استان سربداران.شهرستان سبزوار
سبزوار
سِبْزُوار تلفظ راهنما·اطلاعات یکی از شهرهای بزرگ استان خراسان رضوی است که در غرب خراسان، در شمال شرق ایران قرار دارد. تاریخ سبزوار با بیهق پیوند خورده‌است. پس از حمله مغول به سلطنت خوارزمشاه به دلیل دلاوری مدافعان فدایی موسوم به سربداران، برای مدتی به نام سربداران نیز شناخته می‌شد. اولین حکومت شیعه در ایران به دست سربداران ایجاد گردید که مدتها بر قسمتهایی از کشور حکومت نمودند و پایتخت این حکومت سبزوار بود.سبزوار از مهمترین مراکز جمعیتی، دانشگاهی، فرهنگی، اسلامی و تاریخی شمال شرق ایران به شمار می‌آید و به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و علم ایران مطرح شده‌است. مراکز علمی و دانشگاهی و همچنین حوزه‌های علمیه این شهر که خود نشان دهنده علم و فرهنگ دوستی مردمان این شهر است از قدمتی دیرینه برخوردارند. این شهر خاستگاه اندیشمندان بزرگی در دوران‌های مختلف تاریخی بوده است. کلاس‌های درس حاج ملا هادی سبزواری فیلسوف بزرگ جهان اسلام همواره در یاد و خاطره تاریخ ماندگار است. شاعران بزرگی از این شهر نیز به دنیای علم و ادب معرفی شده‌اند که ابن یمین فریومدی و حمید سبزواری از جمله آنها هستند. تاریخ نگار بزرگ ایران ابوالفضل بیهقی در این شهر متولد گردید و در این دیار آرمید. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری و دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاههای مهم این شهر می‌باشند که در این شهرستان به تربیت نیروهای کارآمد می‌پردازند. هم اکنون ۹ دانشگاه و موسسهٔ آموزش عالی بزرگ در این شهر مشغول به کار می‌باشند.در سال ۱۳۸۲ فرودگاه سبزوار افتتاح شد و اکنون این فرودگاه دارای پروازهای بین‌المللی است و تنها فرودگاه موجود در خراسان رضوی است که پس از فرودگاه مشهد به جابجایی مسافر می‌پردازد. این شهر به لحاظ موقعیت تجاری و بازرگانی دربین شهرهای استان خراسان رضوی از جایگاه ممتازی برخوردار است. فرمانداری این شهرستان جزء فرمانداری‌های ویژه ایران می‌باشد.فاصله شهر سبزوار از طریق جاده ۴۴ با مشهد در شرق ۲۲۰ کیلومتر و با تهران در غرب ۶۷۰ کیلومتر است.
احمد مویدنیا دکتر علی شریعتی، ملا هادی سبزواری، ملاحسین واعظ کاشفی، دکتر قاسم غنی، ابوالفضل بیهقی از بزرگترین مشاهیر سبزوارند.
سبزوار همواره در طول تاریخ یکی از مراکز بزرگ تمدنی کشور بوده است و در زمان قیام سربداران و باتسلط ایشان بر بخش‌های کثیری از ایران به پایتخت سیاسی شیعی کشور تبدیل گردید.جایگاه[ویرایش]
