تجهيزات و وسايل مبارزه با حريق

تجهيزات و وسايل مبارزه با حريق

در فصل پنجم انواع آتش و آتش سوزي و نحوه مبارزه و مواد خاموش كننده آنها توضيح داده شد .

در اين فصل به طور كامل با وسايل و لوازم مبارزه با آتش و آتش نشاني آشنا خواهيد شد .

براي اطفاء حريق نياز به وسائل و تجهيزاتي مي باشد كه در صورت عدم آنها ، باعث توسعه آتش و بوجود آمدن خسارت مي گردد .

اگر وسائل و لوازم مبارزه با حريق موجود باشد و افراد ، آموزش لازم در مورد نحوه استفاده با آنها نديده باشند ، وجود تنها لوازم و وسائل مشكلي حل نمي كند .

در اين صورت اهميت مسئله آموزش معلوم مي شود .

لذا در اين فصل به شرح كلي انواع خاموش كننده ها و تقسيم بندي آنها و همچنين نحوه استفاده از آنها توضيح داده مي شود .

امروزه با توجه به پيشرفت علم و صنعت ، وسائل و تجهيزات مبارزه با آتش سوزي به صورت هاي گوناگون وجود دارد ، كه در مواقع مورد نياز با در نظر گرفتن حجم و گسترش و نوع آتش سوزي از آنها استفاده مي كنند . آنچه كه مهم است همه آنها در خاموش نمودن آتش دخالت دارند و وجود همه آنها لازم و ضروري است .

به طور كلي لوازم و تجهيزات مبارزه با آتش ، به دو دسته تقسيم مي شوند :

** سيستم اعلام حريق :

به آن دسته از وسائل و تجهيزاتي كه براي پيشگيري از وقوع آتش سوزي استفاده مي كنند ، سيستم اعلام حريق مي گويند .

اين سيستم ها به دو صورت دستي و اتوماتيك وجود دارد كه در فصول بعد توضيح داده خواهد شد .

** تجهيزات و سيستم هاي اطفاء حريق :

به آن دسته از وسائل و تجهيزاتي كه در حين آتش سوزي مورد استفاده قرار مي گيرد ، وسائل اطفاء حريق مي گويند ، كه به دو صورت دستي و اتوماتيك وجود دارد .

در رابطه با مبارزه با اطفاء حريق اتوماتيك در فصل بعدي به طور مفصل بحث خواهيم كرد .

 

 

وسايل و تجهيزات دستي اطفاء :

سطل آب آتش نشاني :

سطل آب آتش نشاني از ابتدائي ترين و ساده ترين وسايل و لوازم آتش مي باشد .

اين سطل گنجايش حدود 15 ليتر آب را دارد و تنها تفاوت آن با سطل هاي معمولي ، دسته اي است كه در زير آن نصب گرديده ، تا پاشيدن آب با سهولت و فشار صورت مي گيرد كه غالبا اين سطل به رنگ قرمز است و توسط قلاب در محل مناسب آويخته مي شود. سطل هاي شن و ماسه :  

سطل هاي مذكور ، مانند : سطل آب آتش نشاني هستند ، كه تفاوت آنها در طراحي دستگيره آنهاست . در سطل هاي آب آتش نشاني دستگيره در ته آن تعبيه شده است ، در صورتي كه دستگيره سطل هاي شن و ماسه در بدنه آنهاست و تفاوت ديگر اينكه سطل هاي آب آتش نشاني فقط در زماني كه مورد نياز است ، از آب پر مي كنند ، ولي سطل هاي شن و ماسه بايد هميشه پر و آماده باشد .

كپسول هاي آتش نشاني :

حتما شما در ساختمان هاي ادارات دولتي ، شركت هاي خصوصي ، هتل ها ، مغازه ها ، فرودگاه ها و حتي در امامزاده ها و مساجد مشاهده كرده ايد كه كپسول هاي آتش نشاني كوچك و بزرگ بر ديوارها نصب شده است .

شايد اصلا به فكر نباشيد و از كنار آنها بدون اهميت بگذريد . اما بايد بدانيد همين يك كپسول آتش نشاني ممكن است يك ساختمان چندين طبقه را از آتش سوزي نجات دهد .

آيا هيچگاه به فلسفه وجودي چنين كپسول ها فكر كرده ايد ؟ يا اينكه از خود پرسيده ايد چرا شكل يا حجم آنها اين طور طراحي شده است و يا اصلا مي دانيد داخل اينگونه كپسول ها چه موادي وجود دارد ؟

به جرأت مي توان گفت : بيش از 50 درصد مردم اطلاع چنداني از آنها ندارند و يا فقط اطلاعات آنها در سطح محدودي مي باشد .

لذا در اين فصل به طور مفصل در خصوص انواع كپسول هاي آتش نشاني موجود در ايران بحث خواهد شد .

انواع كپسول هاي آتش نشاني :

از آنجايي كه نام گذاري كپسول هاي آتش نشاني بر اساس محتواي مواد داخل آنها مي باشد .

به طور كلي به چند دسته تقسيم مي شوند :

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي آب

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي كف

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي پودر شيميايي

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي گاز دي اكسيد كربن

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي هالوژن

** كپسول هاي آتش نشاني محتوي گاز 200 fm

 

كپسول هاي آتش نشاني محتوي آب :

همانطوري كه از نامشان پيداست ، مواد داخل اينگونه كپسول ها فقط آب مي باشند و در جاهايي كاربرد دارد ، كه به آب دسترسي نيست و يا تهيه آن وقت گير مي باشد . كپسول هاي آتش نشاني محتوي آب خود نيز به چند دسته تقسيم مي شوند .

كپسول هاي آتش نشاني سودا اسيد :

اين نوع خاموش كننده يكي از قديمي ترين و معمول ترين دستگاه دستي آتش نشاني است ، كه در بيشتر كارخانجات ، منازل ، مؤسسات خصوصي و دولتي مورد استفاده قرار مي گرفت .

اين خاموش كننده به شكل استوانه اي يا مخروط ساخته مي شود ، كه 3/2 حجم آن را محلول آب و بي كربنات سديم و مقداري اسيد سولفوريك تشكيل مي دهد ، كه به منظور ايجاد نيرو براي خارج كردن آب داخل آن از گاز كربنيك كه در اثر واكنش شيميايي اسيد با بي كربنات سديم بوجود مي آيد استفاده مي شود . بدنه اين خاموش كننده معمولا از آلياژ سخت ساخته شده كه مي تواند فشاري برابر 350 پوند بر اينچ مربع را براي مدت 5 دقيقه تحمل نمايد .

مكانيسم عمل كپسول آتش سودا اسيد :

با كشيدن ضامن و ضربه روي كلاهك ، شيشه محتوي اسيد سولفوريك مي شكند و با مخلوط آب و بيكربنات سديم مخلوط مي شود .

حاصل اين مخلوط مواد اطفايي شامل : گاز كربنيك ، آب و سولفات سديم مي باشد ، كه از لوله خروجي با فشار خارج مي شود .

به لحاظ مشكلات توليد چنين كپسول هايي و توليد كپسول هاي جديد آتش نشاني و كپسول هاي سودا اسيد كاربردي ندارد و توليد نمي شود .

