روش تدریس قرآن پایه اول( ضمن خدمت خانه قرآن)

بهتراست این درس در ساعات اول یا دوم روز تدریس شود که بچه ها دارای نشاط بیشتری هستند و روزشان را با خواندن قرآن آغاز کنند.

نکتۀ دیگر این که؛ در ابتدای کتاب درسی، 2 بخش پیش بینی شده است، بسیاری از سوالاتی که همکاران ما دارند در ابتدای کتاب پاسخ داده شده و اولیای دانش آموزان هم در مواجهه با این کتاب، تکلیف خود را می دانند.

کتاب آموزش قرآن اول ابتدایی نقش بسیار موثری در یادگیری فارسی بچه ها دارد، لوح ها و روخوانی که بچه ها دارند به تثبیت و تعمیق و تعمیم یادگیری فارسی بچه ها کمک می کند پس والدین باید حتماً این کتاب آموزشی را با بچه ها تمرین کنند.

نکتۀ دیگر این است که خانواده های محترم حتماً پیگیر باشند که معلم فرزندشان آیا از لوحه و نوارهای صوتی استفاده می کند؟، آیا در دوره های ضمن خدمت شرکت کرده و مدیران مدارس هم این را پیگیری کنند تا انشاء الله آن اهدافی که پیش بینی شده است محقق شود.

مهمترین هدفی که در دورۀ ابتدایی دنبال می شود بحث آموزش روخوانی و روانخوانی است. در کلاس اول ابتدایی ما بچه هایمان را برای یادگیری روخوانی و روانخوانی قرآن آماده می کنیم و کلیۀ فعالیت های ما در این مسیر حرکت می کند.

موضوع مربوط این جلسه در رابطه با جشن قرآن است. در جشن قرآن شعر و سوره ها خوانده می شوند.

درس اول: جشن قرآن

در ابتدای این درس بهتر است استاد از یکی از دانش آموزان بخواهد تا سوره ای را که حفظ است را بخواند.

دانش آموز:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ إِلَهِ النَّاسِ مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ

در ادامه استاد خواندن یک شعر راجع به قرآن مثلا شعر بسم الله را از دانش آموز بخواهد.

دانش آموز: به نام خدا بسم الله، مشکل گشا بسم الله، ما بچۀ ایرانیم به نام ما بسم الله.

سپس استاد باید با طرح موضوع به دانش آموزان بگوید که در این جلسه به ذنبال چه هستند و چه درسی را می آموزند.

استاد: در این جلسه می‌خواهیم با یک پیام قرآنی آشنا شویم. پیام قرآنی یعنی آیه‌های قشنگ قرآن.

یکی از آن آیه هایی که همۀ شما آن را می‌دانید، معروفترین و قشنگترین و باعظمت ترین پیام قرآنی است.

استاد: آن آیه چیست؟ همان آیه ای که هر روز که ازخانه بیرون می آیید می خوانید.

دانش آموزان: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

استاد: بچه ها حالا که شما به کلاس اول آمدید باید همۀ این آیات را درست بخوانید. باید کامل بخوانید.

در ادامه باید با دانش آموزان به تکرار آیه پرداخته تا به طور کامل در ذهن دانش آموز تثبیت شود و تلفظ صحیحی از آیه را بیان کند.

استاد: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ دانش آموزان: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

توجه داشته باشید با لهجه عربی خواندن برای ما محور و ملاک نیست. بچه ها هرطور که می خواهند بخوانند فقط درست بخوانند.

استاد در ادامه شعری که در کتاب آمده را می خواند و دانش آموزان بعد از استاد تکرار می‌کنند.

به نام خدا بسم الله ، مشکل گشا بسم الله، همیشه بر لب ما اسم خدا بسم الله، مارا بود نگهدار، در هر کجا بسم الله.

استاد: بچه ها می توانید بگویید که بسم الله را در کجا استفاده می کنیم؟

دانش آموز: موقعی که می خواهیم کاری انجام دهیم، مثلاً نماز خواندن، غذا خوردن.

استاد: راجع به مفاهیم شعر و مفاهیم پیام با دانش آموزان گفتگو می کنیم و برای جلسه آینده می خواهم که دانش آموزان آیۀ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ را برای پدر و مادرهایشان بخوانند و از پدر و مادر بخواهید شعر کتاب را برایتان بخوانند و حفظ کنید و جلسه بعد از حفظ بخوانید.

بسم الله الرحمن الرحیم

نکتۀ اول- همکاران عزیز چند دقیقه اول را به پرسش از درس گذشته بپردازند و دانش آموزان شعر یا سوره ای را که باید حفظ می کردند را بخوانند تا دانش آموزان مقیّد باشند در منزل به تمرین بپردازند.

استاد از یکی از دانش آموزان می خواهد که شعری را که حفظ کرده بخواند.

دانش آموز:

به نام خدا بسم الله مشکل گشا بسم الله

همیشه بر لب ما اسم خدا بسم الله

مارا بود نگهدار در هر کجا بسم الله

استاد : پیام قرآنی ما چه بود؟

دانش آموز: بسم الله الرحمن الرحیم

استاد درس جدید را آغاز می کند.

درس این جلسه، آشنا شدن با سورۀ توحید است.

استاد لوحه را نصب کرده است و با پخش نوار، دانش آموزان تلاوت سوره را گوش می کنند و بعد از آن زیر عبارت خط بری می کند و دانش آموزان ابتدا به صدای تلاوت سوره گوش می کنند و بعد از آن همراه صدای ضبط شده زمزمه می کنند.