این شهر در گذشته در مسیر راه ابریشم قرار داشت. شهر سبزوار از تهران تقریبا ۶۷۰ کیلومتر فاصله دارد.بزرگراه تهران-مشهد از مرکز این شهرستان عبور می‌کند و موقعیت قرارگیری آن به گونه‌ای است که ارتباط جنوب خراسان و همچنین خراسان شمالی به تهران از طریق این شهر برقرار می‌گردد. قرار گرفتن بر چهارراه ارتباطی شمال و جنوب و ارتباط با پایتخت کشور موقعیت ممتازی به این شهر بخشیده است. این شهر به عنوان دروازه خراسان نیز نامیده می‌شود. سبزوارجز اولین شهرهایی بود که در قانون تقسیمات کشوری دارای فرمانداری گردید و این درحالی بود که همزمان در استان نهم (خراسان) فقط شهرهای ـ بیرجند ـ تربت‌حیدریه ـ مشهد ـ قوچان ـ بجنورد ـ گناباد و سبزوار دارای فرمانداری بوده است. در سال‌های اخیر فرودگاه سبزوار ساخته شد که در اردیبهشت ۱۳۸۵ همزمان با دور اول سفرهای استانی دولت محمود احمدی نژاد به خراسان رضوی این فرودگاه به‌عنوان مرز مجاز هوایی شناخته شد.[۴]فرودگاه سبزوار در سیزدهم دی ماه ۱۳۸۹ به صورت ۲۴ ساعته عملیاتی شد.[۵]موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی[ویرایش]
شهرستان سبزوار واقع در غرب استان خراسان رضوی براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای چهار بخش به نام‌های مرکزی، روداب، داورزن و ششتمد است. بخش‌های جوین و جغتای در سال ۱۳۸۷ و بخش خوشاب در سال ۱۳۸۹از شهرستان سبزوار جدا شدند و خود به شهرستان ارتقا یافتند. روستای افچنگ یکی از زیباترین روستاهای سبزوار است[۶][۷][۸]کوه‌های جغتای عامل جدایی دشت جوین از جلگهٔ اصلی سبزوار بوده و در جنوب آن نیز کوه میش قرار دارد. به تعبیر دیگر سبزوار محصور در میان ارتفاعات شمالی و جنوبی است. چهره منطقی شرقی و شمالی این شهرستان کوهستانی و دارای اقلیم معتدل و در قسمت‌های جلگه‌ای با هوای گرم همراه است. تنها دو رشته رودخانهٔ فصلی به نام کالشور در این ناحیه وجود دارد که سیلاب‌های دشت سبزواررا به نمکزارهای کویر هدایت می‌کند.استان خراسان شمالینیشابورشاهرود سبزوار کاشمربردسکنکویر مرکزیگویش و لهجه سبزواری[ویرایش]
زبان غالب مردم سبزوار فارسی است. در چندین روستای سبزوار مردم به زبان ترکی صحبت می‌کنند.
گویش مردم سبزوار از مجموعه گویشهای خراسانی است. با این حال لهجه سبزواری تفاوت اساسی با سایر لهجه‌های خراسانی دارد. به دلایل تاریخی واژه‌های لهجه سبزواری هنوز اصالت فارسی خود را حفظ کرده است. این واژه‌ها زنده بوده و بطور روزمره در محاوره مردم به کار می‌روند.گویش و لهجه سبزواری[ویرایش]
زبان غالب مردم سبزوار فارسی است. در چندین روستای سبزوار مردم به زبان ترکی صحبت می‌کنند.
گویش مردم سبزوار از مجموعه گویشهای خراسانی است. با این حال لهجه سبزواری تفاوت اساسی با سایر لهجه‌های خراسانی دارد. به دلایل تاریخی واژه‌های لهجه سبزواری هنوز اصالت فارسی خود را حفظ کرده است. این واژه‌ها زنده بوده و بطور روزمره در محاوره مردم به کار می‌روند.میزان تابش آفتاب در سبزوار[ویرایش]
در جدول زیر به متوسط میزان تابش آفتاب در سبزوار در ماه‌های سال اشاره شده‌است:[۹]
میزان تابش آفتاب در سبزوارمتوسط میزان تابش آفتابدر سبزوار در ماه‌های سال(ساعت)ژانویه: ۱۶۶٫۲فوریه: ۱۷۴٫۴مارس: ۱۹۳٫۱آوریل: ۲۲۷٫۹می: ۲۹۰٫۷ژوئن: ۳۲۸٫۸جولای: ۳۴۹٫۸آگوست: ۳۴۸٫۵سپتامبر: ۳۰۰٫۷اکتبر: ۲۶۷٫۳نوامبر: ۲۰۹٫۹دسامبر: ۱۶۷٫۲کل سال: ۳۰۲۴٫۵جمعیت[ویرایش]
