دستورالعمل تهیه و تکمیل فرم طرح پیشنهاد پژوهشی

دستورالعمل تهیه و تکمیل فرم طرحپیشنهاد پژوهشی

پیشگفتار:

برای انجام پروژه‌های تحقیقاتی در هر سازمانی در ابتدای امر نیاز به تهیه طرح پیشنهادی پژوهشی است. به همین منظور کلیه طرحنامه‌های ارسالی می‌باید در قالب یک فرمت یکسان و مشابه تهیه گردد. لذا در این دستورالعمل به عناوین مندرج در طرح پیشنهادی و محتوای آن‌ها اشاره شده تا مجری محترم قبل از شروع کار تحقیقاتی خود، به آن توجه کامل نموده و طرح پیشنهادی خود را بر اساس آن تهیه نماید.

شایان ذکر است در صفحه اول طرح پیشنهادی، مجری محترم، عنوان طرح (به زبان فارسی و انگلیسی) و مشخصات کلی خود را تکمیل خواهد نمود.

الف)اطلاعات مربوط به طرح پژوهشی

1- نوع طرح:

در این قسمت محقق باید نوع طرح را مشخص کند. پژوهش بنیادی، پژوهشی است که محقق به دنبال ارتقاء علم در حوزه مورد بررسی باشد. پژوهش کاربردی، پژوهشی است ‌که استفاده عملی خاصی برای نتایج حاصل از آن در سازمان گرفته می‌شود. پژوهش توسعه‌ای، پژوهشی است که عمدتاً جنبه تجربی دارد و نوآوری در روش‌ها، مکانیزم‌ها، دستگاه‌ها و محصولات در سازمان را منجر می‌شود.

نیازها و مسائل سازمان عمدتاً در حوزه طرح‌های کاربردی و توسعه‌ای می‌باشد.

2 و 3- در این دو قسمت باید تاریخ شروع و اتمام طرح پژوهشی ذکر شود.

4- واژگان کلیدی طرح:

منظور کلمات کلیدی است که مرتبط با موضوع تحقیق می‌باشد.

5- چکیده طرح پیشنهادی:

در این قسمت باید خلاصه‌ای از طرح پژوهشی ارائه شود. این قسمت باید شامل خلاصه طرح، روش تحقیق، اهداف تحقیق، جامعه آماری و نتایج کاربردی باشد.

6– قلمرو تحقیق

6-1- قلمرو موضوعی:

در این قسمت باید محدوده علمی موضوع را تعیین نمود و به تشریح جایگاه موضوع در ادبیات، مدیریت و سازمان پرداخت. برای مثال اگر موضوع رضایت شغلی باشد باید گفت که موضوع در حوزه علوم رفتار سازمانی و یکی از خروجی‌ها و نتایج مدیریت منابع انسانی سازمان است.

6-2- قلمرو زمانی:

در مطالعات میدانی معمولاً زمان به فاصله زمانی اشاره دارد که تحقیق در حال انجام است. در زمانی که داده‌های آماری طولی جمع‌آوری شود، دوره زمانی عبارت از تاریخ شروع و پایان زمان جمع‌آوری داده‌ها می‌باشد. برای مثال هرگاه سود سازمان مدنظر باشد می‌توان گفت که در دوره زمانی سال‌های 1380 تا 1388 مورد توجه است. در صورت توزیع پرسشنامه، صرف بیان زمان شروع و پایان فرایند کافی است.

6-3- قلمرو سازمانی:

محدوده سازمانی شامل سازمان، سازمان‌های دیگر در سطح کشور و یا یک واحد سازمانی از سازمان می‌شود. به هر حال باید مشخص نمود که حوزه سازمانی مورد مطالعه کجاست.

6-4- قلمرو مکانی:

حوزه جغرافیایی تحقیق را مدنظر دارد. معمولاً تحقیقات مورد توجه سازمان عمدتاً در سطح کشور می‌باشد. با این حال، می توان در مواردی مطالعه را به سطح شهر تهران و یا سایر شهرهای کشور محدود نمود.

7 - تعریف مسأله

7-1- بیان مسأله(شامل طرح دقیق مسأله، ضرورت و اهمیت آن):

در این بخش علل، انگیزه‌ها و به‌ عبارت روشن‌تر مسائل و مواردی که باعث شده‌اند انجام تحقیق موردنظر ضرورت پیدا کند مورد اشاره قرار می‌گیرند.