در مرحله بعد تلاوت دوباره پخش می شود و دانش آموزان از همان ابتدا همراه صدای ضبط شده می خوانند حتماً همکاران زیر آیات خط بری کنند.

بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

قُلْ هُوَ اللَهُ أَحَدٌ * اللَهُ الصَّمَدُ * لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ * وَ لَمْ يَكُن‌ لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ

نکته دوم: همکاران عزیز سعی کنند کتاب های گویا را در اختیار دانش آموزان قرار دهند تا دانش آموزان در منزل آنها را گوش کنند.

استاد از یکی از دانش آموزان می خواهد که سوره را بخواند.

دانش آموز:

بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

استاد می خواهد که دانش آموزان در منزل این سوره را از کتاب گویا گوش کنند و با پدر و مادرشان تمرین کنند و جلسه آینده این سوره را به طور کامل بخوانند.

بسم الله الرحمن الرحیم

در ابتدا استاد به پرسش از درس گذشته می پردازد. استاد از دانش آموزان خواسته بود که سورۀ توحید را حفظ کنند و از یکی از دانش آموزان می خواهد که آن را بخواند.

دانش آموز: بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ قُلْ هُوَ اللَهُ أَحَدٌ * اللَهُ الصَّمَدُ * لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ * وَ لَمْ يَكُن‌ لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ

نکته: اگر دانش آموزی به خاطر کامل نبودن رشد فیزیکی دستگاه تکلم، کلمه ای را اشتباه تلفظ کرد، این موضوع در کلاس اول ابتدایی طبیعی است و معلم این آیات را از دانش آموزانی که این مشکل را دارند سوال نکند.

نکتۀ دوم: حفظ این آیات در این پایه، حفظ نسبی است یعنی حفظی که دانش آموزان این آیات را به کمک استادشان می خوانند، همین که دانش آموزان علاقه نشان می دهند که آیات را از حفظ بخوانند کفایت می کند و لازم نیست که حفظ کردن آیات به صورت کامل باشد.

استاد از دانش آموزان می خواهد که شعری را که معنی سورۀ توحید است را گوش کنند.

رفتم کنار دریا گفتم بگو خدا کیست

دریا به گوش من گفت مثل خدا کسی نیست

او آفریدگار کوه و درخت و دریاست

دانا و پاک و زیبا بخشنده و تواناست

بابای بچّه ها نیست امّا برای آنها

هم آفریده مادر هم آفریده بابا

استاد از دانش آموزان می خواهد که هر کدام دو خط از این شعر را بخوانند و اسمی برای این شعر انتخاب کنند.

هر کدام از دانش آموزان اسمی می گویند.

دانش آموزان :

دریا ، خدا کیست ؟ ، مادر و پدر

انتخاب اسم برای شعر توسط دانش آموزان باعث می شود که آنها به تفکر و تعقل بپردازند و به مضمون شعر دقّت کنند.

استاد از دانش آموزان می پرسد اولین پیام قرآنی چیست؟

دانش آموزان: بسم الله الرحمن الرحیم

استاد می گوید که دومین پیام قرآنی سَلامٌ عَلَیکُم است.

استاد پیام را می خواند و دانش آموزان تکرار می کنند.

در تصویر صفحه 20 کتاب خورشید می خواهد سلام کند. استاد می‌پرسد که خورشید به چه چیزهایی سلام

می کند. دانش آموز: ابر ، آدم دانش آموز: به همه موجودات زنده

استاد می پرسد که اگر شما خورشید بودید به چه چیزهایی سلام می کردید؟

دانش آموز: به خدا

علاوه بر آموزش مفهوم سلام، مهارت تفکر و تعقل که به آن تدبر در آیات الهی گفته می شود را آموزش

می دهیم. خدایا چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار

بسم الله الرحمن الرحیم

در این جلسه به آموزش درس دوم که راجع به نعمت های خداوند است می پردازیم

استاد از دانش آموزان می خواهد که صفحه 22 کتاب را باز کنند توضیح دهند در این تصویر چه می بینند؟

دانش آموز: این پسر خدا را به خاطر نعمت هایی که به او داده شکر می کند.

خورشید به خاطر کار خوب پسر به او می تابد.

معلم می پرسد که چه نعمت هایی در این تصویر دیده می شود؟

دانش آموز: نور، آسمان زیبا، گیاه، حیوانات زیبا و جالب

استاد می پرسد که چه حیواناتی در این تصویر دیده می شود؟

دانش آموز: پروانه، شاپرک، پرستو، کبوتر

در این قسمت دانش آموزان تصویر خوانی می کنند.

در این جلسه با یک شعر راجع به نعمت های خداوند آشنا می شویم که همکاران می‌توانند این شعر را با زبان خودشان بخوانند و هم می توانند از کتاب گویا استفاده کنند . همکاران می توانند از سایت دفتر تکنولوژی آموزشی وزارت آموزش پرورش این فایل ها را دانلود کنند یا از واحد تکنولوژی ادارات آموزش پرورش منطقه خودشان این سی دی ها را فراهم کنند.

شعر نعمت های خدا را از کتاب گویا گوش می کنیم.

نعمت های خدا

کی به ما چشم داده، گوش داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما عقل داده، هوش داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما مامان داده، بابا داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما یه قلب با صفا داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما غنچه های قشنگ داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما گل های رنگارنگ داده؟ خدا داده، خدا داده

کی به ما روزهای آفتابی داده؟ خدا داده ، خدا داده

کی به ما شب های مهتابی داده؟ خدا داده، خدا داده

استاد می پرسد که چه کسی این نعمت ها را به ما داده و به چه نعمت هایی در این شعر اشاره شده است و به خاطر وجود همچین نعمت هایی باید چه کاری انجام دهیم؟

دانش آموز: خدا این نعمت ها را به ما داده است. مامان و بابا، چشم و گوش، سلامتی، روز و شب ، به خاطر این نعمت ها باید خدارا شکر کنیم و دعا کنیم ، نماز بخوانیم.

