جغرافیای طبیعی استان کرمان در یک نگاه

موقعيت جغرافيايي استان

استان كرمان در جنوب شرقي ايران و بين 53درجه و26 دقیقه تا 59درجه و 29 دقیقه طول شرقي و 25درجه و55 دقیقه تا 32 درجه عرض شمالي قرار دارد و با 183193 كيلومترمربع وسعت ، 11 درصد از خاك كشورمان را به خود اختصاص داده و دومين استان كشور از نظر وسعت مي باشد . اين استان به شكل مثلث نامنظمي است كه قاعده آن به پهناي حدود 470 كيلومتر در شمال استان قرار گرفته و فاصله شمالي ترين و جنوبي ترين نقاط آن حدود 630 كيلومتر مي باشد . اين استان از شمال به استانهاي يزد و خراسان جنوبی ،‌ از جنوب به استان هرمزگان ، از شرق به استان سيستان و بلوچستان و ازغرب به استان های هرمزگان و فارس محدود مي شود .

شکل1 نقشه موقعيت جغرافيايي استان کرمان

ناهمواريهاي استان کرمان :

بخش اصلی ناهمواريهاي استان حاصل حركات كوهزايي متعدد در دوره هاي مختلف زمين شناسي مي باشند . شكل نهايي ارتفاعات آن نتيجه حركات كوهزايي آلپي است.

فعاليتهاي كوهزايي بصورت چين خوردگيهاي وسيع ، فورانهاي آتشفشاني و فرونشيني سطح زمين در امتداد گسلها، سبب شكل گيري پستي و بلنديهاي متعدد در سطح استان شده است . با گذشت زمان اين ناهمواريها تحت تاثير عوامل فرسايش قرار گرفته اند و به شكل كنوني درآمده اند.

ناهمواريهاي استان را از نظر جغرافيايي و ويژگي هاي خاص منطقه اي مي توان به دو دسته كوهستانهاي مرتفع و سرزمينهاي نسبتا هموار و پست تقسیم بندي نمود .

الف-كوهستانهاي مرتفع :

نگاهي به نقشه نا همواری های استان نشان می دهد بخش وسیعی از كوهستانهاي مرتفع استان بصورت رشته كوههاي عظيم از محدوده شمال و شمال غرب استان شروع شده و با جهت شمال غربي به جنوب شرقي در مركز استان گسترش يافته اند .

با توجه به نقشه شماره ۲اين ارتفاعات از شرق به چاله لوت ، از شمال چاله رفسنجان - انار ، از غرب كفه نمكي سيرجان و از جنوب به چاله جازموريان محدود شده اند .

نقشه شماره۲ توپوگرافی استان کرمان

–كوههاي شمالي استان :

اين ارتفاعات سطح وسيعي از شهرستانهاي زرند، راور و غرب رفسنجان را در بر گرفته و بشدت تحت تاثير گسلها قرار دارند . قله درارسو با ارتفاع 3545 متر مرتفع ترين قله اين محدوده مي باشد . گسل كوهبنان از 8 كيلومتري شهر زرند مي گذرد و كوهبنان بر روي آن واقع شده است اين گسل از گسلهاي بسيار فعال و جوان استان بوده و زلزله هاي متعددي در امتداد آن رخ داده است .يكي ديگر از ويژگي هاي اين ناحيه وجود گنبدهاي نمكي در شهرستان راور

مي باشد كه كوهستانهاي مرتفعي را شكل داده و نقش موثري در شوري آبهاي سطحي و زير زميني اين منطقه دارد .

عکس شماره۱گنبد های نمکی راور

2 –كوههاي شرقي استان :

اين ارتفاعات كه ادامه رشته كوههاي شمالي هستند با جهتي شمال غربي –جنوب شرقي تا بم امتداد دارند و سبب جدايي چاله لوت از چاله كرمان – چترود – زرند شده اند . عامل اساسي در ايجاد اين ارتفاعات برخورد دوصفحه ايران مركزي و صفحه لوت مي باشد و گسل ناي بند در شكل گيري آنها نقش اساسي دارد.

اين منطقه از نواحي بسيار فعال زمين شناسي بوده و تمامي گسلهاي آن فعال مي باشند . دشت لوت در شرق اين ارتفاعات قرار دارد.

ارتفاعات كوهپايه ، بادامو وكوههاي سيرچ ، گلباف و شمال بم در محدوده اين رشته كوه قرا ردارند . بلندترين قله اين رشته در كوه پلوار به نام تنب با ارتفاع 4233 متر است .

