روش چاپ دستی قسمت اول

روش چاپ دستی قسمت اول

تعریف چاپ دستی
چاپ دستی نتیجه ی مجموع اعمال شیمیایی و دستی است که از طریق مراحل مختلف اندیشه ی هنرمند بر روی لوح هایی از جنس های مختلف که واسطه ی چاپی نامیده می شود ، و در آن تصویر یا نوشتار به شکلی منظم و شبیه به هم بر روی لوح یا صحفه ای دیگر قابل تکرار است ، با این لوح ها می توان به نسخه های متعدد چاپ دستی منحصر به فرد دست یافت . چاپ دستی در عصر کنونی به دو شیوه قابل ارائه می باشد 1- کاربردی 2- هنری
چاپ دستی کاربردی : در این روند انسان اصلی ترین نقش را ایفا می کند و این عمده ترین تفاوت چاپ دستی با روش های چاپ صنعتی است ، چون در چاپ دستی تمام مراحل اعم از ساخت و آماده سازی لوحه ی چاپی و انتقال طرح و مراحل تکثیر کاملاً توسط انسان انجام می گیرد . با این تعریف از چاپ دستی ، روش هایی مثل چاپ قلمکار ، باتیک ، ساخت علامت های مذهبی و برخی دیگر از هنر های دستی نوعی چاپ محسوب می شوند .
به دلیل آنکه این روش ها در اصل برای به کارگیری در محصولی دیگر به کار می روند ، جزو چاپ های کاربردی به حساب می آیند . اما باید دانست همین روش ها در بسیاری از موارد زمینه های بسیار ارزشمندی برای چاپ های دستی هنری هستند زیرا غالباً در تکنیک و بیان از اصالت و صلابت ویژه ای بر خوردارند امروزه چاپ دستی کاربرد های دیگری مانند : چاپ روی شیشه ، چاپ بر روی چوب ، چاپ بر روی پارچه های مختلف و مواد مشابه ، انواع مواد پلاستیکی و غیره دارد .
چاپ دستی هنری :
در چاپ دستی هنری بر خلاف نوع کاربردی آن سفارش دهنده معمولاً وجود ندارد و هنر مند به صورت مستقل به خلق اثر هنری خود می پردازد . با تعریف فوق از چاپ دستی و روش های کاربردی آن بدیهی است چاپ هنری روشی است که نتیجه کار انجام شده ، خود ، محصول نهایی است و می توان در آن به دنبال تمام تئقعاتی بود که از یک اثر هنری انتظار داریم همانند نقاشی با آبرنگ یا رنگ روغنی ، با این تفاوت که در این روش امکان چاپ نسخه های محدود آن را نیز داریم و به علاوه اتفاق نیز در این میان نقش اصلی را ایفا می کند .
در چند دهه اخیر بعضی از هنرمندان خلاق به شیوه های چاپ دستی به عنوان وسیله ای برای ثبت و عینیت دادن به اندیشه و تصورات هنری نگاه می کنند و از جنبه ی کاربردی به آن نمی نگرند و همچنین چاپ سیلک اسکرین یا چاپ با توری حکاکی روی فلز ، لینولئوم و حکاکی چوب نقش مهمی در گرافیک دهه های اخیر داشته است .

