روکش

مروزه اكثر MDF‌ هاي توليدي در جهان به صورت روكش شده يا به عبارت بهتر روسازي شده مصرف مي‌شوند. اين روسازي شامل انواع روكشهاي طبيعي (چوبي) و مصنوعي و رنگ و لاكهاي مختلف است. MDF‌ هاي مورد مصرف در ايران نيز اكثرا بصورت روكش شده و عمدتاً با روكش‌هاي مصنوعي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

روكش‌ها را مي‌توان به دو گروه عمده روكش‌هاي طبيعي (چوبي) و روكش‌‌هاي مصنوعي تقسيم كرد.

1- روكش‌هاي طبيعي (چوبي): روكش چوبي (Veneer) به لايه‌هاي نازك چوب گفته مي‌شود كه طي فرآيند خاصي توليد مي‌شوند. معمولاً پس از پخت چوب در بخار يا آب داغ، گرده بينه مرغوب چوبي را كه اكثراً از گونه‌هاي پهن برگ هستند ،‌با روشهاي لوله‌بري Peeling يا تراشه‌گيري Slicing تبديل به لايه‌ها يا ورقه‌هاي نازك چوب تزئيني مي‌كنند. (روكش گيري از چوب‌هاي سوزني برگ نيز امكان پذير است ولي مصرف كمي دارد)

2- روكش‌هاي مصنوعي : لايه‌ها و اوراق منفرد يا مركب از موادي نظير كاغذ (تزئيني يا غير تزئيني)،‌مواد ترموپلاستيك (PVC) و غيره ساخته مي‌شود كه مي‌تواند به رزينهاي مختلف مانند ملامين فرمالدئيد و فنل فرمالدئيد آغشته شده باشد. اين اوراق ممكن است با لاكهاي پوششي مقاوم در برابر عوامل مختلف ، ورقهاي اكريليك ،‌PVC و … پوشش داده شده باشد كه براي پوشاندن سطوح اوراق فشرده چوبي (MDF‌ ،‌تخته طرح چوب و …) بكار مي‌روند.

در ادامه اين گزارش هر يك از روكش‌هاي فوق ، انواع آنها و همچنين ساير روشهاي روسازي معرفي مي‌شود.

در قسمت دوم گزارش ،‌قيمت انواع روكش‌هاي وارداتي ،‌منابع تأمين روكش‌ها ،‌ميزان استفاده از روكشها در صنايع مختلف و برآورد نسبي حجم بازار و مصرف روكشهاي MDF‌ در ايران ،‌مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

روكش‌هاي طبيعي (چوبي )‌

همانگونه كه ذكر شد روكش‌هاي چوبي ورقه‌ها و لايه‌هاي نازك تهيه شده از چوب طبيعي هستند. انواع چوبهاي داراي نقوش و رنگهاي زيبا براي توليد روكش‌ چوبي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. نقش و رنگ چوب هميشه مورد علاقه انسان بوده ، بطوريكه سابقه توليد روكش چوبي به زمان مصريان باستان برمي‌گردد. بعلت محدوديت مقدار چوبهاي با نقوش زيبا و بدون عيب و گران بودن آن معمولاً اينگونه چوبها را روكش گيري كرده و روي صفحات و اوراق فشرده چوبي و حتي چوب‌هاي نامرغوب مي‌چسبانند. جالب توجه اينكه امروزه حتي براي تهيه انواع روكشهاي مصنوعي كه در ادامه تشريح خواهد شد از نقوش يا به عبارت بهتر از عكس روكشهاي چوبي مرغوب چاپ شده روي كاغذ يا ساير موارد استفاده مي‌كنند.

از روكش‌هاي چوبي براي روكش كردن انواع اوراق فشرده چوبي مثل نئوپان ،‌تخته لايه ، تخته فيبر و MDF‌ استفاده مي‌شود. استفاده از MDF‌ با روكش چوبي در جهان بسيار متداول است ،‌اما در ايران مرسوم نيست و مي‌توان گفت تقريباً در ايران MDF‌ با روكش چوبي تاكنون بكار نرفته است. و MDF‌. با روكش چوبي در موارد كاربرد مختلفي كه به تفصيل در بخش كاربردها آمده است،‌بكار مي‌رود و از موارد عمده كاربرد آن در صنايع مبلمان خصوصاً مبلمان سنتي و كلاسيك و نيز طراحي داخلي ساختمانها و منازل و ديواركوب‌ها ، پارتيشن‌هاي داخلي ساختمان است. MDF‌ هاي با روكش چوبي و لبه‌هاي گرد شده يا ابزار خورده را معمولاً بجاي چوب طبيعي در موارد كاربرد چوب طبيعي از جمله مبلمان ،درهاي كابينت ساده يا درهاي كابينت ابزار خورده MDF‌ كاربرد دارند. استفاده از MDF‌ بجاي چوب ماسيو ، بعلت ثبات ابعاد در شرايط اقليمي متفاوت نسبت به چوب و دوام بيشتر ،‌بهتر است. روكش‌هاي چوبي را با پرسهاي ممبران (بالشتكي) با چسب و با دماي 58 c و زمان حداكثر 2 دقيقه مي‌توان روي سطوح ابزار خورده MDF‌ چسباند.

معمولاً در كشورهاي پيشرفته كارخانجات مبلمان بزرگ داراي خطوط روكش چوبي هم هستند كه روكش چوبي را خودشان تهيه و روي MDF‌ يا ساير تخته‌ها مي‌چسبانند و در ساخت مبلمان بكار مي‌برند.

در سطح جهان نقاطي كه داراي منابع چوبي پهن برگ ارزان و قابل دسترس و مرغوب است.روكش چوبي نسبت به ساير روكش‌ها در مصارف عمومي مبلمان ترجيح داده مي‌شود و مصرف بيشتري دارد مانند آمريكاي شمالي و جنوبي و مناطق حاره كه مقادير زيادي چوب‌هاي خوش نقش قابل روكش‌گيري داشته و روكش‌ چوبي مرغوب و ارزان‌ در دسترس مي‌باشد.اما در اروپا و آسيا (غير از كشورهاي مناطق گرمسيري داراي جنگلهاي حاره ) روكش چوبي گران بوده و معمولاً توليد ملي آن امكان‌پذير نيست ،‌لذا از روكشهاي مصنوعي استفاده مي‌كنند. در ايران نيز در سالهاي اخير در زمينه توليد روكش‌هاي چوبي مرغوب محدوديتهايي وجود دراد اما عامل بسيار تأثيرگذار در استفاده از روكش چوبي براي روكش كردن MDF‌ عامل مد و تغيير سليقه مصرف مبلمان و نيز عدم آشنايي سازندگان مبلمان از قابليتهاي منحصر به فرد MDF‌ با روكش چوبي نسبت به نئوپان با روكش چوبي مي‌باشد. از آنجاييكه در ايران استفاده از روكش چوبي فقط براي پوشش نئوپان و توليد مبلمان و لوازم تقريباً ارزان قيمت و سطح پايين متداول است،معمولاً از روكش‌هاي چوبي در صنعت MDF‌ استفاده نمي‌شود.

