راهنمای آموزش املا-بخش سوم:نقد و بررسی انواع متن املا
با سلام و عرض تسلیت ایام شهادت حضرت امام حسین (ع)و یاران وفادارشان وگرامی داشت رشادت ها و جانبازی های ایشان.بخش سوم آموزش املا تقدیم می گردد.
در بررسي دفترهاي املاي دانش‌آموزان پايه‌هاي مختلف ابتدايي، نمونه ها و موارد مختلفی مشاهده شده که برخی از آن ها عبارتند از:
1- متن درس بدون تغيير.
2- تعدادي واژه‌ي مشكل و داراي ارزش املايي.
3- خلاصه‌ي يك درس با دخل و تصرف در متن.
4- املاي كامل كردني كه دانش‌آموزان خودشان بايد كلمات نوشته نشده را بنويسند.
5- متن معلّم ساخته يا تلفيقي.
6- متن داراي چند غلط املايي.
اكنون به نقد و بررسي آن ها مي‌پردازم. توضیح این نکته راضروری می دانم که نقد و بررسي برخي متن‌هاي املايي رايج در دبستان‌ها به منظور توجّه به اهداف، فايده‌ها و اشكالات متن‌هاي املايي گوناگون است كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
در اين نوع املا، معلّم همه يا قسمتي از يك متن درس را كه معمولاً درس جديد است، به دانش‌آموزان ديكته مي‌كند و در جمله‌ها، كلمه‌ها يا عبارات درس تغييري ايجاد نمي‌شود.
بسياري از معلّمان از اين نوع املا بهره مي‌گيرند و معتقدند فايده‌هاي زير را در بر دارد.
الف) متن براي دانش‌آموزان آشنا است. بنابراين وقت كمتري نياز دارد و دانش‌آموزان اضطراب ندارند.
ب) عملكرد دانش‌آموزان در سطح بالا است. چون قبلاً آن را تمرين و تكرار كرده‌اند و گاه از درس رونويسي انجام شده است.
پ) درس يك بار ديگر براي دانش‌آموزان مرور مي‌شود و آن‌ها به نكات اصلي و مهم توجّه مي‌كنند.
ت) در هنگام ارزشيابي و پيدا كردن اشكالات، دانش‌آموزان با مراجعه به متن مي‌توانند به راحتي با مقايسه‌ي كلمه‌ي نوشته شده با كلمه‌ي كتاب به اشتباه خويش پي ببرند و آن را اصلاح كنند.
الف) چون با متن کاملاً آشنا هستند و تمرین و تکرار كرده‌اند، دقّت و توجّه كمتري از خودشان مي‌دهند و بعضی پیش از بيان معلّم، خود به نوشتن املا مي‌پردازند و به مفهوم جمله‌ها و پيام‌هاي آن نيز كم تر توجّه مي‌كنند.
ب) متن تنوع ندارد و موقعيت جديدي براي كاربرد آموخته‌ها ايجاد نمي‌كند.
2- تهيه‌ي خلاصه‌ي درس با دخل و تصرف در متن اصلي.
در اين نوع املا، معلّم به دليل زياد بودن متن، خلاصه‌اي از درس تهيه مي‌كند و سپس آن را در كلاس مي‌خواند تا دانش‌آموزان بنويسند.
الف) آموزش خلاصه‌گويي و خلاصه‌نويسي به دانش‌آموزان به طور غيرمستقيم.
ب) پرهيز از كلمه‌ها و جمله‌هاي تكراري و انجام ارزشيابي جامع‌تر از درس.
پ) تأكيد بيشتر بر نكات مهم درس (پيام‌هاي محتوا) و مرور مجدد آن‌ها.
الف) چنان‌چه خلاصه كردن درس با دقّت و قبل از خواندن متن صورت نگيرد، ممكن است محتواي جديد (خلاصه) داراي انسجام معنايي، متني و دستوري لازم نباشد.
ب) به دليل توجّه بيشتر معلّم به نكات مهم و كلمههاي داراي ارزش املايي (دشوار و جديد) ممكن است عملكرد دانش‌آموزان نسبت به املاهاي قبلي كاهش يابد.
