بخش 9

همان طور که در بخش ۶ گفتیم، برنامه های راه انداز توسط سازندگان برد اصلی در حافظه ی ROM ذخیره شده اند. به محض روشن شدن رایانه، پردازنده ی مرکزی به طور خودکار به سراغ برنامه های موجود در حافظه های ROM و CMOS می رودو آن ها را اجرا می کند. وظیفه ی اصلی این برنامه ها، تشخیص قسمت ها ی مختلف سیستم، کنترل وظایف ورودی و خروجی، و کپی کردن قسمت اصلی سیستم عامل از حافظه ی جانبی به حافظه ی RAM است.

سیستم عامل ها

سیتم عامل، اصلی ترین و مهم ترین نرم افزار رایانه است و مدیریت سیستم را برعهده دارد. هر سیستم عامل سه وظیفه ی اصلی دارد که عبارتند از: مدیریت منابع، ایجاد محیط مناسب برای ارتباط کاربر با رایانه و اجرای برنامه های کاربردی.

مدیریت منابع ـ منابع سیستم عامل شامل: واحد پردازنده ی مرکزی، حافظه ی اصلی، وسایل جانبی(وسایل ورودی و خروجی و حافظه های جانبی)، داده ها و دستورالعمل ها است که سیستم عامل وظیفه ی مدیریت این منابع را برعهده دارد. که به بحث در مورد هر کدام می پردازیم.

مدیریت واحد پردازنده ی مرکزی _ همان طور که می دانید وقتی داده ای وارد رایانه می شود اگر نیاز به انجام یک سری عملیات داشته باشد، از طریق واحد حافظه وارد CPU می شود و بعد از انجام عملیات لازم که پردازش نامیده می شود، به واحد حافظه می رود و از آن جا به واحد خروجی که می تواند صفحه نمایش باشد فرستاده می شود و ما نتایج را از طریق صفحه نمایش مشاهده می کنیم. ولی گاهی داده های ما تنها یک مورد نیست ممکن است دو یا حتی چند مورد باشد مثل زمانی که شما در حال تایپ مطلبی باشید و در همان حال به آهنگی نیز گوش دهید. در این حالت واحد پردازنده ی مرکزی وقت خود را تقسیم بندی می کند و به هر کدام از برنامه ها زمان خصی را اختصاص می دهد ولی چون این فاصلهی زمانی خیلی اندک است (کسر کوچکی از ثانیه) ما متوجه آن نمی شویم و احساس می کنیم همه ی برنامه ها در یک زمان انجام می گیرند.

مدیریت حافظه ی اصلی _ هر برنامه ای برای اجرا باید در حافظه ی RAM قرار گیرد و سیستم عامل باید داده ها و برنامه ها را بین حافظه ی RAM و حافظه ی جانبی(هارد، فلاپی، فلش، CD و . . . ) جا به جا کند. یعنی برنامه را از حافظه ی جانبی در حافظه ی RAM قرار می دهد. هم چنین سیستم عامل باید از وجود فضای کافی برای اجرای برنامه ی مورد نظر کاربر اطمینان حاصل کند تا در صورت نبود فضای کافی با پیغامی کاربر را متوجه نماید. و نیز محل قرار گرفتن برنامه ها در حافظه را تعیین کند که هر برنامه در کدام قسمت RAM بایدقرار بگیرد.

مدیریت وسایل جانبی _ فرض کنید دو برنامه برای چاپ به چاپگر فرستاده می شوند، وظیفه ی دیگر سیستم عامل این است که برای چاپ هر برنامه زمان خاصی را اختصاص بدهد.

مدیریت پرونده ها _ داده ها و برنامه ها در رایانه به صورت پرونده در حافظه های مثل دیسک سخت نگهداری می شوند. سیستم عامل این امکان را به کاربر می دهد که بتواند پرونده ها ی رایانه ی خود را خذف کند، کپی نماید،انتقال دهد، نام آن را تغییر دهد یا حتی پرونده ی جدیدی ایجاد کند.

ایجاد محیط مناسب برای ارتباط کاربر با رایانه

سیستم عامل در واقع رابط بین کاربر و سخت افزار می باشد و با کمک آن می توان از امکانات سخت افزارها و نرم افزارها استفاده کرده و خواسته های خود را از رایانه دریافت کرد.بسیاری از عملیاتی که در رایانه توسط سیستم عامل انجام می پذیرد توسط کاربر قابل مشاهده نیست و آن چه که دیده می شود محیط مجازی ایجاد شده توسط سیستم عامل است که به آن رابط کاربر می گویند.

رابط کاربر، نحوه ی دریافت دستورات از کاربر، واین که نتایج به چه حالتی نمایش داده شوند را مشخص می کند. دو نوع رابط کاربر وجود دارد که عبارتند از: رابط دستوری و رابط گرافیکی.

رابط دستوری _ کاربر باید دستور مورد نظر خود را تایپ نماید که در این روش کارها اکثرا با صفحه کلید انجام می گیرد. در سیستم عامل ویندوز رابط دستوری از طریق مسیر زیر قابل دسترسی است.

Start\ All programs\Accessories\Command prompt

شکل ۲-۹

رابط گرافیکی _ رابط بین دسورات سیستم عامل های گرافیکی و کاربر است که استفاده از دستورات پیچیده را برای کاربر آسان می کند. در این محیط همه چیز به صورت تصویر و نشانه است و به جای تایپ دستورها، بسیاری از آن ها، از طریق فشردن دکمه ی ماوس به سادگی انجام می شود.

