بیماریهای شایع پا

بیماریهای شایع پا

بیماریهای پا بیشتر در اثر پوشیدن کفشهای نا مناسب ایجاد می شوند. متاسفانه در طراحی های کفش به مد روز سلیقه های شخصی و زیبایی های ظاهری بیشتر اهمیت داده می شود. استفاده از کفشهای نا مناسب ، آناتومی طبیعی پا را به هم می زند و باعث ایجاد تغییر شکل و درد در پا می گردد.

بسیاری از بیماریهای سیستمیتک روی پا اثر می گذارند. بیماران دیابتی ، به تدریج دچار میخچه پا و نوروپاتی محیطی همراه با اختلال حسی می شوند که به پیدایش زخم در نقاط تحت فشار پا منجر می شوند. مبتلایان به بیماریهای عروق محیطی و تصلب شرائین به علت احساس سوزش و خارش و خاراندن شدید دچار گسیختگی وزخم پوستی می شوند.آرتریت روماتوئید نیز باعث تغییر شکل پا می شوند . بیماریهای پوستی نظیر زگیلهای کف پا و عفونتهای قارچی به طور شایع پوست را درگیر می کنند.

ناراحتی های ناشی از خستگی و کشیدگی پا با استراحت ، بالا نگه داشتن ، فیزیو تراپی ، پانسمان حمایتی و وسایل مخصوص ارتوپدی درمان می شوند. بیمار ابید هر روز پوست زیر پانسمان و تجهیزات را از نظر تحمیل فشار و گسیختگی پوستی بررسی کند. اگر قسمتهایی از گچ ، برای رفع فشار از روی برجستگی های استخوانی برداشته شده است ، پوست بیمار باید هر روز از طریق این پنجره ها معاینه شوند ورزشهای فعال پا به جریان خون و تقویت عضلات ناحیه کمک می کنند. راه رفتن با کفشهای مناسب بهترین ورزش برای عضلات پا می باشد.

انواع بیماریهای شایع پا

التهاب فشیای کف پا

میخچه

پینه

ناخن فرو رفته در گوشت

انگشت پای چکشی

هالوکس والگوس

پا چنبری

نوروم مورتون

کف پای صاف

التهاب فشیای کف پا

التهاب فشیای حمایت کننده کف پا است و بیمار حمله حاد درد پاشنه را با اولین گامها در صبح تجربه می کند . درد در حیطه قدامی داخلی پاشنه لو کالیزه شده و کشش پا و تندون آشیل کاهشمی یابد.

تدایبر شامل : تمرینات کششی ، پوشیدن کفشهای حمایت کننده و استفاده از وسایل کمکی برای پا به جهت تسکین درد( کفهای طبی برای پاشنه و حمایت کننده های قوس پا ) و دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی است.

میخچه

میخچه یک ناحیه دچار هیپرکراتوز ( رشد بیش از حد لایه شاخی اپیدرم ) است که در اثر فشار داخلی ( برجستگی استخوان زیرین به علت ناهنجاریهای مادرزادی یا اکتسابی ، معمولا آرتریت ) یا فشار خارجی ( کفش ) ایجاد می شود. محل شایع میخچه ، انگشتان کوچک پا به خصوص انگشت پنجم است ولی هر کدام از انگشتان پا ممکن است در گیر شود. میخچه ها را از طریق خیساندن و خراشیدن لایه شاخی، قرار دادن پوشش محافظ یا اصلاح ساختمان استخوانی مولد میخچه به کمک جراحی درمان می کنند. میخچه های نرم در بین انگشتان پا ایجاد می شوند. رطوبت این ناحیه باعث نرمی این میخچه ها می شود. برای درمان میخچه های نرم کافیست این ناحیه را خشک نگه داشته و بین انگشتان در گیر فاصله ایجاد کرد.

