سرویس وتعمیر یخچال

اجزاء تشكیل دهنده یخچال:

اجزا، مكانیكی- 1- كمپرسور: مجموعه ای مكانیكی شامل میل لنگ ،پیستون و سوپاپ ها می باشد.كه میل لنگ توسط یك موتور آسنكرون كه داخل محفظه كمپرسور قرار دارد.می چرخد و در نتیجه پیستون مانند یك تلمبه عمل كرده با باز و بسته شدن سوپاپ ها گاز موجود در سیلندر و لوله ها به گردش در می آید. گاز مرتبا" از لوله برگشت مكیده شده با فشار وارد لوله رفت می شود بنابراین گاز سرما ساز مدام در حال حركت بوده به ترتیبی كه در ادامه ذكر خواهد شد عمل سرما سازی انجام می شود . روی بدنه كمپرسور معمولا" سه لوله دیده می شود : الف-لوله رفت یا فشار گاز ب- لوله بر گشت یا مكش ج- لوله كور یا لوله مخصوص شارژ گاز .

2-كندانسور(رادیاتور خنك كننده):از آنجایی كه گاز در كمپرسور تحت فشار قرار میگیرد (تا آماده حركت درون لوله های مسیر شود) حرارت گاز افزایش یافته واگر به طریقی این گرما از گاز سلب نشود و یا تعدیل نگردد عمل سرما سازی مختل می شود . از این رو همواره گاز تحت فشار قرار گرفته پس از كمپرسور وارد لوله های مارپیچ مانندی میشود كه جایگاه این لوله در یخچال های خانگی پشت كابینت اصلی یخچال است.

3- فیلتر یا درایر:از آنجا كه ممكن است گاز پس از عبور از كندانسور جرم های آن را حمل كند یا گاز دارای رطوبت باشد،لازمست قبل از سرما سازی كاملا" پاك و خشك شود . به همین منظور پس از رادیاتور از فیلتر(درایر) عبور میكند درایر دارای دو لوله ارتباطی است كه یكی از لوله ها سطح مقطع بزرگتری دارد و در واقع محل اتصال آن به خروجی كندانسور است . در این ورودی درایر شبكه های توری بسیار ریز به منظور سلب جرم و یا جداره های فرسوده شده لوله های كندانسور است.لوله دوم درایر سطح مقطع بسیار كمتری دارد تا بدینوسیله گاز پس از درایر تحت فشار بسیار زیاد قرار گیرد.

درون درایر را از موادی بنام سیلیكات یا سیلیكاژل پر می كنند . این مواد خاصیت رطوبت زدایی داشته و گاز پس از عبور رطوبت خود را تماما" به این مواد میدهد وخشك می شود بمرور بر اثر كار كرد زیاد رنگ قهوه ای بسیار روشن این مواد به تیرگی می نهد و این تغییر حالت در واقع بیانگر پایان توانایی این مواد جهت رطوبت زدایی است از اینرو پیشنهاد می شود به هنگام تعویض كمپرسور یا شارژ گاز مجدد یخچال درایر را نیز تعویض نمایید تا سرما سازی كیفیت مطلوب را داشته باشد.

4- اواپریتور (محفظه تولید یخ ):از آنجا كه آلومینیوم در انتقال سرما از توانایی بالایی برخور دار است به طور معمول اواپراتور را از لوله های مارپیچ آلومینیومی می سازند و از آنجا كه بتوسط بسته شدن درب جای یخی هوا درون اواپریتور مسدود می شود ،تبخیر مداوم سرما در اواپریتور دما را شدیدا"كاهش می دهد بگونه ای كه آب و یا هر ماده غذایی دیگری درون اواپریتور منجمد می شود. اواپریتور نیز مانند درایر دو لوله ارتباطی با سایر اجزاء مكانیكی دارد ،لوله ورودی اواپریتور بسیار باریك است ودر واقع نقطه اتصال آن به لوله مویی است. لوله خروجی اواپرایتور سطح مقطع بیشتری دارد و به لوله بر گشت كمپرسور می رسد.