جمعیت شهر سبزوار در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۳۱۵۵۷ نفر بوده‌است که پس از مشهد دومین شهر استان خراسان رضوی و استان‌های سه گانه خراسان می‌باشد.[۱۰]هرم جمعیتی سبزوار در سال ۱۳۸۵مردانسنزنان۵٬۸۴۷ ۷۵+ ۵٬۰۶۰۵٬۴۶۳ ۷۴-۷۰ ۴٬۹۱۱۴٬۴۹۳ ۶۹-۶۵ ۴٬۵۸۹۵٬۴۷۴ ۶۰-۶۴ ۶٬۱۳۲۵٬۲۱۶ ۵۵-۵۹ ۶٬۰۷۴۸٬۰۹۷ ۵۰-۵۴ ۸٬۸۷۶۱۱٬۳۷۴ ۴۵-۴۹ ۱۱٬۷۵۱۱۱٬۲۹۳ ۴۰-۴۴ ۱۱٬۳۸۳۱۳٬۷۰۹ ۳۵-۳۹ ۱۴٬۱۲۸۱۵٬۴۰۷ ۳۰-۳۴ ۱۶٬۰۶۵۱۹٬۶۵۶ ۲۵-۲۹ ۲۰٬۵۷۳۲۴٬۵۴۱ ۲۰-۲۴ ۲۸٬۵۴۱۲۷٬۵۴۹ ۱۵-۱۹ ۲۸٬۹۳۷۲۲٬۹۲۳ ۱۰-۱۴ ۲۲٬۲۱۴۱۸٬۲۹۰ ۵-۹ ۱۷٬۲۹۵۱۷٬۵۸۹ ۰-۴ ۱۶٬۶۸۳
[۱۱]اقلیم[ویرایش][نهفتن]آب و هوای سبزوارژانویهفوریهمارسآوریلمـــــهژوئـنژوئیـهاوتسپتامبراکتبـرنوامبردسامبرسـالگرم‌ترینC°۲۳٫۰۲۵٫۲۳۴٫۰۳۶٫۶۴۱٫۰۴۴٫۴۴۵٫۵۴۴٫۰۴۱٫۲۳۶٫۶۳۰٫۴۲۳٫۰۴۵٫۵میانگین گرم‌ترین‌هاC°۸٫۸۱۲٫۰۱۷٫۳۲۴٫۵۳۰٫۳۳۵٫۸۳۷٫۷۳۶٫۴۳۲٫۷۲۵٫۹۱۸٫۱۱۱٫۵۲۴٫۲میانگین سردترین‌هاC°-۱٫۵۰٫۳۴٫۹۱۰٫۹۱۵٫۹۲۰٫۸۲۳٫۱۲۱٫۰۱۶٫۶۱۰٫۵۴٫۶۰٫۳۱۰٫۶سردترینC°-۲۰٫۰-۱۶٫۰-۷٫۲-۳٫۰۴٫۰۹٫۰۱۳٫۰۹٫۰۴٫۰-۲٫۰-۱۴٫۰-۱۹٫۰-۲۰٫۰بارشmm۳۱٫۵۲۹٫۲۳۸٫۶۲۶٫۸۱۳٫۸۲٫۵۱٫۲۰٫۵۰٫۷۵٫۷۱۲٫۴۲۵٫۷۱۸۸٫۶
منبع: سازمان هواشناسی کشور[۱۲]آثار باستانی[ویرایش]آتشکده آذربرزین مهر و یا چهارطاقی دیو
در میان ارتفاعات شمالی روستای ریوند و در نزدیکی روستای فشتنق واقع در ۳۰ کیلومتری شمال سبزوار بنای بر جای مانده از یک مجموعه معماری متعلق به دوره ساسانی قرار دارد. براساس شواهد معماری و کاوش‌های باستان‌شناسی این بنا آتشکده‌ای از دورهساسانیان است و به آذربرزین مهر مشهور می‌باشد. این پدیده معماری مشتمل بر یک چهارطاقی بوده که ورودی آن از جبهه شرقی ایجاد شده و از آن طریق با تالار پیرامون چهارطاقی مرتبط می‌شود. در چهار کنج بنا چهار گوشواره جهت استقرار گنبدی بر روی قاعده مربع ساخته شده‌است. این گوشواره‌ها با کاخ سروستان و قصر شیرین قابل مقایسه می‌باشند.مسجد جامع سبزوار
مسجد جامع سبزوار با مساحتی حدود چهار هزار متر مربع مشتمل بر ایوانهای قبله، شمالی، صحن، شبستان و رواق در حاشیهٔ جنوبی خیابان بیهق این شهر واقع است. بنا بر شواهد معماری بخش‌هایی از این بنا در طول زمان مرمت و بازسازی شده‌است. در ضلع جنوبی ایوان قبله محراب قرار دارد بر بالای آن کتیبه‌ای به تاریخ ۱۲۹۲ ه. ق و بر راس این ایوان دو مناره آجری دیده می‌شود. در طرفین این قسمت شبستان‌های با طاق ضربی بلند همزمان با بنای ایوان جنوبی ایجاد شده‌است. در دالان سمت شرقی ایوان شمالی مسجد کتیبه‌هایی به صورت سنگ نوشته از دوران صفویه با تاریخ‌های ۹۷۹ و ۱۱۳۶ ه. ق درباره مراعات سکنه سبزوار و دستوری از شاه طهماسب صفوی ثبت می‌باشد. از عمده تزیینات مسجد جامع سبزوار کاشی هفت رنگ و کاشیکاری خشتی است. این بنا ویژگی‌های معماری سده هشتم هجری را نشان می‌دهد.مسجد پامنار