پینه

پینه ناحیه وسیعی از پوست است که در اثر فشار یا مالش مداوم ضخیم شده است.معمولا قبل از تشکیل پینه ، اشکالاتی در مکانیک پا وجود داشته است. در صورتیکه پینه دردناک باشد لازمست که عوامل زمینه ای حذف شوند و پینه توسط متخصص بیماریهای پا درمان شود. در مورد پینه های پاشنه می توان مقداری پماد کراتولتیک روی این ناحیه قرار داد وبا یک لایه پلاستیکی نازک روی آن را پوشاند. برای جلوگیری از فشار می توان از بالشتکهای نمدی با رویه چسبان استفاده کرد. گاهی لازمست قسمتهای برجسته استخوانی با جراحی خارج شود یا با استفاده از وسایل مخصوص ارتوپدی فشار از روی آنها برداشته شود.

ناخن فرو رفته در گوشت

در این عارضه ( اونیکوکریپتوز) ، لبه های آزاد ناخن از جلو یا طرفین به داخل پوست اطراف فرو می رود. فرو رفتن ناخن به داخل گوشت پا معمولا به علت روش غلط کوتاه کردن ناخن ، فشارهای خارجی ( کفش یا جوراب تنگ ) ، فشارهای داخلی ( توده زیر ناخن ، انگشتان تغییر شکل یافته ) ، تروما یا عفونت ایجاد می شود و ممکن است با عفونت ثانوی یا بافت گرانولاسیون همراه باشد.با کوتاه کردن ناخن به روش صحیح می توان از بروز این عارضه پیشگیری کرد. درمان فعال با تجویز آنتی بیوتیک و برطرف کردن فشار از روی بافت نرم اطراف بستر ناخن انجام می گیرد. کمپرس آب گرم به تخلیه ترشحات عفونی کمک می کند. در صورت عفونت شدید ، ممکن است کشیدن ناخن پا ضرورت یابد.

انگشت پای چکشی

انگشت پای چکشی ، نوعی تغییر شکل مفصل بین بند انگشتان به صورت فلکسیون است. گاهی چندین انگشت پا در گیر می شود. این عارضه معمولا اکتسابی است. کفش یا جوراب تنگ ممکن است انگشت رویی را به طرف عقب و سایر انگشتان فشار دهد. در نتیجه انگشتان به سمت بالا کشیده شده و مفاصل متاتارس به طرف پائین فشرده می شوند. روی نوک انگشت پا ، میخچه و زیر ناحیه متاتارس ، پینه دردناک تشکیل می شود. درمان شامل اقدامات محافظه کارانه زیر است : پوشیدن کفشها یا صندلهای جلو باز که منطبق بر شکل پا است، ورزش دادن انگشت و محافظت از مفاصل برجسته با استفاده از بالشتکهای کوچک. در صورت تثبیت ناهنجاری ، اصلاح آن به کمک جراحی ( استئوتومی ) ضرورت می یابد.

هالوکس والگوس

هالوکس والگوس ( که معمولا بونیون نامیده می شود) نوعی تغییر شکل است که درآن انگشت شست به طرف بیرون انحراف می یابد . این ناهنجاری معمولا با برجستگی مشخص در سطح داخلی مفصل متاتارسو_ فالانژیال همراه است. همچنین یک برجستگی استخوانی ( اگزوستوز ) در طرف داخلی سر متاتارس اول وجود دارد که معمولا روی آن یک بورس تشکیل شده است. علائم بورسیت حاد شامل : تورم ، قرمزی و حساسیت در لمس است. عوامل ارثی ، استفاده از کفشهای تنگ و باریک و پهن و طویل شدن تدریجی پاها با افزایش سن ، در تشکیل بونیون نقش دارد. اغلب به همراه هالکوس والگوس استئوآرتریت نیز دیده می شود. نوع درمان به سن بیمار ، شدت علائم و میزان تغییر شکل بستگی دارد. در صورتی که بونیون بدون عارضه و خفیف باشد ، تنها اقدام درمانی پوشیدن کفشهای متناسب با شکل ظاهری پا است تا اینکه بر روی قسمت برجسته فشاری وارد نشود. تزریق کورتیکواستروئید به داخل مفصل ، التهاب حاد را کنترل می کند . در غیر این صورت برای بهبود عملکرد و شکل ظاهری پا لازم است به کمک جراحی ، بونیون

( اگزوستوز) برداشته و امتداد انگشت اصلاح شود. عوارض برداشتن بونیون عبارتند از : محدودیت دامنه حرکتی ، پارستزی ، آسیب تاندونی و عود بیماری.

