اقلیم استان...

جغرافياي طبيعي استان

استان چهارمحال و بختياري با مساحت ۱۶۵۳۲ كيلومتر مربع بين ۳۱ درجه و ۹ دقيقه تا ۳۲ درجه و ۴۸ دقيقه عرض شمالي و نيز ۴۹ درجه و ۲۸ دقيقه تا ۵۱ درجه و ۲۵ دقيقه طول شرقي قرار دارد. اين استان دربخش مركزي كوههاي زاگرس بين پيش كوههاي داخل و استان اصفهان واقع شده است. از شمال و شرق به استان اصفهان، ازغرب به استان خوزستان، از جنوب به كهکيلويه و بوير احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است. بر اساس آخرين تقسيمات سياسي كشور، استان چهار محال وبختياري داراي ۶ شهرستان ۲۴ شهر و ۱۵ بخش و ۳۴ دهستان مي‌باشد.

اين منطقه داراي يك درصد از كل وسعت ايران مي‌باشد كه در بستر سلسله جبال زاگرس واقع شده است. كه با وجود مساحت كم ده درصد از منابع آب كشور را در اختيار دارد. به علت ماهيت كوهستاني مرتفع، كه درمسير بادهاي مرطوب سيستمهاي مديترانه‌اي قرار داشته و موجب صعود و تخليه بار اين سامانه‌ها مي‌گردد، اين استان داراي بارش نسبتاً مناسب مي باشد. غالبا در مناطق مرتفع نوع بارش به صورت برف مي‌باشد و وجود ارتفاعات پوشيده از برف يكي از ويژگيهاي اقليمي اين استان است. به علت جوان بودن دوره كوه زايي، دراين منطقه وجود بلايا و مخاطرات طبيعي بسياري چون سيل و زلزله، رانش زمين در اكثر نقاط آن مشاهده مي‌شود. همچنين سرمازدگي، خشكسالي و رعد و برق از ديگر بلاياي طبيعي آن مي‌باشد.

ريزشهاي جوي و برف و باران منشاء سرشاخه‌هاي رودخانه كارون و زاينده رود هستند وآبخيزهاي اين دو رودخانه را به ترتيب ۱۳۸۰۰ و ۲۷۲۰ كيلومتر مربع شامل مي شود. ارتفاعات زاگرس حوضه آبخيز رودخانه‌هاي زاينده رود، كارون و كرخه و دز را تشكيل مي‌دهد و با توجه به حجم نزولات جوي و پايين بودن سطح تبخير و موقعيت نسبتاً مناسب تشكيلات زمين شناختي قسمت اعظم آبهاي سطح الارضي و تحت الارضي كشور به ميزان ۴۵ تا ۵۰ در صد را تامين مي كند. منطقه چهار محال و بختياري با در اختيار داشتن طبيعت زيبا و بكر خود در فصول بهار و زمستان و تابستان پذيراي مسافران و توريستهاي داخلي و خارجي است و اكوتوريسم اين استان ازجاذبه‌هاي بارز آن محسوب مي‌شود.

استان چهارمحال و بختياري بدليل دارا بودن ويژگيهاي خاص جغرافيايي و توپوگرافي از لحاظ آب و هوايي متنوع بوده و اقليم‌هاي متفاوتي در آن وجود دارد. بارشهاي منطقه غالباً تحت تأثير جريانهاي جوي مديترانه و عمدتاً كم فشار سودان قرار دارد كه از غرب و جنوب غرب وارد منطقه شده و به مدت ۸ ماه (مهر تا ارديبهشت) منطقه را تحت تأثير قرار مي‌دهد. وجود رشته كوه زاگرس كه عمود بر مسير حركت اين جريانها است، باعث تشديد خاصيت سيكلوني آنها شده و بارانهاي شديد و سنگين را در منطقه باعث مي‌شود. ريزشهاي جوي در استان از مهر ماه آغاز و در ديماه به بيشترين مقدار و سپس تا ارديبهشت كم مي‌شود. در دي ماه بطور متوسط ۱۹ درصد بارش انجام مي‌شود. درصد بارش ماهانه در فاصله آبان تا فروردين بيشتر از ۹۰ درصد بارش سالانه در فاصله خرداد تا مهر كمتر از ۱۰ درصد بارش سالانه را تشكيل مي‌دهد.

پربارش ترين بخش استان ارتفاعات غرب با متوسط بارش سالانه ۱۶۰۰ ميليمتر مي‌باشد. ساير مناطق پربارش استان ارتفاعات سبزكوه با متوسط ۱۴۰۰ ميليمتر و ارتفاعات جنوب غرب استان با بارش ۹۰۰ ميليمتر مي باشد. كم بارش ترين ناحيه استان نواحي شرقي وشمال شرقي با متوسط بارش سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ ميليمتر است. متوسط بارش سالانه استان درحدود ۵۶۰ ميليمتر مي‌باشد. بدليل كوهستاني بودن استان و با توجه به اينكه دماي هوا ناشي از ارتفاع هر منطقه است اقليم‌هاي حرارتي مختلفي در استان حكمفرماست.

