پيشنهاد فعاليت هاي فرهنگي عمره

1- با در نظر گرفتن اين سخن که : « حرکت بيش از سخن مؤثر است و بدون حرکت تغيير و تحول غير ممکن است.» و براي تغيير دادن رفتاري ، حرکت يا فعاليت الگويي مؤثرتر از اين است که درباره ي محاسن رفتار مطلوب سخن بگوييم .

2- فرهنگ ، امري تعليمي و تربيتي و اکتسابي است . يعني غريزي و توارثي نيست . اما البته نه فقط با تعليم و تعلم ارادي و کسب اکتساب اختياري ، بلکه عمدتاً با القائات و تأثير گذاري هاي خود به خودي ناشي از محيط زندگي و نشو و نماي آدمي پديد مي آيد . به همين ترتيب فرهنگ امري است انتقال يافتني ، از جامعه به فرد و از جامعه به جامعه ي ديگر و ... اسلام فرهنگ را به ايمان و انگيزه تبديل مي کند .

3- جريانات فرهنگي در بستر طول زمان امکان تحقق و نتيجه دادن دارند . لذا بايد توجه نمود صبر و حوصله ، مطالعه ، پژوهش ، بازخوردگيري از برنامه ها و تجديد نظر در آن ها جملگي از ابزار رسيدن به نقطه ي مطلوب در يک فعاليت فرهنگي مي باشد .

4- همانگونه که در رويکرد جديد ، سازمان وظيفه ي کارگزاران يک عمليات پشتيباني صرف نمي باشد و به استناد فرمايش مقام معظم رهبري ؛ « ما يک عده را به اردو برده ايم و مي خواهيم روي اين ها اثر بگذاريم . ، وقتي که بر مي گردند ، منقلبشان کرده باشيم . ، هر کس بر مي گردد ، بايستي کأنه از عالم معنا و از بهشت بر گشته باشد . من از هر کس که به نحوي با حاجي اي ارتباط دارد ، خواهش مي کنم که حاجي را به روح و معنويت حج نزديک کنند.»

بر اساس اين مقدمه ، در بحث عمره اولويت با نهادينه شدن رفتارهاي فرهنگي مي باشد . براي تشريح بيشتر اين موضوع ؛ مثلثي را فرض کنيم که سه ضلع دارد که عبارتند از : موقعيت ( شرايط محلي ) ، شخصيت تيم کاروان و شناخت ويژگي و شرايط زائر که بايد سعي کنيم با درک درستي از زائر و ويژگي هايش و موقعيتي که در آن قرار داريم با يک برنامه ريزي ضمن استفاده ي کامل از ظرفيت هتل ، مدير ثابت و مجموعه اش ، مدير راهنما و معاون و روحاني ، شوراي فرهنگي نسبت به تحقق اهداف فرهنگي اقدام کنيم.
بديهي است بحث پيرامون فعاليت فرهنگي عمره از اين منظر بيشتر ناظر بر اهتمام جدي نسبت به اصل تغيير رفتار و نهادينه شدن آن در زائرين مي باشد .

تفصيل سه ضلع مثلث اين گونه است :

موقعيت ( شرايط محيطي ) : يعني همان دو شهر بزرگ مدينه و مکه با کليه ي ويژگي هايش ، اماکنش ، ايام و ماهي که سفرمان در آن صورت گرفته ، جملگي به عنوان يک عامل مهم، تعيين کننده و کارساز بوده که شناخت و تعريف درست اين موقعيت و تعيين مختصات هر يک در تحقق برنامه ها و اهداف فرهنگي بايد مورد توجه جدي قرار گيرد .

شخصيت تيم کاروان : اعم از مدير راهنما ، معاون ، روحاني ، مدير ثابت ، استقبال ، خانه دار، انباردار، شوراي فرهنگي،... بيش از معلومات و تجربه ي آن ها در شکل دهي رفتار زائرين مؤثر است ، و آموزش کارگزاران نيز بايد در راستاي شکل دهي به يک رفتار و منش فرهنگي متناسب با برنامه هاي فرهنگي باشد که از همين رهگذر حتي بحث آموزش کارگزاران نيز خود دستخوش دگرگوني مي شود.

شناخت زائر : يعني شناخت ويژگي ها ، روحيات ، خصوصيات خُلقي او به همراه افکار ، احساسات ، تجربه ها ، ... براي اين که متناسب با آن نسبت به برنامه هاي آموزشي و فرهنگي اقدام نمود . همچنين بهره برداري ازتوانايي هاي اوليه زائرين پس از شناخت آن ها و استفاده از آن در جهت انجام برنامه ها و دست يابي به اهداف فرهنگي امري مهم و ضروري مي باشد.
اساس اين حرکت جديد انس و ارتباط هر چه بيشتر با قرآن مجيد در نظر گرفته شده است . آنجا که مقام معظم رهبري فرموده اند : « اگر جواني ، مردي يا زني در دوره ي حج انس با قرآن را ياد بگيرد ، تأمل و تدبر در عبارات دعاها و مناجات با پروردگار را ياد بگيرد ، اين مي شود سرمايه اي براي او در طول زندگي .حاجي اگر خود را مقيد کند که در مدينه ي منوره يک ختم را بخواند ، در مکه مکرمه يک ختم قرآن بخواند ، اين جا خانه ي قرآن است محل نزول قرآن . يا اگر نمي تواند يک ختم قرآن را بخواند يک بخش عمده اي از قرآن بخواند با تأمل و تدبر . اگر عادت کند به تأمل و تدبر در قرآن در اين مدتي که آنجاست بتوانيد عادت بدهيد حاجي را به اين چنين سيره ها و رويه هاي ماندگار معنوي روحي . اين براي او مي شود سرمايه.»(گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري در جمع کارگزاران حج تمتع 86).

در اين پيشنهاد به دنبال آن هستيم تا بيان مراحل اجرايي فعاليت هاي عمره با رويکرد اولويت برنامه هاي فرهنگي و محوريت انس بيشتر با قرآن را به شيوه اي ارائه نمائيم تا کليه ي ارکان اين برنامه نسبت به وظايف خود آشنا و با استفاده از خلاقيت و ابتکار در راستاي هرچه بهتر و با شکوهتر برگزار کردن آن اقدام نمايند .