بعد از عمل ، بیمار درد بسیار شدیدی را در محل جراحی احساس می کند که برای تسکین آن ، دوزهای بالای داروهای مسکن مورد نیاز است. با قراردادن پا بالاتر از سطح قلب ، ادم و درد آن کاهش می یابد. وضعیت عصبی عروقی انگشتان پا باید ارزیابی شود. مدت بی حرکتی و زمان به راه افتادن بیمار به نوع جراحی بستگی دارد. بعد از عمل ، ورزشهای خم و راست کردن انگشتان پا آغاز می شود تا بیمار بتواند سریعتر راه برودو به بیمار توصیه می شود از کفشهایی که فشاری روی پا اعمال نمی کنند استفاده کند.

پا چنبری

پا چنبری به پایی گفته می شود که قوس کف آن به طور غیر طبیعی زیاد است و در قسمت قدامی آن تغییر شکل ثابتی شبیه پای اسب ایجاد شده است. کوتاه شدن طول پا و افزایش فشار وارده روی متاتارسها و قسمت خلفی پا ، باعث می شود که دراین نواحی پینه تشکیل شود. بیماری شارکوت-ماری-توث ( بیماری عصبی عضلانی محیطی که نوعی اختلال اضمحلالی خانوادگی است ) ، دیابت شیرین و سیفلیس مرحله سوم از علل شایع پاچنبری می باشند. ورزشهای توصیه شده برای این بیماران شامل خم کردن قسمت قدامی پا به طرف بالا و در نتیجه شل شدن انگشتان پاست. برای محافظت از پا می توان از بریس استفاده کرد. در موارد شدید ، برای شکل دادن مجدد و تثبیت پا ، مفاصل پا را خشک می کنند( آرترودزیس)

نوروم مورتون

نوروم مورتون( نوروم کف پایی انگشتان ، نوروم فیبروم ) ، تورمی در شاخه سوم خارجی عصب کف پای میانی است. عصب انگشت سوم که در فضای بین متاتارس سوم قراردارد ، شایعترین محل بروز نوروم مورتون است. از نظر میکروسکوپی ، تغییراتی که در شریان انگشتی ایجاد می شود باعث ایسکمی عصب می گردد.

در نتیجه درد سوزشی بسیار شدید در کف پا ایجاد می شود که معمولا با استراحت برطرف می گردد. درمان محافظه کارانه این عارضه شامل استفاده از زیره کفش و بالشتکهای مخصوصی است که بین سر متاتارسها فاصله ایجاد میکنند و نحوه قرارگیری پا را متعادل می سازند. با تزریق موضعی هیدروکورتیزون و داروی بی حسی می توان درد را تسکین داد. در صورت عدم موفقیت با این روشها ، برداشتن نوروم به کمک جراحی ضرورت می یابد. به دنبال عمل جراحی ، درد و سایر حسهای ناحیه بلافاصله و به طور دایمی از بین می روند.

کف پای صاف

کف پای صاف ، اختلال شایعی است که در آن قوس طولی پا کاهش یافته است. این عارضه ممکن است نوعی از ناهنجاریهای مادرزادی باشد یا در اثر آسیبهای وارده به استخوان و رباطها ، عدم تعادل وضعیتی و عضلانی ، اضافه وزن شدید ، ضعف عضلانی ، پوشیدن کفشهای نا مناسب یا التهاب مفصلی ایجاد شود. علائم کف پای صاف عبارتند از : احساس سوزش ، خستگی ، ادم و درد در پاها و راه رفتن نابهنجار.

ورزشهایی که باعث تقویت شدن عضلات و بهبود وضعیت ایستادن و راه رفتن بیمار می شوند، به تخفیف علائم کمک می کنند. انواعی از اورتوزهای پا طراحی شده اند که از پاها حمایت بیشتری به عمل می آورند. موارد شدید معمولا جهت درمان به جراح ارتوپد یا متخصص بیماریهای پا ارجاع داده می شود.

