حقوق مدنی 3

عقد چیست ؟ توافق دو یا چند اراده در ایجاد یک ماهیت حقوقی است که نتیجه عقد ایجاد تعهد است .

قرارداد : همکاری متقابل دو یا چند اراده که باعث ایجاد یک ماهیت حقوقی می شود . ( هر اراده نماینده یک شخص است )

ماهیت حقوقی : اعمالی اعتباری، غیر قابل لمس و رؤیت و در حقوق شناخته شده هستند . ماهیت حقوقی همان قالب توافق شده توسط طرفین است .

عقود معین : قراردادهایی است که در قانون نام و مشخصات مخصوصی دارد مانند قرارداد اجاره ، بیع و ..

عقود نامعین : قراردادهایی که نام و عنوان خاصی در قانون ندارند و جنبه خصوصی دارند و طرفین در مورد آن به توافق می رسند . چون نتیجه ی دو اراده است معتبر و مورد احترام قانون می باشد .

اراده : قصد و رضایت ، اراده در حقوق مختار است که تعهدی را بپذیرد و هر توافقی را انجام دهد . یعنی اصل بر آزادی در انعقاد قرارداد است .

الزام : اجبار شخص به حقوقی که بر عهده گرفته است چون وقتی کسی تعهدی بر عهده گرفت برای انجام آن تعهد الزام می شود . یعنی تکلیفی است که باید انجام دهد . نیروی الزام از بیرون به شخص است.

التزام : پذیرفتن تکلیفی که خود شخص به عهده گرفته و باید به آن پایبند باشد و از درون شخص می باشد ( وجدان )

ایقاع : عمل حقوقی است که نتیجه یک اراده است و با یک اراده ایجاد می شود بدون این که نیاز به توافق یا اراده دیگری داشته باشد مانند طلاق .

اعمال حقوقی : شامل عقد و ایقاع هستند که در نتیجه ی اراده و انشاء صاحب اراده به وجود می آید. لیکن در ایجاد عقد دو اراده دخیل است اما در انشاء ایقاع تنها یک اراده دخیل و کافی می باشد.

اقاله : بر هم زدن قرارداد با توافق دو طرف ( اقاله در زمره عقد است )

ابراء : دائن مدیون را ببخشد . گذشتن از دین است که با گذشت دائن مدیون بری می شود . ایقاع است زیرا رضایت مدیون در ابراء شرط نمی باشد. نتیجه ابراء سقوط دین است .

اعراض : گذشتن از عین است ؛ چشم پوشی از مال . اعراض هم از زمره ایقاع است .

عقد لازم : عقدی است که هیچ یک از طرفین نمی توانند آنرا بر هم بزنند مگر از طریق هایی که در قانون پیش بینی شده است : ( اقاله و خیار ) عقد لازم با فوت ، جنون و سفاهت طرفین بر هم نمی خورد .

عقد خیاری : عقدی است که در آن برای یکی از طرفین یا هر دو آن ها یا شخص ثالثی در مدت معینی حق فسخ موجود باشد در این نوع عقد خود طرفین با توافق برای مدت معینی اختیار فسخ معامله را تعیین کرده اند.

عقد جایز : عقدی است که طرفین هر زمان که بخواهند می توانند آن را فسخ کنند . فسخ عقد جایز نیاز به اثبات و دلیل ندارد. عقد جایز با فوت و جنون و سفاهت باطل می شود.

بطلان : عدم وجود اثر برای هر نوع عمل حقوقی مانند معاملات فضولی .

فسخ : بر هم زدن قرارداد صحیح به اراده یکی از طرفین ؛ اثر فسخ از تاریخ فسخ است و نسبت به آینده اش است . فسخ در زمره ایقاع است .

انفساخ : بر هم خوردن قرارداد صحیح بدون اراده طرفینمثل فوت وکیل یا موکل در وکالت .

