آشنایی با تابلو برق و اجزای آن

تابلو های برق و اجزای آن

تابلو : محفظه ای است فلزی یا غیر فلزی که تجهیزات در آن نصب شده و ارتباط الکتریکی توسط هادی ها برقرار شده و محفظه آماده بهره برداری می شود .
تابلوی برق به عنوان مجموعه ای که در آن یک یا چند وسیله قطع و وصل همراه با تجهیزات کنترل ، اندازه گیری ، حفاظتی ، تنظیم کننده و غیره ؛ به منظور ایجاد ارتباطات لازم بین آنها و سایر تجهیزات خارج از تابلو وجود دارد ، می باشد .
به طور کلی هر

جا که بحث بهره برداری انرژی الکتریکی در تولید ، انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مطرح باشد ، وجود تابلوهای برق ضرورت می یابد .
تابلوهای برق را می توان از جنبه های گوناگون تقسیم بندی نمود که مهمترین این تقسیم بندی ها بر اساس ولتاژ نامی تجهیزات و تابلو است . تابلوهایی که تجهیزات آنها دارای ولتاژ حداکثر تا 1کیلو ولت می باشند ، در بخش فشار ضعیف قرار می گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلو ولت را در بخش فشار متوسط قرار می دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا 36 کیلو ولت درون سلول قرار داده می شود .
- اجزاء تشکیل دهندۀ هر تابلو
1. تجهیزات الکتریکی : لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می شود . عبارتست از کلیه عناصری که در مدار الکتریکی قرار می گیرند . ( به غیر از قسمت ارتباطات )
• کنتاکتور : عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور
• بی متال : جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد
• انواع رله ها : جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون ( از قبیل رلۀ کنترل فاز ، رلۀ کنترل بار ، رلۀ زمانی یا تایمر و غیره ... )
• انواع کلیدها : جهت قطع و وصل مدار ( از قبیل کلیدهای سلکتوری ، غلتکی ، بوش باتون ، میکروسوئیچ ، فلوتر سوئیچ و غیره ... )
• تجهیزات اندازه گیری : جهت محاسبۀ پارامترهای متغییر ( نظیر آمپرمتر ، ولتمتر ، واتمتر ، فرکانس متر ، کسینوس فی مترمتر )
• ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی : جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ
2. بدنه : قسمت فلزی که تجهیزات را محصور می کند .
3. ارتباطات : ارتباط تجهیزات توسط هادی ها برقرار می شود . ( مثل سیم ، شینه ، کابلشو و غیره ... )
کلیۀ فعالیت قسمت های وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر ( شینه ها ) و ارتباطات انعطاف پذیر ( سیم و کابل ) تقسیم می شوند .
تابلوهای برق
انواع تابلوها :تابلوی ایستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته دیواری که خود این تابلو ها می توانند اصلی- نیمه اصلی و فرعی باشند.
تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.
تابلوی نیمه اصلی :اینگونه تابلو ها ی برق بلوک ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و ازتابلوی اصلی تغذیه می شود .
تابلوی فرعی: برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنایی و غیره به کار می رود و از تابلوی اصلی تغذیه می شود.