در اين نوع املا، معلّم ابتدا متني را كه شامل قسمت‌هايي از درس جديد يا درس‌هاي گذشته است تهيه مي‌كندو سپس 20 تا 40 كلمه را كه داراي ارزش املايي هستند، در آن مشخّص مي‌كند. در مرحله‌ي بعد متن تايپ يا بازنويسي مي‌شود به طوري كه كلمههاي انتخابی در آن نوشته نشده باشند. در مرحله‌ي سوم اين متن را تكثير مي‌كند و در اختيار دانش‌آموزان قرار مي‌دهد. آن‌گاه متن كامل و اصلي را قرائت مي‌كند و از دانش‌آموزان مي‌خواهد كلماتي را كه مي‌شنوند، اما در متن نوشته نشده است، در جاهاي خالي بنويسند.
الف) ارزشيابي جامع‌تر از درس‌ها و كلمه‌ها.
ب) يادآوري و تكرار واژگان آموخته شده. به ويژه كلمههاي داراي ارزش املايي.
پ) تقويت جمله‌نويسي و انشا: چون كلمه‌ها را در قالب جمله و متن تهيه شده مي‌نويسند.
ت) صرفه‌جويي در وقت و راحتي تصحيح املاها.
ث) مناسب بودن براي كلاس‌‌هاي پرجمعيت.
الف) عدم وجود امكان تايپ و تكثير املا در همه جا و هزينه‌بَر بودن آن، به ويژه در مدارس فاقد امكانات.
ب) ننوشتن تمام اجزاي جمله از سوي دانش‌آموزان.
پ) عدم امكان ارزشيابي از چگونگي كاربرد علايم نگارشي و نقطه‌گذاري در متن به وسيله‌ي دانش‌آموزان.(البته این اشکال رامی توان با قراردادن دایره های کوچک به جای نشانه هابرطرف کردتادانش آموزان هنگام نوشتن املا،نشانه ها را به طورمناسب در دایره ها قراردهند.)
توجّه: مشاهده شده است برخي معلّمان، متن املاي كامل كردني را در اختيار دانش‌آموزان قرار مي‌دهند و از آنان مي‌خواهند آن را به دلخواه و با تكيه بر حافظه‌ي خويش كامل كنند و خودشان متن كامل را نمي‌خوانند.
اين‌گونه رفتار و انتظار مربوط به درس جمله‌نويسي و انشا است، چرا كه ممكن است برخي جمله‌ها با كلمههاي متفاوت و يا مترادف به طور صحيح كامل گردند؛ در نتيجه ارزشيابي املا يكسان از دانش‌آموزان انجام نمي‌گيرد.
ضمن اين كه هدف مهم و اصلي املا، قرائت كلمه‌ها و تبديل رمزهاي گفتاري به رمزهاي نوشتاري (پيام شفاهي به پيام كتبي) است.
در اين نوع املا، معلّم با استفاده از كلمههاي خوانده شده‌ي درس يا درس‌هاي قبل، متن جديدي با رعايت ويژگي‌هاي متون املا تهيّه مي‌كند و سپس مي‌خواند تا دانش‌آموزان بنويسند.
الف) افزايش خلاقيّت و تفكّر و دقّت در معلّم.
ب) تنوع‌بخشي به متن‌هاي املا.
پ) ارزشيابي واقعي از يادگيري و آموخته‌هاي دانش‌آموزان و پرهيز ار يادگيري طوطي‌وار آنان.
ت) افزايش رغبت در دانش‌آموزان به لحاظ شنيدن متن‌هاي جديد به ويژه اگر داستاني باشد.
ث) تعميم يادگيري‌هاي كلاسي به درس‌هاي غيرفارسي و توجّه به املاي كلمه‌ها در همه‌ي دروس.
الف) به علّت تازگي و داستاني بودن متن ممكن است دانش‌آموزان بيش تر به محتواي متن توجّه كنند و دقّت كمتري در نوشتن كلمه‌ها و جمله‌ها داشته باشند، در نتيجه دچار اشتباه‌نويسي شوند.
ب) كاهش اعتماد به نفس در برخي دانش‌آموزان به لحاظ عملكرد پايين‌تر در اين نوع املا در مقايسه با ديكته‌هاي رايج.
پ) منسجم نبودن ساختار معنايي و دستوري برخي متن‌ها به دليل عدم تسلط و مهارت كافي معلّمان در تهيّه‌ي متن‌هاي جديد.
