تاریخچه آسانسور در جهان
اما پایه گذار علمی و طراح آسانسور امروزی
دانشمند و ریاضی دان بزرگ اتوود است که توانست توسط یک
قرقره بزرگ و یک طناب آسانسور بسازد و سپس با
ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک
نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا
و پایین می رفتند طرح ابتدایی یک آسانسور را ارائه داد .
اتوود یک‌کار هم برای ایمن سازی این آسانسور
اولیه انجام داده بود. اگر هنگام بالا و پایین رفتن، طناب پاره
میشد،
قسمت انتهایی طناب روی قرقره قفل می‌ماند و این کار باعث میشد تا آسانسور به‌رغم
سقوط
آزادی که از ارتفاع به سمت پایین داشت، به زمین
برخورد نکند و سوارشونده آسانسور جان سالم به در ببر
همچنین لازم به ذکر است که شروع استفاده از
آسانسورهای باری و مسافری، به قرون وسطی، در صومعه ها و استحکامات نظامی بازمی
گردد.
اما در سال ۱۸۰۰ تولید فولاد ، انقلابی در ساخت
ساختمانهای بلند ایجاد کرد. اسکلت بندی بناها به کمک
فلزات شروع شد و معماران و مهندسان آسمانخراشهایی
به طول صدها پا ساختند که اگر اختراعی بنام
آسانسور
نبود، این برجها قابل استفاده نبودند.
در سال۱۸۵۰ نخستین آسانسور هیدرولیکی توسط
تامپسون برای یک ساختمان ۴ طبقه ساخته شد.
همچنین اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای
ترمز ایمنی بود، در سال ۱۸۵۴توسط اوتیس در آمریکا
ساخته و
آزمایش شد و بعد از آن ورنر فون زیمنس اولین آسانسور الکتریکی را ابداع نمود تا
بشراینگونه در
مسیر
طراحی آسانسورهای استاندارد امروزی گام بردارد. اگر ارشمیدس را خالق بالابری ساده
و اتوود را
خالق آسانسور اولیه فرض کنیم، باید از آقای اوتیس
هم به‌عنوان مبتکر ساخت آسانسورهای نوین نام ببریم؛
فردی که
هم‌اکنون بزرگ‌ترین کارخانه ساخت آسانسور در دنیا بهنام وی مشغول به فعالیت است
براساس آخرین آمارهای ارایه شده در سال ۲۰۰۸،
ایتالیایی‌ها بیشترین آسانسورسواران نام گرفته‌اند. با اینکه
این کشور جمعیت بالایی ندارد، اما آنها با نصب
۸۵۰هزار دستگاه آسانسور رتبه نخست را در دنیا به‌خود
اختصاص داده‌اند. پس از این کشور، آمریکا با
داشتن ۷۰۰هزار دستگاه آسانسور و چین با ۶۱۰هزار رتبه‌های
دوم و سوم را در اختیار داشتند.
تاریخچه آسانسور در ایران
شواهد تاریخی ایران اثبات می نماید که آسانسور در
مجموعه های منحصر به فرد ((تخت جمشید))،((معبد
آناهیتا)) و((کاخ آپادانا)) پیش از زمان ارشمیدس
نیز مورد استفاده قرارگرفته است اما درحقیقت باید
تاریخچه صنعت آسانسور در ایران را به دو دوره قبل
و بعد ار انقلاب اسلامی تقسیم
کرد.
صنعت آسانسور در ایران قبل از
انقلاب
صنعت آسانسور در کشور ما قدمتی ۸۰ ساله دارد و
آنچه مسلم و قابل بررسی است اولین آسانسور ها در
ساختمانهایی که در زمان پهلوی اول ساخته شده است
نصب شده و در ساختمانهای اطراف میدان امام
خمینی (میدان سپه سابق) مانند باشگاه افسران ستاد
ارتش و کتابخانه ملی ، آثار آن وجود دارد و بسیاری از
آنها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول
متخصصین صنعت آسانسور ایران نصب و راه اندازی شده
است.همچنین اولین آسانسور الکتریکی ایران برای
اولین ساختمان بلند در خیابان جمهوری (مخبرالدوله) در
سال ۱۳۲۹
شمسی (۱۹۵۰ میلادی) طراحی و ساخته شده است.