كپسول هاي آتش نشاني مخلوط آب و هوا :

از اين كپسول ها صرفا جهت خاموش كردن آتش هاي كوچك و موضعي طبقه a به كار مي رود . در داخل اين كپسول ها تا 3/2 حجم آن آب قرار گرفته است . براي خارج نمودن آب از اينگونه كپسول ، نسبت به ميزان آب به كار رفته در كپسول در فضاي 3/1 باقي مانده هواي فشرده وارد مي نمايند ، كه غالبا براي فشار آن از گاز ازت يا هواي معمولي با كمپرسور استفاده مي كنند .

مشخصات قطعات كپسول هاي مخلوط آب و هوا :

بدنه اصلي : غالبا بدنه اين كپسول ها از ورق مقاوم استيل ساخته شده است .

لوله تخليه آب : از جنس پلاستيكي مقاوم ساخته شده است .

مانومتر : نشان دهنده فشار داخل سيلندر است . بدنه اينگونه كپسول ها دائما تحت فشار است ، اگر فشار سيلندر به هر عللي افزايش يابد ، فشارسنج از هم پاشيده و فشار آن تخليه و در صورت نشت هوا يا گاز فشارسنج ، افت مي كند .

ضامن : از جنس فولادي است.

دستگيره : محل گرفتن دست براي حمل يا استفاده

نازل : شيلنگ لاستيكي مقاومي كه براي گرفتن روي حريق استفاده مي شود .

 

بدنه اين نوع خاموش كننده بايد هر 2 تا 5 سال يكبار با فشار معيني حدودا 3 الي 4 برابر زمان شارژ توسط كارخانه سازنده تحت فشار قرار گيرد ، تا از سالم بودن آن اطمينان حاصل گردد .

اينگونه سيلندرها بايد سالي يكبار باز شود و آب آن تعويض گردد . چنانچه رنگ آب تغيير كرده و به رنگ سياه يا زرد رنگ شده باشد دليل بر زنگ زدن بدنه آن مي باشد ، كه بايد داخل آن با مواد ضد زنگ عايق بندي كرد وگرنه به علت زنگ زدگي ، بدنه نازك شده و در طولاني مدت ممكن است كپسول شكاف بردارد .

طريقه شارژ اين نوع خاموش كننده ها :

ابتدا 3/2 آن را از آب معمولي يا آب مقطر پر مي كنند ، سپس با بستن سري آن هوا يا گاز ازت براي فشار آن داخل سيلندر مي كنند .

اينگونه كپسول ها بايد مقاومتي برابر با حدود 600 psi داشته باشند ، كه در حالت شارژ ، فشار آن بين 600 تا 150 psi مي باشد .

ضمنا چنانچه اين نوع خاموش كننده ها در محلي قرار بگيرد ، كه امكان يخ زدن داشته باشد به محلول آن ضد يخ اضافه مي كنند ، تا از يخ زدن آن جلوگيري به عمل آيد .

راه هاي شناسايي كپسول هاي آتش نشاني آب و هوا :

قطر سوراخ نازل :

سوراخ خروجي سر نازل به اندازه يك ميخ معمولي است .

از طريق لمپر زدن :

با تكان دادن كپسول بر روي دست مشخص مي شود كه آب داخل آن مي باشد و يا مواد ديگري مانند : پودر .

از طريق مانومتر :

گرچه كپسول هاي ديگر ، مانند : كپسول هاي پودري نيز داراي مانومتر هستند . ليكن داشتن مانومتر نشان دهنده تحت فشار بودن كپسول آتش نشاني مي باشد ، كه اغلب كپسول هاي آبي داراي مانومتر هستند .

از طريق برچسب :

برچسب الصاق شده بر روي كپسول ، نشان دهنده اطلاعاتي ، نظير : وزن ، نوع مواد داخل آن ، سال ساخت و كاربرد نوع آتش سوزي و چگونگي استفاده از آن است .

درز دار بودن جداره سيلندر .

كپسول هاي آتش نشاني آب و گاز :

در اين نوع كپسول ها 3/2 حجم آن را از آب خالص پر مي كنند براي فشار مورد نياز جهت خروج آب از كپسول بوسيله يك عدد بالن ( فشنگي ) كه در كنار كپسول تعبيه شده و داخل آن محتوي گاز دي اكسيد كربن مي باشد ، استفاده مي كنند .

تفاوت آن با كپسول هاي آب و هواي مخلوط ، اين است كه اينگونه كپسول ها دائما تحت فشار نيستند ، زيرا فقط زمان استفاده گاز

دي اكسيد كربن وارد فضاي كپسول مي شود و با فشاري كه ايجاد مي كند ، آب را از طريق نازل به خارج پرتاب مي شود .

قطعات كپسول هاي آتش نشاني آب و گاز :

** بدنه : از ورق مقاوم استيل

** لوله تخليه : از جنس پلاستيكي مقاوم كه داخل سيلندر قرار دارد .

** بالن ( فشنگي ) : محتوي مقداري گاز دي اكسيد كربن جهت فشار براي خروج آب داخل كپسول كه در كنار كپسول تعبيه شده است .  

** سوزن : براي سوراخ كردن بالن جهت خروج گاز و پخش شدن در فضاي كپسول .

** نازل : از جنس پلاستيكي مقاوم .

** سر نازل : اينگونه كپسول ها به لحاظ اينكه هنگام استفاده مي توان به مقدار نياز گاز دي اكسيد كربن داخل فضاي سيلندر كرد و بقيه را در مواقع بعدي استفاده كرد ، لذا براي كنترل خروج آب و اينكه تمامي آن در يك لحظه خارج نشود ، در قسمت نهايي نازل يك عدد سرنازل باز و بسته تعبيه شده است و مانند شير عمل مي كند ، كه مي توان با فشار يا عدم فشاره دستگيره سرنازل ، آب مورد نياز استفاده يا قطع كرد . ضمنا چون فضاي داخل سيلندر در مواقع عادي ، خالي از فشار مي باشد، مانومتر يا فشارسنج ندارد.

كپسول هاي آتش نشاني محتوي پودر شيميايي :

از اينگونه كپسول ها بيشتر براي خاموش كردن آتش هاي نوع b يا مايعات قابل اشتعال و نوع d يا فلزات قابل اشتعال ، مانند : سديم، پتاسيم و منيزيم به كار مي رود . ولي كاربرد آنها براي آتش هاي نوع e يا تجهيزات الكترونيكي مناسب نيست ، زيرا تميز كردن دستگاه هاي الكترونيكي از پودر بعد از خاموش كردن آتش مشكل است و باعث اختلال در كار دستگاه مي شود.

لذا توصيه مي شود ، براي اطفاء لوازم الكتريكي حتما از گاز دي اكسيد كربن و يا از گاز هالوژن استفاده شود .

در مخزن اين نوع كپسول ها موادي نظير ، بيكربنات سديم و بيكربنات پتاسيم كه پودر خشك شيميايي نام دارد ، پر مي كنند .

پودر مذكور با فشار گاز دي اكسيد كربن يا گاز نيتروژن از طريق نازل كپسول خارج مي شود . اين نوع خاموش كننده ها در انواع و اشكال مختلف و در اوزان 1 ، 2 ، 3 ، 6 ، 12 ، كيلويي قابل حمل با دست و در اوزان 50 و 80 كيلويي بوسيله چرخ حمل مي شوند و در اوزان 250 ، 500 ، 1000 كيلويي كه به صورت ثابت و توسط سيستم هاي اطفاء حريق ، تخليه آنها صورت مي گيرد ، ساخته مي شوند .

