تحقیق در باره ارتباطات انسانی

به نام خدا
بررسی عناصر و مدل های ارتباطات انسانی

مقدمه : در عصري كه هر لحظه اش در گرو تغييرات شگفت انگيز است ، ارتباطات حرف اول را مي زند . تحقيقات نشان مي دهد كه حدود 75درصد از اوقات روزانه ما به نحوي در تماس و ارتباط با ديگران مي گذرد . وقتي سخن از ارتباطات به ميان مي آيد معمولا صحبت كردن با يكديگر در ذهن انسان تداعي مي شود . اما ارتباطات چيزي بيش از صحبت كردن است. در مجموع درك و توانايي بكارگيري ارتباطات؛ از مهمترين مهارتهايي است كه افراد بايد بياموزند.

انواع ارتباطات: انسانی، جمعی، سازمانی، کلامی و غیر کلامی
وسایل ارتباط جمعی: سنتی، و مدرنیزه
سنتی مثل: رسانه های چاپی، (کتاب، مجلات، روزنامه ها)
مدرنیزه مثل: رسانه های دیجیتالی از قبیل: رادیو تلویزیون، ماهواره اینترنت تلفن و ...

مجاری زیادی برای ارتباطات وجود دارد که هر یک دارای محاسن و معایبی است. انتخاب وسیله‌ی موثر در ارتباطات اهمیت اساسی دارد.

ارتباطات انسان با انسان بطور كلي بر دو نوع است : الف : ارتباطات كلامي ب : ارتباطات غير كلامي یا Body language
الف : ارتباطات كلامي
مجموع روابطي را كه از طريق گفتن و گفتگو حاصل مي شود ارتباط كلامي مي گويند. يكي از كاركردهاي اصلي ارتباط، اقناع يا نفوذ بر ديگران با استفاده از نمادهاست. به همين دليل كيفيت زندگي هر كس بستگي به كيفيت ارتباطات او با ديگران دارد . براي مثال: همه ما در محيط كار فرصتهاي يكساني داريم اما تنها كساني مسير پيشرفت و ترقي را به سرعت مي پيمايند و احترام، اعتبار و مقام براي خويش كسب مي كنند كه قدرت بيان داشته باشند، خود را بدرستي مطرح كنند و در شرايط مختلف و با افراد مختلف، ارتباطي مناسب و مؤثر برقرار كنند. كلمات بايد روشن و صريح باشند، يعني بتوانند به درستي درونيات شما را به ديگران منتقل كنند. به طور كلي كلماتي را انتخاب كنيد كه در الگوي زير بگنجد (صريح، كوتاه، دقيق، مودبانه، صــحيح و پر محتوا)

«شنيدن و گفتن، خواندن و نوشتن» مهارتهاي چهارگانه ارتباط كلامي هستند.

ب: ارتباط غير كلامي یا Body language
زبان تنها وسيله ارتباطي نيست و كاملترين آن هم نيست. چرا كه پيامهاي انساني، بخصوص آنهايي كه از احساسات و هيجانات و عواطف مايه مي گيرند، چنان پيچيده‌اند كه هيچ كلامي گوياي آن نيست. به همين دليل گاه يك نگاه، لحن صدا، يا يك حركت، حاوي پيامي است كه از نهفته ترين درونيات فرد سرچشمه مي گيرد. مطابق بررسي‌هاي انجام شده تقريبا 73% ارتباطات ما در حوزه‌ی غير كلامي اتفاق می افتد و مطمئن تر است. اصولا در مراودات اجتماعي بيشتر بر نشانه هاي غير كلامي اعتماد مي كنند تا بر نشانه هاي كلامي، پـــس نشانه هاي غير كلامي را تقويت كنيد. نخستين برخورد و نخستين تاثيري كه برمردم مي گذاريد، بسيار اهميت دارد. خیلی‌ها بر اين باورند كه همواره ارتباطات غير كلامي بر ارتباطات كلامي از نظر صحيح بودن ارجحيت دارد. چرا كه علامات غير كلامي از درون انسان نشات گرفته و اغلب نمي توان آنها را كنترل كرد و اكثر انسانها از مهار كردن هيجانات خود عاجزاند، ناكامي را نمي توانند ناديده بگيرند و نشان ندهند و شعف را دير يا زود با حركات خود به ديگري انتقال مي دهند. و این تبدیل به یک علم شده؛ و می توان از این روش به سیطره تفکرات آدمها پی برد. حتی می شود از آن استفاده های منفی و مثبت برد. كانال‌هاي غيركلامي را مي توان به‌انواع مختلف تقسيم كرد.
- زبان بدن«حركات‌گفتاري» چهره و چشم ها، در ميان رسانه هاي غير كلامي تماس چشمي مي تواند كمترين دروغ را بگويد. روي ارتباطات غيركلامي انجام شده، فقط روي حركات چشم ها و چهره متمركز شده اند.
- اشارت و حركات دست ها صداهاي‌آوايي، لحن كلام
مشخصات فيزيكي «شكل‌ بدن ، اندازه‌ و رنگ‌ پوست‌ و..-
مصنوعات، لباس‌‌لوازم‌آرايشي،عينك‌ها،جواهرات».