5- كاپیلاری تیوب(لوله مویی):به سبب قطر بسیار كمی كه داراست لوله مویی نامیده می شود . جایگاه آن بین خروجی فیلتر (درایر)و ورودی اواپریتور است. قطر وطول آن در كیفیت سرمای ایجاد شده بسیار با اهمیت است در رابطه با نقش سرما سازی آن در ادامه بحث خواهد شد. در شكل زیر مجموعه قطعات مكانیكی شامل: كمپرسور-كندانسور - لوله مویی- درایر و اواپریتور دیده می شود.

اجزاء الكتریكی یخچال- 1-موتور الكتریكی: همانگونه كه قبلا" نیز ذكر شد موتور الكتریكی با یك مجموعه مكانیكی كمپرسور یخچال را تشكیل می دهند. موتور یخچال از نوع آسنكرون بوده ودر یخچال های مختلف نوع راه انداز خازنی و یا بدون خازن آن مورد استفاده قرار می گیرد. سرهای خروجی موتور از بدنه كمپرسور خارج شده و به سایر قطعات الكتریكی متصل می شود . معمولا" سر های خروجی شامل سه سر سیم كه مانند شكل یكی از سر سیم ها متعلق به سیم پیچ اصلی ،سرسیم دوم مربوط به سیم پیچ كمكی وسر سیم سوم مشترك بین اصلی و كمكی است.بر روی بدنه بعضی از كمپرسور ها حروفی خاص،سر سیم ها را از یكدیگر تفكیك می كند.

2-ترموستات(اتومات):عمل تنظیم سرما در یخچال بتوسط ترموستات صورت می گیرد .اجزاء اصلی ترموستات عبارتند از:1- بدنه فلزی 2-كنتاكت های اتصال 3- فانوسك محتوی گاز 4- لوله مویی 5- لوله بلو 6- فنر و اهرم ها 7- پیچ تنظیم .

معمولا" لوله بلوی ترموستات را به قسمت تحتانی ویا سقف اواپرایتور متصل می سازند و با قرار دادن ترموستات در حالت وصل ،كمپرسور شروع بكار می كند.با سرد شدن اواپرایتور گاز درون لوله بلو ،لوله مویی و به تبع آن ها فانوسك تقلیل حجم داده و جمع می شود و با جمع شدن آن اهرم اتصال كلید درون ترموستات بطرف پایین كشیده شده و فاز موتور قطع می گردد. با خاموش شدن موتور و توقف كار كمپرسور،سرمای محیط یخچال ،بالاخص اواپرایتور كاهش یافته و گاز درون فانوسك ترموستات فعال شده و بر اثر گرم شدن محیط اضافه حجم یافته و فانوسك بزرگتر می شود . با افزایش حجم فانوسك كلید ترموستات بحالت وصل در آمده و كمپرسور شروع بكار می كند و .... میزان سرمای دلخواه در اواپرایتور و یخچال یا بعبارت دیگر مدت كار كمپرسور را می توان بوسیله ولوم ترموستات كه در واقع اهرم كنترل حجم فانوسك است تنظیم نمود.

3- رله استارت یا رله راه انداز موتور:آسنكرون بكار گرفته شده در مجموعه كمپرسور از نوع آسنكرون هایی است كه سیم پیچ استارت تنها در لحظه راه اندازی (كه همواره در این حالت بیشترین مقدار گشتاور مورد نیاز است) در مدار بوده وسپس از مدار خارج می شود. در مبحث موتور های آسنكرون به این دسته از موتور ها اشاره شد البته خروج سیم پیچ كمكی در آنها بتوسط كلید گریز از مركز صورت می گیرد.

در موتور یخچال سیم پیچ اصلی از مسیر رله استارت كه در خارج از مجموعه كمپرسور تعبیه شده تغذیه می شود.