این بنای مذهبی کهن‌ترین مسجد شهر سبزوار است که در ضلع جنوبی خیابان بیهق این شهر قرار دارد. بنای امروزی مسجد با وسعت تقریبی ۳۵۰ متر مربع مشتمل بر شبستان ستوندار و صحن ضلع جنوبی است که بخش الحاقی به این مسجد محسوب می‌گردد. شهرت این بنا به پامنار سبب وجود مناره ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از ۲۰ متر است. ساقه این مناره آراسته به تزیینات و کتیبه‌ای معقلی است که در بخش پایین آن به صورت برجسته دیده می‌شود. بنا به نوشته متون این مسجد در سال ۳۱۷ ه. ق به همت امیر ابوالفضل زیاری تجدید بنا گردید و در سال ۴۲۰ ه. ق نیز توسط خواجه امیرک دبیر برای آن مناره ای ساخته شد. براساس مرمت‌ها و بازسازی‌ها در قرون مختلف قدمت این بنا از قرون اولیه اسلامی تا صفویه و معاصر تخمین زده می‌شود.مصلی سبزوار
این بنای آجری واقع در حاشیه جنوبی خیابان مصلی سبزوار واقع شده‌است و مصلی شهر در قرون گذشته بوده‌است که جهت برگزاری نمازهای جمعه و اعیاد مورد استفاده قرار می‌گرفته و مشتمل بر چهار طاقی اصلی (فضای مرکزی)، با گنبدی بر فراز آن و ایوانی بزرگ است. عناصر معماری طرفین ایوان بصورت برج‌های نیم استوانه‌ای نقش پشتیبان پایه‌های طرفین ایوان و جلوگیری از رانش دیوارهای این قسمت را داشته‌اند فضای معماری چهار طاقی انتهای ایوان دارای گنبدی بلند است که به وسیلهٔ آجرهای خفته- راسته پوشش یافته‌است. اگر چه برخی از صاحب نظران بنای مصلی را به دوره سربداریه نسبت می‌دهند اما شیوه ساختمانی آن قابل مقایسه با معماری دوره صفویه است.کاروانسرای فرامرزخان (رباط کانون)
این بنا در جبهه غربی میدان کارگر شهر سبزوار قرار دارد. رباط کانون از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است که به استناد وقف نامه موجود در سال ۱۲۹۱ ه. ق توسط حاج فرامرزخان سبزواری جهت استفاده زوار رضا در کنار شاهراه خراسان ساخته شده‌است. ورودی اینرباط از بخش جنوبی و از طریق یک هشتی به ایوان جنوبی منتهی می‌گردد. صحن رباط روباز بوده و علاوه بر چهار ایوان اصلی غرفه‌هایی نیز مشرف بر صحن ساخته شده‌است. در انتهای غرفه‌ها حجره‌هایی تعبیه شده که در پشت اتاق‌های شمالی، شرقی و غربی سالن‌هایی طویل جهت بارانداز، مال بند یا اصطبل در نظر گرفته شده‌است و هم اکنون قسمتی از این مکان به عنوان موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری یافته‌است.خانه باغ اسکویی
باغ و عمارت موسوم به اسکویی در فاصله ۴ کیلومتری غرب شهر سبزوار و در روستای ابارش واقع است. مجموع مساحت این مکان ده هکتار بوده و عمارت آن در میان باغ ساخته شده‌است. عمارت مزبور در دو طبقه ایجاد گردیده و مشتمل بر طبقه زیر زمین مشتمل برهشتی، حوض خانه، آب انبار، مطبخ، بادگیرخانه و … می‌باشد. طبقه اول از فضاهایی مانند تالار ستوندار شرقی و شمالی، تالار پذیرایی، حجره‌های نشیمن و … تشکیل شده‌است. از جمله عناصر تزیینی این بنا می‌توان به آجرکاری‌های نمای بنا، گچبری قسمت‌های سر ستون‌ها، حوض خانه و نقاشی بر روی گچبری‌های حوض خانه اشاره نمود. قدمت این باغ و عمارت میان آن متعلق به دوره قاجار و مالک آن نیز خاندان اسکویی است.مسجد خسرو شیر