اما آسانسورهای امروزی از حدود ۵۰ سال پیش وارد
کشور شده است زیرا نسل اول ساختمانهای بیش از سه
طبقه در ایران و آپارتمان سازی بصورت امروزی از
سال ۱۳۳۵ شروع شده است. بنابراین دوران رشد صنعت
آسانسور ایران را از سال۱۳۳۵ به
بعد باید نامگذاری کرد.
درابتدا آسانسورها کامل و بسته بندی شده از خارج
کشور به ایران وارد می شده است. اولین نمایندگی
فروش آسانسور در کشور مربوط به یک شرکت سوئیسی می
باشد که توسط یک شرکت ایرانی وارد شد و
بعد از آن نیز شرکت های خارجی دیگر در این زمینه
فعالیت داشتند لیکن بتدریج شرکتهای ایرانی فروش و
نصب آسانسور در ایران بوجود می آیند و در سال
۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید درب و کابین با کپی برداری از
روی درب و کابینهای شرکتهای اروپایی تاسیس میشود .همچنین در این
سال ، ایجاد شهرک های مسکونی
در اطراف شهرهای بزرگ و آپارتمان سازی در طرح های
وزارت مسکن و شهرسازی برنامه ریزی شده و
طرح ساخت اولین کارخانه آسانسور سازی در ایران
مطرح میشود و سرانجام در سال ۱۳۵۳ اولین کارخانه
آسانسورسازی ایران در زمینی به مساحت چهل هزار
متر مربع واقع در شهر صنعتی البرز قزوین با نام ایران
شیندلر با ظرفیت اولیه تولید چهارصد دستگاه
آسانسور تحت لیسانس شیندلر سوئیس به بهره برداری رسید
وازسال ۱۳۵۴ تا۱۳۵۷ توسط شرکت ایران شیندلر دوره
های کامل آموزش تئوری و عملی نصب
آسانسور جهت پرورش نیروی متخصص در نصب آسانسورها
برگزارشده و در هر دوره حدود ۲۰ نفر تکنسین
موفق به کسب مدرک مهارت نصب می شدند و امروزه
دانش آموختگان آن دوره ها زبده ترین و کارآمدترین
افراد در صنعت آسانسور در ایران می باشند.
بنابراین اغراق نمی باشد اگر از شرکت آسانسورسازی
ایران شیندلر به عنوان مادر صنعت نوین آسانسور در
ایران یاد کرد. بعد از آن نیز کارخانجات دیگری
توسط شرکت های خارجی در ایران فعالیت نمودند که از آن
جمله می توان به کارخانه آسانسور و پله برقی
ایران که در سال ۱۳۵۴ تحت لیسانس هاوس هان آلمان در
ابهر شروع به تولید کرد و همچنین کارخانه ایران
امباربا تحت لیسانس امباربا اسپانیا در شهر صنعتی رشت
که در سال ۱۳۵۵ تولید خود را آغاز کرد اشاره کرد
در کنار شرکت های تولیدی فوق و تا قبل از سال
۱۳۵۷ چهار یا پنج کارگاه تولید درب و کابین به همراه
سی شرکت نصب و فروش آسانسور هم ایجاد می شود که بعضی از
این شرکت ها نمایندگی فروش شرکت
های
خارجی فوق را در تهران و شهرستان ها دریافت کرده و کارگاه های مذکور نیز شرکت های
فروش و
نصب آسانسور را یاری می دهند. بدین ترتیب تا قبل
از بثمر رسیدن انقلاب وضعیت صنعت آسانسور ایران
بشرح فوق بوده است.
صنعت آسانسور در ایران بعد از
انقلاب
درحقیقت میتوان این دوره را به دو دوره قبل و بعد
از جنگ تحمیلی تقسیم کرد .