آموزش چاپ دستی قسمت دوم

تاریخچه ی چاپ
نگاهی اجمالی به سابقه ی تاریخی چاپ در دنیا : ثبت و ضبط اندیشه ها و تصورات و تخیلات بشری بر روی اشیاء مختلف در ابتدای امر کاری ابتدایی و صر فاً به منظور ارتباط ، تزئین و حفظ اطلاعات در تمدن های قدیم بوده است .
روش های چاپ به موازات توسعه ی ساختار های اجتماعی متحول و دگرگون شده است . چاپ نه تنها وسیله ای ضروری در زندگی مشترک بشر بوده ، بلکه از طریق تکامل امکانات ارتباطی و اجتماعی ، به تکاملی شگرف در امکانات چاپی رسیده است . همچنین شیوه های چاپی به عنوان ابزار ارتباطی از طریق تصویر نقش و حروف و سایر عناصر به عنوان اصلی مهم و انکار ناپذیر در زندگی بشری جلوه گر است
که از طریق شکل گیری محصولات گرافیکی ، کتاب ها ، اعلان ها ، تصاویر و نوشته ها و به طور کلی آثار چاپی می توان به توسعه و تمدن جوامع و رشد مدنیت و تغییر و تکامل آن ها پی برد . اما زادگاه اصلی چاپ دستی ( به معنای امروزی آن ) را می توان در شرق دور مورد کاوش قرار داد . چینی ها اولین مردمی بودند که چاپ دستی را ابداع کردند . آنان با حک کردن تصویر روی چوب از این فن در انتقال و تکثیر نقوش استفاده کردند . آنان در پایان قرن دوم میلادی سه عنصر اصلی و لازم برای چاپ دستی را در اختیار داشتند . این سه عنصر عبارت بود از : کاغذ ، مرکب ، لوح یا سطحی که فرایند حکاکی روی آن انجام می شد .
انگیزه ی اصلی چاپ دستی در شرق دور تکثیر شمایل قدیسان و متون مقدس از طریق حکاکی روی لوحه های چوبین و چاپ آن ها بر روی ابریشم و کاغذ بوده است . جوامع شرقی از زمان های کهن روی برگ ، پوست ، گل ، استخوان و سنگ ، حکاکی و به نوعی می توان گفت چاپ دستی انجام می داده اند که استفاده از این ابزار تا قرون وسطی ادامه داشته است . مصریان از گیاه پاپیروس ، که در آن زمان در سواحل رود نیل به فراوانی روئیده می شود ، برای چاپ الواح حکاکی شده به عنوان صفحه ی حامل یا کاغذ استفاده می کرده اند
با آثار باقی مانده در چین مثل مهر ها و چاپ های دستی پول که در دوره کوبلا یخان و چاپ های دستی مهمی که در اواخر دوره های 206 قبل از میلاد تا 221 بعد از میلاد نشان دهنده ی این واقعیت است که چین مهد چاپ در جهان پیش از اختراع حروف فلزی نوشتاری گوتنبرگ در آلمان بوده است .
اولین کنده کاری های تصویری روی چوپ در زمان امپراطوری سلسله ی تانگ با مضامین مذهبی بودایی چاپ شده است . کشف بزرگ ترین الواح حکاکی شده در غار بودا در ترکستان مجموعه ای از الواح چوبین بوده که تصاویر بودای نشسته روی آن حکاکی شده که تاریخ آن به 868 میلادی می رسد و همچنین کتاب هایی که به شکل آکاردئونی تصاویری از بودا به شیوه ی حکاکی روی چوب چاپ شده است
در قرن سوم میلادی دو وسیله به عنوان زمینه ی ثبت چاپ دستی و نوشتن مورد استفاده قرار می گرفته است . ابریشم به شکل طومار های پارچه ای و نوعی کاغذ که از ته مانده های ابریشم خام بوده و تعدادی از آن ها در سمرقند ، که یکی از مراکز مهم تولید کاغذ بوده ، به دست آمده است . این در حالی است که اروپا در اواخر قرن چهاردهم به این مهم دست می یابد .

چاپ دستی در اروپا

در قرن شانزدهم میلادی دورر درالمان ،وانلودن در هلند ، تیتین در ایتالیا از جمله سرشناسان چاپ دستی و حکاکی بوده اند که از لوحه های چوبی و فلزی برای حکاکی استفاده می کرده اند.

