2- مشاغل خانگي (قلمزني)

قلمزني

تاريخ هنر قلمزني در ايران به هزاران سال پيش برمي گردد. يكي از دوره هاي پيشرفت عظيم آن از قرن نهم تا هفتم قبل از ميلاد مسيح مي باشد.

اشياء فلزي كه در لرستان واقع در غرب فلات ايران كشف شده از جنس برنز مي باشد. اين اشياء شامل اشياء زينتي شخصي، سلاح جنگي و دهنه اسب مي باشد. اين اشياء نيز همانند سفال هاي قبل از دوره هخامنشي پندارها و نقش مايه هاي مخصوص دوران اوليه كشت غلات و گاوداري را ارائه مي دهد. ظاهر شدن مكرر شكل بز، قوچ، گاو و حيواناتي كه بخشي از زندگي بشر و موجب بهبودي او بوده اند نمي تواند تصادفي باشد. آثار هنري فلزي در قرن دوازده و چهارده شكوفايي يافت و با شروع قرن شانزده، برنزهاي حكاكي شده و اشياء مسي محبوبيت خاصي بدست آورد. از نيمه دوم قرن هيجده به بعد كيفيت كارهاي هنري، فلزي، به شدت نقصان يافت (كه اين ممكن است در اثر هجوم افغان ها و جنگ هاي خونين و پي در پي باشد كه به وقوع مي پيوست). گرچه ضعف قلمزني بعدها بار ديگر در ايران احيا شد، ولي هرگز به پاي گذشته نرسيد. (عربعلي شروه، 1374، 164)

شرح شغل:

قلمزني عبارتست از كنده كاري اشياء فلزي (مانند طلا،نقره،‌برنج، ‌مس، آلياژ و نيكل سفيد) به روش هاي گوناگون.

قلمزني از كار با يك سري قلم تركيب مي شود كه هر كدام به نوبه خود نوك هاي متفاوتي دارند؛ مثلاً در يك كار ممكن است از پنجاه نوع قلم بكار گرفته شود. به همين دليل در كارهايي با سايزهاي متفاوت، قلم هاي متفاوتي لازم است؛ در ضمن هر چه ابعاد كار گسترده تر شود، اندازه قلم بزرگتر مي شود. معمولاً قلمزني را روي كوزه، گلدان، سيني، ‌كاسه و هر چيز تزئيني ديگري انجام مي دهند. در ضمن، دقت و ظرافت در اين كار (جهت افزايش كيفيت كار) بسيار حائز اهميت مي باشد.

مراحل اين رشته هنري عبارتست از: ابتدا طرح آماده شده را روي برنج سنبه گذاشته و با قلم سنبه، نقاط مزبور را سوراخ كرده و سپس سطح فلز را چرب نموده و نقشه را روي آن قرار داده و با پودر زغال روي آن كشيده تا از اين طريق شكل طرح روي اثر نمايان شود. سپس به دو دليل درون كار، از قير انباشته مي شود: الف: جلوگيري از آسيب ديدن نوك قلم ها، ب: بالا رفتن كيفيت كار.

بعد از اين مرحله بايد تصاوير حك شده بوسيله قلم ها و چكش كنده شود. در مرحله بعد، قيرهايي كه درون سوراخ هاست بيرون آورده شده و سوراخ ها را با نفت شستشو داده و تميز مي كنند. و در پايان سطوح قلمزني بوسيله روغن جلا، سياه مي شود. (در صورت دلخواه)

الزامات يا مقدمات مورد نياز جهت راه اندازي شغل:

گذراندن دوره آموزشي به مدت 2 ماه (220 ساعت) و تهيه كردن وسايل لازم مانند: چكش، پرگار، تسمه خط كشي، برنج سنبه، قلم پرداز، قلم نيم ور، قلم هاي بادومي، قلمگيري، قلم ناخني، قلم خوشه، قلم تيز بر مشبك كاري و فلز (مانند نقره، ‌طلا، مس، ‌برنج، آلياژ، ...).