دوران قبل از جنگ
باخروج کارشناسان خارجی از ایران و عدم واردات
آسانسور، برخی از شرکتهای خارجی موجود در ایران
تعطیل
شده و یا بدلیل خروج سرمایه گذار خصوصی از ایران ،این شرکتها توسط وزارت مسکن و
شهرسازی
و بانک
صنعت و معدن اداره می شوند
دوران بعد از جنگ
با شروع جنگ و با تعطیل شدن آپارتمان سازی ، صنعت
آسانسور ایران رو به رکود میرود . در این دوران
بدلیل تحریم اقتصادی و براساس ضرورت و نیاز، دست‌اندرکاران
شروع به فعالیت‌های تولیدی در زمینه
ساخت
قطعات یدکی آسانسور کردند و بسیاری از قطعات آسانسور که تا قبل از آن از خارج وارد
میشد ،
درداخل ایران ساخته شده و درواقع آسانسور به صورت
تلفیقی در کشور تولید و نصب می شد . پس از جنگ
، صنعت ساختمان در ایران شروع به رشد کرده و صنعت
آسانسور نیز به حرکت درمی آید.
درحال حاضر ۶ شرکت تولید کننده آسانسور و بیشتر
از یکهزار شرکت نصب و سرویس آسانسور در سراسر
ایران
مشغول به کارند که کارشان فروش ، مونتاژو خدمات پس از فروش میباشد . همچنین تعداد
یکصد و
بیست
کارگاه کوچک و بزرگ در سراسر ایران به ساخت درب و کابین و قطعات آسانسور مشغولند .
در دهه ۷۰همچنین مجوز واردات صادر شد و به‌دنبال
آن، واحدهای فروش و نمایندگی
های آسانسورهای
وارداتی از جمله اوتیس
، تیسن ، گلداستار ،
فوجی ، ام پی و.......... در ایران تاسیس شدندکه مجموعه
شرکتها،کارگاه ها و نمایندگی های فوق به همراه
چند واحد خدمات مهندسی صنعت آسانسور ایران را
تشکیل میدهند.
تدوین استاندادرد در ایران
با وجود آنکه اکثر نصابان فکر می کنند پایه گزار
استاندارد آسانسور در ایران مهندس زارع پور بوده است
ولی یک تصور غلط است بلکه زمان استاندارد زمانی
شروع در سال ۷۴ مرحوم مهندس سادات بعد از جلسه
ای در
وزارت نفت به علت عمل نکردن شالتر حد آسانسور حدود نیمی ساعت به همراه مدیران خود
در
آسانسور
این وزارت خانه محبوس می شوند که پس از این جریان از مدیران وقت سازمان استاندارد
باجلسه
فوری خواستار تدوین استاندارد آسانسور و اجرای
این استاندارد به صورت اجباری می شود.
درسل
۱۳۷۷ شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ایران با نوشتن پیش نویسی با استفاده از مدارک
علمی و
استاندارد معتبر اروپایی برای اولین بار در کشور
در سطح استان تهران ، بازرسی آسانسور را به صورت
استاندارد آسانسور به مرحله اجرامی گذارد. هرچند
که این عملیات زیر نظر مستقیم این شرکت انجام می
شد و
تایید یه این شرکت مستقیما به شهرداری جهت امور پایان کار ساختمان ارسال می شد در
ابتدا راه
مهندس منصور وعامری این واحد بازرسی آسانسور را در شرکت بازرسی و کیفیت ایران پایه گزاری کردند
که در ادامه راه مهند زارع پور به عنوان مدیر بازرسی
آسانسور و مهندس حقانی ،. شهریارعطاریان و بهنام
جلالی به این مجموعه اضافه شدند،
نحوه کار آسانسور
آسانسور وسیله نقیله عمومی است که بین ترازهای ازقبل تعریف شده طبقات
ساختمان حرکت
می کند.اسانسور وسیله رفت و آمد ترافیکی است که
مورد استفاده تمامی گروه های سنی قرار می گیرد و
عمومی ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان
است.اسانسور در داخل محیطی نصب می شود که از سه
قسمت
عمده زیر تشکیل شده است.
