ضوابط و سرانه های مورد استفاده در طراحی مهد کودک

بسم الله الرحمن الرحیم

ضوابط و سرانه های مورد استفاده در طراحی مهد کودک

مقدمه

فضای مهد کودک باید با نوع فعالیت های کودکان در گروههای سنی مختلف سازگار باشد.

فعالیت های اصلی کودک در مراکز پیش دبستانی «خوابیدن»، «غذا خوردن» ، «بازی کردن» است. ابتدا فعالیت او فقط خوابیدن است و تنها وقفه های کوتاهی برای غذا خوردن وجود دارد. به تدریج همراه با رشد کودک نیاز او به خوابیدن کاهش می یابد، تعداد دفعات غذا خوردن کمتر و وقت بازی اضافه می شود، تا زمانی که آموزش رسمی آغاز می گردد.

طراحی فضاهای داخلی حاوی ضوابط طراحی قسمت های اصلی شامل بخش اداری، بخش های کودکان، فضاهای مشترک، فضاهای خدماتی و تاسیساتی و تجهیزات مهد کودک است.

در طراحی مهد کودک باید به مواردی که در ذیل می آید توجه نمود:

1- اندازه های بدن کودک

اندازه های بدن کودک در سنین مختلف برای تصمیم گیری در مورد ابعاد و ارتفاع وسایل مورد استفاده آنها ضروری است. مهمترین اندازه ، قد ایستاده کودک است.

از این اندازه می توان اکثر اندازه های دیگر بدن را که برای طراحی فضا و تجهیزات لازم است، نتیجه گرفت.

جدول (1) قد کودکان 0-6 سال ایرانی را ، که در این ضوابط ملاک عمل قرار گرفته است، نشان می دهد.

قد- سانتیمتر	سن به ماه
60	5-0
70	11-6
79	23-12
88	35-24
96	47-36
103	59-48
109	71-60

اندازه گیری ابعاد بدن انسان به منظور طراحی فضا و تجهیزات به دو دسته تقسیم می شود:

الف) بشر سنجی در حالت ساکن

ب) بشر سنجی در حالت حرکت

جدول (2) نشان دهنده ضریب ابعاد بدن کودک نسبت به قد ایستاده او ، در حالت ساکن است.

ضریب نسبت به قد ایستاده	حالت حرکت
1	قد ایستاده
15/1	حداکثر دسترسی به بالا
96/0	ارتفاع دید
63/0	ارتفاع آرنج
25/0	پهنای شانه ها
02/1	دست های باز شده به طرفین
78/0	ارتفاع نشسته
70/0	ارتفاع دید در حالت نشسته

2- ضریب اندازه های تجهیزات نسبت به قد ایستاده کودک

جدول(3) نشان دهنده ضرایب اندازه های تجهیزات نسبت به قد ایستاده کودک است.

ضریب	تجهیزات
15/1	بالاترین دسترسی به تخته
44/0	پایین ترین دسترسی به تخته
90/0	بالا ترین ارتفاع مناسب برای قفسه
23/0	پایین ترین ارتفاع مناسب برای تخته
23/0	عمق قفسه
20/1	بالاترین دسترسی به قفسه
53/0	پایین ترین دسترسی به قفسه
63/0	ارتفاع دستگیره در
75/0	ارتفاع لبه پایین آینه
80/0	ارتفاع کلید برق
1	ارتفاع قلاب رخت آویز
50/0	ارتفاع بالای دستشویی

3- درب ها

1- 3- محل دربها و فاصله آنها از هم باید به نحوی باشد که خطر آفرین نباشد

2-3- در فضاهای مربوط به کودکان نباید از درهای شیشه ای استفاده شود.

3-3- در مواردی که وجود درهای شفاف ضروری است، باید از مصالح شفاف ایمن استفاده شود. محل درها نیز باید کاملا قابل دید باشد.

4-3- محل در هارا نباید نزدیک بخش های انتهایی یا ابتدایی پلکان در نظر گرفت.

5-3- در های لولایی نباید به سمت مکانهای پررفت و آمد و یا فضاهایی که اثاث ثابت و مبلمان در آنها قرار گرفته است باز شوند.