كپسول هاي پودر و گاز مخلوط : ( پودر و هوا )

در اين نوع كپسول ها 3/2 حجم كپسول از پودر بيكربنات سديم پر شده است و 3/1 آن خالي است .

عامل توليد فشار آن گاز ازت يا نيتروژن يا هواي معمولي است ، كه در فضاي خالي كپسول معلق است و در نتيجه پودر داخل آن زير فشار دائم گاز يا هوا مي باشد و رطوبت موجود در هوا نمي تواند روي آن تأثير داشته باشد . لذا مسئله كلوخه شدن پودر كمتر وجود دارد .

غالبا اين نوع كپسول ها داراي مانومتر و والف آزمايش هستند ، كه نشان دهنده فشار داخل كپسول باشند و لذا تا زماني كه فشار داخل كپسول افت نداشته باشد ، كپسول قابل استفاده است . چون بدنه كپسول تحت فشار دائم قرار گرفته است ، از فولاد مخصوص ، كه قدرت تحمل فشار زياد داشته باشد ساخته مي شود و سيستم آب بندي شير آلات آن حساس مي باشد .

ضمنا چون گاز داخل كپسول دائما بر بدنه ، فشار مي آورد ، به آن كپسول تحت فشار نيز گفته مي شود .

طرز استفاده نمودن از اين نوع كپسول ها :

كپسول را از جاي خود برداشته و يكي دوبار آن را واژگون كرده ، تا چنانچه به مرور زمان ، پودر فشردگي پيداكرده ، از هم باز شده و آماده به كار شود . پس از خارج كردن ضامن كپسول ، اهرم افشانك را فشار داده و نازل را در دست گرفته و در فاصله دو متري قرار گرفته و به حالت جاروئي ، حريق را اطفاء نمائيد .

ذكر اين نكته ضروري است كه جهت خاموش كردن ظروف روباز مايعات قابل اشتعال نبايد مواد در وسط مايع زده شود ، زيرا فشار زياد پودر ، باعث پاشيده شدن مايعات به اطراف مي شود و آتش سوزي گسترده مي شود .

مشخصات قطعات اينگونه كپسول ها :

** 1- بدنه : از نوع فولاد مخصوص و مقاوم

** 2- لوله تخليه : از نوع پلاستيك مقاوم

** 3- مانومتر : نشان دهنده شارژ يا عدم شارژ

** 4- نازل : از نوع جنس پلاستيك مقاوم

** 5- دستگيره : براي حمل كپسول

** 6- اهرم : براي فشار افشانك

شناسايي كپسول هاي پودر و هوا ، مانند : شناسايي كپسول هاي آب و هوا است ، و تنها فرق آن با كپسول هاي آب و هوا ، شكل سر نازل است ، كه سوراخ خروجي سر نازل گشادتر مي باشد .

كپسول هاي پودر و گاز جدا ( بالن دار ) :

اين نوع از خاموش كننده هاي پودري كه عامل فشار آنها گاز دي اكسيد كربن مي باشد ، بر خلاف خاموش كننده هاي پودري تحت فشار كه گاز آن در فضاي كپسول به صورت معلق و با پودر مخلوط مي باشد ، گاز و پودر از همديگر جدا هستند .

اينگونه كپسول ها به علت جدا بودن گاز از پودر ، تحت فشار نيستند . كپسولهاي پودر و گاز جدا ، در دو نوع متداول وجود دارد .

كپسول پودر و گاز بالن داخل ( عامل فشار داخل ) :

در اين نوع كپسولها ها تا 3/2 حجم كپسول از پودر پر شده است و 3/1 آن خالي مي باشد و عامل آن دي اكسيد كربن ، كه درون بالن كوچكي به نام فشنگي قرار دارد و در داخل كپسول قرار گرفته است . فقط زمان استفاده با ضربه زدن بر روي كفه و محل ضربه گير و يا فشار دادن اهرم فشار ، باعث سوراخ شدن فشنگي داخل سيلندر شده و گاز در سيلندر پخش شده و با فشار زيادي پودر را به خارج پرتاب مي كند .

قطعات اينگونه كپسول ها عبارتند از :

** بدنه - ** لوله تخليه - ** نازل - ** سر نازل - ** ضربه گير - ** فشنگي - ** لوله ورودي گاز - ** دستگيره –

 

 

كپسول پودر گاز بالن بغل ( عامل فشار خارج ) :

در اين نوع كپسول به جاي قرار دادن بالن در داخل كپسول ، در كنار آن قرار مي دهند و مزيت آن نسبت به بالن داخل ، تست و آزمايش بالن گاز است ، زيرا بدون اينكه كپسول باز شود ، مي توان بالن آن را تعويض يا تست و شارژ كرد .

قطعات اين كپسول ها عبارتند از :

** بدنه - ** لوله تخليه - ** نازل - ** سر نازل - ** دستگيره - ** بالن يا فشنگي - ** لوله ورودي گاز

به طور كلي كپسول هاي پودر و گاز جدا از هم ( بالن داخل و بالن بغل ) داراي خصوصيات زير هستند :

** مانومتر ندارند : زيرا گاز كه عامل فشار آن است در فضاي داخل كپسول معلق نيست ، بلكه داخل فشنگي است .

** بدنه آنها تحت فشار است .

** تا زمان استفاده از اين كپسول ها گاز و پودر از هم جدا مي باشند .

** به علت اينكه پودر داخل كپسول دائما تحت فشار نيست ، اگر مدتي كپسول در يك جا ثابت بماند پودر آن كلوخه مي شود . گ

تذكرات مهم :

_ در تمامي كپسول هاي آتش نشاني اعم از آب و گاز ، آب و هوا ، پودر و گاز ، پودر و هوا ممكن است تمامي شرايط آن ، از قبيل داشتن مواد داخل سيلندر و فشار گاز هم فراهم باشد ، اما موقع استفاده فقط گاز خارج شود ، علت آن افتادن لوله تخليه مي باشد و بايستي كپسول را سر و ته نمود و استفاده كرد .

_ براي خاموش كردن مايعات قابل اشتعال بايد فاصله 5/1 تا 2 متر رعايت شود ، زيرا به علت پرتاب پودر امكان برگشت مايعات وجود دارد و باعث سوختن فرد مي گردد .

_ هنگام اطفاء شعله هاي كوتاه به صورت جارويي و شعله هاي بلند با پاشيدن پودر بر روي آتش اقدام مي كنيم .

_ هنگام استفاده از كپسول هاي محتوي پودر ، بايد اين نكته را در نظر داشت ، كه اگر كپسول مدتي در ديوار نصب و يا روي زمين گذاشته بوده باشد ، امكان تخته شدن پودرهاي داخل آن وجود دارد . لذا بايستي پودر آزاد و روان شود . براي اين كار ابتدا يك الي دو مرتبه ته كپسول را به زمين مي زنيم و سپس آن را بالاي دست برده و در محاذي گوش آن را سر و ته مي كنيم ، كه اگر ريختن پودر و روان شدن به گوش رسيد يا احساس كرديم كه پودرها به سمت پائين كپسول ، كه آنها را سر وته كرده ايم رسيده است ، كه اين تست نشان دهنده روان بودن پودر داخل كپسول است . در اين صورت براي اطفاء حريق آماده است و يا چنانچه اين عمل صورت نگيرد و اهرم سوزن فشار داده شود ، ممكن است به جاي خروج پودر فقط گاز يا هوا خارج شود . 