حداكثرمطلق دماي ۵/۴۷ درجه سانتيگراد در لردگان و حداقل مطلق دمايي برابر ۵/۳۴ درجه سانتيگراد زير صفر در ايستگاه دزك ثبت گرديده است. بيشترين تعداد روزهاي يخبندان در سال با ۱۷۱ روز در چلگرد (كوهرنگ) در سال ۱۹۶۲ و كمترين تعداد روزهاي يخبندان مطلق ٥٨ روز (۱۹۹۸) در لردگان رخ داده است.

جريانهاي جوي مؤثر بر هواي منطقه

الف) جريانات زمستاني
در فصل زمستان كشور، متأثر از جريانهاي پرفشار سيبري و پرفشار آز ورز است. پرفشار سيبري گستردگي زيادي دارد و تقريباً تمامي منطقه آسيا را پوشش مي‌دهد و جريان ناشي از پرفشار سيبري هواي سرد و بري (Polar Continental) را از قسمت شمال غربي به غرب كشور انتقال مي دهد. وجود حداقل مطلق ۳۲ درجه سانتيگراد زير صفر در شهركرد و ۳۴ درجه سانتيگراد زير صفر در كوهرنگ، ۱۲۰ روز يخبندان در شهركرد و بيشتر از ۱۲۵ روز در شمال غربي استان شواهد نفوذ اين توده هوا بر منطقه مي‌باشد. عامل مهم ديگر در جريانهاي زمستانه جريان پرفشار آز ورز واقع در اطلس شمالي است. اين پرفشار به دو طريق بر جريانهاي منطقه تأثير مي‌گذارد:
۱- جرياني كه از سمت غرب، هواي مرطوب درياي مديترانه و اقيانوس اطلس را كه ماهيتاً بحري حاره‌اي (Tropical Maritime) است به سمت كشور مي‌راند. اين جريان در زمستان ها عموماً با كم فشار باران زا مديترانه اي همراه است كه منشاء بيش از ۶۰ درصد از بارندگي فلات ايران است. جريانات غربي ـ شرقي تا اواسط بهار بطور مرتب وجود دارند اما در تابستان متوقف مي‌شوند اين جريانهاي مرطوب در اثر برخورد با جريانهاي سرد آسياي مركزي و سيبري موجب ريزش برف و باران زيادي در شمال غربي ايران مي‌گردد. وجود رشته كوههاي زاگرس نيز ازعوامل ديگري است كه باعث سرد شدن و در نتيجه تراكم (Condensation) بخارآب توده‌هاي باران زاي مديترانه‌اي مي شود. در حقيقت رشته كوههاي زاگرس برخاصيت سيكلوني جبهه‌هاي مديترانه‌اي افزوده و باعث تشديد ريزش برف و باران خصوصاً نواحي شمال غربي استان مي‌گردد.
۲- جريانهاي اقيانوس اطلس شمالي كه بخشي از آن شاخه‌اي از جريان پرفشار آز ورز است. اين جريان ابتدا به سمت اروپاي شمالي و اسكانديناوي رانده مي شود و بعد ازعبورازاروپا از طريق درياي سياه يا قفقاز از سمت شمال غرب وارد ايران مي‌شود. ماهيت اين توده هوا در اصل بحري قطبي يا (Polar Maritime) است. ولي درجه پايداري آن در طي اين مسير طولاني دستخوش تغيير مي‌شود.

ب) جريانهاي تابستاني
در تابستان هسته كم فشار گسترده‌اي كه منشاء حرارتي دارد (معروف به كم فشار حرارتي است) از جنوب منطقه را تحت تاثير قرار مي‌دهد. اين هسته مركز مشك جريانهاي ناشي از دو پرفشار اطلس شمالي است، كه از سمت شمال غربي و پس ازعبور از سرزمينه‌هاي گرم اروپاي شرقي وارد ايران مي‌شود.