6-3- از درهای بادبزنی نباید استفاده شود.

7-3- در ورودی اصلی ساختمان نباید مستقیما رو به مسیرهای عبور وسیله نقلیه قرار گیرد. در شرایط غیر قابل اجتناب باید برای جدا کردن فضای ورودی و مسیر حرکت وسایل نقلیه، طرح مناسبی در نظز گرفته شود.

8-3- ارتفاع محل نصب دستگیره در باید 60 سانتیمتر در نظر گرفته شود.

9-3- لبه دستگیره های اهرمی نباید بیش از 3/0 سانتیمتر با سطح در فاصله داشته باشد تا از گیر کردن لبه آستین به دستگیره در جلوگیری گردد.

10-3- هیچ یک از اجزای دستگیره ها نباید از لبه در کمتر از 5/7 سانتیمتر فاصله داشته باشد، تا حرکت دست به راحتی مقدور باشد

11-3- در صورت استفاده از درهای قفل دار، قفل آنهال باید به گونه ای باشد که در شرایط اضطراری به راحتی باز شوند.

4- پنجره

1-4- حداقل ابعاد پنجره در طبقه همکف باید 70*50 و حداکثر ارتفاع کف پنجره از کف تمام شده داخلی باید 60 سانتیمتر در نظر گرفته شود.

2-4- پنجره های رو به گذر عمومی ، واقع در طبقه همکف باید دارای شیشه های مات باشند.

3-4- پنجره ها باید از داخل دارای شبکه محافظ بوده و از خارج توری داشته باشد.

5- تجهیزات مهد کودک

1-5- الزامات عمومی

1- اندازه تجهیزات مورد استفاده کودکان باید متناسب با ابعاد بدن آنها باشد.

2- پایه های صندلی و میز نباید از محدوده سطح آنها فراتر رود.

3- از میز و صندلی سه پایه نباید استفاده شود.

4- طراحی و تجهیز فضا و عناصر آن باید به گونه ای باشد که از ایجاد گوشه ها و زوایای تیز و برنده ، بخصوص در ارتفاع سر اجتناب شود.

5- فاصله های دو سطح درهای کشویی کمد ها نباید به اندازه ای باشد که انگشت کودک بین آنها گیر کند.

6- بخاری ها و وسایل حرارتی باید دارای حفاظ باشند.

2-5- ضوابط تجهیزات

1- ارتفاع قلاب رخت آویز باید 100 سانتیمتر در نظر گرفته شود.

2- ارتفاع میز برای استفاده در حالت ایستاده باید 53 سانتیمتر باشد.

3- بالاترین ارتفاع مناسب دسترسی برای قفسه ها 90 سانتیمتر و پایین ترین ارتفاع 20 سانتیمتر است

4- ارتفاع لبه بالای کاسه دستشویی باید 50 سانتیمتر در نظرگرفته شود.

5- ارتفاع لبه پایین آینه دستشویی باید 75 سانتیمتر باشد

6- ارتفاع میز برای استفاده در حالت نشسته باید 42 سانتیمتر و اندازه سطح آن حد اقل 55*50 سانتیمتر باشد

7- ارتفاع نشیمنگاه صندلی باید 25،عمق آن24، و پهنای آن 25 سانتیمتر در نظر گرفته شود.

8- پارک بازی کودک باید به ابعاد 100*65 سانتیمتر و ارتفاع آن با نرده 115 سانتیمتر باشد

6- توصیه ها

1-6 در اتاق آموزش بهتر است کودکان در اطراف یک میزمستقر شوند

2-6 تقسیمات داخلی فضاها بهتر است با استفاده از قفسه های کوتاه انجام پذیرد تا کودکان امکان دید به فعالیتهای مختلف را داشته باشند.

3-6 قفسه نمایش کتاب بهتر است با ارتفاع مناسب برای کودکان(60 سانتیمتر) در نظر گرفته شود.

4-6 درهای کمد بهتر است به صورت کشویی باز شوند.