فرآیند پرستاری بیمار تحت عمل جراحی پا

بررسی و شناخت

برای درمان بعضی از بیماریهای پا نظیر نورومها و تغییر شکلهای شدید ( انگشت چکشی ، بونیون ، پا چماقی ) انجام جراحی روی پا ضرورت می یابد . معمولا جراحی های پا به صورت سرپایی انجام می شود.

قبل از جراحی ، پرستار وضعیت عصبی عروقی پا و نیز توانایی راه رفتن و حفظ تعادل را بررسی می کند. علاوه بر آن منابع حمایتی و کمکی موجود در منزل و خصوصیات ساختمانی منزل را هنگام تدوین برنامه مراقبتی برای چند روز اول پس از جراحی مد نظر قرار می دهد. پرستار این اطلاعات را با دانش خود درباره روشهای درمانی معمول ترکیب می کند تا به تشخیصهای صحیح پرستاری دست یابد.

تشخیص های پرستاری

بر اساس اطلاعات به دست آمده از بررسی ها ، تشیخصهای پرستاری برای بیماری که تحت عمل جراحی پا قرار گرفته است شامل موارد زیر می باشد :

1- خطر اختلال در خونرسانی بافتهای محیطی به علت اقدامات جراحی

2- درد حاد در ارتباط با التهاب و تورم

3- اختلال در تحرک جسمی در ارتباط با وسایل بی حرکت کننده پا

4- خطر عفونت در ارتباط با اقدامات جراحی

برنامه ریزی و اهداف

اهداف مورد نظر در ارتباط با درمان این بیماران عبارتند از : خونرسانی بافتی کافی ، تسکین درد ، بهبود تحرک و فقدان عفونت.

اقدامات پرستاری

بهبود خونرسانی بافتی

در 24 ساعت اول بعد از جراحی ، باید وضعیت عصبی عروقی اندام هر 1 الی 2 ساعت از روی انگشتان در معرض دید بررسی شود تا از عملکرد مناسب اعصاب و خونرسانی کافی بافتها مطمئن شویم. اگر قرار است بیمار در عرض چند ساعت پس از جراحی ترخیص شود. پرستار به او و خانواده اش یابد می دهد که چگونه تورم ووضعیت عصبی عروقی اندام را بررسی کنند ( حس ، حرکت و جریان خون اندام ). اختلال در عملکرد عصبی عروقی می تواند باعث تشدید درد بیمار شود.

تسکین درد

درد بیمارانی که تحت عمل جراحی پا قرار گرفته اند ناشی از التهاب و ادم اندام است. تشکیل هماتوم نیز ممکن است در ایجاد ناراحتی و درد بیمار نقش داشته باشد. برای کنترل تورم ، هنگامی که بیمار نشسته یا دراز کشیده است ، پای او رابا استفاده از چند بالش بالا می آوریم. طی 24 تا 48 ساعت اول قراردادن کیسه های یخ به طور متناوب روی محل جراحی به کنترل تورم و تسکین درد کمک می کند. با افزایش فعالیت ، بیمار ممکن است احساس کند که با آویزان کردن پای عمل شده ، به سادگی این ناراحتی برطرف می شود. از مسکنهای خوراکی برای تسکین درد استفاده کرد. پرستار نحوه صحیح استفاده از این داروها را به بیمارو خانواده اش آموزش می دهد.

بهبود تحرک جسمی

بعد از عمل جراحی ، پای بیمار داخل یک پانسمان حجیم ، قالب گچی سبک یا پوتین محافظتی مخصوص قراردارد. میزانهای محدودیتهای تحمل وزن روی پای عمل شده ، توسط جراح تعیین می شود. بعضی از بیماران اجازه دارند که بعد از عمل روی پاشنه راه بروند.و به تدریج وزن بیشتری را روی پایشان بیندازند. از سوییدیگر بیمارانی هستند که نباید هیچگونه فشاری را روی پای خود اعمال کنند. گاهی استفاده از وسایل کمکی مثل عصا و واکر ضرورت می یابد . نوع وسیله کمکی بر اساس شرایط عمومی بیمار ، میزان تعادل او و حد مجاز تحمیل وزن روی اندام انتخاب می شود. با آموزش و تمرین کافی بیمار قبل از ترخیص می تواند از بکار گیری صحیح وسایل کمکی توسط او مطمئن شد.پرستار در مورد مشکلات حرکتی که ممکن است بیمار هنگام استفاده از وسایل کمکی در منزل با آنها مواجه شود با او بحث می کند. با بهبود شرایط ، بیمار ضمن رعایت محدودیتهای درمانی به تدریج فعالیتهای خود را از سر می گیرد. پرستار روی رعایت دقیق برنامه درمانی تاکید می کند.