این بنا به منار مسجد معروف است و در ۲۰۰ متری روستای خسرو شیر در صد کیلومتری شمال غربی سبزوار واقع گردیده‌است. آنچه از این مسجد باقی مانده تنها بخشی از ایوان جنوبی آن است که تزیینات گچی و کتیبه‌های پخته و زیبای دیوارهایش از عظمت و اهمیت آن در دوره آبادانی و رونق حکایت می‌کنند. سبک معماری مسجد از نوع مساجد دو ایوانی است که احتمالاٌ در دوره سلجوقیان احداث شده و در دوره‌های بعدی مرمت و قسمتهایی به آن الحاق شده‌است.نمایی از مناره خسروگردمناره خسروگرد
میل خسروگرد از نوع میل راهیابی است که بر سر راه خراسان بزرگ احداث شده‌است. مناره خسروگرد براساس کتیبهٔ آن در سال ۵۰۵ ه. ق بنیان شده و به عنوان نمادی از معماری آن عصر قابل تامل است. تزیینات این بنای تاریخی شامل آجرنمای تراش و قالب زده در اشکال و فرم‌های متعدد و متنوع است.بقعه امامزاده یحیی
این بنا در تقاطع خیابان اسرار و بیهق شهر سبزوار قرار دارد و مشتمل بر فضای داخلی گنبد دار، ایوان و مناره‌ها و دو فضای ارتباطی است. گنبد بقعه با کاشی‌های زیبای فیروزه‌ای رنگ پوشیده شده و نمای بنا از خیابان بیهق نیز با کاشی‌های بسیار نفیس آراسته شده‌است. گویا کهن‌ترین بخش بنا گنبد خانه آن است که با پلان مربع و به صورت چهار ایوانی به سبک ویژه معماری سده هشتم و هفتم ساخته شده‌است. تزیینات نمای بقعه در سال ۱۳۸۰ ه. ق نصب شده و فضای داخلی آن مزین به کاشی، گچ، سنگ و آینه کاری است. این مکان در حال حاضر بعنوان یک زیارتگاه مورد احترام و توجه بوده و مکان تاریخی گردشگری نیز به شمار می‌آید.آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری (اسرار)
حاج ملا هادی سبزواری در سال ۱۲۱۲ ه. ق در سبزوار پای به عرصه حیات نهاد و از همان اوایل به فراگیری علوم دینی پرداخت. پس از عزیمت به شهرهای مشهد و اصفهان به مشهد بازگشت و به تدریس حکمت، فقه و تفسیر مشغول شد. مدتی در کرمان متوطن گردید و سپس به زادگاه خود بازگشت و در مدرسه فصیحیه تدریس آغاز نمود. حاج ملا هادی سبزواری متخلص به اسرار در سال ۱۲۸۹ ه. ق در سن ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. از وی آثار ارزشمندی نظیر منظومه فلسفه، شرح منظومه در منطق، شرح لیالی، حاشیه بر تجرید و … بر جای مانده‌است. بنای آرامگاه این فیلسوف بزرگ در ضلع جنوبی میدان کارگر شهر سبزوار واقع است. فضای داخلی آرامگاه شامل طرحی چلیپایی شکل بوده که در آن حجره‌ها و اتاق‌هایی تعبیه گردیده‌است. تزیینات، ترمیم و استحکام بخشی آرامگاه در اوایل سال ۱۳۴۰ ه. ش توسط انجمن آثار ملی انجام شده‌است. کاشی کاری‌های رنگارنگ بر زمینه لاجوردی و گنبد فیروزه‌ای رنگ به بنا جلوه و شکوه خاصی بخشیده‌است. بنای اولیه آرامگاه کمی پس از وفات حاج ملا هادی سبزواری توسط میرزا یوسف مستوفی المالک ساخته شد.مقبره خانوادگی و آرامگاه میرزا امین التجار مشهدی