معمولا تابلو های موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلوها از نوع توکار تمام بسته می باشد (در این ساختمان تماما" به این شکل می باشد)در این ساختمان لیستی تهیه شده که شامل قطعات مکانیکی و الکتریکی داخلی تابلو می باشد. این لیست شامل ضخامت ورق - فریم تابلو – روبند- نوع رنگ کاری - جانقشه ای- یرق آلات- نوع تابلو(یک درب- دو درب - نرمال - اضطراری) اسم شرکت سازنده تابلو - اسم تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد- وات - نوع لامپ - فیوز ) مشخصات فیوزهای داخل تابلو بعلاوه پایه فیوز – کلید مینیاتوری (تکفاز - سه فاز- ولتاژ قابل تحمل )رله- کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل ) مشخصات ترمینال - مشخصات شین فاز - نول- مقره های پشت شین - نوع سیم کشی داخلی تابلو- نوع سیم کشی خط به تابلو - طریقه انتقال سیم در تابلو(ترانکینگ-استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره گذاری خطوط روی ترمینال –استفاده از کابلشو . تمام این عناوین با مشخصات کامل می باشد .وجود این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو- خطر کمتر و تعویض آسانتر می شود.
· وجود سیم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می باشد .
· خطوط R -S - T به تر تیب با رنگ زرد- قرمز- آبی - سیم نول با رنگ سیاه می باشد
· در بعضی از تابلو ها روی درب تابلو ها یک سری کلید وجود دارد START- STOP
یا یک کلید گر دان که برای روشن و خاموش کردن روشنایی و یا موتور به کار می رود.
· برای تابلو ها دو نوع نقشه می کشند 1 - رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است .2- نقشه داخل تابلو (که خطوط - فیوز و کلیدها در آن کشیده شده است)
نکات مر بوط به رعایت مسائل ایمنی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و یا 110می باشد.
· شین ها با رنگ نسوز رنگ آمیز می شود
· کلید ورودی باید خودکار باشد. در مواردیکه از کلید و فیوز جداگانه استفاده شود کلید باید قبل از فیوز نصب شود . بطوریکه با خاموش کردن کلید , فیوز نیز قطع شود. کلید اصلی حتی الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگی استفاده شود.
· سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل 1000ولت با مقطع مناسب انجام شود.
· ارتفاع با لاترین دسته کلید تابلو175 سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین قسمت میانی از سطح زمین 160 سانتیمتر باشد.
· استفاده از سیم 5/1 برای روشنایی با کلید مینیاتوری10 آمپر و سیم 5/ 2 برای پریزبا کلید مینیاتوری 16 آمپر می باشد.
· محاسبه کابل از طریق سطع مقطع که در بخش سوم گفته شد, انجام می گیرد.
مراحل ساخت تابلوی برق در کارخانه
شرایط فنی :
1- 1- استانداردها و مراجع
مندرجات نشریه 110 سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع حقوقی پایه؛ استانداردهای موجود در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور در مورد تاسیسات و تجهیزات الکتریکی جهت رعایت استانداردهای داخلی و استانداردهای VDE و IEC در تطبیق مشخصات فنی طرح با استانداردهای بین المللی در ساخت تابلوها و تجهیزات الکتریکی ملحوظ گردیده است
.
2- 1- طراحی و تهیه نقشه های اجرائی
در این مرحله و از ابتدای مذاکرات با کارفرما و ارائه پیشنهاد تا شروع کار خط تولید موارد ذیل توسط واحد فنی – مهندسی و فروش این شرکت صورت خواهد گرفت :
الف- دریافت و مطالعه اسناد و نقشه ها (در صورتیکه کارفرما فقط اکتفا به ارائه مشخصات فنی و اطلاعات کلی نماید واحد مهندسی این شرکت اقدام به طراحی و تهیه نقشه های تک خطی نموده و جهت تائید و کنترل نهایی آن به کارفرما عودت می نماید.) تیپ آنها و همچنین تهیه نقشه های جانمایی تابلوها؛ برآورد قیمت
ب- بررسی نقشه ها و مشخصات فنی فهرست لوازم و تجهیزات بطور دقیق با توجه به مارک و ارائه پیشنهاد.