هنرمندان نوزدهم وبیستم مانند گوگن و مونش ووان گوگ که خود از اثار چاپهای دستی هنرمندان خلاقی چون هوکوسای،هیروشیج تاثیر بسزایی گرفته اند در مورد احیای حکاکی روی چوب کار کرده اند .تولوزلوترک وپیکاسو با چاپ سنگی وحکاکی فلزواواسط قرن بیستم اندی وارهال وراشنبرگ با استفاده از سیلک اسکرین وچاپ سنگی اثار بد یعی در تاریخ هنر چاپ دستی بر جای نهاده اند.

لازم به ذکر است در اواخر قرن ۱۹ روشهای مکانیکی وصنعتی جایگزین چاپهای دستی گردید اما این مسئله فقط در چاپهای کاربردی انجام شده وروشهای سنتی و کهن از میان رفت و بر عکس در میان هنرمندان ارزش خاصی یافت.

تعریف نشر publication

عمل چاپ و ارائه یک کتاب یا مدرکی دیگر به عموم که به آن انتشار نیز گویند .

نشر درواقع تلاقی گاه پدید آورندگان و خوانندگان است .

دیدکلی

صنعت نشر کتاب به معنای تولید صنعتی کالایی فرهنگی به نام کتاب است . امروزه شیوه هایی که در روند تولید کتاب و تکثیر آن به کار می رود ، کاملا صنعتی است . از این رو نشر کتاب ، صنعتی است در کنار صنایع دیگر و نه کمتر از آن ها .

صنعت نشر کتاب در حال گسترش است ، البته به شرطی که کتاب ، رسانه اطلاعاتی و ارتباطی کار آمدی باشد . به طور کلی انتشار کتاب ، اشاعه گسترده یکی از موثرترین و سهل ترین رسانه هاست.

تاریخچه

آغاز نشر را می توان زمانی دانست که خط از طبقه و گروه خاصی بیرون آمد و ابزار همدلی جامعه قرار گرفت . البته نشر به معنای واقعی بعد از اختراع چاپ به وجود آمد .

به استناد مدارک موجود ، اختراع چاپ به قرن ÷نجم قبل از میلاد بر می گردد ( زمان هخامنشیان ) در این زمان برای امضای اسناد مهرهایی از چوب تهیه کرده و به کار می بردند که می توان آن را ابتدایی ترین نوع چاپ دانست . عده ای ابداع چاپ را به چینیان نسبت می دهند . گویا چاپ در دو قرن پیش از میلاد ، به صورت تجربی در تمدن چین کشف شده است.

در سال 1040 میلادی کیمیاگری چینی به نام « پی شنگ » ظاهرا از گل و چسب قالب هایی درست کرده و پخته و با مالیدن آن ها به مرکب به چاپ کتاب اقدام نموده است . و به همین جهت ، وی را مبدع راه حل حروفچینی با حروف متحرک می دانند. البته عده ای دیگر معتقدند چاپ به وسیله « یوهانس گوتنبرگ » ، زرگر نابغه آلمانی در سال 1439 میلادی اختراع شده است . وی برای چاپ اولین کتابش تحت عنوان « انجیل مقدس 42 سطری »

_ که به کتاب مقدس وی معروف بود ، 5 سال زحمت کشید.

به هر حال زادگاه اصلی چاپ چین بوده است . آنان در پایان قرن دوم میلادی سه عنصر لازم برای چاپ دستی را در اختیار داشتند . این سه عنصر عبارت بودند از : کاغذ ، مرکب ، لوح یا سطحی که فر آیند حکاکی روی آن انجام می شد. انگیزه اصلی چاپ دستی در شرق دور ، تکثیر شمایل قدیسان و متون مقدس از طریق حکاکی روی لوحه های چوبین و چاپ آن بر روی کاغذ و ابریشم بوده است. . هنرمندان چاپ دستی را تنها به عنوان وسیله تکثیر قلمداد نمی کرده اند ، بلکه از آن به عنوان ابزاری پر توان برای عینیت بخشیدن به اندیشه ها و تصورات نقاشانه ی خود استفاده می کردند . در اواخر قرن نوزده روش های کهن و سنتی از میان رفت و بر عکس در میان هنرمندان ارزش خاصی یافت .