اجزاءاصلی رله استارت عبارتند از : 1-بدنه معمولا" از جنس باكلیت 2-بوبین یا سیم پیچ 3-اهرم فلزی سرگرد یا سرتخت 4- كنتاكت های اتصال 5-مادگی های (فیش های)اتصال رله به موتور. همانطور كه ذكر شد بوبین رله استارت با سیم پیچ اصلی سری قرار گرفته. در لحظه اول راه اندازی كه نیاز به گشتاور فراوانی است تا روتور و سپس پیستون به حركت در آید،بیشترین جریان از دو سیم پیچ مذكور عبور نموده وبه تبع آن حد اكثر میدان مغناطیس ایجاد می شود ،با افزایش ولتاژ خود القاء در رله استارت و رسیدن آن به سقف معینی،اهرم فلزی درون رله بطرف بالا جذب شده و اتصال كنتاكت های 3و4 مطابق شكل برقرار می شود و در نتیجه سیم پیچ كمكی وارد مدار شده و شروع به ایجاد گشتاور می كند. به كمك دو میدان مغناطیسی سیم پیچ های اصلی و كمكی رتور براه افتاده و جریان راه اندازی معادل جریان نامی موتور می شود (شدیدا" كاهش می یابد.) با كاهش جریان دریافتی موتور از شبكه ،مغناطیس سیم پیچ رله استارت كاهش یافته و اهرم فلزی جذب شده رها میشود وبا قطع ارتباط كنتاكت های 3و4 در رله،سیم پیچ كمكی از مدار خارج می گردد.مراحل مذكور همواره در لحظه آغازین حركت كمپرسور تكرار می شود و اگر بعللی در مكانیسم عملكرد رله استارت مشكلی بوجود آید،كمپرسور قادر به حركت نخواهد بود.

4- اورلود یا محافظ جریان دریافتی موتور: هرگاه در عملكرد صحیح موتور مشكلی بوجود آید مانند آسیب دیدن سیم پیچ های اصلی و كمكی ویا مسدود شدن مسیر گردش گاز ویا ضعیف بودن ولتاژ و.... جریان دریافتی موتور افزایش یافته و حرارت موتور رو به افزایش می نهد ودر نتیجه خواهد سوخت از این رو استفاده از اورلود یا محافظ الكتریكی موتور ضروری است.ساختمان آن تشكیل شده است از: 1-بدنه مخصوص 2-پایه های فلزی اتصال برق 3- صفحه حساس بی متالی 4- سیم فنری از جنس كرم نیكل یا كرم آلمینیوم 5- پلاتین های اتصال (مطابق شكل). عبور جریان از اورلود كه سری با كنتاكت مشترك موتور قرار می گیرد،حرارت تولید شده توسط فنر كرم نیكل را افزایش داده و صفحه حساس را تحریك می سازد.با افزایش طول صفحه حساس ارتباط كنتاكت ها با یكدیگر قطع می شود وكمپرسور خاموش می شود (در این حالت نول قطع است) پس از مدتی با كاهش دما در محفظه اولود،صفحه حساس منقبض شده و ارتباط كنتاكت ها مجددا" بر قرار می گردد واگر مشكل همچنان وجود داشته باشد،قطع خود كار اورلود (و به تبع آن كمپرسور) تكرار می شود.

5-دوشاخه،سیم های رابط،لامپ ، سرپیچ و كلید معكوس لامپ .

گاز های مورد استفاده در یخچال سازی (گاز های مبرد - سرما زا ).

در یخچال های اولیه از گاز آمونیاك NH3 استفاده می شد ولیكن از آنجا كه این گاز سمی بوده ودر بر خورد با اعضای بدن بالاخص چشم عوارض ناگواری را ایجاد می سازد و همچنین در تركیب با رطوبت اثر بسیار مخربی را بر روی فلزاتی چون مس و آلمینیوم گذارده و خاصیت انفجاری دارد و...به جمیع علل مذكور به تدریج كنار گذارده شد و گازهای فریون جانشین آن شد.در انواع یخچال های موجود در بازار از گاز فریون 12 استفاده می شودفریون 12 (ccl2f2 )در تركیب با هوا بی بو بوده و بر روی فلزات (حتی در تركیب با رطوبت ) اثر مخربی بجای نمی گذارد و سمی نیست. در مناطقی كه دمای هوا در حدود 60 درجه سانتی گراد است این گاز سرما سازی بسیار عالی داشته ودر برابر شعله قابل اشتعال نیست.علیرغم محاسن مذكور استفاده از فریون 12در مقایسه با آمونیاك مقرون بصرفه نبوده و حجم زیادی را نسبت به آمونیاك (در تامین سرما) اشغال می سازد.معایب فوق از ارزش فریون نمی كاهد،اما پیرو آخرین بر رسی های بعمل آمده فریون ها در تخریب لایه اوزون و ایجاد حالت گلخانه ای در جو بسیار موثرند از اینرو دانشمندان تمام مساعی خویش را بكار گرفتند تا جانشینی مناسب برای فریون ها بیابند.در حال حاضر گاز مورد استفاده در یخچال سازی R134A می باشد. فریون مخصوص كولر های گازی فریون 22 (CHCLF2 ) است . از آنجا كه این فریون دارای هیدروژن است،اثر تخریبی آن در لایه اوزون بمراتب كمتر از فریون 11 و 12 است..