شکل ۳-۹

اجرای برنامه های کاربردی

این برنامه ها بدون سیستم عامل اجرا نمی شوند مثلا اگر دقت کرده باشی برنامه ی واژه پرداز Word بدون وجود سیستم عامل اجرا نمی شود.

معرفی برخی سیستم عامل ها

متداول ترین سیستم عامل هایی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: ویندوز (Windows)، لینوکس(Linux)، مکینتاش(Macintosh)، یونیکس(Unix). که در این جا به معرفی دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس می پردازیم.

سیستم عامل ویندوز(Windows) _ یکی از متداول ترین سیستم عامل ها، سیستم عامل ویندوز است. دلیل نام گذاری ویندوز به خاطر پنجره هایی است که در هر بار باز کردن برنامه ها برای نمایش اطلاعات آن ها است.سیستم عامل ویندوز در نسخه های مختلفی ارائه شده است مانند : ویندوز 3.1، و یندوز 95، ویندوز 98، ویندوز 2000، ویندوزNT، ویندوز XP ، ویندوز 7 .

برخی از ین سیستم عامل ها برای مدیریت شبه های رایانه ای مناسب است و روی رایانه های سرویس دهنده ی شبکه نصب می شوند. مثل وندوز NT .

شکل ۴-۹

سیستم عامل لینوکس(Linux) _ سیستم عاملی است که کد اصلی آن به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد تا هر کدام از کاربران بسته به نیاز خود، آن را تکثیر یا ویرایش کنند. این سیستم عامل از بخش یا قسمت های مختلفی تشکیل شده است که هر بخش آن توسط افراد خاصی توسعه یافته است.

همان طور که می دانید برای استفاده از سیستم عامل ویندوز و بقیه ی سیستم عامل ها، باید اول از طریق CD نصب شده بعد می توان از آن استفاده کرد ولی در سیستم عامل لینوکس قسمت اصلی نصب می شود و کاربران حرفه ای بسته به دلخواه خود می توانند به این سیستم عامل مواردی را اضافه نمایند.

امروزه سیستم عامل لینوکس در ابر رایانه ها و ایستگاه های کاری، رایانه های رومیزی، و سیستم اداری به کار گرفته می شود.

شکل ۵-۹

برنامه های کمکی

برنامه های مفیدی هستند که باعث توسعه ی عملیات سیستم عامل می شوند. برخی از این برنامه ها توسط سیستم عامل ارائه نشده اند و خود به صورت مجزا می باشند مثل انواع ویروس یاب ها و برخی دیگر توسط خود سیستم عامل ارائه شده اند مثل یک پارچه سازی برنامه ها و . . .

مترجم های زبان برنامه نویسی

زبان برنامه نویسی، مجموعه ای از نشانه ها، قواعد و دستورالعمل هایی است که امکان ارتباط با رایانه را فراهم می کند. به کمک این مجموعه می توان دستوراتی را به رایانه داده و حتی یک نرم افزار ججدید ایجاد نمود.

زبان های برنامه نویسی دو دسته اند: زبان ها ی سطح پایین و زبان های سطح بالا

زبان ها ی سطح پایین ـ زبان سطح پایین به زبان سخت افزار رایانه نزدیک است. الفبای این زبان ها صفر و یک بوده و به همین دلیل کار کردن با آن ها دشوار است. مانند زبان ماشین و زبان اسمبلی.

زبان های سطح بالا ـ زبان های سطح بالا بسیار نزدیک به زبان های مکالمه ی عادی و محاوره ای هستند. در این زبان ها از نشانه ها و حروف زبان انسان استفاده می شود. در نتیجه فهم آن ها برای کاربر راحت است. مانند زبان بیسیک و پاسکال.

اغلب زبان های برنامه نویسی یک مترجم دارند. مترجم ها نرم افزار هایی هستند که دستورات زبان برنامه نویسی را به صورت قابل فهم برای رایانه تبدیل می کنند. این دستورات نیازهای برنامه نویسان را به رایانه اعلام می کند. مترجم هنگام ترجمه یا اجرای برنامه، اشکالات آن را مشخص کرده و به برنامه نویس اعلام می کند.

رابط های زبان های برنامه نویسی

در مترجم های زبان های سطح بالا بر حسب نوع زبان برنامه نویسی دو نوع رابط وجود دارد: رابط متنی و رابط گرافیکی.

رابط متنی ـ در رابط متنی برنامه نویس برای ایجاد هر قسمت از برنامه باید دستور مربوط به آن قسمت را بنویسد. مثل زبان های برنامه نویسی بیسیک و پاسکال و C.

رابط گرافیکی ـ در رابط گرافیکی، برنامه نویس می تواند از عناصر گرافیکی (دکمه، منو، تصویر و ...) برای تهیه ی برنامه استفاده نماید. با قار دادن این عناصر گرافیکی روی صفحه ی نمایش، نحوه ی دریافت اطلاعات از کاربرو نحوه ی نمایش داده شدن خروجی تعیین می شود و نیاز برنامه نویس برای نوشتن دستورات کاهش پیدا می کند. مثل زبان های برنامه نویسی ویژوال بیسیک و ویژوال C.

بخش 9

مطالب مشابه :

جواب سوالهای کتاب مبانی علم رایانه

دانلود کتابهای تخصصی کامپیوتر کاردانش سال دوم و سوم

دانلود کتاب کاربر illustrator

رسیدن کتاب سیستم عامل مقدماتی برای رایانه کار مقدماتی و کاربر رایانه

نمونه سوال عملی کاربر رایانه قالب ورد طبق فرم جدید آزمون عملی

بخش 9

نمونه سئوالات کتبی و عملی کاربر رایانه

معرفی منابع رشته گرافیک رایانه کاردانش