استاد از دانش آموزان می خواهد که در جلسۀ آینده این شعر را حفظ کنند و کسانی که این شعر را حفظ کنند امتیاز می گیرند.

بسم الله الرحمن الرحیم

در این درس به آموزش سورۀ مبارکه کوثر می پردازیم.

در ابتدا دانش آموزان باید به لوحه نگاه کنند و خط بری کنند و معلم به صورت کلی خوانی، آیه ها را یکی یکی نشان می دهد.

دانش آموزان گوش می کنند و سه مرحله گوش کنید، زمزمه کنید و بلند بخوانید را انجام می دهند.

با صدای گویندۀ نوار، دانش آموزان آیات خوانده شده را تکرار می کنند.

سورۀ کوثر

بِسمِ اللهِ الرِحمَنِ الرَحیم إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ

فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ

در مرحلۀ بعد دانش آموزان همراه گوینده سوره را می خوانند.

استاد از دانش آموزان می خواهد که سورۀ کوثر را از حفظ بخوانند.

نکته: الزامی نیست که دانش آموزان آیات را با لهجه عربی بخوانند ولی دانش آموزان را تشویق می کنیم مثل نوار بخوانند.

استاد از دانش آموزان می خواهد که برای جلسه بعد کتاب های گویا را گوش کنند و شعر و سوره را حفظ کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

در ابتدا معلم چند سوال از جلسه قبل می پرسد تا اطمینان حاصل کند که دانش آموزان تکالیفشان را انجام داده باشند. معلم از دانش آموز می خواهد که سورۀ کوثر را از حفظ بخواند. دانش آموز: بسم الله الرحمن الرحیم 1-اَنّا اَعطَیناکَ الکَوثَرَ

2-فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانحَر 3-اِنَّ شانِئَکَ هُوَ الاَبتَرُ

معلم از دانش آموز دیگری می خواهد که شعر کوثر را از حفظ بخواند. دانش آموز:

زهرای کوثر آمد خندان و شاد و خوش رو

با دامنی پر از گل با غنچه های خوش بو

روی سرش ستاره یک تاج آسمانی است

بر صورت قشنگش لبخند و مهربانی است

بابای خوب زهرا بوسید صورتش را

او با فرشته ها گفت: شکر خدای دانا

فعالیت: 1- در این فعالیت به پیام قرآنی می پردازیم.

معلم از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را با هم بخوانند.

دانش آموزان: اَلحَمدُ لِلّهِ

معلم پیام را می خواند و دانش آموزان بعد از او تکرار می کنند. اَلحَمدُ لِلّهِ

در گام بعدی معلم از تک تک دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را بخوانند.

معلم از دانش آموزان می پرسد که چه زمانی می گوییم: اَلحَمدُ لِلّهِ

دانش آموز: زمانی که حال ما را می پرسند ما جواب می دهیم اَلحَمدُ لِلّهِ

فعالیت 2- نام این نعمت ها را بگویید و شکل آنها را کامل و سپس رنگ آمیزی کنید.

معلم از دانش آموزان می خواهد که اسم نعمت ها را بگویند.

دانش آموزان : گل ، خورشید ، انار معلم می پرسد که چه کسی این نعمت ها را آفریده است؟ دانش آموزان: خدا معلم راجع به این نعمت ها با دانش آموزان صحبت می کند و از دانش آموزان هم می خواهد که دربارۀ این نعمت ها صحبت کنند. معلم از دانش آموزان می خواهد که برای جلسۀ بعد سورۀ کوثر را در منزل مانند نوار تمرین کنند .

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

نکته: تأکید سواد قرآنی که هدف برنامه درسی ملی و همچنین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است بر این است که چهار مهارت اتفاق بیفتد: 1- مهارت خواندن 2-مهارت فهم اولیه 3-مهارت تفکر، تعقل و تدبر در آیات قرآن 4- انس دائمی دانش آموزان با قرآن کریم است.

هدف سوم هدف تفکر و تعقل در آیات قرآنی است، پیام های قرآنی به همین منظور آمده است که دانش آموزان با مهارت تفکر آشنا شوند.

معلم از دانش آموزان می پرسد که پیام قرآنی جلسه قبل چه بود؟

دانش آموزان: اَلحَمدالله

معلم از دانش آموزان می خواهد که به تصاویر ص 27 کتاب نگاه کنند و ابتدا گروه تشکیل دهند ، فکر کنند و با هم مشورت کرده و داستان این تصاویر را بازگو کنند.

معلم از دانش آموز می خواهد که داستان را بازگو کند.

دانش آموز: کشاورز گندم را می کارد و باران می بارد، گندم ها رشد می کنند، و کشاورز گندم ها را به نانوا می دهد، نانوا نان می پزد و به ما می دهد.

دانش آموز: کشاورز زمین را شخم زده است و بعد دانه ها را می کارد، و باران می بارد وگندم ها رشد می کنند و کشاورز آنها را جمع می کند و به آسیابان می دهد و آنها را آسیاب می کند و بعد به نانوا می دهد و نانوا آنها را می پزد و به انسان ها می فروشد و انسانها آنها را می خورند و خدارا شکر می کنند.

معلم می پرسد که بعد از اینکه نان دست ما رسید چیکار می کنیم؟

دانش آموز: خدارا شکر می کنیم و می گوییم الحمدالله و از کسی که این نان را پخته است تشکر می کنیم.