ث- مذاکره با کارفرما و مشاور پس از عقد قرارداد و دریافت نظریات و خواسته های فنی آنها.
ت- بررسی تطابق نقشه ها و اسناد ارائه شده با استانداردهای معتبر و خواسته های کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه طرح مطمئن برای دستیابی به محصول مرغوب در حداقل زمان.
- تهیه نقشه های اجرائی شامل :
- نقشه ایزومتریک (CUBICLE)
- نقشه جانمائی (LAYOUT)
- نقشه مدارهای قدرت و فرمان با شماره گذاری سیم ها و ترمینال ها (WIRING DIAGRAM)
- ارائه نقشه های اجرائی بهمراه فهرست لوازم و تجهیزات به کارفرما جهت تایید و عودت آن به کارخانه جهت استارت تولید.
- برنامه ریزی جهت قسمتهای مختلف خط تولید به پروژه های در دست انجام و یا در حال مذاکره
3- 1- ساختمان عمومی تابلوها
الف- کلیه تابلوها اعم از دیواری و ایستاده فشار ضعیف؛ توزیع؛ فرمان از ورق روغنی بضخامت (1.5-2.5) میلیمتر ساخته خواهند شد.
ب- اسکلت تابلوهای ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادی و روغنی به ضخامت 2 میلیمتر ساخته می شود.
پ- بدنه تابلوها از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که بوسیله پیچ و مهره بهم اتصال می یابند ساخته می شود.
ت- تابلوهای چند سلولی از سلولهای مجزا ساخته شده که بوسیله پیچ و مهره به همدیگر اتصال می یابند.
ث- کلیه سلولها از قسمت جلو دارای درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بود که در کنار درب تابلوها محل مناسب جهت نصب لاستیک تعبیه می گردد.
ج- سلولها طوری ساخته می شوند که دارای فضای کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات و شینه ها به سهولت انجام پذیرد و ضمنا در هر زمان امکان توسعه داشته باشد.
چ- قسمت پشت سلولها بوسیله ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره میگردد و در صورت تقاضای کارفرما درب لولا مطابق مشخصات بند (ث) نیز قابل اجرا می باشد. در دو حالت امکان دسترسی به تجهیزات و لوازم داخل تابلو به هنگام بازرسی و تعمیرات به سهولت انجام خواهد گرفت .
ح- به لحاظ جلوگیری از صدمات احتمالی قسمتهای نصب تجهیزات اصلی کنترل؛ اندازه گیری و محل ورود و خروج کابلها حتی الامکان مجزا از هم انجام می گیرد. لوازم اندازه گیری در جلو سلول و در قسمت بالای آن نصب خواهد شد؛ بطوریکه براحتی قابل رویت و استفاده باشد.
سلول مربوط به ورودی با توجه به نیاز پروژه در یک سمت و سلولهای مربوط به خروجی در سمت دیگر قرار می گیرد : محل استقرار شینه های اصلی (فازها) در بالا و قسمت عقب سلولها و شینه نول و ارت در پائین سلولها و در سرتاسر تابلوها خواهند بود.
خ- بدنه تابلوها به گونه ای ساخته می شود تا هر گونه تغییرات در تابلوها بدون نیاز به جوشکاری و نقاشی مجدد امکان پذیر باشد. (پیش بینی سوراخهای مناسب و جابجائی با پیچ و مهره)
د- در قسمت بالای تابلو قلاب مناسب جهت حمل تابلوها پیش بینی میگردد.
ر- در تابلوهای ایستاده پل کابل جهت کابلهای ورودی و خروجی پیش بینی خواهد شد.
4- 1- رنگ آمیزی
واحد نقاشی و رنگ آمیزی با بکارگیری امکانات پیشرفته و مدرن؛ با کنترل توسط آزمایشگاه مجهز این شرکت و استفاده از تخصص اساتید دانشگاه در کنترل و آزمون از مرحله انتخاب رنگ تا مرحله رنگ آمیزی کلیه قطعات بدنه تابلو را با بهترین پوشش رنگ مطابق درخواست کارفرما و طبق مراحل زیر رنگ آمیزی می نماید.
- رنگ تابلوها بصورت کوره ای الکترواستاتیک طبق مراحل زیر به ضخامت حداقل 80 میکرون زده خواهد شد.
- چربی زدایی (در وان مخصوص)
