عوامل موثر بر افت تحصیلی

در گذشته هاي دور علت عقب ماندگي تحصيلي را فقط دانش آموز مي دانستند و فكر مي كردند مسائلي مانند كمبودهاي ذهني و اختلالات رواني و عاطفي باعث شكست تحصيلي دانش آموز است؛ اما با پيشرفت علم در اواسط قرن بيستم پژوهشگران به اين نتيجه رسيدند كه عواملي از قبيل خانواده ، فقر ، تربيت نامناسب و سوء تغذيه در عدم پيشرفت تحصيلي موثرند. پس از اين نظريه در سال هاي بعد با رشد علوم تربيتي و پژو.هش هاي بسيار معلوم شد كه بالاخره بخشي از مسائل موثر بر افت تحصيلي دانش آموزان به آموزش و پرورش برمي گردد و گروهي از پژوهشگران دريافتند كه اشكال اساسي به ناتواني مدرسه در سازگار كردن خود با نيازهاي كودكان و نوجوانان بر مي گردد.

حال به توضيح بيشتر در خصوص عوامل مختلف افت تحصيلي خواهم پرداخت:

عامل دانش آموزي : در واقع دانش آموز نقش اول را در آموزش و پرورش دارد به همين دليل است كه برخي از تحليلگران دانش اموز را عامل اصلي شكست تحصيلي مي دانند؛ اين عده اعتقاد زيادي به عامل هوش در رشد دانش آموزان دارند.

کارشناسان علوم تربيتي و متخصصان اين رشته معتقدند كه عوامل زير در افت تحصيلي دانش آموزان تاثير بسيار زيادي دارد:

1- نداشتن انگيزه كافي براي ادامه تحصيل

2- عدم اعتماد دانش آموز به معلم و مدرسه

3- ياس و ترديد در مورد تامين آينده شغلي

4- مشكلات رواني و جسمي در دوران كودكي و نوجواني و جواني

5- افزايش سن ، قد ،‌وزن و تصورات ناگوار ناشي از آنها براي حضور در كلاس

6- مقايسه ارزش تحصيلي و بيكاري برخي از فارغ التحصيلان آشنا و فاميل

7- ترس از ناكامي در امتحانات و سعي زياد دانش آموزان در حفظ كردن مطالب براي كسب نمره

8- سوء تغذيه و تاثير ناگوار آن بر جسم و ذهن دانش آموز

9- اشتباه در انتخاب دوست و فريب خوردن توسط دوستان ناباب و نامناسب

10- نداشتن جسارت و قدرت طرح مشكلات با معلمان

11- داشتن مشكلاتي مانند لكنت زبان ،‌فقر و تنگدستي خانواده ، مسافت زياد خانه تا مدرسه ، بي سوادي پدر و مادر و ...

عامل خانوادگي : از نظر بسياري از صاحبنظران امور آموزشي خانواده عامل اصلي شكست تحصيلي قلمداد مي گردد . اگرچه در بحث عامل دانش آموزي بسياري از مشكلات مربوط به خانواده است اما با توجه به ذهنيت غالب بر دست اندركاران آموزش و پرورش كه فكر مي كنند علت افت تحصيلي از جانب دانش آموز و خانواده است و دلايلي همچون : پيگيري نكردن مسائل درسي توسط خانواده ، عدم تمرين و تكرار در خانه و دلايلي از اين دست نشان مي دهد كه متوليان آموزش و پرورش مي خواهند همه مسائل تاثيرگذار بر تحصيل را به گردن خانواده و دانش آموز قرار دهند. اما شاخص هايي كه مي توان در بحث عامل خانوادگي در افت تحصيلي برشمرد عبارتند از:

1- معطوف شدن همه ی تلاش خانواده به تامين معاش

2- وجود ديوارهاي عاطفي بين پدران و مادران

3- تحميل رشته هاي تحصيلي و آينده شغلي به فرزندان

4- ناآگاهي و ناتواني پدر و مادر در تربيت صحيح و اصولي فرزندان

5- وجود مشكلات اختصاصي نظير‌: مرگ پدرو مادر ،‌جدايي آنها ، ازدواج مجدد ، فقر مالي ، بي سوادي ، اعتياد ، كثرت فرزندان ، رفاه بيش از حد

عامل اجتماعي : جامعه جوانان ما به دليل رشد سريع و نامتوازن و پاره اي از زمينه هاي اجتماعي ، اقتصادي و فرهنگي به طرز عجيبي از آموزش سرخورده شده است. وجود نهادهاي مختلف فرهنگي و آموزشي ، رشد سريع تكنولوژي و ازدياد تحصيلكرده ها در جامعه ، وجود افراد تجصيلكرده در خانواده و نبود شغل متناسب با تحصيلات ،اثرات نامطلوبي بر جامعه نوجوانان دارد. برخي از شاخص هاي مطرح در مجموعه عوامل اجتماعي موثر در شكست تحصيلي عبارتند از :

بي اعتبار شدن مدرك تحصيلي در احراز موفقيت هاي اجتماعي ، كم شدن فراغت و آسودگي خاطر در اثر فشارهاي اقتصادي يا كمرنگ شدن ارزش هاي معنوي و اخلاقي ، فراواني توزيع اطلاعات غير مدرسه اي توسط رسانه هاي جمعي و ملي.