« نکات مهم »

· اصل بر لازم بودن قراردادهاست . مگر اینکه در قانون به جایز بودن آن اشاره شده باشد.

· اگر قانونگذار نسبت به لازم بودن یا جایز بودن قراداد سکوت کرده باشد آن قرارداد لازم است.

· نمی توان عقد جایز را لازم شمرد مگر این که ضمن عقد لازمی شرط شده باشد.

· شرط ضمن عقد لازم ، لازم است و شرط ضمن عقد جایز جایز می باشد.

· عقد نکاح لازم است در نتیجه هر چیزی که شرط ضمن عقد، عقد نکاح می شود لازم است .

· عقد جایز مانند شرکت ، شراکت، وکالت، ودیعه و ... و شرایط ضمن آن جایز می باشد.

اصاله اللزوم : همه عقود لازم اند مگر این که در مورد خاصی به جایز بودن عقد تصریح شده باشد که این اصل را اصل اصاله اللزوم می نامند.

عقد منجز : عقدی است که تأثیر آن منوط به واقعه یا ایجاد امری دیگر نیست و به صرف انشاء به وجود می آید . عقد منجز به صرف اعلام اراده مؤثر است و اثر آن منوط به امر دیگری نیست . عقد منجز آن است که تأثیر آن بر حسب انشاء موقوف به امر دیگری نباشد.

اخبار : خبر دادن از کاری است که قبلاً انجام شده است . انشاء اعلام فروش کردن یا در معرض فروش قراردادن و یا بوجود آوردن یک عمل حقوقی است که قبلاً سابقه نداشته است .

اقرار : خبر دادن از حقی برای غیر به ضرر خویش . ادعا : به نفع خود اظهار داشتن .

عقد معلق : عقدی است که اثر انشاء یا اثر اراده ایجادی منوط به وقوع واقعه ی دیگری است.

اراده ایجابی : عملی که می خواهد یک عمل حقوقی را ایجاب نماید.

در خصوص صحت یا بطلان عقد سه نظریه وجود دارد :

1. گروهی عقد معلق را مطلقاً باطل می دانند و معتقدند کسی که عقد را منعقد می کند باید جایز باشد و در عقد معلق جدیتی وجود ندارد.

2. گروهی عقد معلق را صحیح می دانند.

3. گروهی معتقدند اگر در عقد معلق تعلیق در انشاء باشد عقد باطل است ولی اگر تعلیق در منشاء باشد عقد صحیح است.

مثال : خانه را فروختم به شرط اینکه برادرم از سفر بیاید . از این جمله دو برداشت می شود.

تعلیق انشاء : یعنی آمدن برادر شرط وقوع عقد است یعنی تا برادر نیاید عقد واقع نمی شود.

تعلیق در منشاء : یعنی آمدن برادر باعث وقوع اثر عقد است . یعنی عقد از همان ابتدا انشاء ایجاد شده است منتها آثار عقد جاری نمی شود مگر زمانی که معلق علیه به وقوع بپیوندد پس اگر در عقد معلق تعلیق در انشاء باشد عقد باطل است.

در قانون مدنی عقد معلق پذیرفته شده و صحیح است به شرطی که تعلیق در منشاء باشد و در آثارش باشد نه در انشاء.

پس از وقوع شرط در عقد معلق اثر شرط عطف به ما سبق می گردد یعنی از لحظه وقوع شرط به بعد اثر عقد جاری است.

عقد معوض : عقدی است که برای طرفین ایجاد تعهد می کند مثل بیع . به عبارت دیگر عقدی است که دو عوض دارد و عوضین در مقابل هم قرار می گیرند وقتی عقد معوض است بن عوضین باید یک رابطه عادلانه صورت بگیرد یعنی از نظر اقتصادی عادلانه باشد و الا مغبون (ضررکرده)خیار فسخ بلحاظ غبن دارد.

نکته : در عقد معوض اگر تعهد یکی از طرفین باطل بود تعهد طرف دیگر نیز باطل است.

