تالک

اکتشاف و استخراج کانسار های تالک در ایران قدمت چندانی ندارد وبه سال 1345 شمسی برمی گردد. نخستین معدن تالکی که شناسایی شده و برای آن گواهی کشف صادر گردیده ، معدن تالک ده موسی است.متعاقب آن ، اکتشافات دیگری در زمینه شناسایی تالک و بهره برداری از آنها صورت گرفت.ولی با وجود این، تا پیش از سال1364 بررسی زمین شناسی واکتشافی منظمی روی هیچ یک از معادن تالک کشور صورت نگرفت.در واقع به محض اکتشاف ذخیره قابل قبول، پس از دریافت گواهینامه کشف ، عملیات اکتشافی تعطیل می شد وشروع به بهره برداری واستخراج به صورت غیر اصولی کردند.

بنا بر این ارقام ذخیره چنین معدنی نمی تواند قطعی یا احتمالی واقعی آن معادن را نشان دهد. از طرف دیگر ، وجود عناصر زیانبخش و نا خالص بودن در خور توجه تالک اسخراجی و همچنین نبودن امکانات کانه آرایی و عرضه تالک مناسب با نیاز صنایع مصرف کننده.سبب شده که بهره برداری در تعدادی از این معادن در مقیاس کوچک و با وسایل و روش های ابتدایی انجام و در شمار دیگری آنها به توقف کشیده شود.

کانی تالک ترکیباتی شیمیایی سیلیکات منیزیم آبدار به فرمول Mg3(Si4O10)(OH)2 است که در سیستم منوکلینیک متبلور شده است .این کانی کمتر در طبیعت به صورت خالص یافت شده وبه طور کلی در سنگ های دگرگونی وجود دارد و در رده سیلیکات های ورقه ای قرار می گیرد.ترکیب خالص این کانی دارای 36/63 درصد سلیس و98/31 درصد اکسید منیزیم و 75/4 درصد آب است.رنگ آن معمولا سفید ، سفید نقرهای، سبز کمرنگ، خاکستری متمیل به سبز تیرهاست(بسته به نوع ناخالصی و درجه خلوص آن) .رنگ تالک در حالت کلوخه ممکن ایت خاکستری یا سبز باشد ولی به حالت پودری و خالص دارای رنگ سفید درخشان است.وزن مخصوص نوع خالص آن7/2 تا 8/2 متغییر است(نرم ترین کانی درجدول موهس که با ناخن خط بر می دارد).

تالکی که در صنعت به کار می رود ،کانی شناسی، فزون برخود کانی تالک،طیف وسیعی از کانی ها را شامل می شود که بهترین آنها عبارتند از : پیروفیلیت ، سرپانتین، آنتوفیلیت،ترمولیت و اکتینولیت.این کانی در طبیعت معمولا با تالک همراه هستند.

انواع تالک مصنوعی

سنگ صابون(Soap Stone)

اصطلاحی است یرای سنگ های توده ای که کانی تاک در آن از مقایر متفاوت در حد خالص تا کمتر از 50درصد را در بر می گیرند. در واقع معمولا واژه سنگ صابون برای سنگ های توده ای تالکی و ناخالص وبسیار نرم به کار می رود.حال آن که تالک های توده ای با خلوص بالا را استئاتیت(Steatite) می گویند.سنگ صابون را طلق گدازه نیز می نامند.

پات استون:

نمونه ناخالص توده ای تالک صابونی است.معمولا رنگ آن متمیل به خاکستری، سبز تیره ،خاکستری آهنی یا سیاه متمیل به خاکستری است.

لاوا:

اصطلاحی است که دربازرگانی تجاری بابرای بلوک های تالک یا فراورده های تالک های بلوکی به کار می رود.

تالک مخلوط:

تالک در واقع مخلوطی از تالک نرم ،روشن شیستی،تالک نرم ورقه ای،سرپانتین،دولومیت، کلسیت و تعدای کانی های فرعی است.تالک مخلوط با درجه خلوص پایین حاوی تالک،کاریت و دولومیت است.

تالک رشته ای:

تاکرستهای به تالک هایی اطلاق می شود که حاوی مقدارگسترده ای کانی آزبستی است.

تالک نرم- ورقه ای:

تالک نرم –ورقه ای حاصل متاسوماتیسم سنگ های کربنات منیزیم دار رسوبی است که اغلب حاوی کلریت است بیشیرین مورد استفاده را بین انواع تالک دارد.