روكش كاري سطح MDF‌ يا هر نوع تخته ديگر با روكش‌هاي چوبي از آسان‌ترين انواع روكش كاري است كه سطح بالايي از تلرانس ضخامت و معايب محدود تخته را تحمل مي‌كند.انواع روكش‌هاي چوبي تلرانس ضخامت 2/0 تا 3/0 و حتي كمي بيشتر را در تخته تحمل مي‌كنند. سطوح MDF‌ را به مقدار 2 g/m 120-80 چسب زني مي‌كنند (معمولاً UF) و با روكش‌ چوبي تحت فشار 2 kn/m 60-350 و دماي c 100-70 (پرسهاي چند طبقه) و c 30-100 (پرسهاي يك طبقه) به مدت 4-2 دقيقه (پرسهاي چند طبقه) و 60-30 ثانيه (پرسهاي يك طبقه) پرس مي‌كنند.

از MDF‌ با روكشهاي چوبي ، فقط در مواردي كه خطر رطوبت و حرارت وجود ندارد ،‌استفاده مي‌شود. از مزاياي آن زيبايي و طبيعي بودن آن است كه نظر بسياري از مصرف كنندگان را به خود جلب مي‌كند و عمده معايب آن عدم مقاومت در برابر رطوبت ، حرارت و مواد شيميايي و … است.

MDF‌ با روكش چوبي در ساخت مبلمان و ساير لوازم كه در جاي خشك و بي‌خطر (حرارت) قرار دارند و در آشپزخانه ، در سطوح عمودي (معمولاً درها) كاربرد دارد.

چون رطوبت MDF‌ معمولاً 38% مي‌باشد ، روكش چوبي مورد استفاده در روكش كاغذ نيز بايد رطوبتي در حدود 128 درصد داشته باشد. به طور كلي روكش چوبي حساسيت زيادي در برابر رطوبت ،‌حرارت ،‌ضربه ،‌سايش و … دارد. بعد از پرس ، ورق روكش شده MDF‌ حداقل بايد به مدت 8 ساعت باقي بماند كند تا سرد شود.

روكش‌هاي مصنوعي

1. ورق‌هاي كاغذي (Paper Foil ):

به اين نوع روكش‌ها Finish Foil يا به اصطلاح تجاري لترون Letron هم مي‌گويند. لترون نام يكي از توليد كنندگان مشهور اين نوع روكش است كه امروزه اين نوع روكش اغلب با نام اين شركت خوانده مي‌شود. اين روكش از يك لايه كاغذ معمولاً تزئيني با وزن پايه 2 g/m

140. 40 (گرم به متر مربع قبل از آغشته سازي) بصورت ساده يا طرحدار ،‌مات يا براق كه با رزينهاي (معمولاً) ملامين فرم آلدئيد آغشته و خشك شده ،‌تشكيل شده است. وزن پايه‌ اين روكش‌ها پس از آغشته سازي تا حداكثر 2 g/m 300 نيز مي‌رسد. اين روكشها بصورت ورق در ابعاد مختلف و اكثراً بصورت رول توليد مي‌شوند. تمام اين نوع روكشها را با استفاده از چسب و پرسهاي طبقه‌اي يا پيوسته (رولي ، غلطكي) روي تخته مي‌چسبانند ،‌چسبهاي مورد استفاده عبارتند از اوره فرم آلدئيد ، پلي وينيل استات PVA و غيره.

در اكثر مواقع اين روكشها داراي نقوش و طرحها و رنگهاي تزئيني هستند كه بعنوان روكش تزئيني نهايي (دكور) استفاده مي‌شوند. اما در مواردي محدود نيز براي رنگ كاري‌هاي دقيق و ظريف از انواع بدون رنگ و طرح آن بصورت ساده براي پوشش سطح MDF و زيرسازي رنگ استفاده مي‌كنند. در اين صورت اين روكش مي‌تواند صاف يا طرح برجسته مثل نقش رگه‌هاي چوب ،‌تار و پود و … براق يا مات باشد ، سپس روي آنها را رنگ مي‌كنند.

اين نوع روكش‌ها علاوه بر كاربرد در پوشش سطوح اوراق MDF براي ساخت نوار لبه ساده و پشت چسبدار و روكش‌ پروفيل‌ها و لبه‌هاي ابزار خورده كاربرد دارد.

MDF مورد استفاده براي روكش را با سنباده با دانه‌بندي 100 Grit سنباده زني مي‌كنند و سطح تخته بايد بدون غبار و ناصافي و … بوده و تميز باشد. تلرانس ضخامت حداكثر بين 2/0mm براي تخته‌هاي تا ضخامت 30 ميلي متر تا 3/0mm براي تخته‌هايي با ضخامت بيش از 30 ميلي متر براي اين روكش كاري قابل تحمل مي‌باشد. سطوح تخته MDF بايد قبل از روكش كردن تميز شده و نيز عاري از عيوب سطحي باشد. همچنين دانه‌بندي ميان سطح MDF براي روكش كاري مهم است ،‌زيرا اگر دانه‌بندي يكسان نباشد در روكش‌كاري‌هاي با سرعت بالا موجب اختلاف كيفيت چسبندگي روكش به تخته مي‌شود.