ت) وقت‌گير بودن تهيه و تنظيم اين‌گونه متن‌ها.
5-متن آماده شده داراي چند غلط املايي
در اين نوع املا، معلّم نوشته‌اي را به دانش‌آموزان مي‌دهد كه معمولاً داراي 20 غلط املايي است و آنان بايد اين كلمه‌ها را پيدا كنند و پس از تشخيص اشتباه بودن آن‌ها، صورت درست املايي آن واژه‌ها را بنويسند. براساس بند 36 ضابطه‌ي تصحيح املا در دوره‌ي ابتدايي مصوب سال 1363 اين نوع املا در دوره‌ي ابتدايي توصيه نمي‌شود. با اين وجود فايده‌ها و اشكالات زير بر اين نوع املا وارد است.
الف) افزايش دقّت و توجّه دانش‌آموزان و تقويت تشخيص و تميز ديداري.
ب) صرفه‌جويي در وقت كلاس، به دليل خوانده نشدن متن و سرعت در تصحيح املا.
پ) توجّه بيش تر به معناي جمله‌ها و شكل واژه‌ها به ويژه در كلمههاي متشابه.
الف) قرائت نشدن متن املا وضعف برخی دانش‌آموزان در خواندن آن.
ب) تقويت نشدن حافظه ي شنيداري.
پ) تشخيص نادرست دانش‌آموزان به ويژه اگر كلمه‌ي اشتباه مشخّص نشده باشند، و افزايش اشتباه‌نويسي و كاهش عملکرد
ت) جايگزين شدن شكل غلط برخي كلمه‌ها در ذهن دانش‌آموزان.
ث) افزايش شك و ترديد در برخي دانش‌آموزان و كاهش اعتماد به نفس آنان.
توجه :ارایه ی صورت های املایی یک کلمه در متن یا آزمون های تستی که دانش آموزان با توجه به جمله و معنی کلمه باید صورت درست کلمه را تشخیص دهد و به یاد آورد- مانند نمونه های موجود در کتاب مهارت های نوشتاری ششم-ایرادی ندارد ولی باید کم ومحدود باشد.
در بخش بعدی به املاهای تصویری و خنده دار (فانتزی )خواهم پرداخت . موفق باشید
مطالب مشابه :
آموزش گام به گام جمله نویسی و انشا- بخش سوم –مرحله ی نیمه مجسم
موضوعات مرتبط: آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا انشا) (ازجمله نویسی تا انشا)
دقیقه و درنگ:نکاتی در باره ی اهمیت و چگونگی آموزش بند نویسی در پایه ی سوم
نکاتی در باره ی اهمیت و چگونگی آموزش بند نویسی و انشا از آموزش نوشتن فعال(ازجمله
تبریک نخستین روزآموزش در سال 94
(مرور و جمع بندی تا درس 5) آموزش نکته های زبانی و آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا انشا)
سخنی با شما
مانع از حضور مداوم و فعال در برخی عرصه آزمون و آموزش نکته های (ازجمله نویسی تا انشا)
راهنمای آموزش املا-بخش چهارم: مراحل آموزش املا، تفاوت وجه آزموني و آموزشي املا
راهنمای آموزش املاي قبلي نباشد، تا ميزان توفيق نوشتن فعال(ازجمله نویسی
آمادگی برای شرکت در آزمون مدارس تیزهوشان ونمونه- برای ششمی ها(2)
آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا انشا) آموزش املاوشیوه های
فارسی را پاس می داریم(کارنمای دانش آموزان ادب دوست )3
را نوشتم و خواستم تا آن بیت ها را از آموزش نکته آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا
راهنمای آموزش املا-بخش سوم:نقد و بررسی انواع متن املا
سپس آن را در كلاس مي‌خواند تا دانش نويسي و انشا: آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی
آزمون فارسی ششم(مرور و جمع بندی تا درس 5)
تا به گیتی نور بخشد آفتاب خاوری آموزش نکته های آموزش نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا
پرسش ها ورهنمودها(شیوه های تقویت مهارت ترکیب نشانه هاوخواندن بخش ها )
روش های آموزش زبان فارسی مقوای بزرگ بنویسید تا نوشتن فعال(ازجمله نویسی تا
برچسب :
آموزش نوشتن فعال ازجمله نویسی تا انشا