معلم توضیح می دهد که باید خدارا شکر کنیم و از همه کسانی که زحمت کشیده اند تا نان درست شود تشکر کرده و اسراف نکنیم.

معلم می خواهد که دانش آموزان با هم پیام قرآنی را بخوانند و معنی آنرا بگویند.

دانش آموزان:اَلحَمدُلِلّهِ معنی: الهی شکر

معلمان عزیز به مطالب قبلی برگردند و پیام ها و شعرها را مرور کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

معلم از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی جلسۀ قبل را بخوانند.

دانش آموزان:اَلحَمداللّه به صفحه 28 کتاب رسیدیم ، در این صفحه پیام قرآنی آمده است.

معلم پیام قرآنی را می خواند و دانش آموزان بعد از او تکرار می کنند.

وَاشکُروا نِعمَهَ اللهِ معلم از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را بخوانند.

دانش آموز: وَاشکُروا نِعمَهَ اللهِ

نکته: پیام قرآنی باید به دفعات تکرار شود تا دانش آموزان با آن آشنا شده و مأنوس شوند.

معلم معنی پیام قرآنی را برای دانش آموزان می خواند.

معلم: از خدا که به شما نعمت های زیادی داده است، تشکّر کنید.

معلم از دانش آموزان می پرسد که نعمت چیست؟ دانش آموز: نعمت یعنی چیزهایی که خداوند به ما داده است. معلم می پرسد که الله چیست؟

دانش آموز: خدا معلم می پرسد که نعمه الله چیست؟ دانش آموز: نعمت های خدا

نکته: برای کلمات مشترک فارسی و عربی از ترکیبات ساده ای استفاده شده است، مثل نعمه الله، نعمه، الله.

معلم بایدعلاوه بر اینکه این ترکیبات را با دانش آموزان کار می کند، معنای آنها را هم بگوید تا کم کم زمینه های یادگیری قرآن فراهم شود.

معلم از دانش آموزان می خواهد که به تصویر صفحه 28 نگاه کنند و داستان این تصویر را بازگو کنند. دانش آموز: این دختر و پسر خوشحال هستند و خدارا شکر می کنند که باران می بارد.

معلم از دانش آموزان می خواهد که دربارۀ این تصویر صحبت کنند و بگویند که در این تصویر چه چیزهایی را می بینند.

دانش آموز: جوجه ، ماهی، ملخ، سنجاقک

معلم می پرسد که اگر باران نبارد چه اتفاقی می افتد.

دانش آموز: خشکسالی می شود، درخت ها و گیاهان خشک می شوند و ما بی آب می شویم.

دراینجا معلم دانش آموزان را با مهارت تفکر و تعقل آشنا می کنند. باید دانش آموزان را وادار به حرف زدن کند تا گنجیۀ لغات آنها افزایش پیدا کند، مهارت بیانی پیدا کنند و تفکرشان رشد کرده و به مهارت تدبر در آیات الهی که یکی از انتظارات قرآن است برسند.

معلم از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را در منزل بخوانند و با پدرو مادرشان گفتگو کنند و صحبت کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

درس سوم

در درس سوم راجع به واحد کار خانه ی ما، موضوع خانه ی ما و مسائلی که در خانه اتفاق می افتد می پردازیم.

نکته: چون در کلاس اول ابتدایی درس دینی وجود ندارد در درس قرآن به فعالیت های مربوط به حوزه آموزش دینی توجه و پرداخته می شود.

معلم از دانش آموزان می خواهد که به تصویر صفحه 30 نگاه کنند و در گروه هایشان با هم صحبت کنند ، گفتگو کنند و بعد بگویند که در تصویر چه چیزهایی می بینند.

دانش آموز: پسر با مادرش قرآن تمرین می کند.

دانش آموز: مادربزرگ بافتنی می بافد، دختر به گل ها آب می دهد.

دانش آموز: پدر نان خریده . معلم می پرسد که این تصاویر بیانگر چه چیزهایی هستند؟ دانش آموز: باید به خانواده کمک کنیم.

معلم بچه ها را وادار می کند که صحبت کنند و نظرات خود را بگویند.

معلم از دانش آموزان می خواهد که در خانه با پدر و مادرهایشان قرآن را تمرین کنند.

نکته: هدف اصلی برنامه درسی قرآن انس دائمی و روزانه دانش آموزان و شهروندان با قرآن کریم است.

معلم تصویر صفحه 31 را به دانش آموزان نشان می دهد و از آنهامی خواهد که بگویند چه چیزی در این تصویر می بینند و دربارۀ این تصویر صحبت کنند.

معلم شعر صفحه 31 را برای دانش آموزان می خواند و می خواهد که آنها هم این شعر را تکرار کنند.

خانه ی ما

یک خانه داریم مانند گلدان

گل های خانه بابا و مامان

من دوست دارم پروانه باشم

فرزند خوب این خانه باشم

معلم از دانش آموزان می خواهد که برای جلسه آینده این شعر را از کتاب گویا کوش کنند، آنرا حفظ کنند و سورۀ عصر را پیش مطالعه و پیش خوانی کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

معلم از دانش آموزان می خواهد که به تصویر صفحه 30 نگاه کنند و بگویند در این تصویر چه چیزهایی می بینند.

دانش آموز: پدر نان خریده است، مادربزرگ بافتنی می باید، پدربزرگ همراه با نوه اش به گل ها آب می دهد.

دانش آموز: مادر و پسر با هم قرآن می خوانند.

معلم از دانش آموزان می پرسد که این تصویر چه چیزی را به ما می فهماند.

