اشنای با معادن مس ایران قسمت دوم

 معدن از لحاظ زمین‌شناسی در بخش جنوب‌شرقی کمربند تکتونوماگمایی ایران مرکزی و در مجموعهٔ آتشفشانی - رسوبی پاریز از کمربند دهج - ساردوئیه در استان کرمان جای گرفته‌است. زمین‌شناسی کانسار سرچشمه اولین بار توسط (Baizn and Hubner ۱۹۶۹) و سپس توسط (Waterman and Hamilton ۱۹۷۵) شرح داده شده‌است. کانسار سرچشمه تقریباً در قسمت مرکزی یک زون متشکل از مواد آتشفشانی و رسوبی چین‌خورده که با جهت عمومی شمال‌غرب - جنوب‌شرق از جنوب ترکیه تا بلوچستان ادامه دارد، واقع شده‌است. در محدودهٔ معدن گسل‌هایی با روند شمالی - جنوبی وجود دارند که این حرکات تکتونیکی به همراه ماگماتیسم منطقه مربوط به زمان کوارترنر می‌باشد. معدن در دامنهٔ شمالی کوه مامرز قرار گرفته و سنگ‌های منطقه از کمپلکس‌های آتشفشانی - رسوبی، توده‌های نفوذی الیگومیوسن و گدازه‌های داسیتی کواترنر تشکیل یافته‌است. کمپلکس ائوسن از پیروکلاستیک‌هایی که توسط گدازه‌های تراکی‌آندزیتی و تراکی‌بازالتی دگرسان‌شده، ساخته شده‌است. این کمپلکس دچار چین‌خوردگی شده و طاقدیسی با روند شرقی - غربی در آن به‌وجود آمده‌است. توده‌های نفوذی گرانودیوریت‌های پورفیری هستند که دایک‌های بیشماری در آن‌ها تزریق شده‌است، جهت این دایک‌ها اکثرا حدود N۲۵W است. منشاء این گرانودیوریت احتمالاً ماگمایی هیبرید می‌باشد. توپوگرافی محل نیز به خوبی گسترش یافته و به علت فرسایش سریع سنگ هوازده، حوضهٔ وسیعی در اطراف کانسار گسترش یافته‌است. آب منطقه نیز توسط رودخانهٔ سرچشمه زهکشی می‌شود. تودهٔ معدنی کانسار سرچشمه به شکل عمومی یک بیضی با ابعاد ۲/۱×۲/۴ کیلومتر و عمق ۶/۱ کیلومتر می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی

معدن مس سرچشمه با مختصات "۲۰ '۵۲° ۵۵ طول شرقی و "۴۰ '۵۶° ۲۹ عرض شمالی در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی کرمان و ۵۰ کیلومتری رفسنجان قرار دارد. این معدن از طریق جادهٔ آسفالته به رفسنجان و سیرجان مرتبط بوده و فاصله آن تا بندرعباس ۴۳۷ کیلومتر است. ارتفاع این ناحیه از سطح دریا به‌طور متوسط ۲۶۲۰ متر است و بلندترین نقطهٔ آن از سطح دریا ۳۲۸۰ متر ارتفاع دارد. تغییرات سالیانهٔ درجهٔ حرارت در این ناحیه از ۱۵- تا ۳۲+ درجهٔ سانتی‌گراد می‌باشد. میزان بارندگی در ارتفاعات ۵۵۰ میلی‌متر در سال گزارش شده و سرعت باد در این ناحیه گاهی به ۱۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد

 تاریخچه

این محل از قدیم به‌دلیل جاری بودن آب‌های زنگاری‌رنگ و تشکیل رسوبات آبی‌رنگ در کف دره‌ها و جویبارها مورد توجه بوده‌است. این رسوبات نمک که سولفات مس می‌باشند، هم اکنون نیز در کف آبراهه‌های اطراف معدن قابل مشاهده می‌باشند. این کانسار برای اولین‌بار توسط مهندس انتظام در سال ۱۹۲۸ کشف شد. او در این منطقه به‌دنبال سرب و روی بود که مشاهده سرباره‌های مربوط به قرن‌های گذشته و آزمایش آن‌ها در منطقه او را به این معدن راهنمایی کرد. اولین کارهای اکتشافی و پی‌جویی در سال ۱۹۶۶ توسط سازمان زمین‌شناسی کشور در این منطقه انجام شد. کارهای دقیق‌تر اکتشافی با حفاری‌هایی به‌طول ۱۲۰۰۰ متر ادامه یافت. عملیات معدن‌کاری در این معدن از سال ۱۳۴۵ با صدور پروانهٔ اکتشاف به نام «شرکت سهامی معادن کرمان» آغاز شد. در سال ۱۳۴۶ این شرکت به همراه یک شرکت مهندسی مشاور انگلیسی به تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی منطقه به مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ و ۱:۱۰۰۰۰ و ۱:۲۵۰۰ پرداخته و به‌دنبال آن شبکه حفاری ۲۰۰ متری بر روی نقشه ۱:۲۵۰۰ ایجاد شد. با انحلال مشارکت شرکت‌های ایرانی - انگلیسی در سال ۱۳۴۹ ادامهٔ عملیات اکتشافی به «شرکت سهامی معادن مس سرچشمه» سپرده شد و این شرکت توانست تا سال ۱۳۵۴ عملیات حفاری عمقی در شبکه‌های ۱۰۰ متری قائم و ۵۰ متری زاویه‌دار را به انجام رساند. در سال ۱۳۵۵، به دنبال تحولات پدید آمده در شیلی، شرکت آناکاندا (Anaconda) از کمپانی‌های اصلی بهره‌برداری مس شیلی، طی مشارکت با «شرکت ملی صنایع مس ایران» - که جایگزین شرکت سهامی معادن مس سرچشمه شده بود - طرح ۲۰ ساله بهره‌برداری از معدن و طراحی کارخانه را آغاز نمود که این برنامه‌ها با وقوع انقلاب اسلامی متوقف شد. ادامهٔ فعالیت‌ها در سال ۱۳۵۷ توسط کارشناسان ایرانی پیگیری شد و آنان توانستند طی سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲ به ترتیب واحدهای «معدن و تغلیظ»، «ذوب و ریخته‌گری»، «استحصال مولیبدن» و «پالایشگاه» را راه‌اندازی کنند (عباسی کلیمانی، ۱۳۸۳).

 نحوه استخراج

استخراج در معدن سرچشمه بدین شرح است که پس از عملیات انفحار، سنگ معدن بر اساس نوع و مشخصات مربوطه توسط کامیون‌های بزرگ معدنی به محل مناسب انتقال می‌یابد و از آنجا با توجه به برنامه تولید معدن بارگیری و به سنگ شکن اولیه (از نوع ژیراتوری) منتقل می‌شود. پس از خردایش، خاک با دانه بندی ۱۰۰٪ زیر ۸ اینچ در انبار درشت با ظرفیت ۱۵۰ هزار تن ذخیره می‌گردد. در حال حاضر و پس از انجام فاز اول توسعه معدن، میزان سنگ سولفوری قابل انتقال به سنگ شکن اولیه به سقف ۶۰ هزار تن در روز با عیار متوسط ۹/۰ درصد رسیده‌است که با اجرای فاز دوم توسعه، این میزان به حدود ۸۰ هزار تن در روز با عیار ۸۵/۰ درصد خواهد رسید.


کارخانه تغلیظ شماره یک

این کارخانه شامل سنگ شکن‌های ثانویه و ثالثیه، پرعیارکنی، مولیبدن، خشک کن و کارخانه پخت آهک است. خوراک مورد نیاز کارخانه تغلیظ با نوار نقاله از انبار درشت به بخش خردایش که شامل سنگ شکن‌های ثانویه (مخروطی استاندارد) و ثالثیه (سرکوتاه) است، وارد می‌شود و پس از خردایش، بر اساس دانه بندی به قسمت آسیا ارسال می‌گردد. در این قسمت، خاک به همراه برخی مواد افزودنی دیگر، در آسیاهای گلوله‌ای نرم شده و برای سایزبندی به هیدروسیکلون‌ها و از آنجا به سلول‌های رافر ارسال می‌شود.