اهداف :

1- در ايام گرانبهاي تشرف به عمره مفرده و تبديل آن به انس با قرآن وذکر و زيارت و توجه به معنويات سفر و تفکر در آثار مترتب بر آن و ظهور و بروز همه استعدادهاي علمي و فرهنگي و خلاقيت هاي هنري زائر ، براي لحظه لحظه ي ايام تشرف زائرين برنامه ريزي دقيق و مدوني داشته باشيم .
2- در گير نمودن زائر قبل از سفر و در مدت اقامتش در مدينه منوره ومکه مکرمه در تداوم اين تعامل فرهنگي ، ارتباط بعد از سفر وي نيز منقطع نگردد و به هر بهانه اي معنويت و شيريني حاصل از سفر عمره را در ذائقه اش تازه گرداند ، تا عمره گزار همواره به اين سفر معنوي خويش و آثار و برکات آن بيانديشد و از رهگذر اين مرور دائمي حلاوتي عميق و جاودانه در دل و جان و کام زائر مدينه النبي و ائمه ي مظلوم بقيع و بيت الله الحرام باقي بماند و ره توشه اي که از اين سفر به همراه آورده ، رفيق همه ي لحظه هاي عمرش گردد.
3- زمينه سازي تغيير الگو و رفتار به شکلي که موجب تحول تدريجي زائر شده و آثار پايدار در زندگي وي ايجاد کند. و ما به دنبال راهکارهايي هستيم که به سه هدف راهبردي يعني ارتباط فرهنگي با زائر قبل از سفر و حين سفر و بعد از سفر دست يازد ، و تا آنجا که ميسر است پس از سفر جهت گيري فرهنگي موجب تغيير رفتار زائر شده و آثار پايدار در زندگي وي ايجاد کند .
4- تبديل فضاي عمره از زيارتي صرف به فضايي علمي ، آموزشي ، فرهنگي و هنري .
5- ظهور و بروز همه ي استعدادهاي نهفته ي زائرين در ايام سفر .
6- بهره گيري از همه ي ظرفيت عمره در جهت ارتقاء معرفتي ، معنوي و رفتاري کارگزاران عمره.
7- ترويج و نهادينه سازي و فرهنگ سازي ارزش هاي معنوي – اسلامي در جامعه با استفاده از دست آوردهاي عمره .
8- بهره گيري از همه ي ظرفيت هاي سفر زيارتي عمره در جهت ارتقاي معرفتي ، معنوي و رفتاري عمره گزاران .

انتظار از برنامه ي فرهنگي ( شاخصه ها ) :

1- تقويت اصول اعتقادي خداشناسي ، نبوت و معاد .
2- تقويت رفتارهاي عبادي نماز ، تلاوت قرآن ، زيارت و ... .
3- تقويت آشنايي با پيامبر اکرم ( صلي الله و عليه و آله وسلم ) و اهل بيت معظم ايشان ( عليهم السلام ) از طريق ؛ تاريخ اسلام ، سيره ، ... .
4- تقويت خودشناسي و سجاياي اخلاقي ( آشنايي با تعبد ، ولايت پذيري ، اخلاص ، توکل ، کنترل رفتار ، نيت ، عمل صالح و ... .
5- تقويت آشنايي با حقوق سايرين و تقويت تعاملات اجتماعي ؛ ( نوع دوستي ، ياري رساني ، همکاري ، امداد رساني و ... ).
6- تقويت آگاهي هاي اجتماعي و فرهنگي روز ( تاريخ انقلاب ، دفاع مقدس ، شهدا و .... ) .

اولويت هاي فرهنگي :

1- ارتباط با قرآن از جهت روخواني ، هر روز خواني قرآن ، قرائت ، حفظ ، ترجمه و تفسير ( تعمق در آيات) ، داستان هاي قرآني ، ختم قرآن .

2- تقويت و بهسازي رفتارهاي عبادي از طريق :

   2-1- نماز و مداومت در اقامه ي آن ، اول وقت خواندن ، به جماعت خواندن ، ترجمه مفاهيم نماز، نوافل ، نماز شب ، شب زنده داري و ... .
   2-2- امام شناسي ؛ ارتباط با اهل بيت ( سلام الله عليهم اجمعين ) ، زيارت ، توسل ، مداومت در خواندن زيارت هر روز و ... .
   2-3- توجه به احکام و رعايت واجب و حرام (اولويت اول) و سپس در حد توان انجام مستحبات و پرهيز از مکروهات .

3- تقويت و بهسازي رفتارهاي فردي ( عبد بودن ، ايجاد ، تقويت و بازسازي سجاياي اخلاقي ؛ اخلاق عملي ) .

4- آشنا شدن با حقوق خود ( بر اساس رساله ي حقوق امام سجاد «عليه السلام» ، حقوق زبان ، حقوق گوش ، حقوق چشم و حقوق دست و پا ) .

5- تقويت و بهسازي رفتار با ديگران ؛ همسر ، فرزندان ، پدر و مادر، خواهر و برادر ، همسايگان ، دوستان و ... .

6- توجه و حساسيت نسبت به مسائل اساسي و اصلي جهان اسلام ( پيگيري اخبار جهان اسلام ، فلسطين ، گسترش اسلام و ...).

7- آشنائي با منابع اصلي ديني براي بهره برداري مطلوب تر از محتواي دين مبين اسلام ( قرآن ، نهج البلاغه ، صحيفه ي سجاديه، خطبه غدير و ... ) .

8- آشنايي با تاريخ صدر اسلام ، آشنايي با اماکن به تفکيک مدينه و مکه .

9- آشنايي با احکام و فلسفه ي سفر زيارتي عمره .

10- آشنايي با امام راحل ( وصيت نامه ) و منويات مقام معظم رهبري پيرامون حج

ارکان برنامه :

1. بعثه ؛ مجموعه ي امور روحانيون ، نشر مشعر ، معاونت آموزش و پژوهش .