شرايط چسبندگي فويل‌هاي كاغذي بسته به نوع تجهيزات روكش كردن فرق مي‌كند. از پرسهاي مسطح طبقاتي روكش‌هاي چوبي مي‌توان براي چسباندن روكش‌هاي كاغذي ضخيم‌تر (بالاي وزن پايه 2 g/m 80 استفاده كرد. روكش كاغذهاي سبك و متوسط از پنجاه سال پيش متداول شدند و در ابتدا پرسهاي گرم طبقاتي مسطح با چسب UF معمولي يا كوپليمرها براي چسباندن آنها استفاده مي‌شد. اما امروزه اكثر روكش كنندگان MDF با اين روكش‌ها داراي پرسهاي روكش غلطك داغ پيوسته هستند كه با چسب UF با فرمولاسيون خاص براي چسباندن روكش روي تخته استفاده مي‌كنند. البته هنوز چسب‌هاي كوپليمري هم براي اينكار استفاده مي‌شود.

ميزان پوشش چسب در هر دو روش حدود 2. g/ 2m 1. 80 است. ايجاد بافت خاص روي روكش نيز در اين روش امكان‌پذير است كه در پرسهاي طبقه‌اي بوسيله صفحات (پليت‌هاي) منقوش برجسته و در پرسهاي غلطكي با استفاده از يك رول ثانويه با نقوش برجسته ايجاد مي‌شود.

اين نوع روكش از ارزانترين انواع روكش مي‌باشد كه در مبلمانها و لوازم ارزان قيمت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين روكش در برابر سايش و خش و كلاً عوامل مكانيكي مقاومت ندارد و مقاومتش در برابر حرارت و رطوبت نيز كمتر از روكش‌هاي ملامينه و لامينت‌ها است.

بيشترين كاربرد MDFهاي روكش شده با فويل كاغذي در ساخت كتابخانه‌ها ،‌قفسه‌هاي خانگي و مبلمان اداري و منزل كم دوام و ارزان است. از مزاياي اين روكش تنوع رنگ و نقش و … ارزاني و كار آسان با آن است. و از معايب آن كلاً مي‌توان دوام كمتر و مقاومت كمتر نسبت به عوامل خارجي را ذكر كرد.

يكي از انواع روكشهاي كاغذي ،‌روكش‌ كاغذي با وزن پايه پايين 1 ، است كه معمولاً بصورت روكش مجزا در داخل روكش‌هاي كاغذ بسته‌بندي مي‌شود.اين نوع روكش كه در بازارهاي جهاني با عنوان روكش كاغذ برنج ژاپني 2 نيز معروف است، از كاغذهاي با وزن پايه 2g/m 40. 23 ساخته مي‌شود. اين كاغذها هم بصورت تزئيني و هم بصورت ساده (جهت زيرسازي براي رنگ) وجود دارند و نيز به دو صورت آغشته شده و آغشته نشده عرضه مي‌شوند و روي صفحات اوراق فشرده چوبي و MDF چسبانده مي‌شوند.اين نوع روكش براي زيرسازي اقدامات روسازي بصري مانند رنگ و لاك و … مناسب و ارزان بوده اما بصورت منفرد روكش كم دوام است. عمده استفاده از اين نوعو روكش نيز در مبلمان و قفسه‌هاي كم دوام است. اين نوع روكش از كمترين دوام و مقاومت در برابر سايش ، ضربه به حرارت ،‌رطوبت و غيره برخوردار است.

2. روكشهاي ترموپلاستيك 3

اين گروه روكشهاي مصنوعي ،‌روكشهاي ساخته شده از مواد گرما نرم (ترموپلاستيك) هستند كه در اثر گرما تغيير شكل داده و قابليت انعطاف بسيار بالايي دارند.بعضي روكش‌هاي ديگر از جمله روكشهاي چوبي و كاغذي هم در روكش كردن سطوح ناهموار و ابزار خورده استفاده مي‌شود اما در سطوحي كه داراي اختلاف سطح‌هاي عميق و زياد و اشكال برجسته و فرورفته با انحناء‌هاي متعدد و مشكل هستند فقط مي‌توان از روكش‌هاي ترموپلاستيك استفاده كرد. قابليت انعطاف اين نوع روكش از مزيتهاي كاربردي آنها محسوب مي‌شود. اين نوع روكشها عمدتاً شامل روكش PVC و ورقهاي اكريليك است كه روكش PVC پرمصرف‌ترين آنها مي‌باشد.

الف – روكش پلي وينيل كلرايد PVC

فويل‌هاي PVC در تعداد لايه‌هاي مختلف ،‌تنوع لايه‌هاي مختلف ،‌ضخامتها ،‌رنگها ونقوش مختلف و نيز نقوش برجسته مختلف (صاف ،براق ،‌مات، رگه چوبي و…) بسته به نوع كاربرد مورد نياز توليد مي‌شوند و معمولاً شامل لايه‌هاي پلي و نييل كلرايد ،‌لايه آستري و لاكهاي متفاوت هستند. ضخامت اين نوع روكشها بين 2/0 تا 3 ميلي‌متر است.

بعلت قابليت انعطاف‌ اين نوع روكش ، از آن براي روكش كردن سطوح ابزار خورده با اختلاف سطح زياد و نيز براي ساخت نوار لبه ،‌روكش كردن پروفيل‌ها ،‌نوار لبه‌هاي فرم‌دار و فرز خورده استفاده مي‌شود. مثلاً روكش كردن درهاي كابينت‌هايي كه داراي ماشين كاري‌هاي عميق هستند. همچنين يكي از استفاده‌هاي منحصر به فرد روكش‌هاي PVC در ساخت مصنوعاتي است كه نياز به پيوستگي روكش در ابعاد مختلف يك سازه يا به عبارتي نياز به ايجاد شيار V شكل روي تخته و تاكردن آن باشد،‌بهترين مثالها در اين مواد توليد ميز تلويزيون و جعبه بلندگو (باند) و … است.

اين نوع روكشها را روي سطوح صاف MDF كه با سنباده با 100 Grit سنباده شده است و تميز شده است مي‌چسبانند. تلرانس ضخامت تا 3/0+ ميلي متر را مي‌توان در اين مورد قبول كرد.

روكش‌هاي PVC را معمولاً در دماي اتاق با پرسهاي غلطكي با استفاده از پاشش چسبهاي كوپليمري يا چسب اپوكسيد مي‌چسبانند. در بعضي مواقع چسبهاي گرما نرم نيز استفاده مي‌كنند. تخته خارج شده از پرس بايد روي سطوح صاف براي چند ساعت نگهداري شود تا اتصال بين روكش و تخته توسط چسب تكميل شود.