ويژگي هاي متصدي شغل:

گذراندن دوره آموشي به مدت 2 ماه و داشتن علاقه و پشتكار فراوان.

نيازمندي هاي آموزشي شغل:

1- آشنايي مقدماتي با وسايل كار و نوع فلز به صورت شفاهي و به مدت 10 ساعت؛

2- نحوه قراردادن نقشه بر روي فلز به صورت عملي و به مدت 20 ساعت؛

3- نحوه كندن تصاوير و اشكال بر روي فلز به صورت عملي و به مدت 150 ساعت؛

4- قيركاري كردن فلز به صورت عملي و به مدت 15 ساعت؛

5- شستن فلز با نفت و روغن كاري كردن (جلا دادن) فلز به صورت عملي و به مدت 25 ساعت.

برآورد قابليت افزايش ظرفيت شغلي:

هنر قلمزني در هر شرايط زماني و مكاني (در بازارهاي داخلي و خارجي)، متقاضيان بسياري دارد؛ لذا پيش بيني مي شود كه تعداد 20 كارگاه با حدود 100 نفر ظرفيت نفرات در نظر گرفته شود (هر كارگاه 5 نفر) .

برآورد تعداد فرصتهاي شغلي جديد:

هنر كنده كاري را روي هر شيء مي توان انجام داد مانند: چوب، سنگ، فلز، ... (منبت، قلمزني، سنگ تراشي، ...)

برآورد زمان مورد نياز براي راه اندازي شغل:

طي كردن دوره آموزشي به مدت 2 ماه و خريداري وسائل لازم حداكثر به مدت يك هفته.

برآورد هزينه راه اندازي شغل :

رديف	امكانات مورد نياز	سرمايه ثابت	سرمايه درگردش	قيمت
1	كرايه كارگاهي به مساحت 24متر	*		000/000/20
2	مزد كارگر ( 000/600 ريال براي هر نفر در ماه )		*	000/000/36
3	چكش پرگار ، برنج سنبه ، قلم خوشه و …	*		000/000/1
4	فلز ، قير ، روغن جلا		*	000/000/2
5	هزينه هاي پيش بيني نشده « تورم ساليانه »		*	000/000/2
		جمع (برآورد هزينه در سال ۱۳۸۲)	000/000/61

نتايج حاصل از راه اندازي شغل:

1- نتايج اقتصادي شامل بهبود وضع اقتصادي خانواده و محل ايجاد درآمد، و كاهش بيكاري؛

2- نتايج فرهنگي شامل بهبود و ارتقاء سطح فرهنگي، و اشاعه فرهنگ.

مراجع ذيربط در رابطه با راه اندازي شغل و نقش هر يك:

1- سازمان فني و حرفه اي جهت آموزش و ارائه مدرك؛

2- آموزشگاه هاي خصوصي و دانشكده هنرهاي زيبا جهت آموزش اين رشته هنري؛

3- وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي جهت برپايي نمايشگاه ها؛

4- مراكز تجاري جهت خريد وسايل اوليه و فروش محصولات آماده شده به متقاضيان؛

5- صنايع دستي جهت خريد محصولات ساخته شده از هنرمندان.

2- مشاغل خانگي (قلمزني)

امكانات مورد نياز

مطالب مشابه :

کوزه گری

آموزش سبز کردن سبزه عید

دون یسیدرو / بروس راجرز/ترجمه مهناز دقیق نیا

هنر سفال سازي

هنر سفال سازي

از صندوقچه خاطرات 8 ( از كوزه هاي چهارشنبه سوری تا كوره هاي چهارشنبه سوزي)

2- مشاغل خانگي (قلمزني)

کتاب هایم را ورق میزنم-2: نامه های غلامحسین ساعدی

تاريخچه هنر سفالگري در ايران