بررسي عناصر و مدلهاي ارتباطات انساني
مدل چيست؟ همه ما واژه‌ي مدل را به صورت متعارف براي چيزي كه جايگزين واقعيتي بزرگتر مي‌شود؛ مي‌دانيم.
مدل وسيله‌اي است كه به منظور ساده تر كردن و عيني كردن يك پديده براي درك بهتر به كار مي‌رود. استفاده از مدل، ضرورتى است براى يک بررسى منظم. شايد برخى از ما با مدل‌هائى آشنا باشيم که آرشيتکت‌ها براى تجزيه و تحليل ساختمانى که در ذهن خود دارند، قبل از احداث ساختمان اصلى به ساخت آن دست مى‌زنند. مدل ارتباط نيز به تشريح عناصر و ساخت اين عناصر در فراگرد ارتباط مى‌پردازد.

مدلهاي ارتباطي
مدلهاي ارتباطي نشانگر ماهيت و نحوه‌ي كار ارتباطات هستند. مدلهاي اوليه بسيار ساده بودند و در اثر سالها تلاش و تحقيق، مدلها پيچيده تر شدند.
همه مدلها داراي سه عنصر اساسي: فرستنده کسی که پیامی را با هدفی خاص ارسال می کند.
← پيام، برگرفته از یک هدف و در دل خود معنایی را منتقل می کند ← و گيرنده، وقتی موفق است که درک کامل از فرستنده داشته باشد. مي‌باشند.
مدلهاي خطي: در اين مدل، گوينده پيامي را رمزگزاري كرده و به دريافت كننده ارسال مي كند؛ گيرنده، پيام را رمزگشايي مي‌كند. در اين مدل ارتباط يك سويه است. نمونه‌ي مدلهاي خطي، مدل ارسطويي، مدل لاسول، مدل شانون و مدل پيچيده‌ي ارتباطات خطي.

مرورى بر مدل‌ها نشان مى‌دهد که از يک سو احتمالاً ريشهٔ اوليهٔ نخستين مدل‌ها، همان مدل گونهٔ ارسطو است که سه عنصر گوينده، گفتار و مخاطب را در تعريف خود از ارتباط مطرح کرده است. از سوى ديگر مجموع مدل‌هاى طراحى شده در غرب، هنوز براى آنان نيز به حد پذيرش کامل نرسيده است و تلاش براى طراحى مدلى کامل ادمه دارد.

- مدل ارسطويي، حاصل تلاش استادان علم معاني و بيان يونان باستان است كه به آموزش سخنوران مي‌پرداختند. ارسطو اولين كسي بود كه براي ارتباط، مدل ساده‌اي را پيشنهاد داد. به همين دليل اين مدل ارسطويي نام گرفت. سه عنصر اصلي دارد و اگر يكي از عناصر حذف شوذ ارتباط صورت نمي‌گيرد. مدل پيچيده نبوده و همواره مانعي (پارازيت) در جريان ارتباط وجود دارد و یک سویه و نوع ارتباط کلامی.
- مدل لاسول، هارولد لاسول در سال 1948 اولين مدل ارتباطات را كه يك فرآيند خطي یا يك طرفه است (که در آن یک نفر بر دیگری تاثیر می گذارد) ارائه داد. لاسول علاوه بر سه عنصر ارسطويي دو عنصر كانال و تاثير يا (بازخور) را نيز افزود. مدل شفاهي او از پنج پرسش، چه كسي؟ چه پيامي؟ به چه وسيله‌اي؟ به چه كسي؟ و با چه تاثيري ؟ تشكيل مي‌شد. پاسخ یا واکنش گیرنده پیام، نسبت به پیام بازخور نام دارد. و می تواند گفتاری، نوشتاری و حرکتی باشد.

