گزارش زمين لرزه 06/04/1390، سیرچ کرمان

گزارش زمین لرزه

- معرفی رویداد

در ساعت00:16:59 بامداد روز 6 تیرماه 1390زمین لرزه ای با بزرگی 1/5 در مقیاس امواج محلی(ML) در8 کیلومتری سیرچ و 48 کیلومتری جنوب خاوری کرمان به وقوع پیوست (شکل 1).

شکل (1): موقعیت مرکز سطحی زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان تعیین شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.

رومرکز این رویداد براساس لرزه نگاشت های ثبت شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه در مختصات 12/30 درجه عرض شمالی و 54/57 درجه طول خاوری قرار دارد. این رویداد توسط شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مطابق شکل (2) ثبت شده است. تاکنون بیش از 40 پسلرزه با بزرگای کمتر از 3 در منطقه روی داده است.


  شکل (2) :مولفه قائم لرزه نگاشتهای ثبت شده در شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه از زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان.


2- پیشینه لرزه خیزی منطقه

بررسی گستره حدود2 درجه در 2 درجه از کانون زمین لرزه نشان می دهد در حدود 691 رویداد لرزه ای در سده گذشته در منطقه رخ داده است،که 31 مورد از آنها دارای بزرگای 5 و بیشتر از 5 است (شکل3) این نشان دهنده لرزه خیزی بالای منطقه می باشد . بزرگترین این زمین لرزه ها زمین لرزه 6 مردادماه 1360 هجری شمسی(28 ژوئیه 1981میلادی) سیرچ- گلباف با بزرگای3/7 در مقیاس امواج گشتاوری(MW) می باشد.



  شکل (3): لرزه خیزی منطقه در سده اخیر. نماد ستاره موقعیت زمین لرزه 06/04/1390 سیرچ کرمان را نشان می دهد.

 

3-زمين شناسی منطقه

بطور كلی می توان استان كرمان را از نظر واحدهای ساختمانی و گسترش حوزه های رسوبی در زون ايران مركزی قرار داد. همچنين اين استان از نظر واحدهای تكتونيكی مرتبط با بلوك طبس و سلسله كوه های طبس ـ كرمان دانست.
از دیدگاه زمین ساخت بزرگ مقیاس نیز استان كرمان دارای تنوع ساختاری زیادی است . جنوب‎باختری استان کرمان بخشی از زون خرد شده سنندج- سیرجان و جنوب‎آن بخشی از زون ساختاری مكران را شامل می شود . زون سنندج - سیرجان از نواحی باختر شهر بابك تا نزدیكی زون گسلی زندان در كهنوج در این استان رخنمون داشته و رشته كوههای آتشفشانی ارومیه دختر به صورت كمربندی با امتداد شمالباختری - جنوب‎ خاوری از نزدیكی انار تا جنوب ‎خاوری بم در آن امتداد می یابد . پلاتفرم پالئوزوئیك - مزوزوئیك ایران مركزی بخش عمده‎ای از خاور و شمال‎ وشمال خاوری این استان را پوشش می دهد.

 