ویژگی عقد معوض : رابطه عادلانه بین عوضین . داشتن حق حبس توسط طرفین.

حق حبس

1. هر یک از طرفین می تواند اجرای تعهد از ناحیه خود را منوط به اجرای تعهد از ناحیه طرف مقابل کند.

2. در صورت بطلان تعهد یک طرف تعهد دیگر نیز باطل است.

3. در عقد معوض عوضین باید معلوم و معین باشند.

عقد غیر معوض : عقدی است که برای یکی از طرفین ایجاد تعهد می کند مانند هبه.

برای صحت معامله چه شرائطی نیاز است ؟

· قصد طرفین و رضای آن ها

· اهلیت طرفین

· موضوع معین که مورد معامل باشد.

· مشروعیت جهت معامله

در عقد فضولی رضا وجود ندارد و اراده از دو بخش مهم قصد و رضا تشکیل می شود .

اگر قصد در معامله نباشد معامله باطل است . اگر رضا نباشد غیر نافذ است .معامله غیر نافذ فضولی است عقد با دو انشاء تشکیل می شود . قصد و رضا دو چهره بنیادی اراده در تشکیل ساختمان عقد به شمار می رود بدون قصد حتی قصد یک طرف عقدی تشکیل نمی شود، که در اصطلاح حقوقی به آن بطلان عقد می گویند . پس برای این که عقدی منعقد شود باید ر دو طرف قصد انشاء بکنند وگرنه عقدی تشکیل نمی شود. ولی صرف وجود قصد درونی برای تشکیل قصد کافی نیست . زیرا بدون اعلام و ابراز قصد به طرف دیگر او نمی تواند با طرف نخست در تشکیل عقد توافق کند بنابراین هر گاه اراده سالم نباشد و از روی اشتباه یا اکراه اعلام شود عقد باطل و غیر نافذ است .

وسائل اعلام اراده :

لفظ ، اشاره ، نوشته . گاهی عمل نیز وسیله ابراز یا اعلام اراده است .

معیار صریح بودن اشاره :

معیار صریح بودن اشاره این است که با وسائل مترادف و بمنظور معامله کردن بیان شود و برای بیان اراده تشریفات خاصی لازم نیست .

ایجاب : ایجاب در روابط قرار دادی قصد انشاء اعلام شده طرف مبتکر را خواه متضمن مفهوم پیشنهادی انشاء خواه متضمن مفهوم قبول آن باشد ایجاب گویند . سکوت وسیله متعارف اعلام فسخ انشاء نیست . پیشنهاد معامله در صورتی ایجاب است که کامل مشخص قاطع و خطاب به طرف معامله بمنظور اعلام به او باشد .

اقسام ایجاب : ایجاب ساده ، ایجاب همراه با التزام ، ایجاب مدت دار ، ایجاب معلق ، ایجاب مشروط .

در موارد ذیل ایجاب از بین می رود : انقضای مدت ، عدول ایجاب کننده از ایجاب ، رد ایجاب بوسیله مخاطب

تفاوت ایجاب و ایقاع : ایقاع نوعی عمل حقوقی است که به یک اراده متکی است و هرگاه کسی شرایط و اهلیت ایقاع را داشته باشد می تواند به تنهایی آنرا انشاء کند ( طلاق ) ولی ایجاب جزیی از یک عمل حقوقی و رکن آن است که در صورت الحاق رکن دیگر یعنی قبولی به حیات حقوقی و تشکیل عقد می انجامد .

قبول : هر عقدی با قبول مخاطب ایجاب تشکیل می شود و قبول یکی از دو رکن عقد است و به پذیرش بی قید و شرط ایجاب قبول گفته می شود .

شرایط قبول : 1- قبول باید ابراز شود . 2- قبول باید در مدت اعتبار ایجاب باشد و گرنه عقد منعقد نمی شود . 3- قبول باید بی قید و شرط باشد . 4- قبولی مسبوق به رد نباشد .