- مدل خطی کلود شانون و وارن ویوور: این مدل خصیصه ای دارد که به مدل ریاضی نیز معروف است. مدل خطی و عناصر ششگانه آن به صورت منبع، رمزگذار، پیام، دریافت، رمزگشا و پارازیت در یک خط تنظیم شده است. رمز نمادی است که به کمک آن رابطه برقرار می کنیم. اما رمزگشایی متفاوت است . وقتی این ارتباط موفق است که رمز گشایی و رمزگذاری فهم یکسان داشته باشند.

پارازیت: هر چیز که باعث خدشه دار شدن ارتباط و تضعیف اثر بخشی فرا گرد ارتباطی و دریافت مطالب باشد را پارازیت می نامند و دو نوع است، داخلی و خارجی، باران باعث اختلال و از نوع خارجی است. مشکلات ذهنی خود، پارازیت داخلی محسوب می شود.

- مدل پیچیده ارتباطات خطی: گستردگی حوزه ارتباطی، در این مدل، همه مدل‌ها را در یکجا داریم. 1- فرستنده یا پیام فرست، 2- گیرنده یا پیامگیر، 3- پیام، 4- رمزگذار، 5- رمزگشا، 6- کانال، 7- بازخور، 8- پارازیت، 9- هدف یا مقصود فرستنده، 10-تاثیر فرستنده، 11-هدف گیرنده، 12-تاثیر گیرنده.
تاثیر پذیری گیرنده پیام ممکن است با آنچه فرستنده در نظر داشته یکی باشد، که در آن صورت از نظر فرستنده‌ی پیام ارتباط به درستی انجام و یا ممکن است؛ متفاوت از آنچه مورد نظر فرستنده باشد متجلی شود؛ که در آن صورت عمل ارتباط به خوبی شکل نگرفته است.

ضعفهای مدل خطی: بطور كلي در اين مدلها، ارتباط یک طرفه، یعنی فقط از سوی فرستنده به گیرنده است. شنونده منفعل و تنها پیامهای فرستنده را جذب می کند و پاسخی نمی دهد.

مدلهای تعاملی ارتباطات: به نام ویلبر شرام معروف است. سیکل یا چرخشی است . به این شکل که انتقال پیام ←كشف رمز (تفسير)← دريافت پيام (گيرنده)← به رمز در‌آوردن ← بازخور ← كشف رمز ← منبع (انديشه) ← به رمز در‌آوردن و دوباره انتقال پيام همينطور اين سيكل ادامه دارد. ارتباط دوسویه است. نکته مهم مدل تعاملی (ميدان تجربه) تجربه مشترک بین فرستنده و گیرنده است. هر چه میدان تجربه افراد زیاد باشد درک بهتری دارند. آیتم مهم دیگر بازخور و عکس العمل گیرنده در مقابل فرستنده را نشان می دهد. یعنی میزان درک و استنباط از فرستنده را نشان می دهد.

ضعف‌هاي مدلهای تعاملی: در اين الگو یک گیرنده و یک فرستنده وجود دارد. اما هر كسي كه درگير ارتباط است هم فرستنده‌ي پيام و هم گيرنده‌ي پيام است. مقطعی است؛ يعني انسان‌‌ها بطور همزمان با يكديگر ارتباط برقرار نمي‌كنند و طول می کشد تا رمزگشایی شود و پاسخ دهد. به صورت نوبتي پاسخ مي‌دهند. و ديگر اينكه ارتباطات پويا نيست. به همين دليل به مرور زمان و در نتيجه‌ي اتفاقاتي مدلهاي تبادلي روي كار آمدند.