2. سازمان ؛ مجموعه ي امور راهنمايان ، آموزش ، مسکن ، تدارکات ، حمل و نقل ،

3. آژانس؛ فضاسازي ، ثبت نام ، طبقه بندي زائرين ، انتخاب مدير راهنما ، انتخاب روحاني ، آموزش زائرين ،

4. شوراي فرهنگي ؛ مجموعه ي اعضاء شورا( روحاني « رئيس شورا» ، مدير راهنما « دبير شورا» ، معاون راهنما«عضوشورا» ، دونفرزائر برادر و دو نفر زائر خواهر منتخب زائرين ) ، طبقه بندي زائرين ، ثبت نام زائرين در فعاليت هاي فرهنگي ، گروه بندي زائرين ، برنامه ريزي مدينه و مکه ، برنامه ريزي مسابقات و فعاليت هاي فرهنگي ،

5. ستاد مدينه و مکه ؛ تهيه ي امکانات و وسائل مورد نياز رشته هاي مختلف فعاليت هاي فرهنگي ، توزيع امکانات و وسايل بين هتل ها ، ارزيابي فعاليت ها ،

6. مدير ثابت ؛ انتخاب رابط فرهنگي ، عوامل اجرايي ، دريافت اطلاعات زائرين، فضاسازي پذيرش ، آماده سازي ايستگاه هاي فعاليت هاي فرهنگي ، نصب بردها و تابلوهاي مورد نياز ، آماده سازي رايانه جهت استفاده ي زائرين ، آماده سازي تلويزيون هاي اتاق ها ،

مراحل اجرايي برنامه :

1.    قبل از سفر؛
2.    حين سفر؛
3.    بعداز سفر؛

برنامه‌هاي مربوط به سازمان حج و زيارت
« قبل از سفر »
1- تدوين شرح وظايف مديران آژانس ها ، مديران راهنما و مديران ثابت .

2- تدوين دوره ي آموزشي مخصوص فعاليت هاي فرهنگي عمره ، جهت مديران آژانس ها ، مديران راهنما ، مديران ثابت و رابطين فرهنگي و مسئولين استقبال هتل ها و برگزاري دوره يک ماه قبل از شروع فعاليت عمره .

3- برگزاري همايش ها و نشست هاي علمي و پژوهشي(کارگاه هاي آموزشي)، با حضور صاحب نظران فرهنگي ، مديران آژانس، راهنما،ثابت ،رابطين فرهنگي براي توجيه بيشتر نسبت به نحوه ي فعاليت هاي فرهنگي عمره .

4- تهيه ي نرم افزاري که طي آن بتوان کليه ي اطلاعات مربوط به زائرين را بين دفتر خدمات زيارتي ، مدير راهنما ، مدير ثابت ، ستادهاي مدينه و مکه و سازمان از طريق اينترنت انتقال داد .

5- تهيه ي ابزار و وسايل مورد نياز فعاليت هاي قرآني ، فرهنگي و هنري ازقبيل ( مصحف شريف،منشورات،جزوات،ام پي تري ،سي دي، نوارهاي صوتي ، ابزارنقاشي ، نمايش عکس و فيلم ، ويدئو پروژکشن ، رايانه و تجهيزات جانبي، ... ) جهت توزيع بين هتل هاي مدينه و مکه .

6- برگزاري جلسات هم انديشي و توجيهي با مديران ثابت و رابطين فرهنگي هتل ها در حضور مسئولين بعثه ي مقام معظم رهبري با محوريت توجه به برگزاري شايسته ي برنامه هاي فرهنگي عمره ي 87 و تبيين برنامه ريزي هاي صورت گرفته شده .

7- ارسال پيام هاي کوتاه؛ اطلاع رساني ، نکات مرتبط با عمره ، آموزشي ، نکات اداري ، اجرايي و مراحل سفر به زائرين از طريق پيامک .

8- ارسال پيام کوتاه تبريک و تسليت اعياد ، شهادت ها و مناسبت هاي اسلامي و ملي با عنوان سازمان حج و زيارت .

9- شناسايي و عقد قرار داد با هتل هايي که با حداکثر ظرفيت بتوان در آن ها نسبت به برگزاري فعاليت هاي فرهنگي و قرآني اقدام نمود .

10- تهيه و جمع آوري امکانات مورد نياز فعاليت هاي فرهنگي و قرآني قبل از موسم عمره و تقسيم بندي آن جهت هتل ها .

11- پيش بيني وسايل حمل ونقل مجهز به سيستم بلندگو ، ويدئوسي دي و کاست جهت استفاده در امر آموزش ، بيان تاريخ اسلام ، سيره و معرفي اماکن در زيارات دوره .

« حين سفر »

1- تشکيل شوراي فرهنگي ستادهاي مدينه و مکه ، متشکل از نماينده ي بعثه ي مقام معظم رهبري ، مسئول ستاد رابطين فرهنگي هتل ها جهت برنامه ريزي ، هماهنگي و بررسي مستمر فعاليت هاي فرهنگي کاروان ها و هتل ها و بر طرف نمودن مشکلات و تنگناها و تسهيل انجام بهتر امور .

2- اجراي عمليات پشتيباني و حمايتي در خصوص تهيه و ارسال به موقع اقلام مختلف شامل منشورات، تجهيزات و منابع مورد نياز در برگزاري برنامه ها به ستادهاي مدينه و مکه و جمع آوري آمار لازم از وضعيت ميزان اقلام و مواد مصرفي و موجودي اقلام فرهنگي از طريق رابطين ستادها .

3- هماهنگي لازم جهت استفاده از کليه ي ظرفيت هاي موجود در اختيار؛ از قبيل سيستم پخش صوت اتوبوس هاي بين درون شهري و بين شهري ، موقعيت و فضاي مسجد شجره ، زيارات دوره ، سالن انتظار هتل ها ، سيستم تلويزيون و ماهواره ي هتل ها ، ... جهت بهره برداري هر چه بيشتر در راستاي تحقق برنامه هاي فرهنگي عمره .

4- سازماندهي براي دريافت و جمع آوري نظرات ، پيشنهادات و انتقادات از سوي مديران ثابت ، مديران راهنما و زائران و تجميع و تنظيم آن ها به منظور انعکاس به سازمان ضمن رسيدگي و بررسي موارد مهم و فوري اعلام شده در حين اجراي برنامه ها .