ج) سيستم كم فشار سوداني
علاوه بر جريانات مديترانه‌اي سامانه كم فشار سوداني نيز در زمستان و اوايل بهار هواي نواحي جنوب و جنوب غربي و گاه غرب كشور را تحت تأثير قرار مي‌دهد. وقوع بارندگي شديد در جنوب غربي كشور در نتيجه نفوذ و تقويت سامانه كم فشار سوداني مي‌باشد. در اثر هماهنگي بين سامانه حاكم در سطح زمين و سطوح فوقاني جو، اين سامانه فشار كم بصورت ديناميكي و فعال در مي‌آيد و بارندگي و طوفان بوجود مي‌آورد. در برخي مواقع نيز يك آميختگي بين سامانه سودانه‌اي ومديترانه‌اي بوجود مي‌آيد كه در آن حالت بارشها بصورت سنگين و سيل آسا مي‌باشد. در زمان فعاليت سامانه سوداني ميزان بارش ۲۴ ساعته كوهرنگ در مارس ۱۹۹۸ بالغ بر۱۴۵ ميلميتر بوده يا درنواحي جنوبي استان در لردگان و مالخليفه بارش ۲۴ ساعت تا ۷۰ ميلميتر گزارش گرديده است.

تقسيم بندي كوپن
براساس تقسيم بندي كوپن استان چهارمحال و بختياري بطور كلي نواحي شرقي منطقه، اقليم معتدل و سرد با تابستانهاي گرم و خشك (Dcas) دارد كه از نمونه ايستگاههاي آن شهركرد و امام قيس را مي توان نام برد . ارتفاعات ۳۰۰۰ - ۲۵۰۰ متري منطقه، اقليم معتدل سرد و تابستان‌هاي خشك (Dcas) دارد كه نمونه ايستگاههاي آن چلگرد است. نواحي غربي منطقه كه پوشيده از جنگلهاي بلوط است اقليم نيمه گرمسيري با تابستانهاي گرم و خشك (Dcas) دارد كه ايستگاه لردگان و منج در اين اقليم واقع شده‌اند و بالاخره ارتفاعات بيش از ۳۰۰۰ متري منطقه داراي اقليم ارتفاعات (H) مي‌باشد كه پوشيده ازبرفهاي دائمي است.

تعيين اقليم به روش پيشنهادي جهت مناطق مركزي ايران (دكتر كريمي)
با استفاده از روش پيشنهادي براي مناطق مركزي ايران استان چهارمحال و بختيا‌ري داراي ۶ اقليم مي‌باشد كه شامل:
۱- اقليم ارتفاعات: مناطقي كه درارتفاع بيش از ۳۵۰۰ متر از سطح دريا قراردارند و از نظر پوشش گياهي بسيار فقير بوده و دوره رشد در اين مناطق بسيار كم مي‌باشد و اكثر مواقع از يخچالها و برفهاي دائم پوشيده شده است.
۲- اقليم مرطوب معتدل و بسيار سرد كه در مناطق مجاورارتفاعات واقع شده‌اند و سطح كمي از كل سطح استان را بخود اختصاص داده‌اند و از نظر پوشش گياهي نيز فقير هستند و فقط گونه‌هاي مقاوم نظير چوبك و سرو كوهي در اين مناطق رشد مي‌كنند.
۳- اقليم نيمه مرطوب معتدل سرد: سطح زيادي از استان را شامل مي‌شود. مناطق مركزي استان و دشتهاي زيادي در اين اقليم جاي دارند كه در شهرستان شهركرد شامل بخشهاي مركزي، شلمزار، لاران، بن و قسمتي از بخش سامان و در شهرستان بروجن بخش مركزي و شهرستان فارسان و شهر ناغان در شهرستان اردل جزء آن مي‌باشد.
۴- اقليم مرطوب معتدل سرد: اين اقليم تقريباً زير اقليم نوع سوم (نيمه مرطوب معتدل سرد) مي‌باشد با اين تفاوت كه ميزان بارش در اين اقليم بيشتر مي‌باشد. اين اقليم شامل نواحي امام قيس در شهرستان بروجن، بخش ديناران اردل و سودجان و مرغملك شهرستان شهركرد مي‌باشد.
۵- اقليم نيمه مرطوب كمي سرد: شامل مناطق لردگان و بخش بازفت در شهرستان كوهرنگ و حاشيه زاينده رود در بخش سامان مي‌باشد و از نظر پوشش گياهي جنگلهاي بلوط، باغات ميوه در اين اقليم سطح وسيعتر‌ي را به خود اختصاص مي‌دهند.
۶- اقليم نيمه مرطوب بسيار گرم، زمستان كمي سرد: سطح بسيار كوچكي ازاستان كه از نظر ارتفاعي داراي ارتفاع كمتر از ۱۰۰۰ متر از سطح دريا قرار دارند را شامل است كه در اين مناطق در تابستان نسبت به ديگر مناطق استان هواي گرمتري داراست و بارش نيز در اين مناطق بيش از ٧۰۰ ميليمتر در سال است. اين اقليم حاشيه رود‌خانه ارمند در شهرستان لردگان را در بر مي‌گيرد.