منظور از ماهیت مورد عقد ، ماهیت عرفی آن است نه ماهیت طبیعی و علمی آن .

اهمیت و آثار تعیین زمان و مکان در تشکیل عقد :

1- قانون حاکم بر عقد قانونی است که در آن زمان معتبر و لازم الاجرا بوده است .

2- آثار عقد از زمان تشکیل عقد به وجود می آید مگر اینکه این امر به دیگیری موکول شده باشد

3- فوت یک طرف پس از وقوع عقد جز در عقود جایز اثری ندارد ولی مرگ هر یک از دو طرف پیش از تشکیل عقد مانع آن است .

4- ایجاب کننده اصولاً پیش از تشکیل عقد حق رجوع دارد و بعد از آن اختیار رجوع و پشیمانی از او سلب می شود .

5- دادگاه صالح برای رسیدگی به اختلافات ناشی از قرار داد دادگاهی است که عقد در آنجا تشکیل شده است .

6- تعهدات ناشی از عقود تابع محل قوع عقد است مگر اینکه خارجی باشد .

اشتباه : اشتباه را پندار نادرست از واقعیت گویند یا خطا در شناخت و اعتقاد بر خلاف واقع اشتباه گویند . اشتباه یکی از عیوب اراده است . اشتباهی که به ایجاب یا قبول یا هر دو سرایت کند و قید تراضی باشد موجب بطلان عقد یا قرارداد است

اشتباه چه هنگام عقد را باطل و چه هنگام عقد را باطل نمی کند ؟ اشتباهات بعد از تشکیل عقد را کسی در عقد موثر نمی داند . اشتباه پیش از انشاء عقد نیز هر گاه از مرحله تصور به بعد به صورت قید اراده درآید و ثابت شود که اراده مقید به اشتباه بوده عقد را باطل می کند ولی اشتباهات فردی بویژه اگر قید اراده نباشد عقد را باطل نمی کند . اشتباه موثر در اراده عقد را باطل می کند ولی قانونگذار اشتباه موثر در معامله را موجب عدم نفوذ آن دانسته است .

انواع اشتباه :

نوع اشتباه	مثال	عیب اراده	مستند قانونی	حکم عقد
اشتباه موضوعی ؛ اشتباه در خود معامله یا وصف اسامی آن	خرید ظرف مطلا به جای ظرف طلایی	فقدان قصد	مواد 199 ، 253، 762 ق.م.	باطل
اشتباه حقوقی که علت تعهد باشد	امضاء قرارداد پرداخت بدهی به تصور مدیون بودن	فقدان قصد	مواد 199، 253 ، 762 ق.م.	باطل
اشتباه در وجود علت تعهد یا جهت تعهد	بستن قرارداد بیمه برای خانه موروثی به تصور اینکه بیمه نیست در صورتی که بیمه بوده است .	فقدان قصد	ماده 361 ق.م	باطل
اشتباه در نوع عقد	یک طرف قصد فروش و دیگیری قصد هبه ، ایجاب برای فروش و قبول برای هبه	فقدان قصد	ماده 194 ق.م.	باطل
اشتباه در هویت موضوع عقد	بایع ایجاب فروش شیء الف و خریدار شیء ب را قبول دارد	فقدان قصد	مواد 183 ، 194 ، 339 ق.م.	باطل

اکراه :

فشار مادی یا معنوی بر شخص تا او را وادار به انجام عملی نماید یا به تعبیر دیگر اکراه عبارت است از فشار غیر عادی و نامشروع که بمنظور وادار ساختن شخص بر انشاء عمل حقوقی وارد می شود و آزادی تصمیم گرفتن را از او می گیرد .