تخته‌هاي MDF ابزار خورده در سطح يا لبه را با استفاده از پرس ممبران با روكش‌ PVC به راحتي مي‌توان روكشي كرد. اين نوع محصول در ساخت در كابينت‌ها و لوازم اتاق خواب كاربرد دارد. انعطاف بسيار خوب روكش PVC خصوصاً وقتي كه داخل پرس ممبران حرارت مي‌بيند باعث مي‌شود كه بتوان نقوش بسيار ريز و ظريف ،‌ابزار خورده‌هاي عميق ، اشكال با شعاع‌هاي كوچك و سخت را با آن روكش كرد.

در اين نوع ماشين كاري تنها تخته قابل استفاده MDF است. در اين روش سطح و محلهاي ابزار خورده را با اسپري چسب پلي اورتان پوشانده و با دماي 85c پرس مي‌كنند.

در سطوح صاف در صورت نياز مي‌توان روكش PVC را بصورت نقش برجسته يا دو لايه با دو رنگ و نقش چسباند. در صورت چسباندن دو لايه متفاوت PVC ،‌لايه رويي را طبق نقشي خاص برمي‌دارند تا حالت دو رنگ زير و رو نمايان شود. از تخته‌هاي روكش شده با PVC غير از مصارف ياد شده در ، استفاده‌هاي عمومي مثل مبلمان اداري نيز استفاده مي‌شود. اين نوع روكش زيبايي روكش‌هاي لامينت و ملامينه را ندارد. و در برابر حرارت مطلقاً مقاوم نيست. هرچند رويه آن نسبت به آب (خنك) و رطوبت مقاوم است. اما مقاومت در برابر رطوبت بستگي به چسب مصرفي در چسباندن روكش نيز دارد.

اين نوع روكش در برابر عوامل مكانيكي مانند سايش و خش و … نيز مقاومت دارد. تميز كردن آن بعلت مقاومت سطحي در برابر آب و جنس آن بسيار آسان است و نيز از محاسن آن قابليت كار آسان با اين نوع تخته‌هاي روكش شده است.

كلاً اين نوع روكش دوام بالايي ندارد و براي ساخت مبلمان داخلي اداري و … كم دوام هم از آن استفاده مي‌شود. استفاده از اين روكش در آشپزخانه (بجز در كابينت) توصيه نمي‌شود، ‌مخصوصاً رويه كابينت.

ب- روكش‌هاي ورق اكريليك

نوع دوم روكشهاي ترموپلاستيك ورقهاي اكريليك هستند. اين نوع روكشها متشكل از هيدروكسيد آلومينيم (تري هيدريد آلومينيوم (ATH) ،‌رزين اكريليك MMA و رنگدانه‌ها مي‌باشد. دامنه ضخامت اين روكشها 3 تا 19 ميليمتر است و وزن مخصوص آنها حدود 1/77 گرم بر سانتي‌متر مكعب مي‌باشد.

اين روكشها داراي تمام مزاياي روكشهاي PVC از جمله فرم‌پذيري و قابليت انعطاف بسيار بالايي در دماي 80-70 درجه سانتي گراد در داخل پرس ممبران را دارد. ضمن اينكه داراي مقاومت به ضربه ، مناسب و نيز قابليت منحصر به فرد ترميم‌پذيري است. بطوريكه مي‌توان سطوح آسيب ديده آن را ترميم كرد و سطوح ترميم شده نيز به راحتي قابل تشخيص نخواهد بود. ضمناً حساسيت اين نوع روكش نسبت به آتش سيگار و تغيير رنگ در برابر نور خورشيد كمتر از PVC است. تنوع رنگ اين روكشها بسيار زياد است.

همانگونه كه ملاحظه مي‌شود اين نوع روكش داراي تمام مزاياي PVC و يكسري مزاياي بالاتر مي‌باشد مورد استفاده آن مشابه به موارد استفاده PVC بوده و با اين تقاوت كه از اين روكش در مصنوعات گرانتر و مرغوبتر استفاده مي‌شود.

3. لامينت‌ها

لامينت‌ Laminate اصطلاحي عمومي است كه به گروهي از روكشهاي مصنوعي شامل انواع

HPL,CPL و لامينت فشرده اطلاق مي‌شود. اين نوع روكشها يكي از انواع پركاربرد روكش‌هاي مصنوعي خصوصاً در ايران هستند.

الف- لامينت تحت فشار بالا (HPL)

اين نوع روكش متشكل از اوراق كاغذ كرافت آغشته به رزينهاي فنوليك در لايه‌هاي مياني و تحتاني بوده و در لايه سطحي از كاغذ تزئيني(دكور) آغشته به رزينهاي آمينوپلاستيك مانند ملامين فرم آلدئيد (MF) تحت فشار حدود 2 g/m 5/1-4/1 توليد مي‌شوند.اين روكش در ضخامتهاي 5/0 تا 5 ميلي‌متر و در مواردي بيش از 5 ميلي‌متر توليد مي‌شوند.

در پاره‌اي از موارد سطح اين روكشها با لايه‌هاي فلزي (آلومينيوم ،مس و … ) نيز پوشانده مي‌شود. اين روكشها به صورتهاي مات ،‌براق و رگه‌دار توليد مي‌شوند و با استفاده از چسبهاي اوره فرمائيد (UF) ،‌پلي‌وينيل استات PVA و چسبهاي تماسي 6 روي اوراق فشرده چوبي مانند MDF چسبانده مي‌شوند.در شكل شماره 2 نمونه‌اي از ساختار كلي اين نوع روكش ديده مي‌شود.

انواع استاندارد HPLها كه به صورت ساده و بدون مواد افزودني توليد مي‌شوند كه به هيچ وجه قابليت انعطاف ندارند و بسيار ترد و شكننده و داراي لبه‌هاي تيز هستند و بصورت ورق در ابعاد مختلف و عمدتاً در ضخامتهاي 7/0 تا 5/1 ميلي‌متر توليد مي‌شوند. بعلت عدم انعطاف اين نوع روكش‌ها از آنها نمي‌توان در روكش كردن لبه‌هاي گرد و فرم دار و سطوح ابزار خورده استفاده كرد و نيز ترد و شكننده بودن آن كاربرد اين نوع روكش را در سطوح با برشهاي گرد محدود كرده ،‌لذا كاربرد آن در روكش كردن نئوپان بيش از MDF است.