« بعداز سفر »

1- تحويل اقلام مختلف ، تجهيزات ،منشورات و لوازم فني مربوط به اجراي برنامه هاي قرآني، فرهنگي و هنري و آرشيو و نگهداري آن ها در مکاني مناسب به منظور بهره برداري در دوره هاي آينده .

2- گرد آوري اطلاعات مديران راهنما ، مديران ثابت و رابطين فرهنگي هتل ها در ارتباط با کيفيت فعاليت هاي فرهنگي و ابتکارات و خلاقيت هاي آنان .

3- گرد آوري اطلاعات زائرين برگزيده و فعال در فعاليت هاي فرهنگي و مسابقات جهت بهره برداري هاي بعدي .

4- ايجاد نمايشگاه هاي دوره اي از آثار زائرين در هتل ها ، ستاد و سالن اجتماعات بعثه ي مقام معظم رهبري در مدينه و مکه.

برنامه‌هاي مربوط به آژانس و مدير راهنما
« قبل از سفر »

1- حضور فعال مدير آژانس و مدير راهنما در جلسات آموزشي و توجيهي ويژه ي برنامه هاي فرهنگي عمره ( بالاخص برنامه هاي قرآني )
2- انتخاب مدير و معاون راهنما با سابقه ي فرهنگي و آشنا به فعاليت هاي فرهنگي و قرآني .

3- با توجه به تأثير فضا بر روح و روان انسان ، مناسب است نسبت به فضا سازي مناسب معنوي – فرهنگي آژانس ها ، دفاتر ثبت نام ، ساختمان هاي محل گردهمايي و آموزش زائران در ايران اقدام اساسي صورت گيرد. در اين زمينه آراستن مکان به شکلي وزين ، زيبا و الهام بخش با پيام ها ، تصاوير ،ماکت هاي اماکن مقدسه مکه و مدينه، طرح ، پوسترها و آيات ، احاديث و جملات زيبا ، تراکت هاي متناسب با فضاي معنوي حج و زيارت با رويکرد معرفي و شناساندن برنامه هاي فرهنگي عمره ، از ساده ترين روش ها مي باشد .

4- سطح سنجي کليه ي زايرين در زمينه ي روخواني ، قرائت ، حفظ ، بيان مفاهيم ، مسابقات قرآني ، شناسائي افراد آشنا و فعال اين عرصه از ابتداي ثبت نام زائرين و گروه بندي آن ها .

5- با توجه به تنوع زائران به لحاظ سطح سواد، تحصيلات علائق ، آگاهي ها ، ميزان وقت گذاري در ايران جهت آموزش ، نوع حضوردرجلسات،شغل، الزامي است در حين ثبت نام و پس از آن نسبت به طبقه بندي زائرين از طريق فرم هاي مربوط به ثبت نام اقدامات لازم صورت گيرد .

تذکر: بهتر است طبقه بندي زائرين در راستاي بحث مخاطب شناسي در شش زمينه صورت پذيرد ؛

الف) سطح سواد :بي سواد ، سواد در حد خواندن و نوشتن ، با تحصيلات ؛ ديپلم ، فوق ديپلم ، ليسانس ، فوق ليسانس ، دکتري، تخصص خاص .

ب ) سطح سواد قرآني ؛ روخواني و روانخواني ، قرائت (صوت و لحن و تجويد ) ، حفظ، ترجمه و تفسير .

ج ) ميزان وقت گذاري در ايران براي آموزش : فقط خواندن کتاب ، مجله، بروشور – فقط امکان شنيداري – امکان ديدن فيلم وسي دي و شنيدن کاست – خواندن ، ديدن و شنيدن .

د ) نوع حضور در عمره :مجرد ، زن و شوهر ، خانواده ، بستگان ، دوستان .

ه ) شغل : فرهنگي(روحاني ، معلم ، دانشگاهي ، نويسنده ، ... )، اداري(مديريتي ، مالي ، اداري،... )، نظامي ، فني ،تجارت،...

و ) توانايي ها : قاري قرآن ، حافظ قرآن ، روخواني و روانخواني ، تجويد ، ترجمه و تفسير ، نويسندگي ، نقاشي و طراحي ، عکاسي ، فيلم سازي ، مداحي ، شاعر ، خوشنويسي ، داستان نويسي ، خاطره نويسي ، وعظ و خطابه ، ...

6- با استفاده از ذوق وعلاقه جوانان و عموم تحصيل کردگان در زمينه خلق آثار ادبي، مي توان در قالب برنامه هاي مختلفي از جمله مسابقه آثار ادبي، شب شعر و ... نسبت به ايجاد زمينه هاي معنوي اقدام کرد .
در قالب اين برنامه ها از زايران محترم خواسته شود با سرودن شعر يا تدوين يک اثر ادبي ، تدوين يک داستان و فيلم نامه و ...، احساس، نگرش، تلقي و تصور خود را نسبت به موضوعات مرتبط با عمره ( مکه، مدينه، کعبه، سعي، طواف، زيارت و ... ) بيان دارند.

7- مديران آژانس ها ، سعي کنند با برپايي نمايشگاه کوچک کتاب و سي دي با موضوعات مرتبط با سفر و فعاليت هاي فرهنگي در محل ثبت نام و مکان آموزش ، زائران محترم را نسبت به افزايش وتکميل آگاهي ها در مسائل مختلف ، به ويژه مرتبط با سفر زيارتي عمره تشويق نمايند.

8- مديران راهنما، در اولين جلسه ي آموزش بلافاصله نسبت به انتخاب دو زائر از بين برادران و دو زائر از بين خواهران جهت تشکيل شوراي فرهنگي کاروان اقدام و با ترکيب ( روحاني کاروان «رئيس شورا» ، مديرراهنما«دبيرشورا» ، معاون راهنما«عضو شورا» و چهار نفر نماينده ي زائرين ) جلسه ي شوراي فرهنگي کاروان را جهت برنامه ريزي و انجام مراحل بعدي کار ، برگزار نمايند .