7- ضوابط طراحی فضای باز و محوطه

1-7 الزامات عمومی

1- پوشش محوطه باید از موادی مانند شن، براده های چوب، ماسه، چمن و خرده های لاستیک که حالت ارتجاعی دارند باشد.

2- در محوطه نباید از درختان صمغ دار ، گیاهان تیغ دار، حساسیت زا، سمی و و یا آفت پذیر باشد.

3- مسیر های حرکت را باید با فاصله مناسب از دیوارهای بنا ایجاد کرد و از قرار دادن آنها در مجاورت در و پنجره پرهیز نمود، تا از برخورد آنها با کودکان اجتناب شود.

4- برای اختلاف سطح های کم، در حدود یک پله باید از رامپ به طول حداقل یک متر استفاده شود.

5- با ایجاد تفاوت در رنگ، مصالح کف، نور پردازی و یا طولانی تر کردن دست انداز باید توجه کودک را به پله جلب کرد.

6- در سطح تمام شده وسایل بازی، نباید لبه های تیز فلزی یا تراشه های چوب وجود داشته باشد.

2-7 طراحی زمین بازی

1- حداقل مساحت زمین بازی 4 متر مربع به ازای هر کودک است.

2- زمین بازی مهد کودک باید دارای پنج نوع وسیله بازی باشد و از این تعداد دو نوع آن متحرک باشد.

3- زمین بازی باید بسته به تعداد کودکان دارای 30 تا 50 درصد فضای باز باشد. برای تعداد بیشتر کودکان ، فضای باز بیشتری مورد نیاز است.

4- حد اقل ارتفاع حصار محوطه باید 120 سانتیمتر در نظر گرفته شود و فاصله عناصر افقی نرده حد اقل 75 سانتیمتر در نظر گرفته شود تا امکان بالا رفتن کودکان از آن به وجود نیاید.

5- در طراحی زمین بازی ، باید مکانهای مناسبی برای نشستن وجود داشته باشد. عناصر محوطه باید متناسب با ابعاد بدن کودک در نظر گرفته شود.

3-7- وسایل بازی

1- چرخ و فلک

حداقل زمین مورد نیاز برای چرخ و فلک و حریم ایمنی آن دایره ای به شعاع 300 سانتیمتر است

2- سرسره

حداقل زمین مورد نیاز برای سرسره و حریم آن 750*245 سانتیمتر است.

- تاب

الف) حداقل مساحت لازم برای تاب و فاصله ایمنی آن 620*510 سانتیمتر است.

ب) فاصله ایمنی از محور عمودی تاب در جهت حرکت، باید حداقل به میزان 866/0 ارتفاع آویز تاب به اضافه 175 سانتیمتر در نظر گرفته شود.(شکل 23)

4- بالارونده

الف)حداقل مساحت لازم برای بالارونده 670*285 سانتیمتر است.

ب) فاصله ایمنی از بالارونده ها از هر طرف حداقل 120 سانتیمتر است.

5- گیاهان مختلف می توانند به نحوی انتخاب گردند تا شرایط لازم برای آموزش کودکان در مورد فصول ، رنگها، حشرات ، گلها و ... به وجود آید.(جدول 4)

شکل	کار برد	رنگ برگ پاییز	ارتفاع-متر	قطر-متر	گونه
	سایه	ارغوانی یا زرد	30	12تا16	افرا
	جلب پرندگان	زرد، خرمایی	15	6تا8	بلوط
	شکوفه، میوه	خرمایی	10	8	سیب
	سایه		15	10تا15	بید مجنون
	برگ پایدار	سبز	30	15تا20	کاج سیاه
	برگ پایدار	سبز	8تا12	8	بلوط کوچک
	دانه	خرمایی	8تا10	8	ماگئولیا

ضوابط و سرانه های مورد استفاده در طراحی مهد کودک

مطالب مشابه :

سرانه مهد کودک

ضوابط و سرانه های مورد استفاده در طراحی مهد کودک

اصول طراحی مهد کودک

طراحی ساختمان مهد کودک

طراحی جدید فضای داخلی مهد کودک

طراحی مهد

نگاهى يه معماري مهد كودك

مهد کودک

استاندارد و ضوابط طراحی مهد کودک