اين نوع روكش در برابر رطوبت و حرارت و سايش مقاومت بوده و مي‌توان آن را به راحتي و به دفعات با آب يا مواد پاك كننده تميز كرد. لذا عمده كار اين نوع روكش‌ها در موارد استفاده خاصي نظير مواردي كه دوام بسيار زياد مورد نياز است مصرف مي‌شد ، مي‌باشد مثل تخت‌ها و لوازم بيمارستاني و آزمايشگاهي ،‌ميزهاي كارگاهي رويه كابينت‌هاي بدون ابزار خوري و نيز ساير مصارف عمومي مثل مبلمان اداري بصورت محدود ، البته ساخت نوع فرم‌پذير اين نوع روكش دامنه كاربرد كاربرد آن را در رويه كابينت‌هاي داراي لبه‌هاي منحني افزايش داده است ، در لامينت‌هاي تحت فشار بالاي نوع فرم‌پذير HPL7 روكشها داراي تعداد لايه‌هاي كاغذ كرافت كمتري نسبت به نوع استاندارد هستند كه خاصيت ارتجاعي بيشتري به آن مي‌دهد. در اين نوع HPL ورقه روكش با نوعي لاك پوششي مخصوص كه مقاومت بالايي در برابر حرارت دارد تا دماي 240c مقاوم مي‌شوند. اين ويژگي بعلت مزاياي فوق و فرم‌پذيري آن روي سطوح داراي لبه گرد چسبانده مي‌شود و بعنوان رويه كابينت استفاده زيادي دارد و بعلت مقاومت بيشتر در برابر حرارت در كارگاهها و آزمايشگاهها بعنوان رويه ميز كار به فراواني دارد. اين روكش‌ها در دماي c 220-160 فرم‌پذير شده و روي لبه‌هاي گرد

Post From مي‌شوند. همچنين علاوه بر قابليت روكش كردن لبه‌ها در حالت محدب 8 از اين روكش‌ها در حالات مقعرپذير نيز مي‌توان استفاده كرد. انواع كندسوز 9 اين روكش‌ها نيز وجود دارند ، كه با تيمار كردن لايه‌هاي مياني به مواد فاقد هالوژن يا مواد كندسوز كننده ،‌نقطه اشتغال آنها را بالا برده و كندسوز مي‌كنند. اين نوع روكش‌ها نيز عمدتاً در داخل هواپيماها ،‌خودرو ،‌ترن قطار ،‌اماكن عمومي و آزمايشگاهها و كارگاهها كاربرد دارند.

نوع ديگري از HPL نيز وجود دارد كه نوع كفپوشي نام دارد 10 كه به دليل پرداخت ويژه سطوح و استفاده از نوعي لايه پوششي خاص كه مقاومت بالايي در برابر سايش و خراشيدگي دارد و داراي دوام و پايداري زيادي است براي پوشش اوراق فشرده چوبي خصوصاً MDF (با دانسيته بالا) و توليد كفپوش استفاده مي‌شود. اين نوع روكش‌ها در برابر لكه ، اثر سيگار و مواد شيميايي نيز مقاومند.

مزيت عمده HPLها دوام بسيار بالا و مقاومت بالاي آنها در برابر عوامل خارجي است و از معايب عمده آن انعطاف‌پذيري كم و كاربرد سخت آن بدليل سختي و شكنندگي آن و نيز گران بودن آن است.

ب- لامينت فشرده 11

اين نوع لامينت شباهت ساختاري با هم گروه خود HPL دارد با اين تفاوت كه داراي تعداد لايه‌هاي اضافه بيشتر بوده و تحت فشار بالاتر و ضخامتهاي بيشتري توليد مي‌شوند و داراي مقاومتهاي بالاتر ،‌دوام و پاداري بيشتر در مقابل رطوبت و حرارت و … هستند. پس در مواردي كه دوام و مقاومت بسيار بالا مورد نياز باشد مورد استفاده قرار مي‌گيرند مانند ،‌سرويسهاي بهداشتي ، (خصوصاً عمومي) ، اماكن ورزشي ، كارگاهها و كارخانجات و … و حتي استفاده‌هاي خارج از ساختمان.

علاوه بر كاربردهاي فوق كه به عنوان روكش تخته‌هايي چون MDF بودند ،‌انواع ضخيم‌تر اين نوع لامينت به تنهايي براي ساخت فيبرهاي مدار چاپي ، چرخ دنده‌هاي صنعتي و واشرهاي صنعتي و … استفاده مي‌شود.

همچنين به عنوان روكش تخته لايه رويي از نوع كاغذ تزئيني (دكور) در ساخت آن استفاده كرده و در كاربردهاي صنعتي كل لايه‌ها از كاغذ كرافت ساخته مي‌شود. به اين نوع روكش در اصطلاح تجاري در ايران فورميكا (فورميكا نام يكي از توليد كنندگان بزرگ اين نوع روكش است ) نيز گفته مي‌شود.

ج – لامينت‌هاي فشرده پيوست 21 (CPL)

اين نوع لامينت‌ (روكش) در تمام موارد مانند HPL است با اين تفاوت كه در پرسهاي غلطكي پيوسته و بصورت رول توليد مي‌شود و انعطاف‌پذيري آن كمي بيشتر از HPL است و بصورت پيوسته در پرسهاي غلطكي روي تخته (MDF) چسبانده مي‌شود و داراي موارد كاربرد و خصوصيات مشابه HPL است.

4-روكش‌هاي ملامينه

روكشهاي ملامينه يا LPM 13 پركاربردترين روكش اوراق فشرده چوبي و خصوصا MDF در جهان و مخصوصاً در ايران در بين تمام روكش‌هاي چوبي و مصنوعي است LPM .. از كاغذهلاي تزئيني (دكور) آغشته به چسب ملامين فرم آلدئيد (MF) كه خشك شده تشكيل و بصورت مستقيم بدون نياز به چسب زني مجدد روي تخته (MDF) چسبانده مي‌شود. دامنه بسيار وسيعي از روكش‌هاي تزئيني در اين روش قابل توليد است.

روشهاي چسباندن روكشهاي ملامينه روي تخته به دو روش پرسهاي طبقه‌اي باستيل كوتاه 14 و روكش زني پيوسته 15 (روكش بصورت رول با پرس پيوسته ) است. بعلت مشكل بودن و تخصصي بودن پروسه روكش كاري ملامينه و نيز بعلت سرمايه‌گذاري بالا و مهمتر از آن ارزش افزوده بالاي آن معمولاً كارخانجات MDF جهان داراي خطوط روكش ملامينه بوده و انواع MDF ملامينه را نيز عرضه مي‌كنند. در اين روش تنوع MDF توليدي نيز بالا مي‌رود.