9- بهره گيري از چهره هاي علمي – فرهنگي حاضر در کاروان که داراي پيشينه خوب و موفق در فعاليت هاي فرهنگي و ديني هستند ، در برنامه ي آموزش دستور کار قرار گيرد .
با دعوت از کساني که پيشتر به عمره و يا حج مشرف شده و خاطرات شنيدني از مکه و مدينه و اعمال و مناسک و زيارت دارند، برنامه ي شب خاطرات برگزار گردد. اين برنامه در صورت دقت در انتخاب افراد و توجه به نوع خاطرات قابل بازگويي، اثر بسيار زيادي در ايجاد شوق و تقويت انگيزه و همچنين در آمادگي معنوي عمره کزاران خواهد داشت .

10- برنامه ريزي مناسب به منظور ارائه ي کامل اطلاعات و توضيحات لازم و آگاهي رساني به زائران نسبت به برنامه هاي فرهنگي عمره طي جلسات آموزشي قبل از اعزام .

11- جهت تشويق بيشتر زائرين براي حضور در فعاليت هاي فرهنگي پس از ثبت نام در کاروان، در اولين جلسه ي آموزش نسبت به ثبت نام اوليه ي زائرين در مسابقات و برنامه ها فرهنگي اقدام نمايند .

12- گروه بندي و تفکيک زائران حسب اطلاعات دريافتي در بخش هاي مختلف برنامه هاي فرهنگي عمره و بويژه قرائت، ختم، حفظ، تفسير، کتابت، خطاطي آيات قرآن کريم، نقاشي مفهومي قصص قرآن کريم ، مقاله نويسي از آيات موضوعي ، ... و نقاشي ، طراحي ، خطاطي ، عکاسي ، داستان نويسي ، خاطره نويسي ،... و ساير زمينه هاي هنري .

13- سعي شود با برنامه ها و روش هاي گوناگون فضاي معنوي مکه و مدينه و اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه براي زايران تجسم شود به گونه اي که اولاً با آن مکان ها آشنا شده ، انس بگيرد و ثانياً شوق و شور سفر افزايش يابد و خود را در آن جا حس کنند .
برنامه ي سفر زيارتي مدينه و مکه و اعمال عمره در قالب يک برنامه ي ديجيتالي و مجازي از سوي معاونت آموزش و پژوهش بعثه تهيه و در اختيار شوراهاي فرهنگي کاروان ها گذاشته مي شود . پخش اين برنامه در فضاي عمومي کاروان (درمحل تشکيل جلسات) ضمن آموزش مناسک، آشنايي با اماکن مقدسه و آداب هر يک، موجب انس و آمادگي روحي و قلبي داوطلبان عمره براي اين سفر معنوي مي شود .

14- برنامه ريزي دقيق و منظم براي آموزش مناسک و آداب زيارت و سفر و اسرار مناسک براي برگزاري اعمال عمره و زيارت صحيح و کامل و توأم با شناخت و معرفت در ايران .

15- رعايت تفکيک مخاطبان در جلسات آموزش و سخنراني توسط روحانيون محترم کاروان شامل ؛ ( جوانان ، تحصيلکرده گان ، بانوان ، عموم ) صورت گيرد .

16- آموزش آداب و سنن اسلامي در سه فصل آداب سفر، آداب زيارت و آداب عمره با رعايت تفکيک زايران، هم چنين آموزش اسرار و معارف حج با هدف برجسته کردن زيبا ئي ها و شکوه مناسک و آشنا سازي زايران با راز و رمز معنوي نهفته درهر يک از مناسک، يکي از ضرورت هاي برنامه تلقي مي شود که تأثير عميقي بر کيفيت انجام اعمال از سوي زايران دارد . که جا دارد سهم اصلي از فرصت هاي آموزش به امر اسرار و معارف عمره اختصاص يابد چه اين که آمادگي روحي و ذهني زايران براي فهم، درک و فراگيري احکام مناسک به ميزان معرفت آنان از اعمال بستگي دارد .

17- معرفي اماکن مقدسه و مشاعر مکه و مدينه به زايران محترم قبل از سفر، امري ضروري است . کتاب تاريخ مکه و مدينه، در اختيار علاقه مندان به افزايش اطلاعات نسبت به وقايع تاريخي مکه و مدينه و خصوصاً حوادث صدر اسلام، قرار داده شود و به روش هاي مختلف تشويق به مطالعه شوند. در بين جوانان و بانوان ارايه کنفرانس در جلسات مختلف آموزش و حتي در حين سفر مي تواند بسيار جذاب بوده و ايجاد انگيزه کند . نسبت به زايران بي سواد يا کم سواد، شرح حوادث تاريخي به صورت شفاهي از سوي روحانيون محترم ارايه شود.

18- از نكات مهمي كه در بعضي موارد مشاهده مي شود ؛ اين كه برخي آژانس ها جلسات آموزش را براي صرفه جويي در هزينه ها به صورت ادغامي برگزار مي كنند كه اين موضوع كليه ي برنامه هاي فرهنگي را دچار مشكل خواهد نمود.لذا ضمن خودداري از چنين موضوعي ، براي آشنا شدن هر چه بيشتر زائرين با يکديگر و اعضاي کاروان ، جلسات هر گروه از زائرين که زمان حرکت مجزايي دارند به صورت تفکيک و توسط روحاني و مدير راهنماي خود برگزار گردد .

19- فراهم نمودن فرصتي مستقل و مناسب درجلسات آموزشي قبل از اعزام کاروان ها به منظور بحث و ارائه ي برنامه هاي فرهنگي و انس با قرآن کريم با سرفصل هاي مشخص شده براي روحانيون و مديران راهنما.

20- به منظور تحکيم وحدت ملي از طريق بزرگداشت و زنده نگهداشتن ياد و آرمان شهيدان گرانقدر ، مناسب است در هنگام ثبت نام ضمن شناسايي خانواده ي معظم شهداي کاروان ، از آن ها خواسته شود عکس ، وصيت نامه و خاطراتي از شهدايشان را در سفر همراه خود داشته باشند .

21- برگزاري جلسه اختصاصي هم انديشي و هماهنگي با زائران برگزيده ي قرآني ، هنري ، ادبي با حضور و مسئوليت روحاني کاروان .