كپسول هاي اطفاء حريق گاز كربينك ( دي اكسيد كربن )

در اين نوع كپسول ، گاز دي اكسيد كربن با فشار زياد كه به صورت مايع در آمده است ، وجود دارد .

در رابطه با گاز دي اكسيد كربن به طور مفصل در فصول قبل توضيح داده شد .

سيلندرهاي محتوي گاز دي اكسيد كربن بهترين وسيله جهت اطفاء حريق هاي الكترونيكي و لوازم برقي ( گروه e ) و يا حريق هاي كوچك و از انواع ديگر مي باشد . در كپسول هاي گاز دي اكسيد كربن بر حسب حجم گاز مايع داخل آنها بر حسب كيلو گرم و در اندازه هاي يك الي پنجاه كيلوگرمي به صورت كپسول هاي كوچك و بزرگ چرخدار و يا به صورت كپسول هاي ثابت اتوماتيك ساخته ميشود .

قطعات كپسول گاز دي اكسيد كربن :

بدنه : از آنجايي كه بدنه اين كپسول بايستي فشار زيادي تحمل كند ( معادل Psi  7000 ) ، از آلياژ مقاوم فولاد مخصوص ساخته مي شود .

شيپورك : ( خروجي قيفي شكل ) ، كه در اين نوع خاموش كننده ها سر لوله يا محل خروجي گاز به شكل شيپورك يا قيف ساخته مي شود ، تا از سرعت زياد گاز هنگام خروجي جلوگيري كرده و به آن اجازه انبساط بدهد و در سر لوله انبساط گاز كامل شود .

معمولا جلوي دهانه آن گاز كربنيك به صورت بلورهاي يخ خشك مي ريزد . هنگام خارج شدن گاز از شيپورك ، صداي شديدي به گوش مي رسد ، كه گاهي مواقع موجب ترس افراد مي گردد .

سوپاپ اطمينان :

سوپاپ اطمينان براي جلوگيري از تركيدن سيلندر در زماني كه فشار آن بيشتر از حد استاندارد شود .

لوله تخليه : جهت تخليه گاز از درون سيلندر .

نكات مهم در خصوص كپسول هاي گاز دي اكسيد كربن :

*بهترين خاموش كننده براي ادوات برقي مي باشد ، زيرا رساناي الكتريسيته نيست. در نتيجه باعث برق گرفتگي نمي شود .

بر روي قسمت هاي سالم دستگاه هاي الكترونيكي نمي نشيند و اثر نامطلوبي بر روي دستگاه ها نمي گذارد .

ضمنا باعث از بين رفتن لوازم و اشياء اطراف آتش سوزي نمي گردد .

*گاز داخل اينگونه كپسول ها سمي نيست . غير قابل سوختن و از هوا سنگين تر و موقع مصرف ، جانشين اكسيژن هوا مي شود .

چنانچه در محيط هاي بسته كه تهويه وجود ندارد مصرف شود ، ميزان اكسيژن را تقليل داده و شخصي كه در آن محل باشد ، دچار بيهوشي گرديده و در صورتي كه به او اكسيژن كافي نرسانند ، باعث مرگ او در اثر فقدان اكسيژن خواهد شد . به علاوه مه ناشي از مصرف اين گاز مي تواند باعث كاهش ديد گردد و شخص نتواند از محل خارج شود .

*از اين نوع خاموش كننده ها براي محيط هاي باز و در مسير باد كاربرد خوبي ندارد ، ولي در محيط هاي بسته كاربرد بالايي دارد .

*براي خاموش كردن آتش هاي نوع a در محيط هاي باز اصلاً كارآيي ندارد . ليكن در محيط هاي بسته به طور موقت آنها را اطفاء مي كند و بايد براي اطفاء كامل آنها از خاموش كننده هاي ديگر نظير آب استفاده كرد .

*يكي از مزيت هاي اينگونه اين است كه يكبار مصرف نمي باشد و چنانچه مقداري از گاز آن استفاده شود ، مي توان بقيه آن را در آتش سوزي هاي بعدي استفاده كرد .

*با وزن كردن اين گونه كپسول ها ، به شارژ آن پي برده مي شود و در صورت كم شدن وزن آنها ، به ميزان تقريبا 10 درصد از وزن اوليه ، بايد آنها را شارژ كامل كرد .

*بايد هر پنج سال يكبار بدنه اينگونه سيلندرها توسط كارخانه سازنده ، تست و آزمايش شود . در اين تست فشاري برابر Psi 3275 ( 250 اتمسفر ) بر سيلندر وارد مي كنند .    

*هرگونه فرسودگي و ترك خوردگي شيلنگ و شيپورك موقع استفاده ، باعث مشكلاتي نظير تركيدن نازل و عدم استفاده آن مي شود ، لذا بايد هر چند مدت يكبار اينگونه قطعات را چك و بازبيني كرد .

*بايد از قرار دادن اينگونه سيلندرها در معرض تابش مستقيم خورشيد و يا در مجاورت دستگاه هاي حرارتي خودداري شود ، زيرا گرماي زياد باعث عملكرد كردن سوپاپ ايمني شده و گازهاي داخل آن به طور كامل تخليه مي شود .

*در اطفاء آتش با اينگونه كپسول ها رعايت فاصله اهميت زيادي دارد . چنانچه فاصله بيش از حد نياز باشد ، باعث تبخير سريع گاز شده و بلورهاي كوچك يخ روي آتش قرار نمي گيرد . در نتيجه عمل سرد كردن است كه يكي از خصوصيات گاز دي اكسيد كربن مي باشد ، صورت نمي گيرد و آتش به سوختن خود ادامه مي دهد . لذا براي اطفاء دستگاه الكتريكي كه داراي شعله نيستند ، فاصله 20 الي 40 سانتيمتري و براي اطفاء مايعات قابل اشتعال در محيط هاي بسته تا فاصله يك متري حد مناسب مي باشد .

كپسول هاي آتش نشاني محتوي هالوژنه :

مواد هالوژنه داراي يك بنيان هيدروكربوري CH6  يا C2H6 هستند ، كه يكي از عناصر هالوژنه ، مانند : فلئور F ، كلر CL  ، برم BR ، يد  i ، جايگزين يك يا چند هيدروژن متان يا اتان شده است . اين مواد به صورت مايع بوده و بعضا سمي مي باشند و هنگام پاشيدن روي سطح آتش تبخير شده و موجب خاموش شدن آتش مي گردند . مواد حاصله قابليت اشتعال نداشته و حدوداً 4 الي 5 برابر از هوا سنگين تر هستند و به سرعت روي حريق پوشانده و مانع رسيدن اكسيژن به حريق مي شوند .