براي ملامينه كردن سطح MDF بايد سطوح تخته با سنباده 021-001 Grit سنباده زني و صاف شده باشد و نيز عاري از هرگونهه عيوب سنباده زني و غيره باشد. دو طرف MDF بايد با يك نوع روكش با گرماي يكسان روكش شوند تا بعداً باعث تاب برداشتن آن نشود. شرايط چسباندن روكش‌هاي ملامينه معمولاً به شرح زير است:

دماي پرس c 200-160

فشار پرس 2 KN/m 250. 200

زمان 60. 40 ثانيه

درصد رطوبت MDF 9-6%

بعد از پرس كردن بايد تخته روكش شده براي مدتي روي صفحه‌اي صاف نگهداري شود تا خنك شده و دماي آن به زير 50 c برسد تا در مراحل بعدي دچار مشكل و ايراد نشود.

اين نوع روكش با عملكرد و قابليت بالا در موارد كاربردي كه دوام بالاي سطوح و مقاومت آن در برابر عوامل خارجي مورد نياز است كاربرد بسيار دارد.

تفاوت قابل توجه بين MDF ملامينه و نئوپان ملامينه در اين است كه لبه‌هاي MDF ملامينه قابل ماشين كاري است كه مي‌توان پس از ماشين كاري و فرم‌دهي و پروفيل كاري ،‌لبه‌هاي آن را با نوارهاي Soft Form لبه چسباني كرد.

ضخامت روكش‌هاي ملامينه بين 35/0 – 25/0 مي‌باشد و حدود 50% ضخامت آن را چسب MF تشكيل مي‌دهد ،‌البته در انواع روكش ملامينه‌هاي نرم كه براي تهيه روكش بصورت رول توليد مي‌شود ،‌اين مقدار كمتر است. با توجه به ضخامت نازك روكش ملامينه تلرانس ضخامت تخته به ضخامت نازك روكش ملامينه تلرانس ضخامت تخته بايد در حداقل بوده و از 1/0+ ميلي‌متر تجاوز نكند.

دارا بودن تمام امكانات تزئيني و نيز مقاومت مناسب روكش ملامينه در برابر رطوبت ،آب،‌حرارت ،‌سايش و … دامنه وسيعي از كاربردهاي متنوع را براي MDF با روكش ملامينه مي‌توان در تمام استفاده‌ها بصورت عمومي در مبلمان اداري منزل ، درها و بدنه كابينت ،‌لوازم اتاق خواب و تخت خواب ، مبلمان بچه ،‌مبلمان و لوازم دستشويي و حمام ،‌روكوب ديوار ،‌پارتيشن و … استفاده كرد. از روكش ملامينه همچنين نوار لبه چسباني نيز توليد مي‌كنند كه هماهنگ با سطح در لبه‌ها چسبانده مي‌شود. در واقع مي‌توان گفت پركاربردترين نوع روكشها نوع ملامينه مي‌باشد و از نظر قيمت نيز بسيار مناسب و قابل رقابت با ساير انواع روكشها مي‌باشد. روكش‌ كاري با روكش ملامينه‌ روي MDF بسيار متداول بوده و معمولاً بسياري از كارخانجات بزرگ جهان داراي خطوط روكش ملامينه هستند. كار با ورق‌هاي روكش شده با روكش ملامينه هستند. كار با ورق‌هاي روكش شده با روكش ملامينه به نسبت روكش‌هاي HPL آسان‌تر است. اين نوع روكش پركاربردترين نوع روكش مخصوصاً در صنعت MDF است.

ساير روسازي‌ها

علاوه بر روكش‌ها براي روسازي تخته‌هاي چوبي و MDF از روشهاي ديگري از جمله نقوش منبت كاري ،‌رنگ‌كاري ،‌لاك و الكل و … استفاده مي‌شود. مي‌توان گفت مهمترين اين روشها رنگ‌كاري و سپس لاك كاري است . در اين بخش بطور خلاصه مواردي از اين نوع روسازي‌ها تشريح مي‌شود.

نقوش منبت ريز

توسط غلطك فلزي روي سطح MDF با فشار ، نقوشي ايجاد مي‌شود كه سپس روي آن ، رنگ كاري انجام شده و رنگ بصورت غير مسطح و منقوش جلوه كند عمق نقوش در اين روش 5/0 – 3/0 ميلي‌متر است.

نقوش منبت عميق

در بعضي موارد لازم است كه نقوش عميق‌تري روي سطح MDF ايجاد شود . در اين روش با پرسهاي گرم كه داراي يك صفحه قالب هستند با حرارت الياف سطح MDF را نرم كرده و سپس با فشار در سطح آن نقش مورد نظر را ايجاد مي‌كنند كه عمق آن معمولا 1 mm و در بعضي موارد حتي 6. 5 ميلي‌متر مي‌باشد. سپس اين تخته‌ها را رنگ مي‌كنند (مايع يا پودري) و به عنوان در كابينت ،در منزل و درهاي داخلي خانه‌ها و … استفاده مي‌كنند.

رنگ كردن

انواع و اقسام رنگها روي MDF قابل اجرا و متداول مي‌باشد ، خصوصاً با توسعه كاربرد رنگهاي پودري روي MDF اين روش رونق بيشتري يافته است و در بعضي مصنوعات چوبي برخي مشتريان كالاهاي رنگ شده را ترجيح مي‌دهند. خصوصاً با استفاده از روشهاي تلفيقي ،‌برجسته‌‌كاري فوق‌الذكر سطوح نقاشي شده زيبايي را با MDF مي‌توان خلق كرد.

لاك كاري

انواع لاكها و مواد شيميايي با رنگ دانه‌هاي مختلف به صورت‌هايي مانند رنگي ،‌مرواريدي ، متاليك ، مرمر و ساير تزئينات دراماتيك نيز قابليت جوابگويي به مشتريان اين سبك از هنر مبلمان را به MDF مي‌دهد.