پهنه بندي اقليمي استان چهارمحال و بختياري

فاكتورهاي اقليمي منطقه

ارتفاعات
اين استان در مجموع منطقه‌اي است كوهستاني در امتداد سلسله جبال زاگرس كه از شمال غربي به طرف جنوب شرقي امتداد دارد و بلندترين نقطه استان در زردكوه بختياري به ارتفاع ۴۳۰۰ متر و پست ترين نقطه آن در ناحيه شرقي استان واقع شده است.
ارتفاعات استان اغلب پوشيده از برف بوده و جزء كانونهاي آبگير دائمي ايران محسوب مي‌گردند. نقش اساسي اين ارتفاعات تخليه رطوبت جريان‌هاي مرطوب است و به لحاظ اينكه عمود بر جريانهاي مرطوب غربي قرار دارد موجب تخليه بار آنها شده و غالباً نوع بارش‌هاي پاييزه و زمستانه بصورت برف به ارتفاعات مي‌نشينند اين جريانات معمولاً جريانات مديترانه‌اي هستند كه رطوبت حاصل از درياي مديترانه را با خود در منطقه مركزي تخليه مي‌كنند.

عرض جغرافيايي
استان چهارمحال وبختياري از گستردگي زيادي برخوردار نيست لذا اين فاكتور در تنوع اقليمي استان تأثير گسترده‌اي ندارد اما در مقياس كوچك برعوامل جوي چون ساعات آفتابي و تابش خورشيدي در محور شمالي – جنوبي استان اثرگذار است.

پوشش گياهي
پوشش گياهي غالباً حاصل و نتيجه نوع اقليم منطقه است كه به نوعي خود نيز در سطحي محدود بر اقليم منطقه، بخصوص در خرد اقليم منطقه اثرگذار است. در مجموع توزيع بارش دراستان باعث ايجاد تنوع گياهي بسيار درمنطقه شده و وجود پوشش گياهي متنوع درغرب و مراتع جنگلي و انواع پوشش گياهي درغرب منطقه مابين اقليم نسبتاً متنوع استان است.

منابع آب
وجود منابع آبي بر تعديل آب و هواي مناطق مجاور آن كمك مي‌نمايد. شبكه آبهاي روان منطقه به دو بخش تقسيم مي‌شود كه قسمتي به سمت حوزه زاينده رود جاري شده و بخش ديگر حوزه كارون را بوجود مي‌آورد. رودخانه‌هاي استان بالغ بر ۲۰۰ رودخانه كوچك و بزرگ مي‌باشد كه علاوه بر ساير منابع آبي به اقليم و ريز اقليم مناطق مختلف استان اثرگذار بوده علاوه بر آن با ايجاد پوشش گياهي متنوع بصورت طبيعي و يا مزارع و باغات ايجاد شده توسط انسان بر اقليم بطور غير مستقيم اثرگذاراست.

خلاصه نتايج تعيين اقليم شهركرد با روشهاي مختلف

	ضرايب بدست آمده	اقليم محاسبه شده	نوع طبقه بندي

	۳۲/۳	نيمه استوايي	هانسن

	۸۳/۱۸۹	فوق معتدل	ضريب اعتدال

	۳۱۵	نيمه خشك	بلور

	۱۴/۷	نيمه خشك	دومارتن

	۰/۰۹	فرا خشك	سليانينوف

	۰/۷۳	استپ جنگلي	ايوانف

	۰/۷۶	نيمه مرطوب	بارات

	۲۷/۵	خشك سرد	آمبرژه

	۶۵	نيمه مرطوب	خوش اخلاق

	۲۰/۸	با زمستان نسبتاً سرد و نيمه مرطوب	گورزينسكي

	۱/۷۷	نيمه مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسيار سرد	دكتر كريمي

		معتدل سرد با تابستان گرم و خشك	كوپن

		استپي سرد	گوسن

خلاصه نتايج تعيين اقليم بروجن با روشهاي مختلف

	ضرايب بدست آمده	اقليم محاسبه شده	نوع طبقه بندي

	۳۲	نيمه استوايي	هانسن

	۷۵/۰۶	فوق معتدل	ضريب اعتدال

	۱٩٩	خشك	بلور

	۹/۷	خشك	دومارتن

	۰/۰۷	فرا خشك	سليانينوف

	۰/۵۳	استپي	ايوانف

	۰/۲۲	نيمه خشك	بارات

	۳۷/۲۹	خشك سرد	آمبرژه

	۱۸/۳	نيمه خشك	خوش اخلاق

	۲۰/۱۲	بحري با زمستان سرد و خشك	گورزينسكي

	۲/۶	نيمه مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسيار سرد	دكتر كريمي