كپسول هاي هالوژنه تا حدودي شبيه كپسول هاي دي اكسيد كربن مي باشند . اين مواد به علت عايق بودن در مقابل الكتريسيته ، جهت آتش سوزي ها ، مانند : دستگاه هاي برقي ، ادوات الكترونيكي و سيستم هاي كامپيوتري مؤثر مي باشند . همچنين در جاهايي كه مسأله وزن كپسول مهم است ، مانند : هواپيما ، زيردريايي و غيره مورد استفاده قرار مي گيرد .

قدرت خاموش كنندگي هالوژنه بسيار بالاست و در مقايسه با حجم مساوي با حجم مساوي دو برابر پودرهاي خاموش كننده و سه برابر گاز دي اكسيد كربن و چهار الي پنج برابر آب مي باشد . از اين كپسول ها مي توان به تناسب حريق استفاده كرد و مواد باقيمانده  را در كپسول نگه داشته تا در دفعات بعدي نيز استفاده گردد . مواد داخل اينگونه كپسول ها اثر ضايع كننده ندارد و پس از اطفاء حريق ، تجهيزات باقيمانده كاملاً قابل استفاده مي باشند . فاصله پرتاب مواد آن تا فاصله هاي زياد بوده و از دستگاه كاملاً خارج مي گردد .

همچنين نياز به تجديد شارژ ساليانه ندارد و تا زماني كه مواد ، داخل آن باشد براي اطفاء حريق آماده است . مواد هالوژنه تا زماني كه در داخل سيلندر يا ظروف دربسته هستند ، به صورت مايع و در محيط باز به صورت گاز مي باشند . دستگاه هاي شارژ شده با هالوژنه با اينكه كوچك هستند و جاي كمي اشغال مي كنند ، داراي تأثير زيادي مي باشند . اينگونه كپسول ها بر حسب حجم گاز مايع داخل آنها بر حسب ليتر در اندازه هاي 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 6 ، 12 ، 35 ، 75  ليتري به صورت كپسول هاي كوچك و بزرگ چرخدار و يا به صورت كپسول هاي اتوماتيك ساخته مي شود .

خاموش كننده هالوژنه به چند نوع گوناگون ساخته مي شود .

** نوع سقفي كه به صورت اتوماتيك عمل كند .

** نوع بولينگي كه با پرتاب بر روي حريق عمل اطفاء انجام مي گيرد .

** به شكل استوانه اي .

عامل فشار در اين نوع خاموش كننده ها از سه طريق به دست مي آيد .

** فشار هوا يا ازت .

** فشار گاز در داخل فشنگي .

** فشار دروني خود ماده .

ضمناً براي استفاده از آنها احتياجي نيست كه با مواد ديگر مخلوط گردند . قابليت نگهداري آن بسيار زياد است و ماده فاسد شدني نمي باشد . همچنين مرور زمان خاصيت آن را تغيير نمي دهد و از ميزان اثرات آن كم نمي شود . در صورت استفاده صحيح از اين خاموش كننده ها مي توان با يك كپسول چند حريق را در زمان هاي مختلف اطفاء نمود . بزرگترين عيب اين نوع خاموش كننده ها ،  سمي بودن آنها است كه صدمه زيادي به لايه ازن مي رسانند ، لذا استفاده از آن ممنوع شده است .

كپسول هاي آتش نشاني محتوي كف :

در فصول قبل در خصوص انواع كف و همچنين عملكرد آن در خاموش كردن آتش به طور كامل توضيح داده شد .

توليد كف براي اطفاء حريق به روش هاي گوناگون صورت مي گيرد . يكي از روش ها استفاده از كپسول هاي آتش نشاني محتوي كف مي باشد . از اين خاموش كننده ها براي آتش سوزي هاي مايعات قابل اشتعال كه بسيار مؤثر است ، استفاده مي كنند . ضمناً از اين نوع خاموش كننده ها نبايد جهت آتش سوزي هاي الكتريكي و همچنين آتش سوزي فلزاتي كه با آب واكنش مي دهند ، استفاده كرد .

انواع كپسول هاي آتش نشاني محتوي كف :

كپسول كف و آب جداگانه :

ساختمان اين نوع  خاموش كننده از دو مخزن با حجم هاي مختلف به صورت استوانه تشكيل شده است .در يك مخزن محلول سولفات آلومينيوم و در ديگري محلول بيكربنات سديم ، اين دو محلول هيچ گونخ تماسي باهم ديگر ندارند ،  فقط هنگام استفاده كردن ، با باز كردن فلكه سيلندر و واژگون كردن آن سبب مخلوط شدن دو ماده شيميايي مي شود . هنگامي كه اين دو ماده با همديگر مخلوط شدند ، بر اثر واكنش شيميايي كه انجام ميگيرد ، گاز دي اكسيد كربن توليد مي شود و اين گاز نقش پرتاب كردن مواد داخل سيلندر كه به صورت كف شيميايي در آمده ، اجرا مي كند . به دليل اينكه در داخل اينگونه كپسول ها كف ساخته مي شود ، به سر نازل كف ساز احتياج ندارند . بلكه داراي نازل كوتاه هستند و بر اثر فعل و انفعالاتي كه درون سيلندر انجام مي شود ، كف ساخته شده به بيرون پرتاب مي شود . بدين صورت تمامي كف داخل سيلندر تخليه مي گردد . البته اينگونه كپسول ها به دليل مشكلات تهيه مواد و پيچيده بودن كار آنها ديگر تهيه نمي شود و كاربردي ندارد .

قطعات تشكيل دهنده آن :

** استوانه بيروني : محتوي داخل اين استوانه كه بدنه اصلي سيلندر نيز هست محلول بيكربنات سديم مي باشد .

** استوانه داخلي : محتوي داخل اين استوانه كه درون استوانه بيروني قرار دارد محلول سولفات آلومينيوم مي باشد .

** دريچه استوانه داخلي : جهت خارج شدن سولفات آلومينيوم از آن و مخلوط شدن با محلول بيكربنات سديم .

** درپوش استوانه : با چرخاندن شير فلكه ، اين درپوش به سمت بالا آمده و بر روي دريچه قرار گرفته و محفظه را باز نموده و محلول سولفات آلومينيوم را به داخل استوانه بيروني هدايت مي كند .

** شير فلكه

** نازل

** دستگيره

 

كپسول هاي آتش نشاني كف و گاز ( جداگانه )

3/2 فضاي مخزن آن از محلول مايع كف كننده و آب تشكيل شده و 3/1 فضاي آن خالي مي باشد .

عامل فشار اينگونه كپسول ها ، فشنگي كوچكي از گاز دي اكسيد كربن است ، كه درون كپسول قرار دارد.

هنگام استفاده به وسيله سوزن سوراخ مي گردد و گاز به فضاي كپسول منتشر شده و باعث خروج محلول مذكور از طريق لوله تخليه مي گردد .

مكانيسم عمل :

با كشيدن ضامن و ضربه روي كلاهك ، فشنگي سوراخ شده ، گاز دي اكسيد كربن از آن خارج مي شود و مواد كف كننده با فشار از آن بيرون مي ريزد . همزمان اين مواد در سر لوله كف ساز با هوايي كه از روزنه ها وارد آن مي شود ، مخلوط شده و تبديل به كف مي شود .

قطعات تشكيل دهنده :

** بدنه اصلي

** فشنگي

** لوله تخليه

** نازل

** سرنازل كف

** كلاهك ( كفه ضربه گير )

كپسول هاي آتش نشاني كف مكانيكي :

اين گونه كپسول ها در سه نوع مختلف ساخته مي شوند ، ليكن مكانيسم توليد كف در آنها تقريباً يكسان است .