22- دريافت اطلاعات اختصاصي و آگاهي از شرايط و تجهيزات و امکانات هتل از طريق ارتباط ( تلفني ، اينترنتي ،... ) با مدير ثابت هتل هاي مدينه و مکه قبل از عزيمت و يا دريافت مجموعه ي اطلاعات مزبور از طريق ستاد عمليات عمره در ايران به همراه پلان هتل ها به منظور بهره مندي در تدوين و تنظيم برنامه هاي سفر.

23- تنظيم جدول برنامه ي سفر زيارتي عمره به تفکيک مدينه و مکه با رويکرد فرهنگي و توجه به زمان ها و مکان هاي اختصاص يافته به برنامه هاي فرهنگي ، بويژه فعاليت هاي قرآني ابلاغ شده در مجموعه ي برنامه ي سفر و توزيع جدول برنامه ي مزبور در نخستين جلسات آموزشي قبل از اعزام به زائران .

24- با عنايت به شرايط متفاوت فرهنگي – سياسي و عقيدتي مکه و مدينه ضرورت دارد ، عمره گزاران را قبل از سفر با اين شرايط و وضعيت آشنا نموده و ضريب هشياري آنان را در برابر افرادي که در صدد تفرقه و شکاف بين مسلمين هستند ، بالا برد.

25- با شناسايي زايرين مسلط نسبت به آموزش روخواني و روانخواني قرآن ، مي توان در حاشيه ي جلسات ايران و حتي در طول سفر ساير زايريني را که در روخواني و روانخواني از تسلط کافي برخوردار نيستند را ياري کرد .

26- با همکاري شوراي فرهنگي استفاده از زائرين با سواد و آشنايي بيشتر نسبت به متون مأثوره و تقسيم کار بين آنان جهت توليد تراکت هاي آموزشي از فرازهاي خاص ادعيه ، زيارات ، آيات قرآن و عبارات مرتبط با سفر عمره و نصب آن در محل آموزش ايران و هتل مدينه و مکه با نام گردآورنده و نويسنده .

27- معرفي کتاب جهت برگزاري مسابقه ي کتاب خواني در ايران قبل از سفر از اولين روز ثبت نام ، به گونه اي که بتوان قبل از سفر نفرات برگزيده را معرفي نمود .

28- ارسال پيام هاي کوتاه پيرامون؛ مراحل اجراي سفر، جلسات آموزش ، دعوت به گردهم آئي ها ، پيام تبريک و تسليت از طريق پيامک با نام آژانس و مدير راهنما.

29- شوراهاي فرهنگي کاروان هاي عمره با اهتمام و پيگيري دقيق و مستمر ، در اولين فرصت در ايران تشکيل شده و طي نشست هايي نسبت به اتخاذ تدابير لازم جهت اجراي به موقع برنامه هاي فرهنگي جلسات در ايران و ايام مدينه و مکه اقدام نمايند .

30- مديران و معاونين راهنما و روحانيون محترم در گردهم آئي و جلسات مرحله اي قبل از اعزام خود نسبت به فرآيند اجراي برنامه هاي فرهنگي کاملاً توجيه شده و اطلاعات و جزوات لازم را دريافت و سپس در شوراي فرهنگي برنامه ها را طراحي نمايند.

31- برنامه ريزي اوليه و ارائه جدول زماني مدت سفر کاروان پس از بحث و گفتگو در شوراي فرهنگي در جهت توجيه و آماده سازي زائران براي حضور به موقع در برنامه ها و پرکردن اوقات فراغت آنان به نحو مطلوب با محوريت برنامه هاي قرآني آن متناسب با تمايلات و گرايش هاي عنوان شده ي زائران ، پس از هماهنگي با مدير ثابت .

32- برنامه ريزي براي تهيه ي فيلم و عکس از همه ي مراحل سفر از ثبت نام ، جلسات آموزش و گرد هم آئي ها ايران ، تا سفر و ارائه ي آن به زائرين بعد از سفر .

33- شناساندن واقعيت هاي جهان اسلام و طبقه بندي جمعيتي مسلمانان به اين دسته از زايرين .

34- تأکيد بر مشرکات اعتقادي و عملي همه ي مسلمانان .

35- شناسايي و آشنا کردن زايرين زباندان با حساسيت ها و نقاط آسيبپ پذير در تعاملات فرامرزي .

36- پيش بيني و تهيه ي نوار صوتي و تصويري مناسب براي فاصله ي مسيرهاي حمل و نقل زميني بين جده تا مدينه ، ازمدينه تا مکه و ...

37- برنامه ريزي و تهيه بسته هاي صوتي – تصويري جهت استفاده ي زائرين در ايران و حين سفر . شامل :

    *     سي دي زيارات ؛ قبر پيامبر ، بقيع ، حضرت زهرا ( سلام الله عليها ) .
    *     سي دي زيارت دوره ي مدينه ي منوره .
    *     سي دي زيارت دوره ي مکه ي مکرمه .
    *     سي دي مسجد شجره و احرام و مسجد تنعيم .

« حين سفر »

1- برنامه ريزي جهت مشارکت در نمازهاي جماعات صبح ، ظهر، مغرب حرمين شريفين و اهتمام نسبت به عادت حسنه نماز اول وقت و جماعت ، تدوين اجراي راهکار سحر خيزي ، تدوين برنامه ي روزانه ، هفتگي در مدت حضور در مدينه منوره و مکه مکرمه، با پرهيز از پرخوابي ، پرخوري، لغو گويي، ...، همچنين پرهيز دادن زايرين از خواب بين الطلوعين .

2- توجيه زائران و تقويت انگيزه مشارکت در برنامه هاي قرآني،فرهنگي و هنري عمره از ابتدا و در تمامي مراحل سفر متناسب با برنامه هاي مصوب ابلاغي و ياد آوري زمان ها و مکان هاي برگزاري هر برنامه ( حرمين شريفين – زيارت دوره – هتل ها – مسيرها – ميقات ) در فرصت هاي لازم با بهره مندي از شيوه هاي تشويقي .