امروز جایگاه چاپ دستی در حوزه ی هنرهای تجسمی و اهمیت آن نه تنها به دلیل تکثیر اثر هنری، بلکه ادراک فضای معاصر تصویر، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. نگاهی به تاریخچه چاپ های دستی ایران و جهان، نشانگر تمایل به تکثیر و تجربه عملی چاپ در دوران فعالیت هنری آنان بوده است. توجه به چاپ در شرق دور، سابقه ای بیش از هزار سال دارد، چاپ فلز و آغاز تجربه بر روی فلز به سال 1446م . و آغاز چاپ سری گرافی (سیلک اسکرین) به شیوه نوین به سال 1907م. باز می گردد و چاپ سنگی در سال 1781م. ابداع گردید.

چاپ های دستی در ایران

در ایران ریشه چاپ های دستی به عیدی سازی و چاپ قلمکار بازمی گردد که به سده 12/18م. مربوط است. اولین دستگاه چاپ سربی به سال 1236ه.ق به بوشهر وارد و اولین دستگاه چاپ سنگی توسط عباس میرزا نایب السلطنه به سال 1250ه.ق در تبریز راه اندازی شد.

اما اهمیت فوق العاده چاپ به قرن 19 میلادی باز می گردد چرا که چاپ با دو مولفه همگانی کردن تصویر و به روز کردن موضوع اثر هنری نقش تعیین کننده ای در شکل گیری و ادامه مدرنیزم داشته است. مضافا آن که ذات چاپ به خاطر تکثیر و کیفیت سریع انتقال پیام، رسانه ی مناسبی برای انتشار دیدگاه های انتقادی بوده و از این رو بسیاری از دغدغه های سردمداران مدرنیزم را برآورده کرده است.

نکته حائز اهمیت آن که با رشد و توسعه چاپ صنعتی ، هنرمندان چاپگر به اصالت و ادراک هنرمندانه خود دست یافتند و همان نقشی که اختراع عکاسی بر نقاشی داشت، چاپ صنعتی در این حوزه ایفا کرد. همان گونه که عکاسی، نقاشی را از بازنمایی دقیق جهان رهانید و نقاشی را به سمت کیفیات نقاشانه کشاند، پیشرفت چاپ صنعتی، ارزش چاپ دستی را هر چه بیشتر به اثبات رساند.
نگاهی گذرا به آثار هنرمندان بزرگی که در این قلمرو کار کرده اند، اهمیت این عرصه هنری را بر همگان ثابت کرده است و توجه بیش از پیش به این مهم را یادآوری می کند.
همچنان هنرمندان طراز اول جهان در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم آثار بی نظیری را در زمینه چاپ کار کرده اند. این روند پس از دهه ی 60 میلادی ادامه پیدا کرده، هنرمندان برجسته معاصر نیز آثار بسیار ارزشمندی را در این زمینه خلق کرده اند. امروزه بخش مهمی از هنر بر روی کاغذ Art on Paper که اهمیت ویژه ای پیدا کرده است به چاپ دستی اختصاص دارد. برگزاری نمایشگاهها، دوسالانه ها و بازارهای هنری مختص چاپ، کلکسیون عمومی و خصوصی چاپ و نشر کتب و مجلات تخصصی چاپ همه حاکی از دامنه و عمق توجه به چاپ در جهان معاصر است.

روش چاپ دستی قسمت اول

مطالب مشابه :

ارتباط تصویری

روش چاپ دستی قسمت اول

چاپ دستی

معرفی هنرستان پسرانه فنی و حرفه ای طوسی شهرستان بروجرد ورشته های تحصیلی

تحقیق درمورد گرافیک

مشاغل خانگی