دانش آموز: اگر کارها را دسته جمعی انجام دهیم کارها بهتر و زودتر انجام می شوند.

معلم توضیح می دهد که این تصویر نشان دهندۀ یک خانواده است که پدربزرگ و مادربزرگ هم جزء آن هستند.

معلم نوار شعر صفحه 31 را پخش می کند و دانش آموزان گوش می دهند.

خانه ی ما

یک خانه داریم مانند گلدان

گل های خانه بابا و مامان

من دوست دارم پروانه باشم

فرزند خوب این خانه باشم.

معلم از دانش آموزان می پرسد که در این شعر، خانواده به چه چیزهایی تشبیه شده اند؟ دانش آموز: گلدان

معلم همراه با دانش آموزان شعر را می خواند.

نکته: هدف از این شعرها توجه دادن دانش آموزان به موضوع درس است و همچنین ایجاد انگیزه و شادی برای دانش آموزان است تا آماده شوند برای پیام های قرآنی که در درس ها آمده است.

معلم از دانش آموزان می پرسد که چه نکاتی در این شعر است؟

دانش آموز: مامان ، بابا، پروانه ها ، گل ها، بچه ها ، نقاشی

نکته: ارزش یابی در پایۀ اول و همچنین اوایل پایۀ دوم به صورت جمع خوانی دانش آموزان است. حفظ آیات ، پیام ها و شعر ها در حد حفظ نسبی کفایت می کند نیازی نیست که دانش آموزان انفرادی بخوانند و شعرها را کامل حفظ کنند . یعنی دانش آموزان بتوانند به کمک معلم یک پیام قرآنی، سوره و یا شعر را بخوانند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

در ابتدا معلم لوحه را نصب می کند و خط بری می کند و دانش آموزان با شنیدن صدا و رعایت سه مرحله، آیات راهمراه با صدای پخش شده زمزمه می کنند.

سوره ی عصر بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

نکته: بعد از اینکه دانش آموزان سه بار تکرار سوره را شنیدند، بلافاصله دانش آموزان باید یکبار هم سوره را بشنوند تا اتصال آیات و ارتباط آیات را متوجه شوند. نکته مهم در اینجا اینست که چون دانش آموزان قادر به خواندن نیستند اشارۀ دست معلم ، تصویر خوانی و کلی خوانی است.

معلم زیر آیات خط بری می کند و به حروف و حرکات کاری ندارد بنابراین دانش آموزان به تصویر نگاه می کنند نه به حروف و حرکات آن.

نکته: معلم ها اشارۀ ثابت و اشارۀ متحرک را انجام ندهند. دانش آموزان چون آخر آیات را نمی توانند بخوانند و درست نمی شنوند کلمات را کامل و درست نمی گویند و معلم باید کلمات را بصورت کامل بخواند و تذکر دهد تا دانش آموزان به صورت صحیح یاد بگیرند.

بار دیگر سوره پخش می شود و دانش آموزان همراه صدای پخش شده سوره را می خوانند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

معلم از دانش آموزان می خواهد که سوره را به صورت انفرادی بخوانند.

دانش آموز : بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

نکته: در صورتی که دانش آموزان در زمان خواندن سوره با اشکال مواجه شدند ، معلم باید اشکالات آنها را رفع کرده و اصلاح کند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

درس سوم

نکته: در کتاب قرآن کلاس اول هفت سوره و هفت شعر وجود دارد، شعرها برداشت هایی هستند ترجمه گونه از آیات که توسط شاعر به شعر تبدیل شده و معلم محترم به وسیله شعرها دانش آموزان را با مضامین سوره آشنا می کنند.

استاد از دانش آموزی می خواهد که سوره ی عصر را بخواند.

دانش آموز: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

نکته: در حفظ سوره ها قائل به حفظ نسبی سوره ها هستیم، حفظ نسبی حفظی است که به کمک معلم اتفاق می افتد یعنی معلم به دانش آموزان کمک می کند و لذا نباید در حفظ قرآن به دانش آموزان سختگیری کنند.

استاد: در درس خانه ی ما راجع به چه چیزهایی صحبت کردیم؟ دانش آموز: خانواده

استاد پیام قرآنی را می خواند و دانش آموزان بعد از او تکرار می کنند.

وَ بالوالِدَینِ اِحسانًا استاد: معنی والدین چیست؟ دانش آموز: پدر و مادر

استاد: وَ بالوالِدَینِ اِحسانًا یعنی اینکه به پدر و مادر خود نیکی کنید.

استاد: به پدر و مادر خود نیکی کنید یعنی چه؟

دانش آموز: به حرف پدر و مادر گوش کنیم، به پدر و مادر سلام کنیم.

استاد: درمورد تصویر زیر پیام قرآنی گفتگو کنید.

دانش آموز: دختر و پسر برای مادرشان گل آوردند. بچه ها به پدر و مادرشان کمک میکنند، خوبی می کنند. پدر به گل ها آب میده و دخترشم براش نوشیدنی آورده.

دانش آموز: پسر نان خریده تا صبحانه بخورند.

استاد از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را دسته جمعی بخوانند.

دانش آموزان: وَ بالوالِدَینِ اِحسانًا ، به پدر و مادر خود نیکی کنید.

نکته: جایگاه پیام های قرآنی در درس قرآن برای ایجاد مهارت تفکر و تعقل است. دانش آموزان باید فکر کنند و تفکّر و تعقّل و تدبّر را یاد بگیرند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

استاد از دانش آموزان می خواهد که پیام قرآنی را از حفظ بخوانند.