برای
برقراری ارتباط بین موتور و گیربکس و تابلو کنترل آسانسور و تابلو برق: موتور خانه
برای
نصب درها و ریل ها و محلی برای حرکت کابین و وزنه: چاه آسانسور
موتور گیربکس: به عنوان قلب
آسانسور
تابلو کنترل: به عنوان مغز
آسانسور عمل می نماید.
اسانسورها از نظر نوع٬ کلا به دوسته کششی و هیدرولیکی
تقسیم می شوند
آسانسور کششی
آسانسور هیدرولیک
اسانسورکششی آسانسوری است که حرکت ان بر اثر
اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کششی به هنگام
چرخش آن توسط موتور محرکه انجام می شود.
آسانسورهای کششی را که در آن الکتروموتور به وسیل
گیربکس به فلکه کششی متصل است.آسانسور موتور
گیربکسی و نوعی که در آن گیر بکس وجود نداشته آن
را بدون گیربکس می نامند.
( آسانسور کششی )
در آسانسورهای هیدرولیکی عامل حرکت کابین سیلندر
و پیستون است که با توجه به ارتباط کابین به
پیستون به انواع هیدرولیکی مستقیم – مرکزی مستقیم کناری و غیر مستقیم- کناری تقسیم می
کردند.از
نظر کاربردآسانسورها به انواع مسافربر و یا
باربر تقسیم می شوند.
در برخی موارد نوع مشترک انها یعنی باربر- مسافر بر نیز ساخته می شود.هر چند آسانسورها با عنوان های دیگری از جمله تخت بر٬ ویلچربر و غیره که تابع کاربری ان ها در فضای ساختمان و نوع بهره برداری است٬ بر می گردد.وتنها ابعاد و اندازه های داخل کابین دلیل دسته بندی فوق می باشد. در آسانسورهای کششی کیفیت حرکت٬ تا حد زیادی به نوع موتور به کار رفته جهت کاربردهای خاص بستگی دارد. امروز با کمک از تکنیک های کنترل سرعت و فن آوری الکترونیکی٬ حرکت مناسب آسانسور و دقت در تراز طبقات برای اکثر انواع موتورهای الکتریکی بدون صرف هزینه زیاد٬ حاصل می گردد. آسانسور از نظر کاربردی به انواع ریر تقسیم بندی می شوند: آسانسورهای حمل بارومسافر اسانسوری است که برای حمل و نقل کالا و مسافر طراحی شده است و معمولا عمل حمل و نقل٬ همراه با افراد صورت می گیرد. آسانسورهای خدماتی آسانسوری است که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند.این نوع آسانسور دارای کابینی است که ابعاد آن به سهولت برای افراد قابل استفاده نیست و در میان ریل هایی جرکت می کند که به طور عمودی در چاه آسانسور نصب شده اند و باید دارای حداکثر ۱۵ درجه انحراف باشند.ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند٬ نباید از مقادیر زیر بیشتر شود الف- مساحت کف کابین ۰۰٫۱ متر مربع ب- عمق ۰۰٫۱ متر ج- ارتفاع ۰۰٫۱ متر اسانسورهای خوردروبر آسانسوری که کابین آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی ان به گونه ای است که امکان جابجایی خودروها را فرام می کند. اسانسور آتش نشانی در اغلب آتش سوزی های ساختمان٬ آسانسورها می توانند نقش حیاتی در تخیله ساختمان و نجات افراد داشته باشند. همیشه این پیغام در اسانسورها نصب می شود که در هنگام آتش سوزی از اسانسور استفاده نشود. با این وجود در هنگام حریق در تمام یا قسمتی از ساختمان معمولا برای تخیله سالمندان و بیماران مشکلاتی وجود دارد ٬ به همین منظور توصیه می گردد آسانسور در هنگام آتش سوزی در اختیار افراد آتشنشان قرار گیرد تا بتوانند با راندمان بیشتر عملیات تخیله افراد ساختمان را انجام دهندجهت کنترل اسانسور توسط اتش نشا نان٬ برای اسانسور کلید اتش نشان تعبیه می شود که در مواقع ضروری توسط اتش نشان فعال شده و کنترل آسانسور فقط توسط اتش نشان از داخل کابین صورت می گیرد.