متن باشد. فهرست منابع در آخر مقاله می تواند به ترتيب شامل نام نويسندگان ، سال نشر( در پرانتز)، عنوان کامل مقاله ، عنوان مجله يا کتاب و شماره جلد و صفحات باشد.

ج-اصل عکسها، نمودارها بايد همراه مقاله در محل مناسب در مقاله علامت گذاری شوند و دارای زير نويس باشند.

د- عنوان مقاله بايد کوتاه و رسا باشد و ترجمه انگليسی آن نيز زير عنوان فارسی نوشته شود.

هـ - چکيده مقاله بايد شامل مطالب مهم يافته های تحقيق باشد و حتی الامکان از 150 کلمه تجاوز نکند و برای اوزان و مقادير از سيستم متريک استفاده شود. ارقام و اعداد مربوط به اوزان و مقادير در صورتيکه در آغاز جمله بيايد با حروف نوشته شود. ارقام يک رقمی در هر حال با حروف نوشته شود.

و- در عنوان مقاله و چکيده به استثنای مقياس های استاندارد نبايد از کلمات اختصاری استفاده کرد.

ز- اسامی علمی با حروف ايتاليک نوشته و يا زيرآنها خط کشيده شود.

ح- جداول بايد دارای عنوان باشند و عنوان بالای جدول با دو خط نزديک به هم فاصله تقريبی يک ميليمتر از بقيه قمستهای جدول جدا گردد. اعداد و ارقام و مطالب جدول نبايد در متن مقاله تکرار شده باشد. ابعاد جداول بايد طوری تنظيم شود که در يک صفحه مجله (طولی يا عرضی ) جا بگيرد.

ط- وقتی مقاله ای به زبان فارسی چاپ شده است عنوان به زبان انگليسی ترجمه و در پرانتز قرار داده می شود و بعد از قيد شماره صفحات، زبان اصلی آن مانند فارسی در پرانتز قيد می‌شود.

ی- مقالات بايد دارای خلاصه يا متن کامل به زبان انگليسی باشد.

ک- تاييديه کتبی استاد راهنما در مورد مقاله ارائه شده الزامی است.

ل- عدم رعايت نکات فوق در تدوين و تحويل مقالات باعث تاخير در فارغ التحصيلی خواهد گرديد.

م- مقاله در مجلات علمی – پژوهشی داخل کشور بايد به نام پرديس قم چاپ شود و در مجلات خارجی نام دانشگاه بايد به صورت زير نگارش شود.

Qom Pardis of Tehran university

12- مشخصات جلد پايان نامه و رساله

يک – جنس جلد از مقوا با ضخامت 2 تا 3 ميليمتر ، با روکش چرم مصنوعی (گالينگور) می باشد.

دو- رنگ جلد برای پايان نامه های کارشناسی ارشد قرمز، وبرای رساله های دکتری آبی سورمه ای می باشد.

سه – قطع جلد نيم سانتيمتر بزرگتر از قطع کاغذ است.

چهار- نوشته های روی جلد به صورت زرکوب چاپ می گردد.

پنج- در قسمت عطف ، آرم دانشگاه منقش و عنوان پايان نامه و نام نويسنده و سال نوشته می شود.

تکثير پايان نامه

دانشجو موظف است در دوره کارشناسی ارشد پايان نامه خود را حداقل در هشت نسخه و در دوره دکتری حداقل در 10 نسخه تکثير نمايد.

تهيه و تنظيم:ابوالفضل دوران -كارشناس دبيرخانه تخصصي پرديس قم

پایان نامه

مطالب مشابه :

نمونه هايي از تقديم و تشكر براي صفحه تقديم پايان نامه

راهنماي نحوه نگارش پايان نامه

شيوه تدوين پايان نامه دوره كارشناسي

نحوه نگارش پایان نامه

نحوه نکارش سمینار و پایان نامه

راهنماي نگارش پايان‌نامه

پایان نامه