تنبیه

بچه كه بودم ، بزرگترها می گفتند، اگر پسر درسخوان و با انضباطی باشی ، معلم نه تنها تنبیه ات نمی كند، بلكه جایزه هم می گیری . خاطرم هست ، یك روز سر كلاس خوابم برد. وقتی معلم متوجه شد با یك سیلی آبدار مرا متوجه ادامه درس كرد! در آن روز پدرم گفت : حق با معلم است . اشتباه از طرف تو بوده ، تو نباید سر كلاس می خوابیدی و بعد با خنده ادامه داد تازه یادت باشه ، چوب معلم گله ، هركس نخوره خله !

از ابتدایی به راهنمایی و از راهنمایی به دبیرستان آمدم . پدرم می گفت : زمان ما، معلمان برای تنبیه از چوب و فلك و تركه درخت آلبالو استفاده می كردند و آنقدر از تنبیه های دوران قدیم برایم سخن گفت كه مجاب شدم تنبیه های كنونی چیزی جز یك گوش مالی ساده نیست !

وقتی به دوران دبیرستان رسیدم ، دیگر از تنبیه های بدنی خبری نبود یا بهتر بگویم ، نسبت به دوران ابتدایی و راهنمایی خیلی كمتر شده بود. انصافا برخی دانش آموزان نخاله آنقدر در كلاس شیطنت می كردند كه من از دست آنها شاكی می شدم ، چه برسد به معلم بیچاره ! برای همین برخی معلمان صبرشان لبریز می شد و آنان (دانش آموزان نخاله) را از كلاس بیرون می انداختند.

تا چند سال پیش تنبیه بدنی در برخی از نقاط كشور مرسوم بود یعنی دانش آموزان در دوران ابتدایی و راهنمایی به واسطه درس نخواندن یا شیطنت های خاص دوران خود، برخی مواقع با تنبیه بدنی از سوی مسئولان و معلمان مدارس مواجه می شدند. اما اكنون وضع تغییر كرده است . معلمان تحت هیچ شرایطی حق تنبیه بدنی دانش آموزان را ندارند. این موضوع را چند ماهی است كه مسئولان آموزش و پرورش به كرات اعلام كرده اند. حتی به والدین توصیه می كنند كه در صورت اطلاع از تنبیه بدنی فرزندانشان توسط معلمان بسرعت مسئولان آموزش مناطق را در جریان بگذارند.

● مردم چه می گویند؟

والدین چه نظری دارند؟ آیا پدران و مادران با حذف تنبیه بدنی بطور كامل موافق اند؟ دانش آموزان چطور؟

صالحه حسینی مادر دو پسر ۱۳ و ۸ ساله معتقد است : یقینا حذف تنبیه بدنی از مدارس پسندیده است . باید دانش آموزان و معلمان را با نظام آموزش مدرن كه هم اكنون اروپا و دیگر نقاط جهان است ، آشنا كرد. متاسفانه هنوز معلمانی هستند كه تفكر چند دهه پیش را با خود همراه دارند و باید این روشهای سنتی در نظام آموزشی از بین برود. یكی از آنها تنبیه بدنی دانش آموزان است . البته در حال حاضر دیگر شرایط مدارس تغییر كرده و به ندرت می توان معلمی را پیدا كرد كه بخاطر درس نخواندن یا بی انضباطی شاگردان خود، آنان را تنبیه بدنی كند.

حسن خسروی دانش آموز سال اول دبیرستان در این باره می گوید: در گذشته توسط معلمان تنبیه بدنی شدم اما اكنون وقتی به كارهای خود در آن زمان فكر می كنم خودم را مستحق آن تنبیه ها می بینم . بهتر بگویم ، اگر من جای معلم بودم و دانش آموزی سر كلاس بی انضباطی می كرد حتما او را با خشونت از كلاس بیرون می كردم چرا كه برخی مواقع دانش آموزان بی انضباطی درس را با تفرجگاه اشتباه می گیرند!

حمید رضایی پدر بزرگی كه خاطرات دوران مدرسه اش را به خاطر می آورد، می گوید: آن روزها من و سایر شاگردان آنقدر از دست معلمان كتك می خوردیم كه بعضا شب ها از بدن درد نمی توانستیم بخوابیم . با تمام این موارد همین معلمان بودند كه دانش آموزان سركش آن روز را هدایت كردند و من به بسیاری از آنان كه دیگر در میان ما نیستند، مدیونم .