به عبارت دیگر، هنگامی یک تحقیق شکل می‌گیرد و در خصوص آن طرح تهیه می‌شود که ضرورت علمی و یا سازمانی وجود داشته باشد. ضرورت علمی بدین معنی‌ است که در موردی مجموعه موجود نمی‌تواند به خوبی پاسخگو باشد. در این صورت می‌گویند که علم در این خصوص مشکل‌ساز شده است. گاهی می‌گویند که مقصود و یا هدف تحقیق می‌تواند اضافه کردن خشتی بر دیوار باشد. این تحقیقات را بنیادی می‌گویند.

گاهی هدف از این تحقیق، یافتن پاسخ به سؤالاتی است که در یک سازمان به خاطر رخ دادن مشکلاتی مطرح است. مشکل عبارت است از فاصله بین وضع موجود و مطلوب. هرگاه بتوان با انجام تحقیق، به تعیین ابعاد موضوع پرداخت و برای آن راه حل ارائه نمود آن‌گاه آن تحقیق را کاربردی ‌گویند.

در هر صورت در بحث ضرورت باید به دو سؤال اساسی پاسخ داد. اول این‌که موضوع تحقیق برای حل چه مشکلات علمی است. دوم این‌که این تحقیق برای حل چه مشکلات سازمانی است.

در تحقیقات مورد نظر سازمان اساساً، هدف تحقیق کاربردی یا توسعه ای است.

7-2- فرضیه‌ها/ سؤالات( اصلی و فرعی)تحقیق:

فرضیه تحقیق، یک حدس عملی یا یک پیش‌داوری است که به وسیله جمع‌آوری حقایقی که منجر به قبولی یا رد آن فرضیه می‌شود، مورد آزمایش قرار می‌گیرد. فرضیه تحقیق می‌تواند به صورت جمله خبری و یا به صورت سؤال‌های اصلی و فرعی بیان شود.

7-3- مبانی نظری و پیشینه تحقیق:

مبانی نظری و پیشینه تحقیق، پایه و اساس هر مطالعه‌ای است. به عبارت دیگر، مبانی نظری و پیشینه تحقیق، چارچوب و قالب مطالعه را تعیین خواهد نمود.

بیان نظریه‌ها و مدل‌های نظری قابل کاربرد در سازمان و سوابق پژوهشی موضوع تحقیق در ایران و سایر کشورها، از جمله مواردی است که باید در این قسمت بیان گردد.

8 – اهداف طرح

8-1- اهداف کلی:

منظور متغیرهای نهایی سازمانی است که می‌تواند با انجام این تحقیق بهبود یابد. برای مثال اگر رضایت مشتری دنبال می‌شود در نهایت ممکن است افزایش سهم بازار، وفاداری مشتری و یا امثال آن‌ها به عنوان نهایت‌ها و غایت‌هایی باشند که قرار است بهبود یابند.

این جملات یا عبارات معمولاً کلی و کیفی هستند و نمی‌توانند به دنبال بهبود متغیر به صورت افزایش مقداری آن باشند.

8-2- اهداف جزیی:

اهداف جزیی در واقع همان نتایج تحقیق می باشند. به عبارت دیگر اهداف جزیی تحقیق باید با سؤالات و یا فرضیات تحقیق هم‌خوانی داشته باشند. در واقع، اهداف جزیی باید با دستاوردهای تحقیق در مراحل مختلف کار تحقیق همسازی داشته باشد.

9- روش شناسی(متدولوژی)تحقیق:

جهت رسیدن به اهداف تعیین شده مطالعه، هم‌چنین با رعایت مبانی نظری، نیازمند به‌کارگیری یک سری روش‌ها و به‌عبارتی متدولوژی‌های علمی و استاندارد می‌باشد که می‌بایست جهت اطلاع خوانندگان و مخاطبان گزارش، این روش‌شناسی‌ها در این بخش از گزارش به صورت دقیق تشریح گردند.

همچنین در تدوین روش تحقیق، تحقیقات را به لحاظ هدف (بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای)، به لحاظ روش (توصیفی،تحلیلی،تجربی و ...) و به لحاظ نوع داده‌های جمع‌آوری شده (کمی یا کیفی) دسته‌بندی می‌کنند.

در زیر دسته‌بندی به لحاظ روش که عموماً برای تحقیقات سازمان کاربرد دارند، توضیح داده‌‌می‌شود:

الف- روش توصیفی - تحلیلی:

هرگاه بخواهیم نتایج حاصل از نمونه‌گیری را به کل جامعه آماری تعمیم دهیم و این کار را با رویکرد وضعیت چگونه است دنبال کنیم، آن را توصیفی – تحلیلی گوییم.

هرگاه بررسی بر روی جامعه آماری انجام گیرد روش صرفاً توصیفی گوییم و هر زمان که با تعمیم نتایج به جامعه آماری از طریق آزمون آماری بپردازیم آن‌را توصیفی – تحلیلی نامیم.