برخی از گاز های مبرد عبارتند از : آمونیاكNH3 فریون 11 NFCL3 فریون 12 CCL2F2 فریون 21 CHCL2F21 فریون22 CHCLF2 فریون 114 C2CL2F2 انیدرید سولفورو SO2 متیل كلرید CH3CL انیدریدكربنیك CO2 اتیل كلرید C2H5CL

چگونگی تولید سرما در یخچال:

در تولید سرما از دو ویژگی مهم گاز ها استفاده می شود. 1-گازها تحت اثر فشار زیاد بحالت مایع در آمده ودر این تغییر حالت،درجه حرارت گاز افزایش می یابد. 2- اگر گاز مایع در محیطی باز تر از محیط قبلی قرار گیرد. بحالت فوران در آمده ،تبخیر شده و دمای آن شدیدا" كاهش می یابد.بنابر این بصورت یك سرما ساز مورد استفاده قرار می گیرد. حال با توجه به این دو ویژگی به شرح سرما سازی در یخچال می پردازیم. با بكار افتادن كمپرسور پیستون مرتبا"گاز را از طریق لوله بر گشت می مكد و با فشار وارد لوله رفت می كند.فشار وارده بر گاز ،حرارتش را افزایش می دهد.بمنظور كاستن از حرارت گاز آن را وارد رادیاتور می كنند ودر آن جا مقداری از حرارت گاز كاسته می شود.سپس با عبور از فیلتر (درایر)كاملا" خشك می شود و چون لوله خروجی درایر و پس از آن سطح مقطع لوله مویی بسیار كم است گاز تحت فشار زیادی قرار گرفته و همانگونه كه قبلا" ذكر شد بر اثر این فشار بحالت مایع در می آید و حرارتش نیز افزایش می یابد.با عبور از لوله مویی ، وارد لوله های اواپریتور (جای یخ) می شود ودر آن جا كه سطح مقطع جدید به مراتب بیشتر از سطح مقطع لوله مویی است شروع به فوران نموده و تولید سرما میكند،فشار كمپرسور گاز را از اواپریتور عبور داده و خروجی اواپریتور توسط لوله ای مسی یا آهنی به لوله برگشت یخچال می رسد و مجددا"... گفتیم كه براثر ازدیاد فشار در لوله مویی حرارت گاز افزایش می یابد . اگر حرارت بطریقی از گاز سلب نشود ،سرماسازی در اواپریتور كیفیت مطلوبی نخواهد داشت بهمین منظور معمولا"كار خانجات سازنده لوله بر گشت اواپریتور كه حاوی گاز سرد است را به لوله رفت لوله مویی كه حاوی گاز گرم است جوش می دهند تا گاز گرم لوله مویی در حركت بطرف اواپریتور در مجاورت بر گشت گاز سرد از اواپریتور سرد شود واز دمای آن كاسته شود.

بعضی از كارخانجات بمنظور بهره وری بیشتر از برگشت گاز سرد،لوله مویی را از درون آن عبور داده و به اواپریتور می رسانند. بدین ترتیب گاز مایع شده گرم قبل از رسیدن به اواپریتور كاملا" سرد میشود ودر جای یخی حد اكثر راندمان را ارائه خواهد داد. هر گاه سرمای ایجاد شده در اواپریتور بحد تنظیم شده در ترموستات برسد ، براثر انقباض فانوسك درون ترموستات برق كمپرسور قطع شده و عمل سرما سازی متوقف می شود .دمای محفظه یخچال معمولا" بین 1 الی 7 درجه سانتی گراد ،اواپریتور در حدود 15 درجه زیرصفر است.