محصول با ارزش این سلول‌ها کنسانتره‌است که به سلول‌های کلینر و سپس به سلول‌های ریکلینر می‌رود. کنسانتره مس – مولیبدن از سلول‌های ریکلینر به سمت تیکنر مس – مولیبدن و از آنجا به کارخانه مولیبدن ارسال می‌شود. کنسانتره مس جدا شده از مولیبدنیت به صورت دوغاب وارد تیکنرهای مس شده و پس از خشک کردن به انبار کنسانتره و یا به محل اختلاط و آماده سازی خوراک کارخانه ذوب انتقال می‌یابد.

وضعیت اسکان

از نظر تسهیلات زندگی در معدن یک شهرک با ۲۵۰۰ واحد مسکونی برای خانواده‌ها با مساحتی معادل ۲۸۰۰۰۰ متر مربع زیربنا برای سکونت ۲۵۰۰ خانوار احداث گردیده و ۱۵۰ دستگاه کاروان مسکونی با تجهیزات کامل جهت اسکان مجردین در نظر گرفته شده‌است. این شهرک دارای تسهیلات آموزشی از قبیل مهدکودک، کودکستان، دبستان، راهنمایی و دبیرستان، مسجد، فروشگاه، رستوران، استادیوم ورزشی، بانک، سرویس‌های ایاب و ذهاب جهت کارکنان می‌باشد

 وضعیت کنونی

در حال حاضر مجتمع مس سرچشمه اولین تولیدکنندهٔ مس در ایران است که تحت پوشش شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد. بهره‌برداری از معدن از سال ۱۳۸۰ براساس طرح توسعهٔ معدن که توسط کارشناسان ایرانی تدوین شده، صورت می‌گیرد. میزان کانسنگ خروجی روزانه از جبهه‌های مختلف معدن که به روش روباز استخراج می‌شود ۴۱۰۰۰ تن و سالیانه حدود ۱۴ میلیون تن با عیار ۱٪ می‌باشد. میزان تولید نیز ۱۲۰۰۰۰ تن در سال بوده که در طرح توسعه به ۲۰۰۰۰۰ تن افزایش یافته‌است. براساس این طرح ظرفیت استخراج روزانه از حدود ۴۰۰۰۰ تن به ۸۰۰۰۰ تن رسیده و عمر مفید معدن با این طرح از ۱۵ سال به ۲۷ سال افزایش یافته و تا سال ۱۴۰۳ شمسی ادامه خواهد یافت.

معدن مس میدوک در ۴۲ کیلومتری شمال شرقی شهر بابک از توابع استان کرمان و در فاصله ۱۳۲ کیلومتری شمال غرب معدن مس سرچشمه قرار گرفته‌است.نام قدیمی این معدن مس لاچاه بوده‌است که به سبب نزدیکی به روستای میدوک به این نام تغییر یافته‌است.میزان ذخیره زمین شناسی کانسار مس میدوک ۱۷۰ میلیون تن با عیار ۸۳ درصد محاسبه گردیده که از این مقدار به میزان ۱۴۴ میلیون تن آن با عیار ۸۵ درصد قابل استخراج است. عیار حد معدن ۲۵ درصد در نظر گرفته شده و نسبت باطله به ماده معدنی ۴/۲ به یک می باشد.شیب نهایی معدن ۳۸ درجه، ارتفاع پله‌ها ۱۵ متر و شیب پله‌ها ۶۴ درجه می باشد.[۱]

معدن مس سونگون و کارخانه تولید مس سونگون در استان آذربایجان شرقی واقع شده و فاصله این کانسار از شهر تبریز ۱۳۰ کیلومتر ، از اهر ۷۵ کیلومتر و از ورزقان 30 کیلومتر بوده و در محدوده روستای تخریب شده سونگون واقع است. این معدن در یک منطقه کوهستانی با متوسط ارتفاع ۲۰۰۰ متر بالای سطح دریا واقع شده و در شمال باختری ایران بر روی کمربند مس جهانی قرار دارد. این کانسار به صورت توده نفوذی ، بر روی رشته کوه های قره داغ که اخیرا" ارسباران هم نامیده میشود قرار گرفته‌است. این رشته کوه‌ها با ۸۰ کیلومتر عرض بخشی از کمربند آندزیتی آلپ- هیمالیا می باشند. رشته کوه های مزبور از سمت شرقی از انتهای کوههای تالش، جنوب شهرستان گرمی شروع شده و با روند غربی - شرقی از سوی غرب به رشته کوه های قفقاز در جمهوری آذربایجان وارمنستان و نیز آناتولی در ترکیه ملحق می شوند. در واقع این رشته کوه‌ها دنباله رشته کوه های قفقاز کوچک می باشند. بلندترین و مرتفع ترین نقطه این رشته کوه ۲۴۶۰ متر و پست ترین نقطه آن ۱۷۰۰ متر می باشد، بدین ترتیب اختلاف ارتفاع در محدوده معدن حدود ۷۵۰ متر می باشد که سبب ایجاد توپوگرافی شدید و دامنه های پرشیب شده‌است.