ب- روش تجربی:

روش‌های تجربی عمدتاً به دنبال تثبیت شرایط محیطی و یا میدان عملی و اعمال یک متغیر مستقل و مشاهده نتایج تغییر در متغیری وابسته است. کلاً 9 طرح تجربی معروف وجود دارند که معروف‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

طرح تجربی پیش و پس آزمون و با وجود گروه‌های گواه و تجربی. برای مثال هنگامی که بخواهیم اثر یک روش تدریس را بر روی میزان یادگیری آزمون کنیم، می‌توانیم یک گروه ( کلاس ) را گواه و یک کلاس را تجربی بنامیم. فرض کنید در یک مرحله زمانی، روش تدریس جدید را به کار می‌گیریم. در این صورت قبل از آن از هر دو کلاس پیش آزمون انجام می‌دهیم و پس از مدتی که روش جدید به کار گرفته شد دو گروه را مقایسه می‌کنیم. اگر تغییری با معنی رخ داد می‌گوییم که روش تدریس جدید اثر داشته است.

ج- روش تاریخی:

این روش به دنبال پاسخ این سؤال است که چگونه بود که آن‌چنان شد. بر این اساس، در میان متغیرها یک یا چند متغیر مستقل و تعدادی دیگر وابسته هستند. در این روش باید در میان مستندات موجود از گذشته به دنبال توصیف و تحلیل داده‌های گذشته باشیم. برای مثال ممکن است سؤال این باشد که چه عواملی بر گسترش مدارس نظام در عصر سلجوقیان تأثیر داشته است. مثال دیگر اینکه چه عواملی موجب بروز انقلاب‌های اجتماعی شده‌است. در مواردی مثل علل رخداد یک سری تغییرات در شرایط موجود نمی‌توان گفت که روش تاریخی است بلکه چنین مواردی از نوع توصیفی و طولی می‌باشد.

د- مورد کاوی:

تحقیقات مذکور (توصیفی-تحلیلی، تجربی و تاریخی) اساساً میدانی هستند. زیرا در میان متغیرهای متعدد تعداد اندکی انتخاب شده و به دنبال توصیف آن‌ها هستیم. در مورد کاوی مطالعه از نوع ژرفانگر است در حالی که تحقیقات میدانی از نوع بنیانگر می‌باشد. بر این اساس، در مورد کاوی به دنبال شناسایی مجموعه وسیعی از متغیرها و ارتباط میان آن‌ها در یک مورد خاص هستیم. مثلاً بررسی علل افت سودآوری در سازمان تجارت از چنین مواردی است.

10- جامعه و نمونه آماری

10-1- جامعه آماری:

جامعه آماری به مجموعه‌ای از عناصر گفته می‌شود که دارای یک صفت مشخصه (متغیر کلیدی) مشترک هستند. به عبارت دیگر هرگاه مجموعه‌ای از عناصر را بتوان یافت که یک صفت مشخصه در کلیه آن‌ها وجود داشته باشد، آن مجموعه را یک جامعه آماری گویند. برای مثال، کارکنان سازمان تجارت دارای ویژگی یا صفت مشخصه در استخدام بودن سازمان هستند.

در هر تحقیقی باید بتوان صفت‌های مشخصه را تعیین نمود و در ابتدای تحقیق تعداد آن‌ها را بر حسب صفت‌های مشخصه کلیدی و تأثیرگذار در فرایند اندازه‌گیری کرد. برای مثال اگر سن، جنسیت و سطح تحصیلات صفت هر مشخصه کلیدی باشند باید در مرحله‌ای از کار آن‌ها را اندازه‌گیری کرد.

10-2- نمونه آماری:

نمونه‌گیری می‌تواند تصادفی و یا قضاوتی باشد. در نوع تصادفی شانس انتخاب شدن برای هر فرد جامعه آماری مساوی است. در حالی که در نمونه‌گیری قضاوتی (یا غیر احتمالی) مجموعه‌ای از شرایط در انتخاب افراد نمونه تأثیر می‌گذارند. معمولاً در این نوع از تحقیقات، نمونه‌گیری تصادفی است.

10-2-1- روش نمونه‌گیری:

روش‌های مختلفی برای نمونه‌گیری وجود دارد: تصادفی ساده، سیستماتیک، طبقه‌ای و خوشه‌ای. تصادفی ساده هنگامی است که بر حسب قرعه تعدادی انتخاب می‌شوند. سیستماتیک زمانی است که افراد نمونه به نوعی مرتب شوند و از یک شماره شروع کرده و در فواصل مساوی نمونه‌هایی انتخاب گردند به گونه‌ای که به تعداد نمونه برسیم.