ذوب برفك در یخچال (دیفراست):با باز شدن درب یخچال مقداری از هوای گرم محیط وارد یخچال شده و بر اواپریتور قطرات آب را بوجود می آورد . بمرور قطرات آب بوجود آمده ، توده های عظیم یخ یا بعبارت دیگر برفك را ایجاد می سازد كه بوسیله آن ها عمل سرما سازی مختل می شود از اینرو لازم است در فواصل زمانی معین نسبت به ذوب برفك ها اقدام شود. در اكثر یخچال ها برای نائل آمدن به این منظور تدبیری اندیشیده نشده و تنها راه ذوب برفك ها ،باز گذاشتن درب یخچال است كه در اینحالت برق آن از مدار قطع می شود. روش دیگر استفاده از چند لایه سیم المنت است كه بدور اواپریتور پیچیده می شود .هر گاه ذوب برفك ضروری به نظر آمد،باقرار دادن ترموستات در وضعیت مخصوص ذوب برفك ،المنت تولید گرما نموده ویخ های زائد را از میان می برد.

در دیفراست گازی كه امروزه متداول ترین شكل ذوب برفك است از شیر سولنوئیدی(شیر الكتریكی) استفاده می شود . این شیر دارای دو ورودی و یك خروجی مطابق شكل است . ورودی B در حالت عادی مسدود است اما با اتصال برق به شیر الكتریكی ، مسیر B نیز باز می شود و گاز گرم از این مسیر به خروجی C راه می یابد. همانطور كه در شكل دیده می شود مادامی كه به شیر الكتریكی برق نمی رسد گاز سرد با ورود به قسمت A و خروج مستقیم از قسمت C وارد اواپریتور شده و عمل سرما سازی صورت می گیرد. با اتصال برق به شیر الكتریكی ،مسیر B باز شده و گاز گرم از مسیر C خارج شده و محفظه اواپریتور را گرم می سازد. گرمای محیط اواپریتور برفك های بوجود آمده را ذوب می سازد و پس از ذوب برفك ها ،یك ترموستات مجددا" شیر سولنوئیدی را بحالت قطع و در واقع مسدود بودن مسیر B ، باز می گرداند. در شكل بالا همین مكانیسم بتوسط شیر سولنوئیدی با یك ورودی و یك خروجی دیده می شود.

البته اشكال دیگری از ذوب برفك نیز بكار گرفته شده كه امروزه كاربرد كمتری دارد . بعنوان مثال می توان نوع دیفراست با شمارش دفعات باز و بسته شدن درب یخچال را نام برد . با قرار دادن كلید مخصوص شمارش زیر درب ،تعداد دفعات باز و بسته شدن درب شمارش شده و بمحض رسیدن تعداد آن به عدد تنظیمی كلید، مدار یخچال برای مدتی قطع می شود .در زمان توقف كمپرسور ،بر اثر افزایش دمای محیط یخچال برفك ها ذوب می شوند. ویا می توان بروش استفاده از تایمر اشاره نمود در این روش پس از زمان معینی تایمر مخصوص عمل نموده و مدار را قطع می سازد . در بعضی از یخچال ها ،تایمر بمحض قطع مدار اصلی ،مدار المنت پیچیده شده بدور اواپریتور را بر قرار نموده تا عمل ذوب برفك با سرعت بیشتری انجام شود.

سرویس وتعمیر یخچال

مطالب مشابه :

سرویس وتعمیر یخچال

اموزش عیب یابی و تعمیرات یخچال

یخچال خوب!

یخچال فریزر جنرال استیل

سرویس تعمیر تخصصی ماکروویو ماکروفر آون توستر سرخ کن

دکمه TURBO در ریموت کنترل های کولرگازی چه کاربردی دارد؟