پرسهاي ممبران (بالشتكي ،‌غشائي)

چون در صفحات مختلف اين متن بارها به پرس ممبران اشاره شده است توضيح كوتاهي در مورد اين نوع پرس در زير ارائه مي‌شود.پرس ممبران يك پرس يك طبقه است ،‌كه يكي از صفحات آن داراي محفظه بزرگي از جنس ماده‌اي قابل انعطاف (مانند سيليكون يا ساير لاستيك‌هاي مصنوعي) با ضخامت ديواره 3-2 ميلي‌متري است. در صورتيكه اين محفظه در صحفه زيري پرس باشد از آب گرم پرشده و اگر در صفحه بالايي تعبيه شده باشد با هواي گرم ، پر خواهد شد.

با استفاده از اين پرسها مي‌توان روكش‌هاي تزئيني مانند فويل‌هاي PVC يا روكش‌هاي چوبي و … را روي MDF كه قبلاً سطح و يا لبه‌هاي آن ماشين كاري شده چسباند. معمولاً براي اين كار فقط از MDF استفاده مي‌شود چون تنها تخته قابل ماشين كاري است . بيشترين استفاده از اين نوع پرس براي توليد درهاي پيش ساخته كابينت و درهاي داخلي ساختمان از MDF مي‌باشد.

قيمت انواع روكش وارداتي

روكش‌هاي مختلف بعلت تنوع بسيار بالاي آنها از نظر رنگ و نقش (جديد و قديم بودن طرح و رنگ و سفيد يا رنگي بودن ، معمولي يا منحصر به فرد بودن نقش و رنگ ) ، گرماژهاي مختلف ،‌خواص مختلف ،‌نوع چاپ و كاغذ آن ، كشور و شركت سازنده و … داراي قيمتهاي بسيار متنوع و متفاوت هستند. اما بطور كلي از نظر قيمت مي‌توان انواع روكش‌ها را به ترتيب نزولي به اين ترتيب طبقه‌بندي كرد:

1. لامينت‌ها

2. روكش‌هاي ملامينه

3. روكش‌هاي كاغذي

4. روكش‌هاي PVC

قيمت انواع لامينت‌ها بسته به تعداد لايه‌هاي آنها و نوع روكش و رنگ آن بسيار متفاوت است، در بررسي‌هاي بعمل آمده در مورد واردات اين نوع روكش‌ها ،‌قيمت‌متوسط اظهار شده جهت هر كيلوگرم 519/18 ريال بوده است. (حدود هر متر مربع 3. 705 ريال). اين امر در حالي است كه قيمت انواع HPL در ارديبهشت ماه 1384 ،‌با شرط تحويل در تهران به شرح زير بود.

روكش‌هاي كاغذي نيز به علل فوق‌الذكر داراي قيمتهاي بسيار متفاوتي هستند اما متوسط قيمت اظهار شده جهت واردات اين نوع روكش‌ها در سال 83 حدود 975/2 ريال براي هر متر مربع بوده است. (قيمت اخذ شده از بعضي از نمايندگان فروش در ايران هر متر مربع حدود 7500 ريال ) روكش‌هاي PVC نيز بطور متوسط داراي قيمت وارداتي حدود هر متر مربع 795/1 ريال بوده‌اند.

در مورد روكش‌هاي ملامينه قيمت هر متر مربع طبق آمار واردات سال 83 حدود 538/6 ريال بوده است. بايد توجه داشت كه قيمتهاي اظهار شده در برخي موارد ممكن است درصدي متفاوت باشد كه اين امر به دليل اعلام اشتباه از طرف تجار است. در زيرقيمتهاي اعلام شده ،‌از طرف يكي از توليد كنندگان بزرگ آلماني در مورد انواع روكش ملامينه به شرح زير است: (قيمت هر متر مربع)

منابع تأمين

منابع تامين انوع روكش‌هاي مصنوعي بصورت اصلي منابع خارجي و شركتهاي خارجي هستند. البته بعضي از شركتهاي داخلي داراي خطوط آغشته سازي براي توليد روكشهاي ملامينه و HPL هستند. اين شركتها اقدام به واردسازي كاغذ روكش كرده و عمليات آغشته سازي كاغذ را با رزين‌هاي مورد نظر انجام مي‌دهند. از آنجا كه محصولات صنايع پتروشيمي در ايران از قيمت كمتري برخوردار است اين عمل باعث كاهش هزينه‌ها مي‌شود.

در مورد واردات روكش‌ها و منابع تامين آنها براي واردات ،‌كشورهاي مبدأ در سال 83 به همراه درصد تأمين آنها را مي‌توان به شرح زير نام برد:

در صنعت روكش اغلب كشورهاي اروپايي پيشگام بوده و مخصوصاً كشور آلمان در اين زمينه از فعالان عمده محسوب مي‌شود. در اروپا شركتهاي فعال در زمينه توليد انواع روكش با پيشينه نزديك به يك قرن نيز وجود دارند. بزرگترين منابع تأمين روكش‌ها به تفكيك نوع آنها در سطح جهاني عبارتند از :

شركتهاي مشهور توليد كننده لامينت جهان :

Resopal,Wilsonart,Formica

شركتهاي مطرح توليد كاغذهاي دكور براي روكش ملامينه و كاغذي :

Technocel,Munksjo,Lamigraf,Interprint

شركتهاي مشهور جهان در زمينه توليد و عرضه روكش‌هاي ملامينه :

SWC,DKB,CASCO

شركتهاي مشهور توليد كننده روكش‌هاي كاغذي :

Letron,Surteco

شركتهاي مطرح توليد كننده روكش‌هاي ترموپلاستيك يا pvc :

Benecke,Kaliko,Alkor

شرايط تامين اين نوع روكش‌ها از خارج از كشور و خصوصاً در زمان خريد از شركتهاي سازنده مطرح معمولاً بصورت گشايش اعتبار اسنادي At Sight بصورت 100% و نيز با زمان تحويل‌هاي بين 8-4 هفته بسته به نوع روكش پس از گشايش اعتبار است.

ميزان استفاده در صنايع مختلف :

همانگونه كه در بخش ابتدايي ذكر شد روكش‌هاي ملامينه بيشترين و وسيع‌ترين دامنه مصرف را در بين ساير روكش‌ها دارند و در مصارف عمومي و تقريباً در تمام مصارف روكش‌كاري سطوح مورد استفاده قرار مي‌گيرند. روكش‌هاي كاغذي و PVC نيز داراي مصارف عمومي بوده و فقط در سطوحي كه انتظار دوام بالايي از آنها نداريم مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ضمن اينكه براي روكش‌ كاري پروفيل‌ها و سطوح منقوش و ابزار خورده انتخاب بسيار مناسبي هستند . روكش‌هاي لامينت نيز براي مصارف بسيار پردوام كاربرد دارند.