تفاوت اکراه و اضطرار : اکراه تهدید به طور مستقیم برای وادار ساختن مکره به معامله لنجام می گیرد به گونه ای که رضای او نتیجه همان تهدید تلقی می شود یعنی رضای مکره برای همان کاری داده می شود که تهدید به خاطر وقوع آن انجام شده است ولی در اضطرار فشار که به معامل وارد می شود نتیجه اوضاع و احوالی است که مقصود ا ز آن اجبار او بر انجام معامله نبوده است . در اضطرار شخصی بمنظور وادار ساختن دیگری او را تهدید نمی کند و اضطرار و نیاز درونی او را به معامله ناخواسته می کشاند .

شرایط تحقق اکراه : 1- عمل تهدیدآمیز 2- ایجاد رعب ، خوف و وحشت 3- برقراری رابطه سببیت

شرایط اهلیت : 1- بلوغ 2- عقل 3- رشد ضروری

معاملات صغیر ممیز بر چند نوع است : 1- معاملات صحیح و معتبر 2- معاملات باطل و زیانبار 3- معاملات غیر نافذ

رشد : توانایی اداره امور مالی خود به شیوه خردمندان .

تفاوت نماینده با رسول : نماینده عقد را به نمایندگی انشاء می کند ولی پیام رسان عقد انشاء شده را مانند مأمور ابلاغ به مقصد ابلاغ می کند .

برای تشکیل عقد به نمایندگی چه شرایطی لازم است ؟

1- نماینده باید عقد را به نمایندگی انشاء کند .

2- عقد به قصد نمایندگی از طرف دیگیری انشاء شود .

3- نماینده اختیار انشاء عمل حقوقی از جانب دیگری را داشته باشد وگرنه عمل او نافذ نیست .

4- نماینده اهلیت لازم برای انشاء عمل حقوقی داشته باشد .

شرایط اجازه معامله :

1. مسبوق به رد نباشد .

2. به قصد اجازه باشد و اجازه اعلام شود /

3. به عنوان مالک باشد.

4. مالک اهلیت داشته باشد .

آثار عقد فضولی :

1. اثر عقد نسبت به مالک

2. تعهد ناشی از عقد

شرایط و اوصاف مورد معامله :

مالیت داشتن ، منفعت عقلایی ، مشروع بودن ، معین ، معلوم و مقدور بودن .

برای تمیز ارزش مالی یا کاری که مورد معامله قرار می گیرد چند معیار وجود دارد : معیار شخصی و معیار نوعی .

طرف قرارداد به چه کسی گفته می شود ؟

به کسی اطلاق می شود که قرار داد برای او بسته می شود خواه خود به طور مستقیم و یا بدون واسطه در آن انعقاد شرکت کند خواه نماینده الهی یا قانونی برای او قرار داد ببندد .

قائم قانونی به چه کسی گفته می شود ؟

شخصی است که نه طرف قرارداد است و نه ثالث . ولی به سبب انتقال تمام یا قسمتی از دارایی به او آثار قرارداد بعنوان جانشین به او سرایت می کند و شامل قائم عام و قائم مقام خاص می باشد .

پیمان های جمعی کار چه هنگام اعتبار قانونی دارند؟

1. مزایایی کمتر از آنچه در قانون کار پیش بینی شده است تعیین نشده باشد.

2. با قوانین و مقررات کشور و تصمیمات و مصوبات قانونی دولت مغایر نباشد .

قرارداد ارفاقی چیست ؟

قراردادی است که بین تاجر ورشکسته از یک سو و اکثریت طلبکاران وی از طرف دیگر بمنظور توقف جریان تصفیه و تعیین پرداخت دیون بسته می شود .

تا چه زمانی تفسیر مفاد قرارداد لازم است ؟

تا زمانی که دو طرف در مفاد قرارداد و دایره شمول آن اختلاف پیدا نکرده ا ند تفسیر قرارداد لازم نیست . ولی با پیدایش اختلاف هر قراردادی هر چند دقیق و فنی باشد نیاز به تفسیر دارد . عوامل متعددی باعث به وجود آوردن اختلاف می شوند که ضرورت تفسیر را توجیه می کند . این عوامل عبارتند از عدم ثبت و ضبط توافق ها و صریح نبودن متن قرارداد و تعارض عبارات .