زمین شناسی و پراکندگی کانه در ایران

نواحی تالک در ایران عمدتا در ارتباط با مناطقی هستند که از سنگ های اولترا بازیک یا سازنده های دگرگونی شده غنی از منیزیم تشکیل شده اند.مهمترین ذخایر تالک ایران در نواحی افیولیتی مانند نواحی جندق انارک، تفتان،خوی و حوالی میناب و همچنین مناطق واقع در محدوده تاثیرگسله بزرگ سنندج- سیرجان ،واقع شده اند.وجود دولومیت ها و آهک های دولومیتی در استان لرستان باعث شده تا تحت تاثیر شرایط دگرگونی و جریان یافتن محلل های دارای Sio2 در جهت شکستگی ها، ماده معدنی تالک تشکیل شود و ذخیری چون تیدار، ده موسی ، ده حاجی، مسعودآباد و گوشه محسن بی علی حوالی بروجرد و ازنا مورد شناسایی و بهره برداری قرار گیرند.

تجزیه گرمایی سنگ های هارزبورژیتی سرپانتینی شده حوالی انارک ،جندق،تفتان و میناب تحت تاثیر شرایط دگرگونی خفیف و با نفوذ محلول های دارای Co2و Sio2 در درز شکاف ها باعث تشکیل ماده معدنی تالک و ایجاد ذخایری چون چاه زرد، چاه ابراهیم زهرا وچاه صفاهو در جندق و شمال انارک و سیه بره خوار در تفتان و نقشه بشاگرد در نزدیکی میناب شده است.

مطالعات اقتصادی

با توجه به اینکه تولید تالک در شکور در حدود 30هزار تن در سال است ونیز متوسط واردات این کانه طی برنامه اول و دوم حدود 1500تن اعلام شده لذا مصرف ظاهری کشور ، کمی بیش از 31هزارتن در سال است.در صورت تولید تالک در داخل کشور حتی تا چند برابر میزان فعلی ،امکان احداث صنایعی از قبیل صنایع آرایشی و دارویی،رنگ سازی،سرامیک سازی یا کاغذ سازی و ... در داخل کشور را ایجاد خواهد کرد.زیرا بسیاری از این مصنوعات به صورت کالاهای ساخته شده به کشور وارد می شوند.ازطرفی،میزان تولید جهانی این کانه حدود 7میلیون تن و مصرف آن نیز حدود 8/6 میلیون تن است که با توجه به پیش بینی رشد مصرف در نتیجه تولید این کانه در جهان طی سال های آینده چنین استنباتی می شود که کشف ذخایر جدید و توسعه معادن فعلی کشور به منظور افزایش میزان ذخایر و بالا روش های اکتشافی، بردن تولید داخلی به نحوی است که می توان نیاز صنایع سرامیک سازی لاستیک سازی را تامین کرد و جهت تامین تالک مرغوب مورد مصرف صنایع از قبیل آرایشی و دارویی و نیز کاغذ ساز تا احداث کارخانجات فرآوری با وارد نمودن نوع مرغوب آن از خارج اقدام کرد.

روش های اکتشاف ،اسخراج و فرآوری تالک

تالک خاص از نظر شیمیایی بندرت در مقیاس صنعتی در طبیعت یافت می شود معمولا تمام تالک استخراج شده از معادن ناخالص است، ولی با استفاده از فلوتاسیون یا دیگر روش های کانه آرایی ، به دست آوردن کانی تالک خاص امکان پذیر است. در ایدان اکتشاف و استخراج تالک حدودا از سال1364، بررسی زمن شناسی و اکتشافی منظمی روی هیچ یک از معادن تالک صورت نگرفته است.

کاربرد تالک

مصارف دامداری:گاهی تالک به عنوان یک عامل ضد چسبندگی در خوراک حیوانات به کار می رود که اغلب به جای تالک از سنگ آهک به شکل دانه ریز یا پودری برای این منظور استفاده می شود.

صنایع تولید پوشش بام:تالک های عیار کم هم به عنوان ماده تسطیح و هم به عنوان پر کننده به منظور تثبیت آسفالت که عامل مهمی در افزایش دوام و پایداری در برابر شایط جوی استف استفاده می شود. همچنین در پوش بام از به هم چسبیدن ذرات در طول مدت نگهداری در انبار و قبل از استفاده ،جلوگیری می کند.عمده مصرف تالک در محصولات قالبی آسفالت است،نمد های بام یا شفته کاری اضافه می شود، موجب افزایش آنهادر برابر هوا می شود.