4- گسلهای منطقه

  • گسل کوهبنان
    گسل لرزه زای کوهبنان، گسلی است با راستای عمومی شمال باختری-جنوب خاوری و درازای شناخته شده 300 کیلومتر که از شمال کرمان و خاور زرند می گذرد(شکل1). سازوکار این گسل، فشاری با شیب به سمت شمال خاوری است و در راستای آن سنگهای پرکامبرین پسین و پالئوزوییک ( از سمت شمال خاوری) بر روی بادزنهای آبرفتی و رسوبات کواترنر دشت (در جنوب باختری) رانده شده اند. گسل لرزه خیزی کوهبنان؛ افزون بر سازوکار فشاری، دارای جنبش راستالغز راستگرد نیز می باشد. هوکریده و همکار (1962)، جابه جا شدگی راستالغز راست گرد این گسل را به سبب جابه جا شدگی موجود در آبراهه ها که به وسیله گسل در 89 کیلومتری جنوب کوهبنان اتفاق افتاده بود، تشخیص دادند. ولی بررسیهای بعدی روشن کرد که حرکت راستالغز در تمامی درازلی گسل کوهبنان یک پدیده عمومی است. این گسل بر روی زمین و نیز عکسهای هوایی و ماهواره ای، بئویژه در پهنه هایی که مرز میان سنگهای قدیمی (در خاور) و رسوبات آبرفتی کواترنر (در باختر) را می سازد، به روشنی قابل مشاهده است.
    گسل جوان کوهبنان، گسلی است فعال و لرزه زا، ولی دوربودن آن از مراکز آبادیها و کمی جمعیت در مسیر آن، موجب شده تا داده های کمی از این گسل دردست باشد. دست کم، زمین لرزه های ویرانگر ذیل به سبب جنبش گسل کوهبنان روی داده اند.
    - زمین لرزه 1/11/1854 هوریجان (Io=VII+, Ms=5.8)
    - زمین لرزه 17/1/1864 چترود (Io=VIII, Ms=6.0)
    - زمین لرزه 4/8/1871 چترود (Io=VIII)
    - زمین لرزه 27/5/1897 چترود (Io=VIII, Ms=5.7)
    - زمین لرزه 25/4/1913 چترود (Io=VII, Ms=4.5)
    - زمین لرزه 13/2/1937 باب تنگل (Io=VI, Ms=4.7)
    - زمین لرزه 17/9/1977 ده ژوئیه، (mb=4.8, Ms=5.6)
    - زمین لرزه 10/11/1977 ده ژوئیه، (Io=Vi, mb=4.8)
    - زمین لرزه 19/12/1977 باب تنگل (Io=VII+, mb=5.8, Ms=5.7)
    - زمین لرزه 4/12/1383 داهوئیه زرند(Ms=6.5)
  • منطقه گسلی گوک
    گسل فشاری گوک با راستای شمال شمال باختری-جنوب جنوب خاوری و درازای بیش از 200 کیلومتر، کم و بیش از 80 کیلومتری خاور کرمان می گذرد(شکل1). گسل گوک که در عکسهای هوایی و تصویرهای ماهواره ای به روشنی دیده می شود، گسل منفرد نبوده، بلکه به شکل یک سیستم گسلی است که همراه گسلهای کوهبنان-نایبند یک منطقه ساختاری بنیادی را در جنوب خاوری ایران زمین تشکیل داده اند. این گسل در آغاز از سوی دیمتریویچ (1973)، گسل سروستان نامیده شد و سپس بربریان (1976) آن را به نام گسل گوک و به عنوان گسل کواترنر و فعال معرفی کرد. گسل گوک در راستای خود سبب رانده شدن سنگهای گوناگون کرتاسه (از سوی خاور) بر روی کنگلومرا و مارن نئوژن، بادزنهای آبرفتی کواترنر و پهنه های گلی (در باختر) شده است (واله، 1973).
    اختلاف بلندی ناگهانی و شدید میان فرونشست گلباف (با ارتفاع نزدیک به 1750 متر) و نزدیکترین چکاد به آن در یک فاصله کمتر از پنج کیلومتری خاور آن (کوه آبشورنسک با ارتفاع 2690 متر)، یکی از ویژگیهای توپوگرافی است که نشانگر مؤلفه قائم در راستای گسل فعال گوک است. سیستم گسلی فعال گوک سبب پیدایش فرونشستهای فشاری باریک و درازی در راستای خود شده است (بربریان و همکاران، 1984).
    این فرونشستها پهنایی در حدود سه کیلومتر داشته که مرز گسلی آنها گویای جابه جاییهای کنونی در ادامه رویدادهای لرزه زمین ساختی گذشته آنهاست.
    جنبش گسل فعال و لرزه زای گوک سبب رویداد زمین لرزه های ذیل شده است (بربریان و همکار، 1984).
    - زمین لرزه 1877 میلادی سیرچ (Io=VII, Ms=5.6)
    - زمین لرزه 27/10/1909 جوشان (Io=VII, Ms=5.5)
    - پس لرزه 6/11/1909 جوشان (Io=VII, Ms=5.0)
    - زمین لرزه 29/4/1911 فیض آباد (Io=VII, mb=5.6, Ms=6.4)
    - زمین لرزه 5/7/1948 گوک (Io=VII, m b=5.9, Ms=6.0)
    - زمین لرزه 2/9/1969 سیرچ (Io=VI, mb=5.3, Ms=5.2)
    - زمین لرزه 11/16/1981 گلباف (Io=VII+, mb=6.1, Ms=6.7)
    - زمین لرزه 28/7/1981 سیرچ (Io=IX, mb=5.7, Ms=7.1)
  • گسل شهداد
    گسل شهداد، گسلی است کواترنر با راستای خم دار شمال باختری-جنوب خاوری که در 5/2 کیلومتری جنوب شهداد قرار دارد(شکل1). گسل فشاری شهداد که کم و بیش مرز جنوب باختری دشت لوت راتشکیل می دهد، در تمامی مسیر خود رسوبات کواترنر را می برد. شیب این گسل به سمت جنوب باختری بوده و در مسیر آن کنگلومرا، مارن و ماسه سنگهای قرمز رنگ و گچ دار میوسن و رسوبات آواری نئوژن (از سوی باختر و جنوب باختری) بر روی رسوبات آبرفتی کواترنر دشت ( در خاور شمال خاوری) رانده شده اند (بربریان و همکار، 1984).
  • گسل نایبند
    گسل نایبند، گسلی است جوان با راستای شمالی - جنوبی و درازای نزدیک به 400 کیلومتر(شکل1). برپایه مشاهدات اشتوکلین و نبوی (1971)، گسل نایبند یکی از ساختهای ژرف و بنیادی ایران زمین است که فرونشست دشت لوت را در خارو، از کوههای طبس-کرمان در باختر، جدا ساخته و تا بلوچستان نیز ادامه می یابد. گسل نایبند بدون شک در پیدایش تالاب رسوبی کوههای شتری نقش اساسی داشته است (بربریان و قرشی، 1368).
    در پهنه چشمه آبگرم (در 46 کیلومتری شمال نایبندان)، رسوبات بسیار جوان کواترنری پلایا به وسیله این گسل بریده و به میزان 20 متر جابه جا شده اند (اشتوکلین و همکار، 1965). در خاور راور، دو مخروط آتشفشانی جوان در راستای گسل نابند شکل گرفته اند. برش در رسوبات بسیار جوان کواترنر و جابه جایهای قائم در بخشهای گوناگون این گسل گزارش شده است.
    باتوجه به روندها و گسلهای فرعتی که در بخش باختری این گسل در پهنه طبس و کوههای روار دیده می شود، می توان نتیجه گرفت که آخرین جنبش این گسل از گونه راستالغز راست گرد بوده است. همچنین باتوجه به عکسهای هوایی، گزارش شده است که رودخانه ها در بخش میانی گسل، به شکل راست گرد جابه جا شده اند (ولمن، 1966). به این ترتیب، می توان سازوکار گسل نایبند را راستالغز راست گرد با مؤلفه شیب لغز دانست که از زمانهای گذشته تا کواترنر ادامه داشته است (مهاجر اشجعی، و همکار، 1975).