		معتدل سرد با تابستان گرم و خشك	كوپن

		استپي سرد	گوسن

خلاصه نتايج تعيين اقليم كوهرنگ با روشهاي مختلف

	ضرايب بدست آمده	اقليم محاسبه شده	نوع طبقه بندي

	۳۲/۴	نيمه استوايي	هانسن

	۶۶/۰۹	بسيار معتدل	ضريب اعتدال

	۱۴۰۷	مرطوب	بلور

	۷۴۰۷	بسيار مرطوب	دومارتن

	۰/۴۲	نيمه خشك شديد	سليانينوف

	۳/۷۸	بسيار مرطوب جنگلي	ايوانف

	۱۰/۰۵	مرطوب جنگلي	بارات

	۳۲۳/۷	خيلي مرطوب	آمبرژه

	۱۲۱/۴	خيلي مرطوب خيلي سرد	خوش اخلاق

	۲۷/۹	بحري با زمستان سرد و مرطوب	گورزينسكي

	۰/۳۷	بسيار مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسيار سرد	دكتر كريمي

	Dcbs	معتدل سرد با تابستان خنك و خشك	كوپن

		استپي سرد	گوسن

خلاصه نتايج تعيين اقليم لردگان با روشهاي مختلف

	ضرايب بدست آمده	اقليم محاسبه شده	نوع طبقه بندي

	۳۱/۵	نيمه استوايي	هانسن

	۹۸/۹	فوق معتدل	ضريب اعتدال

	۵۴۰	نيمه مرطوب	بلور

	۲۱/۳	مديترانه‌اي	دومارتن

	۰/۲۹	خشك	سليانينوف

	۰/۸۳	استپ جنگلي	ايوانف

	۲/۶	نيمه مرطوب	بارات

	۸۶/۹	مرطوب	آمبرژه

	۴۷/۶	نيمه مرطوب سرد	خوش اخلاق

	۲۰/۸	بحري با زمستان ملايم و نيمه مرطوب	گورزينسكي

		نيمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان سرد	دكتر كريمي

	Cas	نيمه گرمسيري با تابستان گرم و خشك	كوپن

		مديترانه‌اي گرم و خشك	گوسن

عناصر اقلیمی استان

در بررسي و مطالعه دانسيته‌هاي اقليم بايد بين عناصر و عوامل اقليمي تفاوت قائل شد. دما، فشار و تابش هر كدام يك عنصر اقليمي تلقي مي شود. تلفيق و آميزه‌اي از اين عناصر را نيز كه معرف يك حالت فيزيكي معين جو است مانند گرما، بارش يا ابرناكي آسمان بعنوان عناصر اقليمي درنظر مي‌گيرند. اما ارتفاع، طول، عرض جغرافيايي، جهت كوهستان و پوشش گياهي كه به نحوي در فضاي مورد مطالعه تأثير دارد عامل اقليمي مي‌نامند. در اينجا ما به بررسي نرمالهاي اقليمي استان كه حاوي يك نتيجه گيري كلي از آمار در دسترس از عناصر جوي مي‌باشد مي‌پردازيم:

دماي هوا:
بررسي پارامترهاي مختلف دما در امر توسعه فعاليتهاي كشاورزي و تنظيم برنامه‌هاي كشت محصولات و نيز پروژه‌هاي صنعتي و شهرسازي و مسكن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. استان چهارمحال و بختياري از استانهاي سردسير كشور است و ميانگين سالانه دماي هوا در بخشهاي مختلف آن تحت تأثير فاكتورهاي مختلف اقليمي داراي تفاوت است و مقدار آن در مركز استان، در شهركرد ۵/۱۱ درجه سانتيگراد و در بروجن ۵/۱۰ درجه سانتيگراد مي باشد، و حال آنكه در نقاط سردتر استان نظير كوهرنگ به ۲/۹ درجه سانتيگراد و در نقاط گرمسير استان نظير لردگان به ۲/۱۵ درجه سانتيگراد نيز بالغ مي گردد. در استان چهارمحال و بختياري عموماً تيرماه گرمترين و دي ماه سرد ترين ماه سال است. حداقل مطلق دما در بعضي از سالها در برخي از نقاط استان نظير دزك به ۵/۳۴ درجه سانتيگراد زير صفر هم رسيده است. در مركز استان حداقل مطلق دماي ثبت شده در طول ۳۰ سال گذشته در شهركرد به ۳۲ درجه سانتيگراد زير صفر و حداكثر مطلق دماي آن نيز برابر با ۴۲ درجه سانتيگراد بوده است. حداكثر دماي مطلق دماي لردگان كه تاكنون مشاهده شده به ۵/۴۷ درجه سانتيگراد نيز ملاحظه مي‌گردد كه مبين شرايط گرمسيري اين نقطه از استان است.