در سطح جهاني روكش‌هاي ملامينه داراي بيشترين استفاده بوده و بعد از آن به ترتيب روكش‌هاي چوبي ، روكش‌هاي كاغذي ، رنگ ،‌لامينت‌ها و روكش‌هاي ترموپلاستيك PVC قرار دارند. نسبت مصرف انواع روكشها در جهان به ترتيب زير مي‌باشد :

رديف	نوع واكنش	سهم مصرف به كل
1	روكش ملامينه	33%
2	روكش‌هاي چوبي	27%
3	روكش‌هاي كاغذي	18%
4	رنگ	9%
5	لامينت (HPL)	7%
6	ترموپلاستيك (PVC)	6%

اين تركيب در مورد ايران به ترتيب زير برآورد مي‌شود :

رديف	نوع روكش	سهم مصرف به كل
1	روكش‌هاي چوبي	28%
2	روكش ملامينه	23%
3	لامينت (HPL)	20%
4	رنگ	17%
5	ترموپلاستيك (PVC)	8%
6	روكش‌هاي كاغذي	4%

در تركيب فوق براي ايران درصد مصرف رنگ ، روكش‌هاي چوبي و لامينت‌ها در حال كاهش و درصد مصرف روكش‌هاي ملامينه و كاغذي در حال افزايش است. البته سهم مصرف ذكر شده در بالا براي ايران و جهان مربوط به مجموع روكش‌هاي استفاده شده براي انواع MDF و نئوپان است. از آنجا كه در ايران تقريباً از رنگ و روكش چوبي در صنعت MDF استفاده نمي‌شود لذا اين آمار ، مربوط به صنعت نئوپان بوده و در مورد MDF ميزان مصرف صفر است.

برآورد حجم بازار و روند مصرف روكش‌ها :

در سال 83 مقدار حدود 100/217 متر مكعب MDF وارد كشور شده كه از اين مقدار 000/117 متر مكعب آن روكش شده بوده است. عمده MDF روكش شده وارداتي به كشور به صورت ملامينه است. در واقع در بازار مصرف MDF روكش شده كشور ، MDF روكش شده با روكش چوبي تقريباً وجود ندارد. MDF روكش شده با كاغذ و HPL نيز بصورت محدود مي‌باشند. لذا برآورد مي‌گردد از 000/117 متر مكعب MDF روكش شده وارداتي 000/90 مترمكعب بصورت ملامينه بوده است. مقدار 000/100 متر مكعب MDF نيز بصورت خام وارد كشور شده و در كشور روكش شده است . اكثر اين نوع MDF هاي خام وارداتي نيز با روكش ملامينه روكش مي‌شوند.همچنين MDF توليدي توسط شركت خزر بصورت خام بوده و در داخل كشور با انواع روكش ملامينه ،‌HPL و PVC و كاغذ روكش مي‌شود. برآورد مي‌شود اين شركت در سال 83 مقدار 000/25 متر مكعب توليد داشته است.

لذا در سال 83 مي‌توان تخمين زد حدود 000/180 متر مكعب MDF با روكش ملامينه در كشور در سال 83 به مقدار حدود 000/250 متر مكعب در واقع قريب به 70% بصورت روكش ملامينه مورد مصرف قرار گرفته‌اند.

نرخ رشد مصرف MDF حاكي از رشد بسيار چشمگير مصرف در سالهاي آتي در كشور است. در مورد روكش‌هاي مختلف نيز با توجه به بازار جهاني و سليقه مصرف كننده ،‌مي‌توان پيش‌بيني كرد كه درصد مصرف روكشهاي ملامينه همچنان در سطح بالايي خواهد ماند و حتي بر آن افزوده خواهد شد و با توسعه ساير كاربردهاي MDF از جمله كفپوشها رشد بسيار چشمگير و ناگهاني را در مصرف MDF و MDF ملامينه شاهد خواهيم بود.

بررسي انواع روكش MDF مصرفي در ايران

روكش ملامينه پر مصرف‌ترين روكش مورد استفاده MDF در كشور است ، پس از آن HPL اكثراً توسط سازندگان مبلمان روي MDF خام چسبانده و استفاده مي‌شود. به علت سادگي كار با ورقهاي روكش شده ملامينه به نسبت ورقهاي HPL ،‌از لامينت كمتر استفاده مي‌شود. پس از لامينتها روكش‌هاي كاغذي در رتبه سوم مصرف در صنعت MDF ايران قرار داشته و كمترين ميزان مصرف را روكش‌هاي PVC دارند. با توجه به اينكه بيشتر روكشهاي مصرفي در ايران از طريق واردات تأمين مي‌شود ،‌آمار واردات انواع روكش‌ها تقريباً بيانگر ميزان مصرف خواهد بود. البته ميزان توليد داخلي را نيز بايد در نظر گرفت. از جمله شركتهاي توليدي روكش ملامينه شركت راهان توان است كه ظرفيت توليدي بالايي دارد. اين شركت اقدام به وارد سازي كاغذ خام روكش ملامينه كرده و پس از آغشته سازي آنها با رزينهاي ملامينه و آماده سازي روكش‌ها ، ورقهاي MDF را روكش و به بازار عرضه مي‌كند.

آمار واردات در سال 83 به شرح زير است :

نوع روكش	ميزان واردات (مترمربع)	نسبت واردات
روكش ملامينه	850 ، 252، 15	35/0
لامينت‌ها	680، 720، 16	39/0
روكش‌هاي PVC	863 ، 136،7	17/0
روكش‌هاي كاغذي	781، 816، 3	09/0

موفق باشید .

نوشته شده توسط مصطفی طحان در یکشنبه پنجم مهر 1388 ساعت 8:11

روکش

مطالب مشابه :

طرح های متنوع و زیبایی از دکور قفسه ، میز تلویزیون و کمد (TV Table & Shelving)

انواع روکش های مختلف ام دی اف

مشاغل نوادگان حاجي مصطفي خوش منظر قراملكي

ايده هايى متفاوت براى فضاسازى در آپارتمان

روکش

روکش