3- تکميل اطلاعات اختصاصي زائران به تفکيک طبقه بندي زائرين؛ سطح سواد، سطح سواد قرآني ، ميزان و نحوه ي وقت گذاري براي آموزش در ايران ، نوع حضور در عمره ، شغل و توانايي ها و انجام ثبت نام از زائران علاقه مند جهت حضور و مشارکت در هر بخش از برنامه هاي مصوب در نخستين روز استقرار در هتل با پيگيري و همکاري معاون راهنما و ارائه مجموعه اطلاعات تکميلي و اصلاح شده به مديران ثابت هتل ها در روز ورود .

4- گروه بندي زائرين پس از ثبت نام در فعاليت هاي فرهنگي، براي استفاده از توانمندي هاي يکديگر و ايجاد رقابت گروهي در بين آن ها براي حضوري فعالانه تر در فعاليت هاي فرهنگي ، قرآني و هنري با همکاري زايرين عضو شوراي فرهنگي .

5- هماهنگي و همکاري با مسئول فرهنگي هتل در خصوص تحويل دادن به موقع اقلام و تجهيزات اماني(ام پي تري،سي دي،قرآن، ادعيه ،...) ويژه ي برنامه هاي قرآني، فرهنگي و هنري به زائران و توضيح و آموزش لازم در خصوص چگونگي بهره برداري از آن ها و نهايتاً دقت و کنترل در جمع آوري و تحويل آن ها به مديران ثابت .

6- توجيه زائران نسبت به بهره برداري صحيح و مناسب از امکانات هتل ، رعايت مقررات و قوانين کشور ميزبان و حضور تأثير گذار فرهنگي در تعامل با مردم آن کشور و زائرين ساير کشورها .

7- برنامه ريزي همه جانبه براي قرائت و ختم قرآن توسط زائران در مکه ي مکرمه و مدينه ي منوره ، بويژه در حرمين شريفين با هماهنگي روحاني کاروان . شامل :

    *     ختم قرآن يک مرتبه مدينه ي منوره و يک مرتبه مکه ي مکرمه .
    *     ختم قرآن دو مرتبه مدينه ي منوره و دو مرتبه مکه ي مکرمه .
    *     تلاوت مجلسي قرآن توسط زائرين توانمند در مسجد النبي و مسجد الحرام ( هيئت قرآني ) .

8- برنامه ريزي براي ورود توأم با توجه و آمادگي کامل و خاطره انگيز به بيت الله الحرام به شکل جمعي و با مراعات حال سالمندان و افراد ضعيف کاروان .

9- برنامه ريزي درجهت تقويت انگيزه مشارکت پذيري ، نظم ،کمک و تعاون به افراد مسن و بيمار و ... .

10- پيش بيني هاي لازم جهت عمره مفرده مجدد از حديبيه ، جعرانه و يا تنعيم براي زائرين داوطلب .

11- تشويق و بهره گيري از توان ، تجربه و کارآمدي زائران فرهنگي و علاقه مند به همکاري در فعاليت هاي فرهنگي آموزشي کاروان .

12- تشويق، ترغيب و برنامه ريزي در زمينه ي شرکت جدي و استفاده بهينه زائران از مراسم ها و آئين هاي اعلام شده از سوي مقام معظم رهبري درمکه و مدينه .

13- ترغيب زايران به ثبت خاطرات اين سفر معنوي، و دريافت برخي قسمت هاي از مطالب زائرين و نصب در تابلو اعلانات هتل جهت تشويق ساير زايرين به نوشتن خاطرات .

14- همکاري و کمک به روحاني محترم کاروان در هر مقطع به منظور کنترل اعمال زائران .

15- توجه جدي به کودکان ، نوجوانان کاروان و نيز افراد مسن کاروان جهت بهره برداري بهتر و بيشتر از اين سفر معنوي .

16- با توجه به اهميت حجاب بانوان تذکرات لازم را در ابتداي سفر و در جلسات توجيهي بيان و توجه جدي زائرين را به اين موضوع به ويژه در مدينه و مکه مکرمه با لحاظ نمودن شرايط و موقعيت معنوي، جلب نمايند .

17- توجيه زائرين کاروان اعم از خواهران وبرادران در رعايت پوشش مناسب با شئونات يک زائر ايراني در راهروهاي هتل ، جلسات عمومي ، سالن ها ، حرم و خيابان .

18- برانگيختن احساس تعهد و احساس مسئوليت زائرين نسبت به مسائل فرهنگي از طريق جلب اعتماد و تأكيد بر ضرورت، اهميت و تأثير آن در ماندگاري اثر سفر .

19- ترغيب و پيگيري حضور جدي و فعال زايران در فعاليت ها و مسابقات فرهنگي ، قرآني وهنري در طول سفر .

20- جمع آوري و جمع بندي پاسخ نامه ها و اعلام امتياز مسابقات زائرين .

21- برنامه ريزي و اجراي برنامه ي شب شعر و شب خاطره در هتل و شبي با قرآن يا روزي با قرآن در حرمين شريفين .

22- برگزاري مسابقات کتبي و شفاهي از برنامه هاي زيارت دوره ، بازديدها و ساير فعاليت هاي فرهنگي کاروان در طول روز و مدت سفر ، برگزاري مسابقه از محتوا و مطالب جلسه ي آموزشي ايران ، مدينه ، مکه ، در طول سفر .

23- تهيه و نصب جدولي از اسامي زائرين کاروان و ثبت امتيازات روزانه ي آن ها بر اساس حضور در مسابقات و فعاليت هاي مختلف فرهنگي .

24- تحويل به موقع و استفاده شايسته از تجهيزات و امکانات هتل در زمان هاي اختصاصي کاروان مشتمل بر سالن هاي اجتماعات ، تجهيزات سمعي و بصري ، امکانات فرهنگي ، هنري و ساير فضاها و مکان هاي مربوط به برگزاري برنامه ها حسب برنامه ريزي انجام شده با حضور فعال و مؤثر روحاني کاروان و پيگيري معاون راهنما به منظور هدايت و استقرار به موقع زائران در مراسم و برنامه هاي فرهنگي .

25- اطلاع رساني به موقع و گردآوري و همراهي زائران منتخب و برگزيده برنامه ها و مسابقات قرآني ، فرهنگي و هنري جهت اعزام و انتقال به پايگاه هاي منطقه اي برگزاري مسابقات نهايي و محافل خاص با حضور روحاني کاروان پيرو برنامه هاي اعلام شده توسط ستاد و مدير ثابت هتل .