تعداد روزهاي يخبندان:
برحسب تعريف روز يخبندان به روزي اطلاق مي‌شود (۲۴ ساعت) كه طي اين فاصله حداقل دماي هوا به صفر و يا به كمتر از آن رسيده باشد. تعداد روزهاي يخبندان در سال در نواحي مختلف استان متفاوت است و كمترين آن به مدت ۸۳ روز (دوره ۱۹۵۸ - ۲۰۰۰) بطور متوسط ساليانه در لردگان و بيشترين آن در دزك با ۱۴۰ روز ( دوره ۲۰۰۰ - ۱۹۷۲) مورد محاسبه قرار گرفته است و طبعاً در نقاط كوهستاني كه فاقد ديده باني و ايستگاه هواشناسي است اين پارامتر ممكن است رقم بالاتري را نشان دهد. تعداد روزهاي يخبندان در شهركرد مركز استان چهارمحال و بختياري برابر با ۱۲۴ روز، كوهرنگ ۱۳۲ روز، بروجن ۱۳۲ روز و لردگان ۱۱۳ روز (۱۹۵۸ - ۲۰۰۰) ملاحظه شده است.
در ماههاي خرداد، تير، مرداد شهرهاي استان چهارمحال و بختياري بدون يخبندان است و بيشترين تعداد روزهاي همراه با يخبندان به دي ماه اختصاص مي‌يابد. وقوع سرمازدگي و يخبندان بخصوص در فصل بهار كه شكوفه‌هاي درختان باز شده است هرساله در سطح استان خساراتي را به باغات و مزارع وارد مي‌آورد كه ازاين نظر بررسي اين پارامتر از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

رطوبت هوا:
در استان چهارمحال و بختياري به سبب وجود ارتفاعات قابل توجه و استقرار ذخاير عظيم آبي و نيز وجود رودخانه ها و منابع آبي متعدد و نيز ورود جريانهاي مرطوب و تخليه بصورت برف و باران رطوبت هوا در فصول پر بارش در شرايط نسبتا مناسبي قراردارد. متوسط رطوبت هوا به درصد بيان مي گردد و براي شهرهاي استان بترتيب شهركرد ۴۶ درصد، بروجن ۳۸ درصد، لردگان ۷/۴۵ درصد و كوهرنگ ۴۶ درصد است. اين ميزان براي آورگان ۵۰ درصد، دزك ۴۷ درصد و امام قيس ۴۸ درصد و پل زمانخان ۵۰ درصد مي‌باشد كه با توجه به نزديكي و يا دوري ايستگاه به منابع رطوبتي همچون رودخانه‌ها اين ميزان مبين شرايط حاكم به اطراف ايستگاه ديده باني نيز مي‌باشد.

بارش:
استان چهارمحال و بختياري در دامنه زاگرس مياني واقع است و بعنوان يكي از كانونهاي آبگير كشور محسوب مي گردد. نوع ريزشهاي استان برحسب موقعيت جغرافيايي و ارتفاع متغير است و در نواحي مرتفع در حدود نيمي از بارش ساليانه بصورت ريزشهاي منجمد مي‌باشد. بعنوان نمونه ضريب برف گيري ارتفاعات كوهرنگ در سالهاي مختلف بين ۳۴ تا ۵۹ درصد متفاوت بوده است و به اين دليل درهيدروكليماي منطقه اثرات تلفيقي برف و باران شايان توجه ويژه است. رژيم بارندگي در چهارمحال و بختياري همانند ساير مناطق غربي ايران مديترانه است و بخش اعظم بارندگي‌ها در فاصله ماههاي آذر تا آخر فروردين نازل مي‌شود و فصل خشك استان بر فصل تابستان منطبق است.
حداكثر بارندگي ماهانه در شهرها و نقاط مختلف استان عمدتاً در دي و بهمن و گاهي در اسفند يا آذر ماه و بندرت در فروردين ريزش مي نمايد و حالات اخير عموماً در مناطق مرتفع تر استان رخ مي‌دهد. زمستان پر بارش ترين فصل سال است و پس از آن فصلهاي پاييز و بهار پرباران ترين فصول سال شناخته مي‌شوند و تابستان كم بارش ترين فصل سال است كه اغلب فصل كاملا خشك اين منطقه مي‌باشد. حداكثر بارندگي روزانه رخ داده، در ايستگاه كوهرنگ با ۱۴۵ ميليمتر بارش مشاهده شده است. متوسط مجموع بارش ساليانه ايستگاههاي استان مبين اين مطلب است كه ايستگاه كوهرنگ با ۱۴۱۴ ميليمتر بارش ساليانه بيشترين درصد دريافت بارش را بخود اختصاص مي دهد. اين ميزان در ديگر ايستگاههاي استان به ترتيب در شهركرد به ۳۱۹، در بروجن به ۲/۲۴۵، در لردگان ۶/۵۰۹ ،در دزك ۴۲۴، در آورگان ۵/۵۴۵، در امام قيس ۲/۵۷۰ و در پل زمانخان به ۹/۳۳۶ ميلي متر بالغ مي‌گردد.