بنای این امارت در دوره قاجار احداث گردید که از نظر معماری با طرح و نقشهای مستطیل شکل مشتمل بر صحن کوچک و دو گنبد با تزئینات رسمی بندی و دو اتاق است این ارامگاه مدفن امین التجار مشهدی از بزرگترین بازرگانان سبزوار در دوره قاجاریه می‌باشد. این بنا در سال ۱۳۷۲ با شماره ثبت ۱۲۳۹۷ به جمع آثار باستانی سبزوار پیوست. افراد مدفون در این آرامگاه به شرح ذیل می‌باشند: میرزا محمد صادق امین التجار مشهدی ___ میرزا محمد امینی فرزند میرزا محمد صادق امین التجار ___ حاجیه خانم صغری امینی/علوی/ فرزند میرزا محمد صادق امین التجار ___ سلطان آغا امینی /صبوری/فرزند میرزا محمد صادق امین التجار ___ بیگم آغا علوی /امامی/فرزند میرزا محمد امینی ___ قوام علوی فرزند میرزا محمد امینی ___ بانو حشمت علوی فرزند قوام___ بی بی طوبی امینی فرزند معاون تولیه ___ بانو عذرا کلانتر /علوی/ فرزند نظر علی.محلات قدیمی سبزوار[ویرایش]
کلاه فرنگی -پامنار -سبریز -دروازه عراق -حمام حکیم - پیرنیا -گود انبار - قنبرسیاه -افتخار -نه بام -پادگان عرب ها- جعفر آباد -سروستان - هفت پیچ (قربانی‌ها)-سرده -ارگ -نواش -کوشک -باغ رضوان -عطاملک -آب قصبه -باغ متولیهنرهای سنتی[ویرایش]
در شهرستان سبزوار هنرهای سنتی چه بسا به لحاظ تفنن و چه جهت رفع نیازهای روزمره در گذشته رواج کامل داشته و محصولات هنری در بازارهای پر رونق عرضه می‌شده‌است اما امروزه از آن خلاقیت‌ها و ابداعات و ابتکارات چندان خبری نیست و در معدود کارگاه‌ها،گیوه دوزی، نمد مالی، مسگری، سفالگری، خراطی و سبدبافی به گونه‌ای محدود رواج دارد صرفاٌ برای تامین بخش بسیار ناچیزی از نیاز روستاییان می‌باشد و چندان هم با معیارها و مصداق هنرهای سنتی شهرستان تناسب ندارد. در این شهرستان ۴۵ رشته از هنرهای سنتی فعالیت دارند.گردشگاه‌ها و جاذبه‌های طبیعی[ویرایش]
روستای افچنگ از زیباترین روستاهای سبزوار به شمار می‌رود. از اماکن تفریحی این روستا می‌شود به کشتیار، صحرای ده، سرسو، گذندر، چرمنی، جهنیوو، مقمبر، بازچنگ کولاغ، حجب، اِغل سنگی، زرینی، آو قل قل، مین بتا، گاوزینب، چونس، دره لکی و ... اشاره کرد.پناهگاه حیات وحش شیر احمد
این منطقه با مساحت تقریبی ۲۲۶۲۹ هکتار در ۵ کیلومتری جنوب سبزوار قرار دارد و بیش از این به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام گردیده بود که در تاریخ ۲۱/۳/۸۱ به پناهگاهی برای حیات وحش رسمیت یافت. از نظر سیمای طبیعی این پناهگاه دشتی- کویر و تپه ماهوری است و از جمله پوشش گیاهی آن تاخ، گز، درمنه، اسپند، خارشتر، اتریپلکس، اسکنبیل و حیات وحش شاخص آن آهو می‌باشد. این منطقه اخیراٌ به تفرج گاهی جهت بازدید عموم تبدیل شده‌است.منطقه شکار ممنوع پروند