26- تعيين و تنظيم ليست زائران برگزيده ي برنامه ها و مسابقات مختلف به همراه مستندات و نمونه آثار آن ها به رابطين فرهنگي و مديران ثابت به منظور حضور در مسابقات نهايي و دريافت هدايا و جوايز مربوطه .

27- جمع آوري نظرات ، پيشنهادات و انتقادات زائران و انتقال آن ها به صندوق نظام پيشنهادات برنامه هاي فرهنگي در هتل و مشارکت فعال درنظام ارزشيابي مربوطه .

28- تنظيم اطلاعات آماري و گزارشات تکميلي از چگونگي اجراي برنامه هاي فرهنگي و ميزان مشارکت زائران به تفکيک برنامه ها در مدينه و مکه جهت انعکاس به رابطين فرهنگي .

« بعداز سفر »

1- آرشيو و نگهداري سوابق و مستندات فعاليت هاي انجام شده برنامه هاي فرهنگي کاروان هاي اعزام شده .

2- ثبت اطلاعات آماري و گزارشات مديران راهنما و روحانيون کاروان از چگونگي اجراي برنامه ها .

3- تجميع و بررسي نظرات ، پيشنهادات و انتقادات دريافت شده از زايران اعزامي در کاروان ها .

4- حفظ ارتباط مؤثر با زايران نخبه و برگزيده ي قرآني ، فرهنگي و هنري و بهره مندي از تجربيات ، نظرات ، توانايي و دانش آن ها در برنامه هاي و سفره هاي آينده .

5- معرفي مراکز قرآني ، فرهنگي و هنري ، معتبر به افراد علاقه مند و زايران کاروان به ويژه به منظور تداوم انس با قرآن پس از سفر .

6- ارائه ي فيلم و عکس هاي تهيه شده از مراحل سفر در قالب برگزاري جلسه اي پس از سفر با حضور کليه زايرين و اعضاي کاروان .

برنامه مربوط به مديران ثابت

« قبل از سفر »

1- حضور فعال در جلسات آموزشي و توجيهي ويژه ي برنامه ي فرهنگي عمره .

2- انتخاب و معرفي حداقل يک نفر با سوابق و گرايش فرهنگي و تحصيلات مناسب به منظور تصدي مسئوليت فرهنگي هتل و ارائه ي شرح وظايف و گردش کاري به آن ها قبل از اعزام.

3- مشارکت در جلسات هم انديشي مسئولين بعثه ي مقام معظم رهبري با محوريت توجه به برگزاري شايسته ي برنامه هاي فرهنگي و تمرکز بر انس بيشتر زائرين با قرآن در عمره تشکيل مي شود .

4- دريافت به موقع انواع بنر ، پوستر ، تابلو و بروشورهاي اطلاع رساني و تبليغاتي مربوط به طرح هاي فرهنگي و نصب و تزئين بخش هاي مرتبط هتل قبل از ورود کاروان ها .

5- دريافت به موقع اقلام مختلف منشورات، جزوات، تجهيزات سمعي و بصري، لوازم فرهنگي و هنري و انواع سي دي و نوارهاي کاست پيش بيني شده جهت فعاليت هاي فرهنگي .

6- تجهيز و فراهم ساختن امکانات لازم فني و محيطي در هتل ها با حمايت و هماهنگي مسئولين فرهنگي بعثه و به کارگيري حداکثر امکانات و تجهيزات به منظور تسهيل و تسريع در انجام امور قبل از آغاز برنامه هاي فرهنگي .

7- پيش بيني و تخصيص مکان ها، فضاها و امکانات لازم و مفيد به صورت : سالن هاي مناسب با ظرفيت لازمِ نصب و برقراري تجهيزات سمعي و بصري و رايانه اي ، ايجاد فضاي نمايشگاهي و غرفه هاي فرهنگي در طبقه همکف هتل و فضايي کوچک و کاربردي از طبقات ديگر، کتابخانه ، آرشيو و انبار ملزومات فرهنگي .

8- دريافت اطلاعات اختصاصي و آگاهي از ويژگي ها و شرايط زائرين هر کاروان پس از دريافت از مديران راهنما قبل از ورود و يا دريافت مجموعه اطلاعات مزبور از طريق ستاد عمليات عمره در ايران به منظور بهره مندي در تدوين و تنظيم برنامه هاي خاص با رويکرد مشارکت فعال زائران .

9- تنظيم برنامه ي هفتگي به منظور تخصيص زمان و ساعات مشخص براي هر کاروان و امکان استفاده ي نوبتي آن ها از سالن ها ، تجهيزات و بخش هاي مختلف هتل و ارسال مجموعه ي اين اطلاعات به مديران راهنما قبل از ورود به عربستان از طريق ستاد عمليات عمره در ايران و يا تماس هاي تلفني .

« حين سفر »

1- تشکيل منظم شوراي فرهنگي هتل با حضور روحانيون، مديران راهنما، مسئول فرهنگي هتل و هم انديشي و هماهنگي در راستاي حسن اجراي برنامه هاي مصوب و ابلاغي فرهنگي با بهره گيري از توانايي ، دانش و علاقه مندي زائران کاروان ها و مشارکت آن ها .

2- معرفي مسئول فرهنگي هتل به روحانيون، مديران راهنما و زائران کاروان ها در بدو ورود و استقرار او در جايگاه مشخص ايستگاه فرهنگي هتل در ساعات معين به منظور اطلاع رساني و پاسخگويي به سؤالات، ارائه خدمات فرهنگي لازم، ثبت نام از زائران در مجموعه ي برنامه هاي فرهنگي و هنري و قرآني ، اجراي مسابقات گوناگ

پيشنهاد فعاليت هاي فرهنگي عمره

مطالب مشابه :

طرح های پیشنهادی تشویق دانش آموزان (شهرستان آران وبیدگل )

اشعار تشويقي

نمونه سوالات سال سوم

نمونه سوال حرفه وفن سال سوم

كارآفريني در تنگناي منابع مالي:

پيشنهاد فعاليت هاي فرهنگي عمره