جريان وزش بادها:
جهت وزش بادهاي غالب در استان چهارمحال و بختياري عموماً غربي و جنوب غربي است و در مركز استان در شهركرد در فصل زمستان و بهار سمت وزش بادهاي غالب جنوب غربي و در ماههاي تيرو مرداد شرقي و در شهريور و تمام ماههاي پاييز جنوب غربي است. ميانگين سالانه سرعت بادهاي غالب در شهركرد ۱/۴ متر بر ثانيه است. دشتها و بخشهاي تقريباً مسطح استان نظير شهركرد، لردگان، كيار و گندمان و معمولاً در طول سال در معرض وزش بادهاي جنوب غربي و غربي قرارداشته و در فصل زمستان همراه با وزش بادها و سوز و سرماست اما در دامنه‌هاي غربي دوپلان، آب سبز و دره دوپلان، ديوارهاي مرتفع كوهستانها مانع وزش بادهاي شديد مي‌شوند. شديدترين باد وزيده شده در ايستگاههاي استان به ترتيب در شهركرد ۲۰ متر بر ثانيه، در كوهرنگ ۲۸ متر بر ثانيه، لردگان ۱۵ متر بر ثانيه و بروجن ۲۰ متر بر ثانيه ملاحظه گرديده است.
گلباد سالانه ايستگاه سينوپتيک شهرکرد
گلباد ايستگاه سينوپتيک شهرکرد در فصل بهار
گلباد ايستگاه سينوپتيک شهرکرد در فصل تابستان
گلباد ايستگاه سينوپتيک شهرکرد در فصل پاييز
گلباد ايستگاه سينوپتيک شهرکرد در فصل زمستان

پوشش ابري و ابرناكي:
در استان چهارمحال و بختياري همانند اكثر نقاط كشور ابرناكي آسمان در فصل زمستان بيش از ساير فصلهاست. پوشش آسمان از ابر درفصل بهار رو به كاهش نهاده و در تابستان به حداقل خود مي‌رسد و با شروع فصل پاييز مجدداً بر پوشش ابري افزوده مي‌شود. ابرناكي بستگي به اينكه ابر به ميزان آسمان را پوشش دهد بر حسب درصد به مقاديري بيان مي گردد كه مبين درصد پوشش ابر بطور چشمي در آسمان است بطور مثال عدد ۸/۸ يا هشت هشتم مبين پوشش تمام ابري و ۸/۶ يا شش هشتم مبين ۶ قسمت ابرناكي در صورت تقسيم آسمان به هشت قسمت مي‌باشد با اين توصيف ميزان ابرناكي كامل (۷ الي ۸ هشتم) در شهركرد ۳۷ روز، در بروجن ۲۱ روز در لردگان ۳۳ روز و در كوهرنگ ۴۸ روز ملاحظه گرديده است.

ساعات آفتابي:
ساعت آفتابي يا مدت تابش آفتاب بوسيله دستگاه آفتابنگار مورد اندازه گيري قرار مي گيرد معمولاً ساعات آفتابي تابعي از عرض جغرافيايي فصل و ميزان ابرناكي آسمان مي‌باشد. در استان چهارمحال و بختياري ميانگين ساليانه ساعات آفتابي كه مبين جمع تعداد ساعات آفتابي در طول سال است بطور متوسط در شهركرد ۳۱۴۴ در بروجن ۲/۳۳۷۷ در لردگان ۳۱۷۱ در كوهرنگ ۳/۲۸۷۹ ديده باني شده است.

توفان، رعد و برق:
در شهركرد مركز استان چهارمحال و بختياري در هر سال تقريباً ۶ تا ۷ روز توأم با توفان رعد و برق است كه فراواني آن در ماههاي فروردين و ارديبهشت بيش از ساير ماههاي سال است. كوهرنگ با ۲۶ روز از سال بيشترين فراواني اين پديده را بخود اختصاص داده و از ساير مناطق بيشتر در معرض اين پديده قرار مي‌گيرد.