كپسول كف و آب ( جدا از هم ) :

اين نوع خاموش كننده ها داراي دو مخزن استوانه اي مي باشند . در مخزن بيروني فقط آب خالص و در مخزن دروني ، مايع كف كننده قرار دارد ، كه عامل فشار آن نيز يك عدد فشنگي محتوي گاز دي اكسيد كربن است كه در قسمت فوقاني كپسول قرار دارد .

تا زماني كه از اين كپسول استفاده نشود ، آب و مايع كف كننده جدا از همديگر قرار دارند .

مكانسيم عمل :

با آزاد نمودن ضامن و ضربه روي كلاهك آن ، فشنگي گاز كربنيك سوراخ شده و با فشار ، كيسه مايع كف را پاره مي كند . مايع كف كننده و گاز دي اكسيد كربن وارد آب مي شوند . ماده حاصله وارد لوله خروجي شده و در سر لوله كف ساز پس از مخلوط شدن با هوا تبديل به كف شده و از نازل خارج مي شود .

 

قطعات تشكيل دهنده كپسول كف و آب جدا از هم :

** استوانه بيروني : 3/2 فضاي اين استوانه از آب خالص پر شده است .

** استوانه داخلي : محتوي مايع كف كننده .

** فشنگي گاز دي اكسيد كربن : عامل فشار جهت خروج محلول مايع كف كننده با آب .

** نازل

** سرنازل كف ساز

** كلاهك يا كفه ضربه گير

** سوزن فولادي

** لوله تخليه

** صافي

كپسول آتش نشاني كف و هوا ( مخلوط )

3/2 فضاي مخزن آن از محلول مايع كف كننده و آب و 3/1 فضاي آن هوا يا گاز ازت به صورت فشرده در آن قرار دارد . اينگونه كپسول ها به علت معلق بودن هوا يا گاز در داخل فضاي بدنه اش دائماً تحت فشار است .

مكانيسم عمل :

با كشيدن ضامن و فشار روي اهرم ماده كف با فشار خارج شده و پس از مخلوط شدن با هوا در سرلوله كف ساز تبديل به كف مي شود .

مشخصات قطعات آن :

** بدنه

** لوله تخليه

** نازل

** سرنازل كف ساز

** مانومتر

** اهرم فشار

** دستگيره

 

نكات ضروري در خصوص نگهداري و استفاده از كپسول هاي حاوي كف :

هر سال يك مرتبه محلول كف سيلندر مورد بازبيني قرار گيرد .

قطعات داخلي و خارجي كپسول نظير لوله تخليه ، صافي ، سرنازل و مسيرهاي خروجي مورد بازبيني و تست قرار گيرد .

براي اطفاء مخازن در حال سوخت بايد اين نكته را در نظر داشت كه حتماً كف ساخته شده از سرنازل خارج شود ، زيرا اگر كف ناقص كه آب آن زيادتر است بر روي آتش مخازن ريخته شود شعله ورتر مي شود .

شيرهاي هيدرانت :

شيرهاي هيدرانت شيرهاي آتش نشاني ايستاده روي زمين كه به لوله اصلي آب مصرفي شهر وصل مي باشند و براي آتش سوزي در خيابانها و مغازه ها مورد استفاده قرار مي گيرند . اين شيرها داراي بدنه اي از جنس چدني و داراي شير باز و بسته 18 اتمسفر مجهز به مكانيزم تخليه  خودكار داراي 2 عدد خروجي 5/2 اينچ و يك خروجي 4 اينچ با درپوشهاي استاندارد و زنجير اتصال و يك عدد گيرنده آب در اندازه هاي 4 تا 6 اينچ براي وصل به شبكه آب اضطراري است . اين شيرها به مكانيزم ضربه گير مجهز بوده و در تصادم با وسائط نقليه مانع خروج آب مي گردد . ارتفاع شير بنا به درخواست و نياز سفارش دهنده ، قابل ساخت مي باشد .

اين شيرها توسط سازمان آتش نشاني در مواقع مورد نياز استفاده مي شود .

موارد استفاده از اين شيرها :

در مواقعي كه آب ماشين هاي آتش نشاني جهت خاموش كردن آتش سوزي كافي نباشد و دچار كمبود آب شوند يا تعداد ماشين هاي آتش نشاني جهت اطفاء آتش كافي نباشد و در مواقعي كه نياز به آبياري باغچه ها و فضاي سبز شهر مي باشد ، مي توان از اين شيرها براي آبياري استفاده كرد .

فشار پرتاب آب آنها بستگي به آب شهر دارد . گاهي فشار آن برابر 11 اتمسفر و گاهي 4 تا 5 و در مواقع پر مصرف آب مثل روز جمعه تا  1  اتمسفر هم مي رسد .

جعبه آتش نشاني ( FIRE BOX ) :

همان طوري كه ذكر گرديد ، آب يكي از بهترين و اقتصادي ترين وسيله اطفاء حريق در آتش هاي نوع A مي باشد .

جعبه آتش نشاني يك نوع وسيله اطفاء حريق به شمار مي آيد . آنچه كه بايد مورد توجه قرار گيرد مجزا و مستقل بودن شبكه لوله كشي آب مربوط به جعبه هاي آتش نشاني مي باشد . در ضمن بايد براي تأمين آب مورد نياز منابع ذخيره لازم موجود بوده و از فشار كافي برخوردار باشد . لوله هاي آب آتش نشاني بايد با توجه به چگونگي محل و ميزان استفاده از آن و فشار آب داخلي محاسبه گرديده تا در مواقع لزوم با كمبود آب يا افت فشار مواجه نگردد . شلينگ ها و قرقره هاي آب آتش نشاني مي بايست مجهز به نازل ها و سرشلينگي هاي مخصوص باشد كه با آن بتوان ميزان شعاع پاشش آب را تنظيم كرد . غالباً اين شلينگ يا قرقره در داخل جعبه هايي قرار گرفته كه از آنها محافظت مي نمايد و در مواقع لزوم درب جعبه را باز نموده و مورد استفاده قرار مي دهند .

قطعات تشكيل دهنده جعبه هاي F

** شلينگ مخصوص : شلينگ مذكور از جنس پارچه اي كتاني يا پلاستيكي مي باشند كه براي اطمينان از كار آنها مي بايست دائماً مورد بازديد قرار بگيرند .

** والو كنترل :يك عدد شير فلكه كه وصل  لوله آبرساني است ، كه معمولاً داخل جعبه قرار مي گيرد ، تا از دسترسي افراد دور باشد و با باز و بسته كردن آن ، آب مورد نياز استفاده مي شود .

** قرقره : شلينگ آتش نشاني بر روي اين قرقره قرار مي گيرد .

** كوپلينگ ها :

اين كوپلينگ ها براي اتصال شلينگ آتش نشاني به والو كنترل و سرنازل آبپاش مورد استفاده قرار مي گيرد .

** سرنازل :

سرنازل يا همان هدايت كننده هاي آب به طرف حريق كه ممكن است به شكل ساده يا مركب باشند ، كه بستگي به موارد استفاده از اين سرنازل ها دارد .