- اکسید زدایی (در وان مخصوص)
- فسفاته (در وان مخصوص)
- و نهایتا لایه رنگ پایانی خواهد بود.
ضمنا کارخانه این شرکت آماده بازدید کارشناسان آن شرکت محترم از آزمایشگاه، امکانات، رنگ آمیزی و کنترل کیفیت می باشد.
5- 1- مونتاژ لوازم و تجهیزات الکتریکی
بر اساس نقشه های جانمایی عملیات مونتاژ با توجه به مراحل ذیل انجام می گیرد:
الف- انتخاب پیچ و مهره ها جهت بستن تجهیزات الکتریکی با توجه به نوع تجهیزات و برآورد نیروهای وارده دینامیکی در هنگام برق دار بودن تابلو.
ب- نصب لوازم بگونه ای اجرا می گردد که در هر زمان که احتیاج به تعویض باشد به آسانی امکان پذیر بوده و زمان خاموش بودن تابلو را تا سر حد امکان تقلیل دهد.
پ- نصب لوازم در روی شاسی تابلو (اسکلت بدنه) و سینی های از پیش ساخته شده انجام میگیرد و تا سر حد امکان از نصب لوازم در روی پوشش تابلو پرهیز می شود.
ت- محل نصب شمشها و مقره ها از استحکام مکانیکی لازم برخوردار بوده و قادر به تحمل جریان اتصال کوتاه مجاز میباشند.
ج- هر گونه لوازم و تجهیزات بکار رفته با یک پلاک NAMEPLATE مشخص میگردد.
6- 1- شینه کشی و سیم کشی
شینه کشی تابلوها با شمش (شینه) مسی از جنس مس الکترولیت E-CU که دارای خصوصیات مشروحه ذیل میباشد انجام میگیرد.
الف- مقاطع شمش (BUS BAR) با توجه به استانداردهای ذکر شده بگونه ای انتخاب میگردد که جریان نامی و پیوسته آمپراژ کلید اصلی هر یک از تابلوها را برای ولتاژ نامی بخوبی از خود عبور دهد.
ب- انتخاب شمش ها بایستی بگونه ای باشد که علاوه بر تحمل اثرات حرارتی ناشی از جریان اتصال کوتاه در مدت زمان یک ثانیه بتواند اثرات ناشی از دو و نیم برابر جریان نامی را نیز تحمل نماید.
پ- شینها با پوشش پلاستیکی ترموفیت به رنگهای آبی؛ قرمز و زرد مشخص میگردند.
ت- کلیه تابلوها دارای سیستم ارت خواهند بود.
ث- سیستم اتصال زمین تابلو جدا از سیستم نول میباشند.
ج- مقطع سیمهای ارتباطی در مدار قدرت از 5/2 میلیمتر و در مدار کنترل از 5/1 میلیمتر کمتر نخواهد بود.
ح- در کلیه سیم های داخل تابلو از رنگ های مناسب استفاده می شود.
خ- سیستم حفاظت الکتریکی از نوع T.N.S مطابق IEE چاپ پانزدهم میباشد.
د- کلیه تابلوها دارای اتیکت که شماره و نام تابلو روی آن حک شده باشد، خواهند بود.
ذ- بمنظور دستیابی به کیفیت برتر و بعنوان یک ویژگی خاص جهت ارتباط کلیدهای مینیاتوری به جای استفاده از سیم از باس بارهای مینیاتوری (MINIATURE BRIDGE) با پوشش عایق مخصوص استفاده خواهد شد.
7- 1- بازرسی و کنترل کیفیت
این واحد تولیدی و مهندسی در طراحی و ساخت تابلوهای برق از معیارهای الکتریکی مکانیکی ذیل استفاده می نماید.
فشار متوسط
فشار ضعیف
الف- ولتاژ نامی سیستم
20K-11.5K
400-220 V
ب- فرکانس
50HZ
50 HZ
ت- حداقل سطح ایزولاسیون
24KV
1000 V
ث- نوع حفاظت
T.N.S
ج- درجه حفاظت
IP32-44
IP 30-IP 65
چ- دمای محیط
-10 , +45C
-10 , +50C
بازرسی و کنترل کیفیت بر اساس استانداردها و معیار الکتریکی و مکانیکی ذکر شده در بالا و در تمامی مراحل ساخت و اجرا انجام می پذیرد و مهمترین آنها موارد ذیل را شامل می شود.
- کنترل مجدد بدنه و رنگ آمیزی
- کنترل اتصالات و محکم بودن پیچ و مهره ها
- کنترل سایز سیمها و فواصل هوایی بین قسمتهای برق دار و بدنه
- کنترل مدارهای قدرت و فرمان
- کنترل شماره گذاری و کاربرد صحیح لوازم در تابلو مطابق نقشه
- کنترل عملکرد کلیه قطعات و نمایش عمل مدارهای فرمان با توجه به برق دار بودن تابلو و اطمینان از کارکرد صحیح تابلو