روزهاي همراه با برف و يا مخلوط برف و باران:
در مركز استان چهارمحال و بختياري در شهرستان شهركرد ۱۷ روز از سال توأم با برف يا مخلوط برف و باران است. كوهرنگ با ۵۳ روز از سال بيشترين فراواني اين پديده را بخود اختصاص مي‌دهد كه طبعاً تعداد روزهاي برفي در نقاط سردسير و مرتفع ممكن است كه بالغ براين ميزان باشد اما بعلت عدم ديده باني و وجود ايستگاه اندازه گيري نشده باشد. باتوجه به شرايط توپوگرافي استان كه جزء كوه زايي آلپي است وجود ارتفاعات پرشيب و برف فراوان در ارتفاعات موجب كولاك و سيلاب در اثر ذوب برف و نيز سقوط بهمن مي‌گردد كه اين مسئله بايد در پروژه‌ها و طرحهاي منطقه‌اي مدنظرقرار گيرد.

روزهاي همراه با گرد و خاك:
در استان چهارمحال و بختياري روزهاي كمي از سال توأم با گرد و خاك است. در شهركرد با حدود ۵ روز و در بروجن با حدود ۱۷ روز از سال كمترين و بيشترين تعداد روز توأم با گرد و خاك را در سطح استان دارا مي‌باشد. تعداد روزهاي همراه با گرد و خاك در ماههاي گرم سال بيش از ماههاي سرد است كه بعلت جريانات بدون رطوبت منطقه‌اي و يا محلي مي‌باشد.

مشخصات ايستگاههاي سينوپتيك استان

	كوهرنگ	لردگان	بروجن	شهركرد	نام ايستگاه

	۲۶-۳۲ شمالي	۳۱-۳۱ شمالي	۰۰-۳۲ شمالي	۲۰-۳۲ شمالي	عرض جغرافيايي

	۰۷-۵۰ شرقي	۴۸-۵۰ شرقي	۱۸-۵۱ شرقي	۵۱-۵۰ شرقي	طول جغرافيايي

	۲۲۸۵	۱۵۶۴	۲۱۹۷	۲۰۶۱	ارتفاع ازسطح دريا (متر)

	مجاور تونل شماره ۱ كوهرنگ (حومه چلگرد)	داخل شهر	داخل شهر	فرودگاه شهركرد (حومه شهرکرد)	موقعيت ايستگاه

	كوهستاني	دشت	دشت	دشت	وضعيت طبيعي منطقه

	جزئيات بيشتر	جزئيات بيشتر	جزئيات بيشتر	جزئيات بيشتر	نوع اقليم

	نيمه استپي، گون	جنگل بلوط	استپي	استپي	پوشش گياهي

	سينوپتيك ۱۳۶۶ كليماتولوژي ۱۳۳۸	سينوپتيك ۱۳۷۲ كليماتولوژي ۱۳۳۶	۱۳۶۷	۱۳۳۵	سال تأسيس

نرمالهاي اقليمي ايستگاههاي سينوپتيك استان

	كوهرنگ	لردگان	بروجن	شهركرد	نام ايستگاه

	۲۰۰۰-۱۹۸۷	۲۰۰۰-۱۹۹۵	۲۰۰۰-۱۹۸۸	۲۰۰۰-۱۹۵۵	دوره آماري

	-۳۰/۶	-۲۱	-۲۶/۸	-۳۲	حداقل مطلق دما

	۳۵/۸	۴۷/۵	۳۶/۶	۴۲	حداكثرمطلق دما

	۹/۲	۱۵/۳	۱۰/۵	۱۱/۸	ميانگين دماي روزانه

	۱۴۱۴	۴۷۵/۸	۲۴۵/۲	۳۱۹	مجموع بارندگي ساليانه

	۴۶	۴۵	۳۸	۴۶	متوسط رطوبت نسبي

	۱۴۵		۷۲	۷۶	حداكثر بارندگي روزانه

	۵۸	۳۰	۳۹	۴۱	حداكثر سرعت باد مشاهده شده

	۱۳۲	۱۱۳	۱۳۲/۲	۱۲۴	تعداد روزهاي يخبندان

	۲۸۷۹/۳	۳۲۹۶/۴	۳۳۷۷/۲	۳۱۴۴	ميانگين ساعات آفتابي ساليانه

	۴۷/۶	۳۳	۲۱	۳۷/۲	تعداد روزهاي ابرناكي كامل

اقلیم استان...

مطالب مشابه :

مقدار بارندگي سالانه مراكز استان‌ها

وضعیت جوی: مقدار بارش و ميزان بارندگي سال زراعی در شهرهای ایران و استان فارس به میلیمتر مکعب - جدید

موقعيت جغرافيايي مجموعه گردشگري ، تفريحي چغاخور

اقلیم شناسی عامیانه در استان چهار محال وبختیاری

خلاصه سه مقالعه اقلیمی بر گرفته از سایت : http://www.civilica.com

جنگلداری محلی

اقلیم ووضعیت اب وهوای استان چهارمحال بختیاری

عناصر اقليمي استان چهارمحال و بختياري

اقلیم استان...

مناطق حفاظت شده وشکار ممنوع استان چهارمحال و بختیاری