** محفظه شيشه اي :

در اين محفظه كليد درب جعبه نگهداري مي شود . در مواقعي كه از اين جعبه ها استفاده نمي شود بايد درب آنها قفل باشد و كليد آن در اين محفظه شيشه اي قرار بگيرد ، تا در مواقع مورد نياز در دسترس باشد .

كپسول آتش نشاني پودري :

موارد استفاده از اين كپسول ها در مواقعي است كه آتش سوزي ، از نوعي باشد كه ، با آب قابل اطفاء نباشد .

تأمين آب مورد نياز اين گونه جعبه ها معمولاً از طريق منابع ذخيره آب انجام مي شود .

محل نصب اين جعبه ها ، داخل ديوارها كه با رنگ قرمز مشخص گرديده و حرف لاتين F بروي آن نوشته شده است .

موارد استفاده آن در ساختمان هاي بزرگ تجاري ، هتل ها ، ادارات دولتي ، بيمارستان ها ، سالن هاي بزرگ ورزشي ، انبارها و غيره مي باشد . از آنجايي كه حفظ و نگهداري جعبه هاي آتش نشاني از اهميت ويژه اي برخوردار است ، لذا اين وسيله بايستي هميشه مجهز و آماده بكار باشد و استفاده هاي ديگري ، غير اطفاء آتش از آنها نشود .

چند نكته در مورد شبكه آب آتش نشاني جعبه هاي  f :

بايد شبكه آب آن از لوله كشي شهري جدا باشد .

براي آبرساني به شبكه مي توان از مخازني ، مانند : تانكرهاي بزرگ ، چاه عميق ، استخر و مخازن آب هوايي استفاده كرد .

قطر لوله هاي شبكه بايد با توجه به محل و ميزان استفاده از آن و فشار آب آن محل در نظر گرفت .

تست و آزمايش جعبه آتش نشاني:

هر 6 ماه يكبار تمامي قطعات جعبه هاي آتش نشاني بر اساس موارد ذيل بايد بررسي و كنترل شود .

بررسي شلينگ آن از نظر ترك خوردگي و يا پارگي .

سالم بودن سرنازل .

سالم بودن كوپلينگ ها .

سالم بودن قرقره و روغن كاري آنها .

سالم بودن محفظه شيشه اي و موجود بودن كليد آن .

روشن نمودن پمپ و استفاده از آب آن دستگاه و تست بررسي در هر ماه .

تخليه و تعويض آب منبع هر چند وقت مدت يك بار .

بررسي سالم بودن منابع ذخيره آب از نظر سوراخ بودن يا نشتي آن .

سيستم هاي اطفاء حريق اتوماتيك :

** سيستم اطفاء حريق رباتيك

** سيستم اطفاء حريق اسپرينكلر ( آب فشان )

** سيستم اطفاء حريق اتوماتيك با آب

** سيستم اطفاء كننده حاوي پودر شيميايي و گاز  CO2

** سيستم اطفاء حريق اتوماتيك با خاموش كننده گاز  CO2

** سيستم اطفاء حريق گاز هالون

اطفاء حريق رباتيك :

اطفاي حريق رباتيك از پيشرفته ترين تكنيك هاي اطفاء در سطح جهان بوده و داراي مزاياي فراواني است .

اين سيستم براي تحت پوشش قرار دادن سالن هاي كنفرانس و آمفي تئاتر و ساير سالن هاي مشابه كه داراي حجم و ارتفاع زيادي است و نيز تعداد نفرات زيادي در آنجا حضور دارند به كار مي رود . سيستم رباتيك با بهره گيري از تكنيك ، اطفاء موقعيت گرا POSTION  oriented )  ) با سرعت و صحت بالا دقيقاً حريق را شناسايي كرده و آن را مورد اطفاء قرار مي دهد .

اين سيستم متشكل از چند ربات مي باشد كه بر روي سقف محيط تحت پوشش نصب مي شوند و به صورت كروي ، محيط تحتاني را محافظت مي كنند . به منظور يافتن موقعيت حريق هر يك از ربات هاي نصب شده در سقف با چرخش دوار ، محيط را در مختصات كروي اسكن مي كند و با استفاده از چشم بسيار سريع و دقيق حرارت ياب خود ، تصوير كاملي از چگالي حرارتي محيط را به دست مي آورد . پس از آن با پردازش اين تصوير ، موارد وجود حريق را دقيقاً مشخص و موقعيت يابي مي كند . سپس با استفاده از بازوي پاشش ، آب دقيقاً به محل شعله حمله كرده و با آب آن را خاموش مي سازد . پس از آن دوباره مرحله اسكن آغاز شده و در صورت سرايت حريق و گسترش آن نسبت به اطفاء آن اقدام مي كند . با اين روش پيش از گسترش آتش و با صرفه جويي در ميزان آب ، حريق خاموش شده و كمترين خسارت به محيط وارد مي آيد . ربات ها و واحدهاي عملياتي اين سيستم نيز از طريق شبكه به يكديگر متصل بوده و تمامي اطلاعات وضعيت سيستم و محيط به كامپيوتر منتقل شده و در آنجا توسط نرم افزار مربوطه نمايش و ثبت مي گردد .

لازم به ذكر است كه تمامي سيستمهاي فوق الذكر مجهز به پروسه هاي تست خودكار مي باشند و در صورت بروز هرگونه خطا در عملكرد هريك از بخش هاي مكانيكي يا الكترونيكي يا اتصالات محل و نوع خطا بلافاصله اعلام و ثبت مي گردد و ضريب اطمينان سيستم در طول زمان بسيار بالا مي رود .

سيستم اطفاء حريق اسپرينكلر :

( SPRINKLER automatic fire extinction system  ( :

اين سيستم همانگونه كه از نامش پيداست ، عمل پاشش آب را به صورت اتوماتيك و بدون دخالت دست انسان انجام مي دهد .

لوله كش ها و سيستم هاي اطفاء حريق را در سقف و ديوار تأسيسات و اماكن نصب مي كنند و اين لوله ها از يك طرف به مخازن يا منابع حاوي آب و از طرف ديگر به نازل ها و مخزن شيشه هاي حاوي مايع رنگي الكل و هوا يا فنري كه در اثر حرارت انبساط خواهد يافت ، وصل است .

در اثر آتش سوزي ، حرارت محيط بالا رفته و مواد درون مخزن شيشه اي يا فنر مذكور انبساط مي يابد كه در نوع شيشه اي ، شيشه شكسته و مجراي نازل باز مي گردد و در سيستم فنري نيز در اثر انبساط فنر اين كار را انجام مي دهد و مواد از درون مجرا به بيرون پاشيده مي شود .

اين سيستم پس از اطفاء قابل كنترل نمي باشد . مگر آنكه شير اصلي مربوط به خروج آب از مخزن را ببندند . فشار لازم آب در داخل لوله ها توسط يك مركز كننترل ، تهيه و پمپاژ مي شود ، كه با محاسبه هاي دقيق اندازه لوله هاي آب شبكه و همچنين تعداد نازل ها مشخص مي گردد . محاسبه از روي هدهاي ( نازل هاي ) پاشش آب و با توجه به سطح پوشش هر كدام و ميزان شعاع عمل آنها طوري برآورده مي گردد ، كه شعاع پاشش آب يكديگر را بپوشانند .