مدلهاي تبادلي: در اين مدل ارتباطات يك فرآيند دائم التغيير است. يعني يك شخص منبع و ديگري دريافت كننده نيست. پيام فورا توسط ارتباط گران پردازش مي‌شود. ارتباط گر الف، پيامي را به رمز تبديل و ارسال مي‌كند. ارتباط گر ب، بازخور را به رمز تبديل مي‌نمايد و آن را به ارتباط گر الف ارسال مي‌دارد. و الي آخر.. و اين قدمها مانع الجمع نيستند. يعني اينكه به رمز تبديل كردن و رمزگشايي آني و همزمان انجام مي‌گيرد. گويندگان مي توانند در همان زمان كه پيامي را شفاهي ارسال مي‌كنند، پيام بازخور غير كلامي شنوندگان را دريافت نموده رمزگشايي كنند. به عنوان مثال در عين حال كه با لبخند و سر تكان دادن علاقه‌ي خود را نشان مي‌دهند. حرفهاي يكديگر را نيز تفسير مي‌كنند. به همين دليل اين مدل چند سويه است. در آن واحد ارتباط برقرار و نقش‌هاي رمزگذار و رمز گشا را هر دو ارتباط گر در اين مبادله مي‌پذيرند. هر چه ميدان تجربه گسترده تر، ارتباط موفق‌تر است. ارتباط بين نظام ها روي مي دهد (محتوا و نحوه ارتباط و معاني خلق شده تاثير گذار است). اين بافت شامل نظامهاي مشترك پيام دهندگان ( دانشگاه، سازمان، شهر و فرهنگ مشترك) و بافت‌هاي شخصي هر يك از طرفين گفتگو (خانواده، دوستان و...) مي‌باشد. اين مدل علاوه بر داشتن نقاط قوت مدلهاي قبلي، ضعف هاي آنها را نيز مي پوشاند. اما پارازيت هميشه در همه مدلها وجود دارد.

در نهايت به تحليل ارتباط مي رسيم:
1- تحليل فرستنده، قبل از برقراري ارتباط در حين ارتباط و بعد از ارتباط،
2- تحليل كانال، تلفن همراه ايميل يا ...
مك لوهان معتقد است رسانه همان پيام است و اين موضوع تاكيد دارد بر توانمندي ذاتي رسانه ها و تاثيرات مختلف بر مخاطب.
3- تحليل گيرنده، شامل صفات و خصوصيات دريافت كننده پيام، از چه جنسي است (مرد يا زن) ميزان تحصيلات، سن و جايگاه اجتماعي و فرهنگ و غيره...
4- تحليل پيام، آيا متن پيام بار معنايي كه فرستده داشته را در ذهن گيرنده ايجاد مي كند يا نه.

تحليل شرايط وقوع: تصور ما اين است كه ارتباطات فقط بين دو نفر و يا بيش از دو نفر شكل مي گيرد. اما در واقع اينطور نيست. ارتباطات در موقعيت هاي متفاوت و با اشخاص مختلف ايجاد مي‌شود. گاهي ما با خود ارتباط برقرار مي‌كنيم و زماني با شخصي ديگر و در زماني ديگر با تعداد كثيري از انسان‌ها.
جايگاه درك در ارتباط: اينكه افراد چگونه پيام را دريافت و پردازش مي‌كنند و به اين پيامها معني مي دهند و چه نوع عواملي فهم و استنباط را افزايش يا كاهش مي‌دهد را جايگاه درك در ارتباط در مي گويند. در واقع نقطه آغاز پردازش پيامها عمل درك فرد است. درك شما بررسي محرك است. در مجموع درك فرآيند پيچيده‌ايست كه طي آن، افراد محركهاي حسي را گزينش مي‌كنند. بر اين اساس درك تحت تاثير شماری از عوامل روان شناختي كه شامل تجربيات، انتظارات فرهنگي، انگيزش (احتياجات) خلقيات (حالتهاي جسمي و رواني) و نگرش‌ها (عقايد و ديدگاه‌ها) است.
هيچ ارتباط گري نمي‌تواند فرض را بر اين بگذارد كه پيامي براي همه‌ي گيرندگان معني مورد نظر يا معني مشابهي داشته باشد.
سه فرايند ديگر كه با درك گزينشي شباهت دارند.1- مواجهه‌ي گزينشي 2- توجه گزينشي 3- نگه داشت گزينشي.
فرآيندهاي گزينشي را مي‌توان چهار حلقه‌ي دفاعي تصور كرد كه مواجهةي گزينشي بيروني‌ترين و در پي آن توجه گزينشي، سپس درك گزينشي و در آخر نگه داشت گزينشي قرار مي‌گيرد.

با تشكر رضواني فر

تحقیق در باره ارتباطات انسانی

مطالب مشابه :

اصول و فنون مصاحبه، استاد آقای ملکی

پروفسور کاظم معتمدنژاد پدر علم ارتباطات ایران دارفانی را وداع گفت.

استخدام در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات اهواز

تحقیق در باره ارتباطات انسانی

‌اطلاعيه ‌سازمان‌ سنجش‌ آموزش‌ كشور

اصول سرپرستی روابط عمومی - استاد صباغی92/09/21

درخواست همکاری

انواع نوشته