به سایر احضارها پاسخ داده نمی شود تا کارایی آسانسور با حذف توقف های غیر ضروری بیشتر شود. لوازم اطفاء حریق در آسانسور استفاده از هر نوع وسایل اتش نشانی در موتورخانه اسانسور به شرطی مجاز است که مخصوص اطفاء حریق ناشی از تجهیزات آسانسور باشد.اگر از نازل های آب پاش در چاه اسانسور استفاده می شود٬باید از نوع شیردار باشند و در بیش از یک منطقه قرار نگرفته باشند٬ که این منطقه باید یا ۵۰ سانتی متر بالاتر از کف چاه و یا در بالا چاه باشد.در صورت استفاده از آب پاش در چاه باید وسایل اسفاده شده در چاه اسانسور از نوع ضد اب باشند و وسایل برقی نباید پایین تر از ۱۲۰ سانتی متری بالای و یا بالاتر از ۵۰ سانتی متری کف چاه قرار گرفته باشند.اشکار کننده قرار گرفته شده برای این آپ پاش باید از نوع حساس به اتش بوده و از نوع حساس به دود نباشد. کلید اتش نشان کلیدی است که در مواقع ضروری توسط اتش نشان فعال شده و کنترل آسانسور فقط توسط اتش نشان صورت گیرد. قبل از طراحی یک آسانسور بایستی به موارد زیر دقت داشت آنالیز طراحی : نوع ساختمان (مسکونی، تجاری،بیمارستانی، مدرسه و غیره -۱ تعداد کل طبقات-۲ تعداد طبقات جمعیت دار-۳ ۴اگر واحد غبر مسکونی است تعداد اتاقها در هر واحد و تعداد واحدهای هر طبقه و در غیر اینصورت مساحت مفید هر طبقه جمعیت هر طبقه-۵ کل تراول (طول مسیر حرکت آسانسور) -۶ ارتفاع طبقات-۷ (…. در صورت خاص بودن ساختمان (مهد کودک، خانه سالمندان، معلولین و-۸ پردازش تعیین جمعیت کل-۱ تعیین جمعیت در زمان ترافیک-۲ زمان انتظار برای دریافت سرویس (Interval) -۳ زمان یک سفر کامل Round Trip Time-4 پارامترهای مهم مؤثر در محاسبه زمان یک سفر کامل زمانهای پیاده و سوار شدن زمانهای پرش خروجی تعداد آسانسور- سرعت آسانسور- ظرفیت آسانسور نوع کنترل مجزا - گروهی و تعداد آن طراحی آسانسور پس از آنالیز ترافیک و بررسی محدودیتهای ابعادی که بر اساس فرم صفحه بعد اطلاعات اولیه آن از طریق بازدید از محل و یا نقشه های ابعادی و مشاوره با کارفرما صورت می گیرد. امر طراحی آسانسور صورت می گیرد. فاز اول_بررسی و تعیین ابعاد و اندازه ها فاز دوم _ بررسی و تعیین مشخصات فنی قطعات فاز سوم _تهیه ی نقشه های اجرایی جهت عملیات نصب و راه اندازی استاندارد مورد نظر در طراحی: EN81 فاز اول طراحی: طراحی ابعاد و اندازه ها پس از انتخاب آسانسور مناسب از نظر تعداد، سرعت و ظرفیت که با بررسی محاسبات ترافیکی و محدودیتهای ابعادی صورت پذیرفت، بر اساس جداول ابعاد و اندازه های مطابق مقررات سعی می شود ( EN81 و توصیه های ISO) که در