آرمانهای انقلاب اسلامی

بسم رب المهدی

نظام جمهوری اسلامی ایران پس از استقرار و طی حیات 25 ساله خود علی رغم محدودیت‌ها،تحریم‌ها، فشارهای خارجی و سیاست مشغول ‌سازی ایران به درگیریهای داخلی و تجزیه طلبانه توسط غرب و به ویژه آمریكا، تحمیل جنگ هشت ساله با هدف واژگونی نظام نوپای اسلامی و تضعیف توانمندیهای آن از طریق استحاله و انزوای ایران و... توانست خدمات ارزشمندی را بر جای گذارد. خدمات و دستاوردهایی كه نسبت به دوران قبل از انقلاب غیر قابل مقایسه است.
متأسفانه این دستاوردها و تحولات مثبت كه دارای ابعاد و گستره‌ی بسیار وسیعی است بواسطه تبلیغات خصمانه رسانه‌های بیگانه از یك سو و درگیریهای جناحی و رقابت‌های ناسالم در صحنه سیاسی از سوی دیگر در حاشیه قرار گرفته و این تلقی در میان مردم خصوصا جوانان ایجاد شده كه گویا انقلاب اسلامی در طول حیات خود هیچ گونه دستاوردی نداشته است. از این رو در این مقاله سعی شده است آرمانها و سپس خدمات و دستاوردهای انقلاب اسلامی در دو بخش داخلی و خارجی به اختصار مورد بررسی قرار گیرد.
آرمانهای انقلاب اسلامی
دست آوردها و آرمانهای انقلاب اسلامی، دو موضوع به هم پیوسته و مهم‌اند كه پرداختن به آنها در مباحث مربوط به انقلاب اسلامی ایران ضروری به نظر می‌رسد. آرمانها، همان اهداف سلبی و ایجابی انقلابند كه مردم به منظور دستیابی به آنها علیه رژیم شوریده و تا سرنگونی ‌‌‌آن از پای ننشستند. دستاوردهای انقلاب نیز آرمانهایی هستند كه تحقق یافته‌اند.

