شب یلدا در آذربایجان شرقی
"شب يلدا" بلندترين شب سال است و علت پيدايش آن در عقايد و اقوام ايراني، متفاوت است و عده اي عقيده دارند که ميلاد حضرت مسيح(ع) در شب يلدا صورت گرفته و لغت يلدا از عبارت ميلاد سرچشمه گرفته است.
شب يلدا اميد را به همراه دارد و آن نشانه‌اي از آمدن و رفتن مي‌دانند و اين كه تاريكي‌ها رفتني است و روشنايي و صبح صادق به زودي فرا خواهد رسيد.
"شب يلدا" ميعادي است با سنت‌هاي بسيار و مردم خونگرم ايران و آذربايجان، چنين شبي را با تصويري از "كنار هم بودن" معنا مي‌بخشند.
مردم ايران و به ويژه آذربايجان آن را به اين دليل گرامي مي‌دارند كه اين روز مصادف با اولين روز از چهل روز نخستين زمستان است. به همين علت اين شب در بين مردم آذربايجان بيشتر به شب چله (چيلله گجاسي)معروف است و چله اول را چله بزرگ مي‌خوانند. بعد از گذشت اين چهل روز (تا 10 بهمن)، "چله كوچك" شروع مي‌شود كه 20 روز ادامه مي‌يابد.
به اعتقاد مردم آذربايجان در اين مدت سرماي زمستان به اوج خود مي‌رسد و اين امر براي كشاورزان كه افزايش محصولات تابستان آنها بستگي به اوج سرماي زمستان دارد، بسيار خوشايند است.
در "چله كوچك" از شدت سرما كاسته مي‌شود و مردم آذربايجان شب اول چله را نيز جشن مي‌گيرند چرا كه اين چله نويدبخش آمدن بهار و آغاز سرزندگي، شادابي و كار و تلاش است.
اولين چيزي كه از يادآوري شب چله به ذهن خطور مي‌كند، حضور هندوانه (قارپيز) در اين مراسم است. هندوانه مظهر شيريني، خونگرمي، سرسبزي و سرخ‌فامي، شادابي و سرزندگي است. هندوانه براي شب چله لازم است و اين رسمي است كه تاكنون بدون تغيير باقي مانده است.
در شب يلدا بازار عروس و دامادها هم گرم است. خوانچه و يا به تلفظ "آذربايجاني‌ها"، "خونچا" به تحفه‌اي گفته مي‌شود كه خانواده داماد (بيگ) در شب يلدا براي خانواده تازه‌عروس (گلين) مي‌فرستد. در ميان اين خوانچه، علاوه بر هندوانه مي‌توان تحفه‌هاي رنگارنگ نظير پارچه‌هاي حرير و گران قيمت، ميوه‌ها و شيريني‌هاي متنوع و آجيل را مشاهده كرد.
برخي از آذربايجاني‌ها و به ويژه "تازه داماد" در چنين شبي سعي مي‌كند ذوق هنري خود را به رخ خانواده عروس بكشد به همين خاطر، هندوانه را به شيوه زيبا، جالب و شورانگيزي، تزئين (بزيري) مي‌نمايد.
آجيل هم يكي ديگر از ملزومات شب چله است. آجيل آذربايجان كه به لحاظ كيفيت و تنوع، زبانزد خاص و عام است همواره حضور موثري در اين مراسم دارد. در سال‌هاي دور، تنقلات شب چله، به تخمه (توخوم) پشمک، سنجد ( ايده) برگه زردآلو (قيسي) بادام و گردو (گردکان ) ختم مي‌شد. اما اكنون، در سفره شب يلداي مردم آذربايجان انواع آجيل‌هاي تشريفاتي؛ نظير: پسته، فندق، مغز بادام و گردو و انواع ميوه‌هاي گرمسيري نظير، پرتقال، نارنگي، و حتي موز و نارگيل را مي‌توان مشاهده كرد.
مردم آذربايجان در اواخر فصل برداشت محصول هندوانه، چند عدد هندوانه درشت و مرغوب را بر روي بوته، در "بستان" حفظ مي‌كردند. كشاورزان آذربايجاني روي اين هندوانه را براي اين كه از گزند سرما و حيوانات موذي در امان بمانند با خار و خاشاك و بوته‌ها مي‌پوشاندند و در شب يلدا از اين هندوانه‌ها استفاده مي‌كردند.