دانش آموزان: وَ بِالوالِدَینِ اِحسانًا ، به پدر و مادر خود نیکی کنید.

استاد: والدین چیست ؟

دانش آموزان : پدر و مادر

استاد: احسان چیست؟

دانش آموزان: نیکی، خوبی

استاد از دانش آموزان می خواهد که به تصویر صفحه 35 کتاب نگاه کنند و داستانی را برای تصویر طراحی کنند.

دانش آموز: پدربزرگ و مادربزرگ مهمانی آمده اند ، دختر و پسر به مادرشان کمک می کنند و وسیله ها را در سفره می چینند.

نکته: همکاران عزیز حتماً مقدمه ی کتاب را بخوانند تا بدانند تکلیفشان با داستان ها چیست، راهنمای معلم که به تعداد معلمان سراسر کشور چاپ شده است را مورد مطالعه قرار دهید، هدف داستان ها را مطالعه کنید تا دانش آموزان را به اهداف مورد نظر برسانیم.

دانش آموز: پدر بزرگ به خانه شان آمده اند، پدربزرگ کادو را به پسر و دختر می دهد ، بچه ها می پرسند که این کادو برای چیست ، پدر بزرگ جواب میده که برای اینکه شما سوره های قرآن را یاد گرفته اید.

دانش آموز: پدر بزرگ به خانه شان اومده، کادویی دست پدربزرگه که بچه ها با هم فکر می کنند که برای چی این کادو رو آورده، پدر بزرگ بچه ها رو صدا میکنه و میگه این کادو برای اینه که شما سوره های قرآن رو از حفظ بودید، بچه ها کادو را باز می کنند و می بینند که دفتر و خط کشه .

نکته: خوب است که والدین محترم، پدر بزرگ ، مادربزرگ، عمو، دایی، خاله ، عمه بچه ها را به خاطر یادگیری قرآن مورد تشویق قرار دهند، به آنها جایزه بدهند.

در این داستان ها به نکات تربیت دینی توجه شده است، مثل احترام به پدربزرگ، مادربزرگ، پدر و مادر، این تصاویر این پیام ها را با خودشان دارند.

نکته ی دیگر این است که دانش آموزان با راهنمایی و کمک معلم این تصاویر را به صورت داستان می گویند، تا دانش آموزان مهارت بیان تصویر و تفسیر آن را فرا بگیرند.

استاد از دانش آموزان می خواهد که داستان ها را در منزل برای پدر و مادرشان تعریف کنند و نظرات پدر و مادرشان را بپرسند و در جلسۀ بعد در مورد داستان ها با هم گفتگو کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

درس چهارم – قرآن بخوانیم

استاد: در تصویر صفحه 38 چه چیزی می بینید؟

دانش آموز: معلم به دانش آموزان درس قرآن می دهد، جلوی دانش آموزان هم یک کتاب قرآن است و معلم هم یک کتاب و یک نوار قرآن دارد.

استاد: بچه ها شما چقدر قرآن را دوست دارید؟

دانش آموز: اندازه ی ستاره ها

استاد : بچه ها ما در قرآن چه چیزهایی یاد می گیریم؟

دانش آموز: راستگو باشیم، با دیگران مهربان باشیم ، به پدر و مادر احترام بگذاریم.

استاد: چه چیزهایی در قرآن آمده ؟

دانش آموز: حرف های خدا ، پیام های قرآنی ، کلام خدا آمده.

استاد: با مطالبی که در قرآن آمده باید چه کار کرد؟

دانش آموز: باید بخوانیم ، عمل کنیم .

استاد: باید بتوانیم آیات قرآنی را درست و صحیح خوانده و در روان خوانی نیز آیات را زیبا بخوانیم .

استاد : شعر آرزوی من را می خوانیم .

من آرزو دارم که روزی مثل پدر قرآن بخوانم

استاد از دانش آموزان می خواهد که شعر را در منزل از روی کتاب گویا بخوانند و با پدر و مادرهایشان تمرین کنند تا در جلسه ی بعد در کلاس بخوانند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

استاد از دانش آموزان می خواهد که شعر آرزوی من را بخوانند .

دانش آموز: من آرزو دارم که روزی مثل پدر قرآن بخوانم

در گوشه ای بنشینم آرام از قصّه های آن بخوانم

دانش آموز: من خوب می دانم که قرآن از هدیه های آسمان است

هر حرف زیبایی که دارد حرف خدای مهربان است

دانش آموز: قرآن برایم مثل باغی است باغی پر از گل های خوشبو

باید همیشه دوست باشم مانند یک پروانه با او

استاد اولین لوحه ی روخوانی را نصب می کند و از دانش آموزان می خواهد که کتاب هایشان را ببندند و به لوحه نگاه کنند و دانش آموزان با اشاره ی ثابت و متحرک استاد لغات را می خوانند.

دانش آموزان: بَ با بو تَ تا تو دَ دا دو رَ را رو سَ سا سو دانش آموز: اَ با ، دَ نا ، سا رَ

دانش آموز: اَ مَ رَ ، اَ را دَ ، اَ با نا

دانش آموز: سَ نا ، تا بَ ، اَ را دا

به همین ترتیب دوباره کلمات خوانده می شوند و تمرین می شوند.

استاد لوحه ی 6 را با اشاره به دانش آموزان نشان می دهد و دانش آموزان می خوانند.

دانش آموزان: اﯿ ﺒﯿ ﺗﯿ دﯿ رﯿ زﯿ ﺴﯿ ﻤﯿ ﻨﻤ

دانش آموزان: ای بی تی دی ری زی سی می نی

استاد لوحه ی شماره 7 را با اشاره به دانش آموزان نشان می دهد و آنها با هم به صورت بخش بخش می خوانند.