 

5- زمین لرزه 11 ژوئن و 28 ژوئیه سال 1981 میلادی گستره گلباف-سیرچ

دو زمین لرزه با فاصله حدود 45 روز در 21 خرداد و ششم مرداد 1360 پهنه سیرچ - گلباف (در فاصله نزدیک به 80 کیلومتری خاور کرمان) را ویران ساخت. آمار رسمی تلفات انسانی برای زمین لرزه اول، بین 844 تا 1400 نفر (در گلباف 827 نفر) و برای زمین لرزه دوم 900 تا 1300 نفر گزارش شده است.
بررسی این دو زمین لرزه نشان داد که زمین لرزه گلباف (11/6/1981 میلادی) با بزرگی mb=6.1,Ms=6.7 و شدت Io=VIII+ که در بخش مرکزی گسل فعال گوگ روی داد، با گسلش سطحی به درازای 22 کیلومتر همراه بوده که دارای جابه جایی راستالغز راست گرد به میزان سه سانتیمتر و حرکت فشاری نزدیک به پنج سانتیمتر بوده است. زمین لرزه دوم (سیرچ، 28/7/1981) با بزرگی mb=5.7, Ms=7.1 و شدت Io=IX که در بخش شمالی گسل فشاری گوگ روی داد با گسلی دست کم به درازای 65 کیلومتر، با 43 سانتیمتر جابه جا شدگی راست گرد و 40 سانتیمتر جابه جا شدگی قائم و 43 سانتیمتر جابه جا شدگی فشاری همراه بوده است (بربریان و همکاران، 1984).

 

6- جمعبندی

استان کرمان جزء لرزه خیز ترین مناطق ایران می باشد. رویداد 691 زمین لرزه در سده اخیر که 31 مورد از آنها بزرگتر از 5 و 6 مورد از این زمین لرزه ها دارای بزرگای بیشتر از 5/6 می باشد موید این مسئله است. همچنین وجود گسلهای فعال و بنیادی مانند گسل نایبند، گلباف-سیرچ،گوک،شهداد،چترود و لکرکوه ضرورت که توجه خاص به مناطق یاد شده از نظرمطالعات لرزه خیزی و مهندسی زلزله را اجتناب ناپذیر نموده است.


مطالب مشابه :


گزارش زمين لرزه 06/04/1390، سیرچ کرمان

بین المللی زلزله شناسی و از دیدگاه زمین ساخت بزرگ مقیاس خاوری بم در آن



معرفی کتاب: کتاب زلزله «پس از آن که زمین می لرزد»

تاریخ و علم زلزله شناسی و خطر زمین‌لرزه (از دیدگاه های زلزله شناسی از زلزله بم



خصوصیات گسلهای فعال کرمان از دیدگاه مدیریت بحران شهرداری کرمان

زمین شناسی گسل گلباف با توجه به قرار گرفتن مركز بيش از 12 زلزله گسل بم از شمال شرق



طراحی سنسورهای ویژه برای ثبت نانو زمین لرزه ها در پژوهشگاه زلزله شناسی

ها در پژوهشگاه زلزله شناسی از سنسورها، نانو زمین لرزه را می که از زلزله بم



گزارشی از زلزله های اخیر کرمان

دکتر مهدی زارع معاون پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و از سطح زمین از زلزله بم



زلزله و سونامی ژاپن به روایت تصویر

انجمن علمی زمین شناسی خشک و مرطوب ایران از دیدگاه تاثیر که از زلزله بم



برچسب :