کانی سازی اصلی کانسار شامل کانی‌های مس و مولیبدن است و دومین تولید کننده مس ایران می‌باشد.

ذخیره احتمالی این معدن بیش از یک میلیارد تن و ذخیره قابل استخراج آن(با توجه به اکتشافات انجام گرفته ) حدود ۶۰۰ میلیون تن برآورد شده است که در مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن در محدوده کانسار سونگون حدود ۷/۱ میلیارد تن سنگ مس با عیار 67/. % است و بدین ترتیب، معدن مس سونگون دارای ذخیره احتمالی و قطعی بالایی نسبت به معدن مس سرچشمه کرمان است .از طرف دیگر با توجه به اکتشافات نیمه تفصیلی در حال انجام در منطقه بالوجه ، ذخایر این معادن در دنیا کم نظیر خواهد بود.در این معدن غیر از فلز با ارزش مس ،مولیبدن،طلا،نقره و دیگر عناصر با اهمیت به صورت فلزات همراه وچود دارند که ارزش معادن مذکور را بسیار بالا خواهد برد.

معدن مس قلعه زری در کنار روستای قلعه زری و در فاصله ۱۸۰ کیلومتری جنوب غرب بیرجند قرار دارد. رگهٔ اصلی معدن دارای طول ۲۰۰۰ متر و ضخامت ۳ تا ۵ متر است که کانسنگ در حال بهره برداری آن در عمق ۳۰۰ متری دارای ۲٪ مس و حدود ۰٫۵ گرم در تن طلا است .کنسانتره ۲۴٪ مس اینکانسار دارای ۱۷ گرم در تن طلا می‌باشد.[۱]

 


مطالب مشابه :


سایت تمامی سازمانهای آموزش و پرورش استانهای کشور و تعدادی سایت مرتبط با وزارت آموزش وپرورش

همچنین پاسخ هایی که طولانی هستند را ممکن است در یک بندرعباس. آموزش و پرورش ناحیه




تورنتو- کانادا

مختصات: ‏۲۶٫۴۷″ ۲۰′ ۷۹°غربی ‏۵۹٫۷۲″ ۴۲′ ۴۳°شمالی  /  خطای عبارت: عملگر دور از انتظار




اثار باستانی استان هرمزگان

در وسط سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر در هر یک از ناحیه دارای اموزش وپروش




شهربندر قشم

دره ستاره‌ها در واقع یک ناحیه این جزیره از شمال به شهر بندرعباس وضعیت اموزش وپروش




اشنایی کامل با شهرستان بیرجند

تجارت بیرجند از طریق بندرعباس و نیز جمعیت امیران ناحیه اموزش وپروش




اشنای با معادن مس ایران قسمت دوم

بوده و فاصله آن تا بندرعباس ۴۳۷ ناحیه از سطح دریا به‌طور اموزش وپروش




زبان ها و گویش های ایرانی

گویش ناحیه اران و بردع در قفقاز بوده است و یک قبیله بدوی وضعیت اموزش وپروش




معرفی، تاریخچه و آشنایی با شهر میبد

هم اکنون بیش از یک چهارم کاشی ایران در بندرعباس و راه وضعیت اموزش وپروش




اشنایی با حیوانات-یوزژلنگ

دانستنیها ی تاریخ وجغرافیایی ایران وجهان - اشنایی با حیوانات-یوزژلنگ - اشنایی کامل با




اشنای بامعادن ایران

معدن عبارت است از محل پیدایش طبیعی یک ماده معدنی (فلزی یا غیرفلزی) که مورد اکتشاف و بهره




برچسب :