آرمانهای انقلاب اسلامی را از خلال شعارهای مردم در دوران پیروزی و پیام‌های رهبران سیاسی و فكری به خصوص رهبری منحصربه فرد امام خمینی (ره) با استفاده از روش تحلیل محتوا می‌توان شناخت. نكته مهم آن است كه این هدفها در روند نهضت اسلامی به صورت كلی و غیر شفاف بیان می‌گردیدند كه پس از پیروزی انقلاب در كشاكش حوادث و رویدادها و نیز در قانون اساسی 1358 به مقدار زیادی شفاف‌تر و جزئی‌تر شده‌اند. مهمترین آرمان‌های انقلاب در حوزه‌های سیاست، اجتماع، فرهنگی و اقتصادی عبارتند از:
الف. آرمان‌های سیاسی
مهمترین آرمانهای سیاسی انقلاب اسلامی عبارتند از:
1. براندازی نظام سلطنتی و ایجاد حكومتی دینی و مستقل؛
2. اداره امور كشور بر اساس شورا، دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منكر؛
3. نفی هرگونه ستم‌گری، ستم كشی، سلطه گری و سلطه پذیری؛
4. امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، سانسور و تجسس مگر به حكم قانون؛
5. آزادی نشریات، مطبوعات اجتماعات و راهپیمایی‌ها و تأمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در حدود قانون؛
6. اتكا به آرای عمومی در اداره كشور و مشاركت عامه مردم در تعیین سرنوشت خویش؛
7. طرد كامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب؛
8. محو هر گونه استبداد و خودكامگی و انحصار طلبی؛
9. تقویت كامل بنیه دفاع ملی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی نظام اسلامی؛
10. تنظیم سیاست خارجی كشور بر اساس معیارهای اسلام و تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی‌دریغ از مستضعفان جهان؛
11. ایجاد روابط صلح آمیز متقابل با دول غیر محارب؛
12. حمایت از مبارزه حق طلبانه مستضعفان در برابر مستكبران در هر نقطه از جهان، در عین خودداری كامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر؛[1]
در واقع آرمان های برون مرزی و مسئولیتهای فراملی انقلاب اسلامی، میل به صدور پیام انقلاب و حمایت همه جانبه از ملل مستضعف و مسلمانان جهان و در انداختن طرحی نو در نظام بین الملل داشت. در این رابطه بنیانگذار جمهوری اسلامی در نخستین سال پیروزی انقلاب و تعیین راهبرد سیاست خارجی اعلام داشت:
«ملت آزاده ایران اكنون از ملت‌های مستضعف جهان در مقابل آنهایی كه منطقشان توپ و تانك و شعارشان سرنیزه است، كاملاً پشتیبانی می‌نماید. ما از تمام نهضتهای آزادی‌بخش در سرتاسر جهان كه در راه خدا و حق و حقیقت و آزادی مبارزه می‌كنند، پشتیبانی می‌كنیم».[2]
البته ایشان در وصیت نامه سیاسی ـ الهی خود نظریه یك دولت اسلامی با جمهوری های آزاد و مستقل را طرح كردند و فرمودند: «و شما ای مستضعفان جهان! و ای كشورهای اسلامی و مسلمان جهان!... به سوی یك دولت اسلامی با جمهوری آزاد و مستقل به پیش بروید.»
ب. آرمانهای فرهنگی و اجتماعی
مهمترین آرمانهای فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی عبارتند از:
1. ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا؛
2. مبارزه با مظاهر فاسد و تباهی؛
3. بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه‌های گروهی؛
4. آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی تا سرحد خودكفایی كشور؛
5. تقویت روح بررسی و تتبع و ابتكار از طریق تأسیس مراكز تحقیق و تشویق محققان.
6. رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امكانات عادلانه برای عموم در زمینه‌های مادی و معنوی؛
7. ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشكیلات غیر ضروری؛
8. تأمین حقوق همه جانبه افراد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای عموم و تساوی همه در برابر قانون؛
9. توسعه و تحكیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین مردم؛
10. تدوین قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی و سیاسی بر اساس موازین اسلامی؛
11. برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، ‌رنگ، نژاد و زبان؛
12. برخورداری تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، از كار افتادگی، بی‌سرپرستی، حوادث و سوانح و خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشكی به صورت بیمه و غیره؛
13. آزادی‌های اجتماعی از جمله آزادی كار و حق دادخواهی برای هر فرد.[3]
به موارد فوق می‌توان از بین بردن مراكز و مظاهر فساد در جامعه، برچیدن سفره ارتشا و تملق، ‌احیای مفاهیم دینی هم چون جهاد و شهادت را نیز اضافه نمود.
ج. آرمانهای اقتصادی
هر چند انقلاب اسلامی، انقلابی صرفاً اقتصادی نبوده و به هیچ وجه با الگوهای ماركسیستی قابل تفسیر نمی‌باشد، در عین حال آرمانهای آن شامل ابعاد اقتصادی نیز می‌شود.
1. جلوگیری از غارت بیت المال توسط خاندان شاهنشاهی و وابستگان آن؛
2. حفظ ذخایر زیرزمینی؛
3. تلاش در راه پیشرفت صنعتی و تكنولوژیك كشور از طریق برنامه ریزی اقتصادی، استفاده از علوم و فنون، تربیت افراد ماهر و...؛
4. استقلال و خودكفایی اقتصادی؛
5. تأمین خودكفایی در علوم و فنون، صنعت و كشاورزی؛
6. پی‌ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه، مسكن، كار بهداشت و تعمیم بیمه؛
7. ریشه‌كن كردن فقر و محرومیت؛
8. تأمین نیازهای اساسی شامل مسكن، خوراك، پوشاك، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امكانات لازم برای تشكیل خانواده؛
9. تأمین شرایط برای اشتغال كامل؛
10. تنظیم برنامه اقتصادی كشور به صورتی كه شكل و محتوا و ساعات كار چنان باشد كه هر فرد علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان كافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی و شركت فعال در اداره كشور و افزایش مهارت و ابتكار داشته باشد؛
11. عدم اجبار افراد به كار معین و جلوگیری از بهره‌كشی از كار دیگری؛
12. منع اضرار به غیر، انحصار، احتكار و ربا؛
13. منع اسراف و تبذیر؛
14. جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد كشور؛
15. تأكید بر افزایش تولیدات كشاورزی، دامی و صنعتی؛
16. عدالت اقتصادی و كم كردن فاصله طبقاتی؛
17. رسیدگی به روستاهای كشور و محرومیت زدایی از آنها.[4]