عامل مدرسه اي : مهمترين عامل افت تحصيلي را بايد در مدرسه جستجو كرد. اگر در يك نگاه منصفانه به محيط مدرسه نگاه كنيم متوجه مي شويم كه فضاي آموزشي تحت مديريتمان چقدر كسالت آور است. از درب ورودي گرفته تا سرويس هاي دستشويي و كلاس ها ، از نحوه صحبت و برخورد خودمان با دانش آموزان و شيوه هاي تدريس دبيران ، همه و همه كسالت آور و خسته كننده است. ميز و صندلي هاي خسته كننده و آموزش هايي كه مبتني بر حافظه پركني و كتابهاي چندصد صفحه اي كه بعضي از آنها چيزهايي را آموزش مي دهند كه شايد به لحاظ علمي ارزش آموزش ندارد يا به عبارت ديگر تاريخ انقضاء آن گذشته است. عدم استفاده از ابزارهاي نوين توسط دبيران و فاصله ديوارگونه بين دبيران و تكنولوژي آموزشي و فرار آنها از روش هاي جديد تدريس ، همه و همه در شكست تحصيلي و بي رغبت شدن آنها به تحصيل اثر بسيار زيادي دارد. مدارس قادر نيستند نيازهاي زندگي دانش آموزان را به آنها بياموزند مطالب درسي ارتباطي با زندگي واقعي دانش آموزان ندارد. دبيران در كلاس متكلم وحده هستند و دانش آموزان اجازه اظهارنظر ندارند و در يادگيري و بازدهي مشاركت ندارند .

معلم كه يكي از شاخص هاي مهم مدرسه است مهارتهاي لازم جهت آموزش دانش آموزان را ندارد و به عبارتي اصلا حوصله نوجوانان را ندارد. دانش آموزان ارتباط لازم را نمي توانند با دبيران خود برقرار نمايند و مرتب در كلاس از جانب دبير تهديد به نمره كم مي شوند و رابطه عاطفي بين اين دو برقرار نمي شود. كلاس محل امر و نهي خشك و يكطرفه است و دانش آموزان ، فرمانبرداران و غلامان كلاس هستند كه بي هيچ چون و چرايي بايد مطيع باشند. با اين همه تحقيقات نشان مي دهد معلماني كه در رشته هاي علوم تربيتي يا از مراكز تربيت معلم و دانش سراها فارغ التحصيلان شده اند در مقايسه با معلمان تحصيل كرده در ساير مراكز آموزش عالي و دانشگاهي نقش تدريس خود را در شكست يا موفقيت تحصيلي دانش آموزان اساسي تر قلمداد مي كنند.

اما برخي از علل موجود در عوامل مدرسه اي و موثر در افت تحصيلي دانش آموزان از اين قرارند‌:

1- تغييرات متوالي برنامه هاي آموزشي

2- محتواي كتابهاي درسي و آشفتگي خاطر ناشي از آنها

3- تغييرات روش هاي ورود به دانشگاه و كنكور

4- وجود كلاس ها و آموزشگاه هاي مختلف در بيرون از مدرسه

5- كمبود فضا و امكانات آموزشي ، پرورشي و ورزشي نامناسب

6- محفوظات و بي اعتنايي در برانگيختن خلاقيت

7- كم رنگ شدن نقش الگويي و محوري معلم به خاطر فشارهاي اقتصادي و چند شغله بودن آنها

8- ضعف مديريت در سطح اداره و مدرسه.

تهيه و تدوين: علي نوري سنگدهي کارشناس تعلیم وتربیت

عوامل موثر بر افت تحصیلی

مطالب مشابه :

اطلاعيه دانشگاه تهران درباره شرايط وضوابط ، تاريخ و نحوه ثبت نام برای كارشناسي ارشد پرديس‌هاي البرز،

عوامل موثر بر افت تحصیلی

عوامل موثربر افت تحصیلی

پذیرش دانشجوی ارشد و دکتری در پردیس بین الملل دانشگاه تهران:

دستورالعمل ثبت‌نام و واگذاري مسكن مهر

زمان و شرایط دریافت کارت ورود به جلسه جدید کارشناسی ارشد دولتی سال 93

اعلام نتایج تکمیل ظرفیت کارشناسی ارشد دولتی 89

اطلاعاتی در مورد شماره تماس و ایمیل تمام موسسات غیرانتفاعی ایران