ضمنا بازدید از تابلوهای در حال ساخت برای کارفرما در همه حال محفوظ بوده و نماینده کارفرما میتواند در هر زمان با تعیین وقت قبلی نسبت به بازدید اقدام نماید.
8- 1- تست و آزمایش
کلیه تابلوها پس از گذراندن مراحل بازرسی و کنترل کیفیت و در حضور نماینده فنی کارفرما مورد تست و آزمایشات مشروحه ذیل قرار گرفته و بعد از تنظیم صورتجلسه که به گواهی نماینده فنی کارفرما میرسد تحویل ایشان خواهد شد.
الف- آزمایشات مکانیکی سلولها
ب- آزمایشات عملکرد صحیح کلیه وسایل حفاظتی و اندازه گیری و سنجش
پ- آزمایشات عملکرد صحیح کلیه کلیدها
ث- آزمایشات سایر موارد مندرج در نقشه و مشخصات فنی اعلام شده از طرف کارفرما
9- 1- تکمیل مدارک ساخت و شناسنامه تابلو، بسته بندی و تحویل آن
بعد از اتمام کلیه مراحل تولید و انجام تست و آزمایش و صدور تائیدیه نهایی، اسناد و مدارک مشروحه ذیل در اختیار کارفرما قرار داده خواهد شد.
الف- نقشه ایزومتریک CUBICLE
ب- نقشه جانمایی LAYOUT
پ- نقشه مدارهای قدرت و فرمان با شماره گذاری سیمها و ترمینالها DIAGRAM) (WIRING
ت- کلیه تابلوها در صورت درخواست کارفرما و قبول پرداخت هزینه در جعبه های چوبی مناسب بسته بندی و تحویل می گردد. (البته این در صورتی است که مورد یاد شده در قرارداد مربوط قید شده باشد.)
2- نوع اجناسی که در تابلوها بکار خواهد رفت بشرح ذیل می باشد :
- بنا به تقاضای خریدار محترم هر جنسی با همان مارکی که مد نظرشان باشد به کار برده خواهد شد. مع هذا پاره ای از سازنده های این شرکت به شرح ذیل است.
مارک جنس
نوع جنس
ردیف
1-MERLIN GERIN France
2-LEGRAND France
3-UNELEC France
4-MOLLER Germany
5-SIEMENS Germany
6-BREMAS Italy
کلید اتوماتیک
1
1- TELE MECANIQUE France
کنتاکتور و بیمتال
2
1- TELE MECANIQUE France
شاسی های استارت و استوپ
3
1-TELE MECANIQUE France
2-BREMAS Italy
کلید گردان تابلوئی
4
1- PITCHAZ ELECTRIC
پایه فیوز
5
1-RADD Iran
2- LEGRAND France
ترمینال ریلی فرمان
6
1- UNELEC France
2- MERLIN GERIN France
فیوزهای مینیاتوری
7
1-PITCHAZ Iran
کلید فیوز
8
1-WEID MULLER Germany
ترمینال ریلی فرمان
9
1- LEGRAND France
2- MERLIN GERIN France
محافظ جان
10
I- FRAKO Germany
2- PARS CAPACITOR Iran
خازن
11
I -PARS MAT DIGITAL Iran
رگولاتور خازن
12
1-PARS SWITCH Iran
سکسیونر
13
I- PARS SWITCH Iran
دیژنگتور
14
1- MAG ELECTRIC Iran
ترانس جریان
15
1- SADTEM France
ترانس ولتاژ
16
1- SADTEM France
رله پرایمری
17
1- LINDER Germany
2- AEG Germany
فیوز بکس
18
1- RADD Iran
ترمینال
19
1-TELE MECANIQUE France
2- MOHMMAD
چراغ سیگنال
20
1- BEW TAIWAN
لوازم اندازه گیری
21
ج: زمان تحویل
1- پس از دریافت نقشه ارسالی بنا به تعداد و نوع تابلوهای مورد نیاز ; مدت زمان تحویل مشخص می گردد.
و:گارانتی
در صورتی که تابلوها پس از نصب و پیش از اتصال به برق از طرف یکی از کارشناسان این شرکت مورد بازدید قرار گرفته و در حضور نماینده این شرکت اتصال برقرار گردد و جریان در تابلوها جاری شود.کلیه تابلوها تا 12 ماه پس از نصب و تحویل مورد ضمانت نامه کتبی این شرکت میباشد و شرکت موظف به بازدید ادواری از تابلوها تا مهلت ضمانت می باشد.

آشنایی با تابلو برق و اجزای آن

مطالب مشابه :

مشخصات تابلو ها

نحوه ساخت و نصب تابلوی کنتور

آموزش ساخت تابلو روان

دانلود جزوه کامل مدار فرمان

آشنایی با تابلو برق و اجزای آن

نمونه سئوالات ایمنی پیمانکاران