دانش آموزان: آ دَ مَ ، آ مَ نَ ، اَ نا بَ

دانش آموز: نو رَ دانش آموز: اَ بی

نکته: خوب است که استاد معنی بعضی از کلمات را از دانش آموزان بپرسند.

معلم های کلاس اول در روخوانی قرآن عجله نکنند و تا دانش آموزان تمرین زیاد داشته باشند.

دانش آموزان: دو نَ ، بَ نو نَ ، تَ تو با

نکته: معلم ها نباید به دانش آموزان اجازه دهند تا تند بخوانند و نباید یک کلمه را در ذهنشان جمع کنند . با دیدن هر بخش همان بخش را بخوانند.

نکته: دو سه بار باید لوحه با دانش آموزان تمرین شود/ همه ی دانش آموزان می خوانند/ به مشارکت دانش آموزان به صورت دسته جمعی توجه جدی می شود/ و تکلیف داده می شود تا در خانه با پدر و مادرهایشان تمرین کنند و لوح های قرآنی کمک شایانی به فارسی اول ابتدایی می کند و همینطور برعکس.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

تدریس سوره ی ناس

تلاوت سوره توسط نوار پخش می شود و در ابتدا دانش آموزان گوش می دهند و بعد همراه صدا زمزمه

می کنند و در گام بعدی با صدای بلند با نوار می خوانند و در آخر همه ی سوره همراه نوار توسط

دانش آموزان خوانده می شود.

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ إِلهِ النَّاسِ مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ

استاد از دانش آموزان می خواهد که به صورت داوطلب سوره را مثل نوار بخوانند.

دانش آموز: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ إِلهِ النَّاسِ

دانش آموز: مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ

اگر دانش آموزان در این قسمت همدیگر را تشویق کنند و دست بزنند اشکالی ندارد، معلم باید کاری کند

که دانش آموزان علاقمند شوند به قرآن .

نکته: اشاره های ثابت و متحرک مربوط به روخوانی قرآن است و در آن لوحه هایی است که دانش آموزان

می خوانند ، سوره ها فقط کلی خوانی می شوند دست معلم به صورت کلی حرکت می کند و دانش آموزان

با شنیدن صدای نوار با آن می خوانند.

استاد از دانش آموزان می خواهد که سوره را در منزل برای پدر و مادرهایشان بخوانند و تمرین کنند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

در کلاس اول ابتدایی سه نماد داریم ، "علامت سکون"، "علامت تشدید" و "واو ناخوانا"

در کلاس اول ابتدایی دانش آموزان با ساکن آشنا می شوند. مثل آب ( ب ساکن است) .

استاد لوحه را نصب می کند و دانش آموزان با اشاره ی معلم می خوانند.

معلم از حرکت به علامت سکون اشاره می کند.

اَﺑ اَﺘ اَد اَر اَز اَﺴ اَﺷ اَﻓ اَﮑ اَﻤ

استاد از دانش آموزان می خواهد که لوحه ی 14 را از روی کتاب به صورت

انفرادی بخوانند. دانش آموز: اَمری اَشکُرَ اَکفُرَ

دانش آموز: کَشَفَ کاشِفَ مُسرِفینَ

استاد از دانش آموزان می پرسد که معنی کدام کلمه را می دانند؟

دانش آموز: اَشکُر یعنی شکر

استاد از دانش آموزان می خواهد که این عبارات را در منزل تمرین کنند و بخش

بخش بخوانند.

در ابتدا تلاوت سوره توسط نوار پخش می شود و دانش آموزان همراه با صدا زمزمه می

کنند و بعد با صدای بلند می خوانند و بعد بطور انفردی می خوانند.

استاد: بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

دانش آموزان: بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ استاد: اَلحَمدُلِلهِ رَبِّ العالَمینَ

دانش آموزان: اَلحَمدُلِلهِ رَبِّ العالَمینَ استاد: اَلرَّحمنِ الرَّحیمِ

دانش آموزان: اَلرَّحمنِ الرَّحیمِ استاد: مالِکِ یَومِ الدّینِ

دانش آموزان: مالِکِ یَومِ الدّینِ

به همین ترتیب تلاوت آیات پخش می شود و دانش آموزان گوش می کنند، زمزمه می کنند و بلند می خوانند

و در مرحله ی بعد معلم بدون تکرار می خواند و دانش آموزان با آن می خوانند تا ارتباط بین آیات را

کشف کنند.

در جلسه ی بعد کلی خوانی و تصویر خوانی آموزش داده می شود.

بِسم الله الرحمن الرحیم

درس ششم – مدرسه ی ما

در ابتدا دانش آموزان راجع به تصویر با هم بحث می کنند و نظرات خود را بازگو می کنند.

در این درس دانش آموزان با الف ناخوانا آشنا می شوند. و استاد با نشان دادن کلمه روی لوحه از دانش آموزان می خواهد که کلمه را بخوانند.

دانش آموزان: خواهر حرف "واو" خوانده نشد.

دانش آموزان: خواندن حرف "واو" خوانده نشد.

استاد: حروفی که خوانده نمی شوند با رنگ آبی نوشته شده است و آن حرف خوانده نمی شود.

دانش آموزان با اشاره ی معلم کلمات رامی خوانند.

دانش آموزان: قاموا الف حذف شد چون رنگ آن آبی است.

دانش آموزان: اُ مِروا الف حذف شد چون رنگ آن آبی است.

دانش آموزان در این قسمت باید به صورت بخش بخش بخوانند.

دانش آموزان: اَسلِموا الف آن خوانده نمی شود چون به رنگ آبی است.