اسپرينكلر با شبكه لوله كشي آب

سيستم اسپرينكلر با لوله تر :

در محل هايي كه از نظر سرما و يخ زدگي حفاظت شده اند و باعث يخ زدگي لوله ها نمي شود ، از سيستم با لوله تر استفاده مي شود . بدين صورت كه آب ذخيره اطفاء حريق از سوپاپ هشدار عبور كرده و به آخرين آب فشان ها مي رسد و چنانچه آب فشاني بر اثر حرارت ، حباب شيشه اي بشكند ، آب پشت آب فشان ها با شدت به بيرون پرتاب مي شود . در اين سيستم آب دائم در مسير لوله ها تحت فشار مي باشد .

سيستم اسپرينكلر با لوله خشك :

در محل هايي كه خطر يخ زدگي لوله ها وجود دارد ، از سيستم با لوله خشك استفاده مي شود . بدين صورت كه آب ذخيره اطفاء حريق به پشت سوپاپ لوله خشك گسترش يافته و لوله هاي منتهي به آب فشان ها با هواي فشرده پر شده است . چنانچه آب فشاني بر اثر حرارت باز شود افت فشار سبب مي شود سوپاپ هشدار ، آب را داخل سيستم آب فشان هدايت نمايد ، كه در نهايت عمل پاشيدن آب روي حريق انجام مي شود .

نكاتي كه در مورد نگهداري سيستم اطفاء حريق اسپرينكلر بايد رعايت شود :

*هر سه ماه يكبار ، تمام سيستم چك شود .

*جهت جلوگيري از زنگ زدگي لوله و لوازم سيستم تمهيدات لازم صورت پذيرد .

*در سيستم شبكه آب از لوله هاي گالوانيزه استفاده گردد .

*هر چند مدت يكبار كليه آب هاي سيستم را خالي و آب جديد داخل آنها گردد .

*تعدادي سرلوله پاشنده ( نازل ) به طور يدكي در محل نگهداري شود .

*زنگ خطر سيستم هر ماه يكبار تست و آزمايش شود .

*شير مخصوص سيستم بايد هر ماه باز و بسته كرد تا آزمايش گردد .

اسپرينكلرهاي موضعي :

از آنجايي كه براي نصب سيستم هاي اسپرينكلر با شبكه لوله كشي آب داراي هزينه هاي زيادي هست و باعث تغييراتي در ساختمان و انبارها مي شود و همچنين آب براي اطفاء آتش هاي غير از جامدات مناسب نيست . لذا يك نوع تكامل يافته ديگري از سيستم هاي اسپرينكلر موجود مي باشد ، كه به صورت كپسول هاي آتش نشاني بوده و در داخل آنها آب ، انيدريك كربنيك ، پودر و گاز يا هيدروكربورهاي هالوژنه موجود است . بدين صورت كه در دهانه كپسول مذكور و در قسمت تحتاني نازل آن فشنگي شيشه ايي يا آلياژ مخصوص قرار گرفته است و به محض رسيدن به يك درجه حرارت مشخص فشنگي شكسته و يا آلياژ مذكور ذوب شده و مسير باز مي گردد و محتوي كپسول به صورت اتوماتيك به روي آتش پاشيده مي شود . اين اسپرينكلرهاي موضعي را مي توان بر حسب نوع آتش انتخاب و در محل هاي مناسب نصب كرد ، كه مزيت آن نسبت به سيستم اسپيرينكلر يا شبكه لوله كشي عبارتست از :

** هزينه كم و قابل نصب بودن در محل دلخواه .

** عدم نياز به شبكه لوله كشي و منابع ذخيره و پمپاژ در نتيجه تقليل هزينه .

** انتخاب اسپرينكلر مناسب براي نوع آتش مورد نياز .

** قابل شارژ و استفاده مجدد .

** عدم تعطيل نمودن محل كار در مدت نصب دستگاه .

** استفاده از اين خاموش كننده ها براي نقاط حساس ، مانند : كامپيوترها ، مشعل ها ، ترانسفورماتورها ، ديگ هاي محتوي مايعات قابل اشتعال مناسب مي باشد .

سيستم اطفاء حريق اتوماتيك با آب :

به منظور اطفاي حريق فضاهايي كه در آنها آب به تجهيزات موجود صدمه اي وارد نمي كند و نوع حريق نيز براي اطفاء با آب مناسب باشد و يا پرسنل و افراد زيادي در محيط حضورداشته و امكان تخليه آنها از محيط ميسر نباشد ، مي توان از سيستم اتوماتيك اطفاء حريق با آب بهره جست . مزيت نسبي آب در قياس با گاز CO2 ، سهولت اطفاي مناطق گسترده و روباز ، و نيز هزينه پائين تر آن مي باشد . استفاده از عامل آب به جاي گاز CO2 در يك سيستم هوشمند تا حد زيادي شبيه به هم مي باشد . عمل آشكارسازي توسط مجموعه دتكتورهاي نصب شده در محيط انجام مي گيرد و پس از احراز شرايط اطفاء ، فرمان شروع اطفاء توسط واحد كنترل زون ها صادر گشته و آب با فشار حاصل از گازي كه به مخزن آن تزريق مي شود ، به لوله هاي منتهي به زون ارسال شده و از طريق پخش كننده ها به فضاي آتش حمله مي كند . اين پروسه كاملاً تحت كنترل بوده و ميزان آب ارسالي به هر زون كاملاً مشخص بوده و فشار تزريق آب نيز توسط واحد تزريق آب كاملاً رگوله شده و تحت كنترل مي باشد و بدين صورت مي توان اطفاي همزمان چند زون را از سيستم انتظار داشت .

آب مورد استفاده در اين سيستم در مخازن مخصوص فشار بالا از رنج 4000 تا 40000 ليتر ذخيره مي گردد و توسط فشار گاز محرك كه كاملاً رگوله شده است به لوله هاي ا


مطالب مشابه :


آشنایی با خاموش کننده های دستی

انواع كپسول يك كپسول حاوي پودر شيميايي مي باشد كه عامل خارج كننده آن كه گاز نيتروژن مي




مختصری از آشنایی با انواع خاموش کننده های دستی.

انواع كپسول كننده شامل يك كپسول پودر شيميايي مي شود كه عامل خارج كننده آن گاز نيتروژن




پرو آمینو Pro Aminos

كپسول‌هاي پرو وضعيت توازن مثبت نيتروژن، بهترين محيط براي رشد عضلات و جلوگيري از تجزيه




نام باكتري هاي موجود در كتب درسي دبيرستان و پيش دانشگاهي

الف:نوع كپسول دار: نوعي سيانو باكتري ( باكتري سبز – آبي) كه قابليت تثبيت نيتروژن را دارد .




تجهيزات و وسايل مبارزه با حريق

كپسول هاي آتش نشاني عامل توليد فشار آن گاز ازت يا نيتروژن يا هواي معمولي است ، كه در فضاي




نام باكتري هاي موجود در كتب درسي دبيرستان و پيش دانشگاهي

نوع كپسول دار: نوعي سيانو باكتري ( باكتري سبز – آبي) كه قابليت تثبيت نيتروژن را دارد .




رمز جي تي اي 5

yecgaa كپسول پرواز تمام ماشين ها نيتروژن دار




برچسب :