احسان صفارزاده دانشجوی سال آخر علوم تربیتی نیز در این باره می گوید: اگر نگاهی به وضعیت كنونی نظام آموزشی در ایران بیندازیم متوجه ایرادات فراوانی در این زمینه می شویم . مسئولان نظام آموزشی در چند سال اخیر به این موضوع پی برده اند كه تغییرات گسترده در نظام آموزشی دبیرستان ها و مدارس راهنمایی و برپایی نظام آموزشی سالی واحدی از جمله این تغییرات بوده است . تغییر رفتار معلمان با دانش آموزان هم از جمله این تغییرات محسوب می شود. در گذشته معلمان برای سوق دادن دانش آموزان به درس خواندن و مطالعه از تنبیه بدنی استفاده می كردند. در واقع تنبیه بدنی جزیی از نظام تعلیم و تربیت در ایران محسوب می شد اما بتازگی كارشناسان تربیتی به این نتیجه رسیده اند كه تنبیه بدنی اثرات منفی بر روی دانش آموزان می گذارد و نمی تواند راهگشا باشد. گرچه برچیده شدن تنبیه از مدارس در نزد برخی از عوام بخصوص افراد سنتی و قدیمی قابل قبول نیست اما مسئولان آموزشی به این نتیجه رسیده اند كه دیگر تنبیه بدنی نمی تواند اهداف نظام آموزشی را محقق كند.

● نظرات مسئولان آموزشی كشور

دانش آموزان ، فقط از معلمان نمی ترسند! هنوز واژه ناظم مدرسه برای بسیاری از بچه ها ترسناك است . گرچه هم اكنون واژه ناظم جای خود را به معاون داده اما شخصیت ناظم هنوز برای دانش آموزان تغییر نكرده است . در واقع ناظم به همان مقدار كه برقرار كننده نظم در مدارس بوده و است ، به همان میزان نیز بیشتر برای دانش آموزان استرس زا است .

احسان اورنگیان كارشناس مسوول تربیت معلم سازمان آموزش و پرورش تهران معتقد است؛ در حال حاضر و از نگاه دانش آموزان قدرت اهرم های رفتاری معاون مدرسه از مدیر بسیار قوی تر است و همین امر موجب شده مدیران آخرین جزء اجرایی در میان معلم ، معاون و دانش آموزان باشند. از سوی دیگر برخی معتقدند معاونان مدرسه جزو مظلوم ترین افرادی هستند كه به واسطه درگیر بودن با دانش آموزان خاطی ، ناسازگار، دیرآموز و... در برخی موارد كارد به استخوانشان می رسد و به دلیل نداشتن اهرم ها و قوانین لازم چاره یی جز تنبیه دانش آموزان خاطی ندارند.

وی می افزاید: با ایجاد شورای انضباطی و آموزش های لازم در این زمینه ، معاونان مدارس از سردرگمی نجات یافته و با طبقه بندی شدن وظایف آنان ، بطور قطع استرس دانش آموزان نیز كاهش خواهد یافت .

به هر حال اكنون طبق آخرین تصمیمات مسئولان آموزشی تنبیه بدنی از سیستم آموزشی كشور حذف شده و معلمان تحت هیچ شرایطی حق ندارند، دانش آموزان را تنبیه بدنی كنند.

حسین احمدی ، سرپرست معاونت آموزش و پرورش عمومی در این باره می گوید: خانوارها در صورت اطلاع از تنبیه بدنی فرزندانشان در مدرسه ، مسئولان آموزش و پرورش منطقه محل تحصیل فرزند خود را در جریان بگذارند.

وی می افزاید: در آموزش و پرورش اداره یی به نام رسیدگی به شكایات وجود دارد كه خانواده ها در صورت مشاهده موردی از تنبیه بدنی می توانند به این اداره مراجعه كنند تا به آن رسیدگی شود.

در حال حاضر ریشه تنبیه بدنی در مدارس ایران خشكانده شده است و معلمانی كه اعتقاد به این نوع تنبیه دارند می بایست خود را با شرایط جدید وفق داده و سازگار كنند. با این اوضاع نسل بعدی هیچ گاه نمی تواند به خاطر بیاورد كه چگونه از معلمان خود كتك خورده است .