صفحات بعد آمده است. مناسبترین ابعاد و اندازه ها انتخاب گردد. شایان ذکر است ابعاد و اندازه های ارائه شده صرفا” برای آسانسورهای معمولی و استاندارد می باشد. در شرایط خاص و آسانسورهای گرد، آسانسورهای پاناروما(شیشه ای) و یا آسانسورهای صنعتی، ابعاد و اندازه ها بر اساس شرایط موجود تعیین می گردد اما همواره سعی می شود مقررات برای میزان فضای هر مسافر (مساحتها) رعایت گردد.. EN81 خروجی های فاز اول طراحی عبارتند از تعیین ابعاد چاهک (عرض – عمق – ته چاه) Pit – اورهد – طول مسیر تعیین ابعاد موتورخانه و محل آن (طول – عرض – ارتفاع – بالا یا پایین) تعیین ابعاد کابین (یک طرف درب – دو طرف درب) تعیین نوع دربها و سمت بازشو (چدنی – سربی – در ابعاد مختلف) نوع وزنه تعادل و ابعاد آن (چدنی – سربی – در ابعاد مختلف) موقعیت وزنه تعادل (پشت کابین – بغل کابین) فاز دوم طراحی: تعیین مشخصات فنی قطعات پس از انتخاب ابعاد و اندازه ها، فاز دوم طراحی که در واقع مشخص نمودن دقیق پارامتر های فنی قطعات می باشد شروع می شود. ابعاد و اندازه های طراحی شده برای چاهک، کابین و درب ها پارامتر های بسیار مهمی هستند که در انتخاب مشخصات فنی قطعات مؤثر می باشد. لذا عوامل اصلی مهم، در انتخاب قطعات و مشخصات فنی آنها عبارتند از: عوامل موثر در انتخاب تجهیزات نوع استادارد EN81-۱ سرعت آسانسور-2 ظرفیت آسانسور-۳ طول مسیر حرکت (تراول آسانسور) -۴ ابعاد و اندازه ها (چاهک، موتورخانه، کابین، درب) -۵ نوع کاربری آسانسور-۶ محیط کاربری آسانسور-۷ اتخاب نوع و کیفیت حرکت آسانسور-۸ فاز سوم طراحی: تهیه نقشه های اجرایی جهت عملیات نصب و راه اندازی پس از طراحی ابعادی و تعیین مشخصات فنی قطعات و تجهیزات، نقشه های اجرایی جهت آماده سازی چاه و همچنین نحوه قرارگیری و نصب تجهیزات و نقشه های مدار های کنترل تهیه می گردد. در این مرحله از طراحی پارامتر های زیر مشخص می شود نحوه اسکلت فلزی و آهن کشی جهت چاهک های آجری (محل نصب براکت های ریل) -۱ نحوه پلیت گذاری( برای چاهک های بتنی )محل نصب براکت های ریل - ۲ نحوه قرارگیری تجهیزات آسانسور برای عملیات نصب-۳ مشخص نمودن محل سوراخهای سکوی موتورخانه-۴ نحوه بتن ریزی کف چاهک و محل قرار گرفتن بافرها-۵ نحوه آماده سازی محل های نصب درها-۶ محاسبه نیرو های وارده به سازه اصلی چاه-۷ 8-مشخص نمودن نقشه اجرایی موتورخانه (قلاب سقف – هواکش موتورخانه و چاهک – درب ورودی – محل تابلوی ۳ فاز)- تهیه نقشه های کنترل فرمان و نحوه سیم کشی چاهک و موتورخانه-۹ ارائه دستورالهمل های کابل کشی و آماده سازی تابلو ۳ فاز جهت کارفرما-۱۰ انجام بازرسی های فنی نهایی و تحویل تجهیزات به کارفرما-۱۱
مطالب مشابه :
آدرس کارخانجات صنایع چوب ایران
وبلاگ بچه های چوب دانشگاه تربیت دبیر شهید پایگاه علمی آموزشی شماره 60- واحد19- 77528887
تاریخچه آسانسور در جهان
تهران-خزانه بخارایی-نرسیده به فلکه اول -مجتمع تجاری ابریشم واحد19 علمی و طراح کاربردی
برچسب :
دانشگاه علمی کاربردی واحد19