روش تصادفی طبقه‌ای به دنبال طبقه‌بندی جامعه آماری بر حسب یک متغیر کلیدی مثل سطح تحصیلات است تا بر حسب تعداد هر طبقه در جامعه آماری تعداد نمونه در طبقه تعیین گردیده و سپس به صورت تصادفی از میان آن‌ها انتخاب گردد. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به دنبال شکل‌دهی چندین مرحله در طبقه‌بندی تا رسیدن به پایین‌ترین سطح و در نهایت اخذ نمونه در آن سطح به صورت تصادفی است. مثل حرکت از ساقه تا دانه انگور. مثل شعب سازمان تا سطح شهرستان از منطقه به شهر به شهرستان/ انتخاب نمونه در شهرستان.

10-2-2- حجم نمونه آماری:

تعیین حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول‌های آماری انجام می‌گیرد. با این حال، هنگامی که نمونه گیری بر حسب طبقات خاصی انجام می گیرد، باید تعداد در هر طبقه حداقل 15 عدد باشد. در یک دسته بندی پنج تایی، یک نمونه 150 تایی مناسب است.

11- شرح خدمات:

منظور فعالیت‌هایی است که منجر به دستاوردی خاص برای سازمان می شود. این دستاوردها می‌تواند جلساتی با صورت‌جلسه‌ای مشخص باشد و یا گزارشاتی که در مراحل مختلف کار توسط محقق ارائه می‌گردد.

12- نتایج نهایی (دستاوردهای) مورد انتظار طرح:

در این قسمت، بیان شود که این پروژه در نهایت چه دستاوردها یا خروجی مورد انتظار برای سازمان خواهد داشت.

13- روش گردآوری و تحلیل داده‌ها:

پس از ذکر دقیق مشخصات جامعه و نمونه آماری، لازم است ابزار و تکنیک‌های به‌ کار گرفته‌ شده برای جمع‌آوری داده از این نمونه آماری معرفی شوند.

14- زمانبندی انجام طرح و ارسال گزارشات مرحله‌ای:

در این جدول مناسب است شرح فرایند انجام کار بیاید و در نهایت زمان مورد نیاز برای انجام هر فعالیت در فرایند مشخص گردد. هرگاه انجام چند فعالیت منجر به دستاوردی خاص گردد که قابل ارائه به سازمان باشد در ستون مقاطع ارائه گزارش به عنوان مرحله مشخص تعیین شود. برای مثال ارائه پرسشنامه نهایی و بررسی شده می‌تواند به عنوان یک گزارش تلقی شده و بر آن اساس مستنداتی به سازمان در این خصوص ارائه گردد. هم‌چنین در این قسمت، سهم هر مرحله از کل مراحل نیز تعیین شود.

15- فهرست منابع احتمالی مورد استفاده:

در صورتی که در تهیه طرح مذکور از منابعی استفاده نموده‌اید در این قسمت شرح منبع ضروری است. بنابراین از ذکر منابع کلی خودداری شود. در صورتی که مطالعاتی در سایر سازمان‌های کشور انجام شده ذکر مطالعات در ادبیات و مبانی نظری ضروری بوده و مشخصات آن در این عمل ذکر گردد.

16- تعریف برخی از مفاهیم و واژگان تخصصی:

در این قسمت واژه‌هایی که در کل تحقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد، تعریف می‌شوند.

17- هزینه‌های طرح:

هزینه‌های انجام طرح به صورت ریز خواسته شده است. این هزینه‌ها به تفکیک عبارت از هزینه‌های نیروی انسانی،هزینه اقلام مصرفی و غیر مصرفی و سایر هزینه‌ها می‌باشد. شایان ذکر است که مبلغ تعیین شده اولاً نهایی نیست و ثانیاً پس از کسر مالیات و احیاناً سایر هزینه‌ها قابل پرداخت خواهد بود.

دستورالعمل تهیه و تکمیل فرم طرح پیشنهاد پژوهشی

مطالب مشابه :

فصل چهارم - نکاتی دربارة نگارش طرحنامه و مقاله

راهنماي اخلاقي كارآزماييهاي باليني

طرحنامه مقاله: اخلاق زنان مورد حکایت قرآن

شیوه نگارش طرحنامه پژوهشی (پروپوزال)

دستورالعمل تهیه و تکمیل فرم طرح پیشنهاد پژوهشی

پایان نامه ادبیات - پژوهشی درباره دکتر قیصر امین پور

روش خلاصه نويسي