دانش آموزان با اشاره ی معلم عبارات را می خوانند.

دانش آموز: 1- وَ لا تُسرِفوا

دانش آموز: 2- قالوا لا تَخَف

دانش آموز: 3- قُل هاتوا بُرهانَکُم

دانش آموز: 4- وَ لا تَلمِزوا اَنفُسَکُم

معلمان گرامی در خواندن صحیح کلمات توسط دانش آموزان عجله نکنند و بگذارند دانش آموزان خودشان از این مرحله بگذرند.

دانش آموزان هر روز باید در منزل عبارات قرآنی را بخوانند و تمرین کنند.

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

نکته: محور کار، انس دائمی با قرآن است. اگر انس دائمی با قرآن نباشد بهترین روش ها برای آموزش قرآن جواب نخواهد داد.

داستان هایی با موضوع انس با قرآن در صفحات 47 و 66 و 67 آورده شده است . خوب است که معلم گرامی داستان ها را برای دانش آموزان تعریف کنند تا دانش آموزان بدانند و قدر اهل بیت را بدانند.

علامت تشدید

دانش آموزان با اشاره ی معلم کلمات را از روی لوحه می خوانند.

دانش آموزان: اَوّل نَقّاشی

تشدید باید محکم خوانده شود.

یکی از مشکلاتی که دانش آموزان در کلاس اول ابتدایی دارند این است که کلمات را شل می خوانند .

دانش آموزان: اَمّا کُلَّ اِنّا رَبِّ

دانش آموزان کلمات را بطور داوطلبانه می خوانند.

دانش آموز: تَمَّت

دانش آموز: جَنّاتُ

دانش آموز: فَبَشِّر

استاد: معنی کدام کلمات را می دانید؟

دانش آموز: جَنّات یعنی بهشت ها اَمّا یعنی اما

نکته: خوب است که گاهی اوقات معلم معنی بعضی از کلمات را از دانش آموزان سوال کند.

معلمان باید تا جایی که می توانند در بخش خوانی مکث کنند تا دانش آموزان بطور طبیعی وارد مرحله شمرده خوانی شوند. همکاران، وقت زیادی را در آموزش از روی لوحه نمانند تا دانش آموزان خسته و زده نشوند.

دو نکته مهم این است که اول معلمان سعی کنند دو سوم کلاس به روخوانی قرآن پرداخته شود، دانش آموزان از روی آیات بخوانند، معلم روی پیام قرآنی بیش از 10 دقیقه فرصت نگذارد و نیم ساعت را روی روخوانی قرآن اختصاص دهد. و نکته دوم این است که دغدغه ما انس دائمی دانش آموزان با قرآن است و معلم باید آنها را تشویق کند تا دانش آموزان هر روز در خانه قرآن بخوانند.

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

در اینجا حفظ دو سوره از قرآن بصورت اجمالی به دلخواه آورده شده است.

استاد: بچه ها کدام یکی از شما دو سوره از قرآن را حفظ هستید؟

همه ی دانش آموزان دستشان را بلند کردند.

دانش آموز: سوره نصر، عصر ، توحید

دانش آموز: سوره نصر ، بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ إذَا جَاءَ نَصرُ اللهِ وَالفَتحُ وَرَأیتَ النَّاسُ یَدخُلُونَ فِی دِینِ اللهِ اَفوَاجًا فَسَبّیح بِحَمدِ رَبِّکَ وَاستَغفِرهُ إنَّهُ کانَ تَوَّابًا

دانش آموز: سوره قل هو الله ، بسم الله الرحمن الرحیم، قل هو الله احد، الله الصمد ، لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفواً احد

نکته: هفت سوره در کتاب قرآن کلاس اول داریم، تلاش این است که دانش آموزان به یادگیری قرآن علاقمند شوند ، لذا در آموزش قرآن حفظ مسلط و کامل لازم نیست ، حفظ نصف سوره و ساده خواندن، یعنی حفظ نسبی کفایت می کند.

نکات: کلاس اول ابتدایی مرحله ی آمادگی دانش آموزان است برای یادگیری قرآن، توصیه می شود خانواده های محترم سوره ها را در منزل با دانش آموزان کار کنند، می توانند از نوارهای تلاوت ، ترتیل استفاده کنند. دانش آموزان حداقل 10 سوره را حفظ کنند و فرصت بگذارند دانش آموزان خودشان خط به خط آیات را بخوانند . استاد: در انتهای کتاب درسی چه قسمتی است؟ دانش آموز: قرآن در تابستان

معلم بخش "قرآن در تابستان" را با دانش آموزان تمرین می کند تا آنها بتوانند ، بخوانند و با آیات و عبارات جدید آشنا شوند تا رغبت بیشتری برای یادگیری قرآن داشته باشند.

استاد: بچه ها به چه دلیلی باید در تابستان قرآن بخوانید؟

دانش آموزان: برای اینکه یادآوری شود .

روش تدریس قرآن پایه اول( ضمن خدمت خانه قرآن)

مطالب مشابه :

شعر درباره مادر - -fereydoun moshiri-madar -sher-irani

مادر

نوشته های زیبا راجع به پدر ومادر

اشعار راجع به مرگ

متن های زیبا در مورد پدر و مادر

اظهارات پدر داماد احمدی نژاد راجع به محسن رضایی

مادر كلمه است كه هر انسان آگاه به آن آشنايي كامل دارد.

روش تدریس قرآن پایه اول( ضمن خدمت خانه قرآن)

انتخاب هایی از شعرهای فردوسی و نظر فردوسی درباره مذهب

شعر درمورد جنگ