از دیگر مصارف می تواناز صنایع نساجی، محصولات پرده ای ،ساخت گریس ،داروسازی ،ساخت دینامیتو صنایع شیمیایی منفجره،درزگیر وبتونه کاری نام وبرد.در سنایع نساجی از تالک استفاده های مختلفی می شود،ترکیب آهار پارچه شامل الیاف و مواد پرکننده است که در بعضی از پاچه ازتالک برای حالت دادن و سفتی موقتی و ارائه آن برای فروش استفاده می شود. در این خصوص میزان سفیدی معمولا خیلی مهم است.استفاده از مواد مختلف تالک به عنوان ارزان تربودن،از دیگر مواد مشابه مناسب تر است. پوشش محصولات پر کننده را نیاز دارد. پر کننده های اصلی در این نوع محصول رسفتالک، پیروفیلیت و کربنات کلسین هستند.تالکبه دلیل داشتن رنگ سفید از مواد اولیه مطلوب در این صنایع است.خاصت چربی از خواص عمده است که در تلک وجود دارد ئ دردیگر کانی ها بندرت مشاهده می شود.از دیر زمان از تالک در این ترکیب از وارفتن و از دست دادن خاصیت چربی گریس در دماهای بالا جلوگیری می کند.

در دارو سازی به منظور تسهیل جریان دانه های قرص در قیف ها، جدا کردن تکه های فشرده از یکدیگر و به آسانی جدا شدن دانه ها از داخل جعبه ها،از تالک استفاده می شود .در صنایع شیمیایی ،در بخش مواد منفجره در مرحله جداسازی تتروگلیسیرین از اسید در جریان تهیه نیتروگلیسیرین از 2تا 5 درصد تالک استفاده می شود.در تهیه دینامیت ها به منظور حفظ پایداری شیمیایی وهمچنین جلوگیری از تشکیل مواد اسیدی در ترکیب از تاک،اکسیدروی،کربنات کلسیم و ذرات گچ یا آهک استفاده می شود .کشور های اسکاندیناوی از خاصیت جواهرزایی تالک برای استفاده دوباره کاغذ مصرف شده بهره می برند.

در صنعت شیشه سازی، تالک بعنوان یک عامل گردگیری در حین تولید مصرف می شود

· صیقل دهی ذرات برنج و جو

· عوامل رنگ زا یا رنگ بر

· ماده جاذب بو از غذاها

· فیلتر تصفیه آب

· جذب روغن و عمل آوری چرم

· حشره کش

· واکس های کفش

· پوشش های التریکرود های جوشکاری

· جوهر چاپ

· پرکردن کپسول های ویزه برای آزمایش شتاب موشک ها تا 50کیلومتر

· پوشش گندله های سنگ آهن برای احیاء مستقیم

· تامین کننده منیزیم کودهای گیاهی

· در اروپا و ژاپن به عنوان یک متده با اهمت برای افزایش کدری و بهبود بخشیدن به کیفیت چاپ در صنعت کاغذ سازی بشمار می رود.صنعت چاپ بزرگ ترین مصرف کننده تالک در اروپاست، در حالی که در آمریکا به علت وجود ذخایر فراوان ،از کائولن ارزان قیمت برای این منظور استفاده می شود.

· از دیگر خواص تالک استفاده در صنایع کاشی و سرامیک است که به دلیل بالا بودن حرارت ویژه مقاومت بیشتر آن مواد استفاده قرار می گیرد.تالک هنگامی در لعاب کاشی ها به کار می رود که به سلیس و منیزیم احتیاج پیدا شود، تالک نسبتا خالص با درصد آهن کم در مخلوط مواد اولیه لعاب کاشی به کار می رود.

· تاک در گل های مخصوص به عنوان کمک ذوب مصرف می شود.همچنین در دوغاب عای رنگی نیز از5تا 10درصد مصرف دارد.

تالک

مطالب مشابه :

گربه های اصیل ایرانی

فلسفه ی سیستم گلستان

چیکار باید کرد؟؟؟؟؟!!!!!!!

گسل ترنسقرم

بازی کامپیوتری جوانان افغانستانی جهانی شد

تالک