پیشگیری از عفونت

به دنبال هر عمل جراحی خطر آلودگی وجود دارد. علاوه بر آن پین هایی که برای نگه داشتن استخوانها در وضعیت مناسب بکار می روند. به عنوان کانونهای بالقوه عفونت مطرح هستند. به علت قرار گرفتن پا روی زمین یا نزدیکی آن و باید بیشتر مراقب بود تا پانسمان زخم کثیف و مرطوب نشود. هنگام استحمام بیمار می تواند یک کیسه پلاستیکی را روی پانسمان بکشد تا پانسمان خیس نشود. در صورت لزوم آموزشهای لازم در باره نحوه مراقبت از زخم و پین ها به بیمار داده می شود. پرستار نشانه های عفونت و نحوه اندازه گیری و کنترل دمای بدن را به بیمار یاد میدهد. ترشحات زخم ، بوی بد و افزایش درد و تورم ممکن است نشان دهنده عفونت باشند. پرستارباید در صورت مشاهده هر کدام از این علائم ، سریعا به پزشک اطلاع دهد. اگر جهت پیشگیری از عفونت برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شده است ، پرستار باید آموزشهای لازم را درباره مصرف صحیح این داروها به بیمار بدهد.

آموزش مراقبت از خود به بیمار در منزل و جامعه

پرستار آموزشهای لازم را برای مراقبت در منزل درباره نحوه بررسی وضعیت عصبی عروقی ، درمان درد، بهبود تحرک و مراقبت از زخم به بیمار می دهد :

وضعیت عصبی عروقی

نشانه های دال بر اختلال خونرسانی را به بیمار یا دهید و تاکید کنید که باید آنها را به شما اطلاع دهد.

1- تغییر حس

2- ناتوانی در حرکت دادن انگشتان پا

3- سردی پا در لمس

4- تغییر رنگ پا

تسکین درد

درباره روشهای مختلف تسکین درد با بیمار صحبت کنید.

1- بالا آوردن پا تا سطح قلب

2- استفاده از کیسه یخ در صورت تجویز

3- مصرف داروهای ضد درد در صورت تجویز

4- در صورت عدم تسکین درد اطلاع دهید

حرکت

1- نحوه صحیح استفاده از وسایل کمکی را به بیمار یاد دهید.

2- روی رعایت محدودیتهای تحمیل وزن تاکید کنید

3- بیمار به پوشیدن کفشهای محافظتی مخصوص از روی پانسمان تشویق کنید.

مراقبت از زخم

1- از بیمار بخواهید که پانسمان یا قالب گچی را خشک و تمیز نگه دارد.

2- علایم عفونت زخم را به بیمار بیاموزید مثل درد ، ترشح ، تب

در مورد برنامه مصرف آنتی بیوتیک با بیمار صحبت کنید.

3- به بیمار توضیح دهید که اولین پانسمان توسط جراح تعویض خواهد شد.

ارزشیابی و نتایج مورد انتظار

نتایج مورد انتظار ممکن است شامل موارد زیر باشد :

1- خونرسانی بافتهای محیطی تدوام دارد.

بیماریهای شایع پا

مطالب مشابه :

بی حسی شست پا(سوال)

سزاموئیدیت... درد زیر شست پا

علل گزگز و یامورمور ویا سوزن‌سوزن شدن دست و پاها چیست ؟

علل خواب رفتن دست و پا و درمان آن

بریس انحراف شست پا (هالوکس والگوس)

علت و درمان گزگز و سوزن سوزن شدن دست

علت خواب رفتن دست و پا چیست ؟ - منبع، پورتال آسمونی...

بیماریهای شایع پا