3 –كوههاي مركزي استان :

اين ارتفاعات ، وسيع ترين و بلند ترين كوه هاي استان را شكل مي دهند . مهم ترين عامل موثر در شكل گيري اين ارتفاعات فورانهاي آتشفشاني و توده هاي نفوذي مي باشد . مرتفع ترين قلل استان قله هزار با ارتفاع 4465 متر و لاله زار با ارتفاع 4351 متر در اين ارتفاعات قرار دارند . کوهستان جوپار داراي قلل نسبتا مرتفع بوده و در جنوب شهر كرمان گسترش يافته است . بلندترين قله آن سه شاخ بزرگ به ارتفاع 4135 متر مي باشد .

عکس شماره۲ قله هزار مرتفع ترین قله ایران مرکزی

عکس شماره۳ کوههای صعب العبور جوپار (موسوم به آلپ ایران)

4-كوههاي غربي استان

اين كوه ها از شمال شهربابك تا حوالي جنوب بم گسترش يافته اند وتوده هاي نفوذي متنوع و وسيعي در آ ن ها ديده مي شود ، مس سرچشمه ، مس ميدوك شهر بابك ، چهارگنبد سيرجان ،كوه فريزو درجبال بارز از مهمترين توده هاي نفوذي اين نوار كوهستاني هستند . آتشفشان بيدخوان با ارتفاع 3412 متر در مركز اين نوار كوهستاني واقع شده است.ادامه اين رشته كوه سبب شكل گيري مرتفعترين شهراستان وسومين شهربلندايران يعني شهر بافت( ارتفاع متوسط 2250 متر) شده است . قله خَبْر با ارتفاع 3845 متر در جنوب غربي شهر بافت واقع شده است .

در محدوده شهرستان سيرجان كوههاي چهار گنبد با ارتفاع بيش از 3000 متر در اين محدوده واقع شده اند .اين نوار كوهستاني در جنوب به جبال بارز وكوههاي بحرآسمان (بلند ترین قله آن نشانه3886متر) مي پيوندد. رشته كوه جبال بارز در بين جيرفت و بم واقع شده اند و مرتفع ترين قله آن علم شاه3741 متر ارتفاع دارد .

5- كوههاي جنوبی ( بشاگرد):

رشته كوهها ادامه رشته كوه مكران بوده كه با جهتي شرقي – غربي از تنگه هرمز تا بلوچستان ادامه دارد . به دليل غير قابل نفوذ بودن و حاكميت شرايط بياباني بسياري از سطوح آن فاقد پوشش گياهي بوده و چهره اي خشن ، پر شيب با دره هاي تنگ را نمايان مي سازند . اين ارتفاعات توسط گسلها بريده بريده شده اند و بستر اكثريت رودخانه های منطقه در اين گسل ها قرار دارند .

ب-سرزمينهاي نسبتا هموار (دشتها) :

پهنه هاي كم و بيش وسيع ونسبتا هموار استان كه سبب جدايي كوهستانها از يكديگر شده اند را مي توان با توجه به ويژگي هاي جغرافيايي حاكم بر آنها به دو گروه عمده تقسيم نمود .

الف – دشتهاي بياباني :

موقعيت جغرافيايي ، ارتفاع كم و محصور بودن در بين ارتفاعات سبب حاكميت شرايط بياباني بر بسياري از دشتهاي استان شده است . دشت لوت پست ترين دشت داخلي ايران ( با حداقل 56 متر ارتفاع) و دشت ابراهيم آباد سيرجان مرتفع ترين دشت داخلي ايران (ارتفاع 1710 متر) ، چاله جازموريان ، قسمتهاي وسيعي از دشت انار – رفسنجان ، كفه نمكي سيرجان در اين محدوده قرار دارند . اين دشتها عموما از رسوبات بادي به شكل تل ماسه ها و تپه هاي شني پوشيده شده اند و رسوبات تبخيري (گچ و نمك) درآنها ديده مي شود . بزرگترين دشت ريگي ايران با وسعت 37/10763 كيلومترمربع در دشت لوت واقع شده است . ريگ كرمان با وسعت 91/354 كيلومتر مربع و در جنوب شهر كرمان واقع شده است . پوشش گياهي اين نواحي به دليل كمبود بارش ، بالا بودن دما و تبخير ، خاك نامساعد بسيار فقير است . عکس شماره ۴ ریگ لوت

جغرافیای طبیعی استان کرمان در یک نگاه

مطالب مشابه :

نقشه توپوگرافي كرمان 1:2500000

جغرافیای طبیعی استان کرمان در یک نگاه

دانلود نقشه توپوگرافی ایران

دانلود نقشه DEM کل کشور به تفکیک استانها

نقشه توپوگرافی

دانلود رایگان نقشه های توپوگرافی 1/250000 کل ایران

نقشه های توپوگرافی

نمونه سوالات

راهنمای نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی ایران

نکاتی در مورد نقشه،مقیاس و...