اكثر مردم آذربايجان در شب يلدا چيلله قارپيزي (هندوانه چله) مي‌خورند و معتقدند با خوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به تنشان تاثير نداشته و اصلا سرماي زمستان را حس نمي‌كنند. در بيشتر شهرها و روستاهاي آذربايجان شرقي رسم بر اين است كه كساني كه نامزد هستند در دوران نامزدي در اين شب براي نامزدهاي خود "خوانچه" طبق مي‌فرستند و اقوام در هر چه بهتر بودن اين خوانچه‌ها كمك مي‌كنند.
محتويات خوانچه‌ها عبارتند از شيريني، پرتقال، سيب، انار، هندوانه، آيينه و پارچه كه با پولك و تور تزيين مي‌شود. هنگام غروب، زنان فاميل هدايايي به رسم ياري به منزل داماد آورده و به جشن و پايكوبي مي‌پردازند. سپس طبق‌هاي آماده را بر سر افرادي كه معين شده قرار داده و روانه خانه عروس مي‌كنند و مادر عروس (گلين اناسي) پس از تحويل طبق‌ها، هداياي مانند پول، شيريني، جوراب و دستمال به آنها مي‌دهد. فرداي اين شب مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق ميهمان چيده و از زنان فاميل براي صرف ميوه و شيريني دعوت مي‌كند.
همچنين علاوه بر فرستادن سهم چله براي نوعروس، در نخستين سال ازدواج زوج هاي تبريزي، پدر عروس قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را كه شامل هندوانه، ميوه، آجيل، شيريني، يك قواره پيراهني باكفش و چادري روانه منزل آنها مي کند.
اغلب مردم در اين شب برنج، مرغ و آش شير پخته و بعداز شام نيز از تنقلات موجود در منزل شامل قاورقا (گندم برشته با شاهدانه) آجيل،لبو، هويچ، حلواي گردو انواع ميوه، خربزه، هندوانه و خشكبارهايي چون انگور، بادام و سنجد ميل مي‌كنند. ريش‌سفيد خانواده در حالي كه با چاقو هندوانه را مي‌برد، مي‌گويد قادا بلاميزي بو گئجه كسدوخ (بلاياي خودمان را امروز بريديم) در تبريز پوست هاي ميوه و اشغال ها را در آب روان ريخته و اين رفتار را خوب و خوش يمن مي‌دانند. بعد از خوردن تنقلات و ميوه در سابق بزرگان خانواده به نقل حكايات و داستان‌هايي از حماسه‌هاي ملي اين سرزمين نظير، اصلي و كرم، باياتي خواندن و ضرب‌المثل پرداخته و تا پاسي از شب به صحبت و گفت و گو مشغول مي‌شوند. زنان معمولا تا پايان چله كوچك خانه تكاني نمي‌كنند و اعتقاد دارند اگر در طول اين دو چله كسي خانه تكاني كند، چله او را نفرين مي‌كند و اگر چله كسي را نفرين كند به نكبت و بدبختي گرفتار مي‌شود.
در پايان گفت: همه اين‌ها بهانه‌اي براي با هم بودن است
منبع برنا نیوز
مطالب مشابه :
اتاق عقد .. عروسی و ازدواج
ظروف سفره عقد مكان عقد رو به سوي كعبه چيدمان سفره عقد كيسه هدايا تزيين پول اين وسايل را
ایده:درست کن از قنادی ها سفارش بگیر نترس امتحان کن سر توتـــــ فرنگي با كافي‌ميتــــــــــ
آب ولرم قرار مي‌دهيم و در ظرف سرو بر مي‌گردانيم سپس با توت‌فرنگي تزيين مي‌كنيم.
قلک قلاب بافی
تزيين كيك. انواع ايده هاي کنید وروی درب پلاستیکی اون توسط کاتر یک مستطیل کوچک جهت
‹ مهندسي مواد قديمي ترين هنر و جديد ترين علم ›
و حتي نقره و تيتانيومي كه بعضي از شما ها كه مطلب رو مي خونين براي تزيين پول خيلي ايده
آيين‌هاي نوروز در مناطق كردنشين ايران...
پوست پياز يا رنگ هاي ديگر رنگ آميزي شده و يا هديه هاي ديگري همانند پول تزيين شده اي را
شب یلدا در آذربایجان شرقی
پشمک، سنجد ( ايده) برگه كه با پولك و تور تزيين مي مانند پول، شيريني
برچسب :
ايده تزيين پول