اصل صحت ** مهم**

هر معامله ای که واقع شده باشد محمول بر صحت است مگر این که فساد آن معلوم شود. پس با توجه به این اصل هر گاه در مخالفت عقد با قانون تردید شود اصل بر صحت آن است . هر گاه عقد مخالف قانون باشد و تردید شود که قانون امری است یا تکمیلی ، بر طبق این اصل باید قانون را تکمیلی و عقد را صحیح دانست . هر گاه الفاظ در عرف چند معنا داشته باشند باید آن ها به همان معنایی حمل کرد که عقد صحیح است .

شرایط پرداخت کننده را بنویسید ؟

1. مالک بودن یا داشتن اذن در تأئیدیه از طرف مالک

2. اهلیت تصرف ایفا کننده

استرداد مال پرداخت شده با چند شرط امکانپذیر است ؟

1. متعهد ثابت کند که مال تهیه شده به دیگیری تعلق دارد .

2. ثابت کند که اذن در تأدیه نباشد.

تعیین زمان اجرای تعهد تابع چه اصولی است ؟

1. هرگاه زمان اجرای تعهد از پیش تعیین شده باشد متعهد باید در آن زمان به عهد خود وفا کند.

2. هرگاه زمان وفای به عهد مشخص نیست ولی بر مبنای توافق دو طرف اختیار تعیین موعد با متعهدله باشد متعهد باید تعهد خود را در زمان تعیین متعهد له ایفاء کند.

تسلیم چیست و چه زمانی حاصل می شود ؟

دادن مبیع به تصرف مشتری و زمانی حاصل می شود که مبیع تحت اختیار مشتری گذاشته شود .

راهکارهای قانونی برای تعیین مکان وفای به عهد :

1. هرگاه دو طرف قرارداد مکان و فای به عهد را تعیین کرده باشند متعهد باید تعهد خود را همان جا ایفا کند .

2. ممکن است بین دو طرف قرارداد یا توافق مخصوصی برای تعیین مکان وفای به عهد باشد ولی بر طبق آن توافق مکان تعیین نشده باشد بلکه اختیار ان به متعهد له واگذار شده باشد در این صورت متعهد باید بر طبق توافق تعهد را ایفا کند .

3. هرگاه مکان ایفای تعهد به شیوه های ذکر شده نباشد تعیین آن بر مبنای عرف خواهد بود .

4. هرگاه عرف و عادتی نباشد متعهد باید در مکان تشکیل قرارداد تعهد خود را ایفائ کند .

در پاره ای از موارد ممکن است مکان ایفای تعهد با هیچ یک از شیوه های ذکر شده تعیین نشده باشد و مکان تشکیل قرارداد نیز که برای مساء ، دریای آزاد یا داخل هواپیما برای ایفاء مناسب نباشد و از قراین و اوضاع و احوال برآید که مقصود دو طرف ایفاء تعهد در این مکان ها نیست متعهد باید تعهد خود را در اقامتگاه خود یا محل وقوع مال ایفاء کند .

حقوق مدنی 3

مطالب مشابه :

پذیرش بدون کنکور دانشجو جهت ترم بهمن دانشگاه آزاد اسلامی گراش

کلنگ ساختمان آموزشی دانشگاه آزاد هرمز به زمین زده شد

لیست رشته ها دانشگاه های ، دولتی و آزاد شهرستان گراش

انتخاب واحد ترم تابستان حقوقی ها

نتايج انتخاب رشته آزمون سراسری دانشگاه آزاد 1392

سفرنامه جزیره هرمز

ثبت نام بدون آزمون دانشگاه آزاد

حقوق اداری 1

مجرم و مسئولیت جزائی ( حقوق جزا 2 )

زمان آغاز ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد سال 1393 دانشگاه آزاد