نکات ساده و عملی آموزش محیط زیست به کودکان

نکات ساده و عملی آموزش محیط زیست به کودکان

پژوهشگران معتقدند بهترين شيوه نهادينه کردن عادت هاي مثبت، آموزش، آن هم آموزش اين عادت ها از دوران کودکي است. حفاظت از محيط زيست هم عادتي است که بايد از کودکي آموخته شود تا به يک باور ذهني تبديل شود. اين باور کودک را موظف مي کند تا از يگانه زيستگاهي که در آن زندگي مي کند به بهترين وجه ممکن پاسداري کند. آن چه در پي مي خوانيم نکاتي ساده و عملي براي آشنا کردن کودک با محيط زيست و حفاظت از آن است.

استفاده بهينه از کاغذ:

نقاشي کردن يکي از نخستين مهارت ها و علايق کودکان است. اغلب کودکان به محض آن که بتوانند قلم به دست بگيرند، نقاشي مي کشند. بنابراين نخستين آموزش ها بايد از همين نقطه آغاز بشود. به کودک توضيح بدهيم مدادي که با آن نقاشي مي کند چطور ساخته شده است. سپس به او ياد بدهيم که با استفاده بهينه از مداد رنگي ها و نتراشيدن بي رويه آنها، مي تواند به حفاظت از جنگل ها و درختان کمک کند.

گام بعدي برگه هاي نقاشي است. علاوه بر دفتر نقاشي که براي او مي خريم، برگه هاي باطله يي که يک روي آنها سفيد و قابل استفاده است را دور نريزيم و روي ميز کودک، کنار مداد رنگي هاي او قرار بدهيم تا براي نقاشي از اين برگه ها استفاده کند. شيوه درست شدن کاغذ را براي او توضيح بدهيم و سپس به او شرح بدهيم که با استفاده مناسب از کاغذها مي تواند مانع از قطع درختان براي توليد کاغذ بشود.

بازيافتي ها را دريابيم:

با جمع آوري وسايل دور ريختني منزل يا وسايل شخصي فرزندمان و استفاده مجدد از آنها مساله بازيافت و جمع آوري زباله ها را به او بياموزيم. به طور مثال با کمک فرزندمان قوطي هاي نوشابه (Can) را جمع کنيم. آنها را بشوييم و با بريدن در آنها، از اين قوطي ها جا قلمي براي روي ميز تحرير فرزندمان درست کنيم. از اين قوطي ها يا ظرف هاي پلاستيکي مواد شوينده مي توانيم به عنوان گلدان هم استفاده کنيم.
بازي با طبيعت:

براي آنکه کودک را با طبيعت و وجود موجودات مختلف در طبيعت يا نعمت هاي طبيعي مثل باران آشنا کنيم، بازي ها و آزمايش هاي ساده يي را همراه او انجام بدهيم. مثلاً هنگام بارش باران ظرف هاي خالي مواد شوينده، بطري هاي خالي شير و... را جلوي پنجره يا حياط بگذاريم تا آب باران داخل شان جمع شود. سپس از فرزندمان بخواهيم با آب باران جمع شده در اين ظرف ها، گلدان هاي منزل را آبياري کند. اين آزمايش به صورت ساده و عملي جمع شدن آب باران در درياها و اقيانوس ها را به کودک نشان مي دهد. علاوه بر اين او را با فوايد نزولات آسماني آشنا مي کند.

حفاظت از انرژي را بياموزيم:

چند لحظه قبل از شروع برنامه مورد علاقه او تلويزيون يا راديو را از برق بيرون بکشيد. در جواب اعتراض او توضيح بدهيد که اگر از انرژي برق يا هر انرژي ديگري بي رويه استفاده کنيم، هنگام نياز ضروري به آن، اين انرژي در اختيار ما نخواهد بود. تلويزيون يا راديو را روشن کنيد تا اين نبودن برق و لذت دوباره داشتن برق و تماشاي تلويزيون در ذهن او بماند. درباره انواع انرژي، شيوه هاي توليد آن و... براي او توضيح بدهيد.
دانه بکاريم:

براي آنکه فرزندمان مفهوم حفاظت از خاک و آب را به درستي دريابد، همراه او باغباني کنيم. با کاشتن تخم سبزي ها يا دانه هايي مثل آفتابگردان در حياط منزل يا گلدان او را با مراحل رشد گياه، نياز گياه به خاک خوب، آب سالم، نور خورشيد و... آشنا کنيم. براي درک بهتر او، بهتر است يک نمونه کوچک را با خاک نامناسب (مثل خاک آغشته به نفت) يا آب ناسالم (آب مخلوط شده با مواد شوينده) رشد بدهيم تا کودک به خوبي تاثير آلودگي آب و خاک بر گياهان را ببيند. مقايسه گياه سالم و بيمار مفاهيم را به خوبي به او مي آموزد. بازديد از گل خانه ها و پارک ها ارتباط او را با محيط زيست بيشتر مي کند.

با آشغال ها بازي کنيم:

آموزش جدا کردن زباله هاي خشک و تر و جمع آوري و دفع زباله ها نکته ديگري است که بايد به خوبي به کودک آموخته شود. براي اين کار چند کيسه زباله انتخاب کنيم و آن را در محل مناسبي بگذاريم. روي هر کيسه با برچسب، نوع زباله يي را که بايد درون آن بريزيم مشخص کنيم. مثلاً مواد پلاستيکي، قوطي هاي فلزي، ظرف هاي شيشه يي و کاغذ (براي جلوگيري از آلودگي بهتر است فقط زباله هاي خشک را براي اين کار جمع آوري کنيم). سپس از فرزندمان بخواهيم تا براي جمع آوري و تفکيک زباله ها ما را همراهي کند. به اين ترتيب او را با مساله جمع آوري، تفکيک و دفع صحيح زباله آشنا کرده ايم.
کاردستي بسازيم:

ابتدا براي فرزندمان توضيح بدهيم که پارچه، چوب، کاغذ و... چطور تهيه مي شوند. سپس با استفاده از پارچه هاي اضافي براي او وسايل مختلفي مثل عروسک، جاجورابي، جامدادي و... بسازيم. هر چقدر با استفاده از مواد به ظاهر دور ريختني مثل کاغذ، پارچه، چوب، پلاستيک (مثل ظرف هاي خالي مواد شوينده) و... وسايل جديد بسازيم به همان نسبت ارزش مواد را به فرزندمان آموخته ايم. از طرفي به او مي آموزيم که به جاي آشغال سازي مي توان از موادي که به ظاهر دورريختني به نظر مي رسند، وسايل قابل استفاده ساخت.
يک روز بدون انرژي:

ماهي يک بار، روز بدون انرژي در منزل اعلام کنيم. در اين روز خاص بازي با اسباب بازي ها يا استفاده از وسايل برقي يا باتري يي، تماشاي تلويزيون و... استفاده از تلفن همراه و... ممنوع است. در اين روز فقط بايد از وسايلي که با انرژي کار نمي کنند، استفاده کنيم (مثلاً بازي با اسباب بازي هاي غيربرقي و باتري دار و...). با اين کار فرزندمان ارزش و اهميت انرژي ها، جايگاه آنها در زندگي امروز و ضرورت حفظ اين منابع و جلوگيري از به هدر رفتن اين منابع با ارزش را مي آموزد.

گردش علمي:

هفته يي يک بار گردش علمي ترتيب بدهيم يا اين که در برنامه هاي تفريحي خانواده، آموزش هاي علمي را به طور غيرمستقيم بگنجانيم.
مطالعه:

با خريد کتاب هاي علمي درباره طبيعت، حيات وحش، حفاظت از محيط زيست، زباله ها و راه هاي بازيافت و دفع زباله و... او را به طور غيرمستقيم به سوي آشنايي با مفاهيم علمي و شيوه هاي حفاظت از محيط زيست سوق مي دهيم. فراموش نکنيم براي مطالعه فرزندمان را اجبار نکنيم؛ همين که کتاب ها را در معرض ديد او بگذاريم و همراه او براي خريد کتاب به کتاب فروشي برويم، کافي است.

دنیای حرفه و فن www.herfe-rszy.blogfa.com

منبع: سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست ایران

ترجمه: مهتاب خسرو شاهی

نکات ساده و عملی آموزش محیط زیست به کودکان

مطالب مشابه :

شناخت روش هاي آموزش محيط زيست به کودکان