این محدوده با وسعت ۱۶۹۰۰ هکتار در جنب غربی روستای پروند شهرستان سبزوار واقع است. چهره طبیعی این منطقه بصورت کوهستانی، تپه ماهوری و دارای آب و هوای خشک می‌باشد. گونه‌های گیاهی منطقه شامل تاخ، بنه، گون، گز، بادام کوهی، اسکنبیل، اتریپلکس، قیچ و … و حیات وحش آن شامل قوچ، میش، کل، بز، آهو و انواع پرندگان است.باغ ملی: خیابان اسدآبادی (۵/۱ هکتار)پارک امام رضا: ۶/۵ هکتارپارک لاله (معروف به شهربازی): میدان دکتر شریعتیفلکه نجارآباد:از میادین قدیمی و به نام درشمال شهر سبزوار است که بعنوان نمادی از توسعه وابادانی این شهر به شمار می‌رود و امروزه به میدان صاحب الزمان تغییر نام داده است.پارک جنگلی شمال شهر (شهدای گمنام): ۷۰ هکتارپارک ارم: خیابان طالقانی (۷ هکتار)پارک خطی امید: حاشیه بلوار توحید شهر (۴ هکتار)پارک بهمن: کمربندی جنوب شهر (۵ هکتار)رودخانه ششتمد: شهر ششتمدرودخانه ریوند: ۳۵ کیلومتری سبزوارآتشکده آذربرزین‌مهر:و به قول اهالی محلی روستای ریوند: خانه دیو، یکی از سه آتشکده بزرگ دوره ساسانیان و آتشکده دهقانان است این آتشکده در ارتفاع ۲۰۶۱ متری از سطح دریا و در کوهستان فشتنق بین شاهرود، سبزوار و در حوالی روستای فشتنق قرار دارد.رودخانه دلبر: ۲۵ کیلومتری شمال غربی سبزوارطبیعت جغتای: شهر جغتای شمال غربی سبزوارمناظر طبیعی روستای طبس: کوهپایه‌های روستای روستای طبسطبیعت روستای بلاش آباد: شمال سبزوارطبیعت روستای نشیب: روستای نشیب بخش خوشاب (توضیح: شهرستان خوشاب اخیرا از شهرستان سبزوار مستقل شده‌است)طبیعت روستای استاج: بخش روداب ۵۰ کیلومتری جنوب سبزوارصنایع دستی[ویرایش]
رایج‌ترین و پر رونق‌ترین هنر سنتی شهرستان هنر قالیبافی است که در شهر و روستا رواج دارد اما این هنر هم مثل دیگر هنرهای سنتی رو به زوال است. در حال حاضر قالی بافان سبزواری از طرح‌های مشهدی، تبریزی و کاشانی استفاده می‌کنند که تعداد آن ۲۲ طرح است. در روستای جوین نیز طرح‌های بلوچی و کردی بیشتر توسط بانوان بافته می‌شود. طرح‌ها و نقشه‌های قالی سبزوار مثل دیگر شهرها و روستای خراسان شاد و اصیل و زیباست و در صورت توجه و عنایت بیشتر می‌توان علاوه بر پاسداری از فرهنگ اصیل و هنرهای سنتی، منبع اقتصادی مهمی نیز باشد.سوغات و بازارهای سنتی[ویرایش]
هنوز در گوشه و کنار سبزوار می‌توان مراکز تولید صنایع دستی و مشاغل سنتی روبرو شد. بازارهایی که همانند سالیان گذشته در آن استاد کاران به کار مشغولند. از جمله این مشاغل سنتی در شهرستان سبزوار می‌توان به آهنگری، خراطی، نمدمالی و نخ تابی اشاره نمود. مهمترین سوغات سبزوار کلوچه زنجفیلی سبزواری است که در میان مردم محلی و گردشگران طرفداران بسیاری دارد.[نمایش]سوغات شهرهای استان خراسان رضویمشاهیر و بزرگان سبزوار[ویرایش]حاج ملا هادی سبزواری: حکیم، فیلسوف عارف قرن ۱۳ صاحب اسرارملا حسین واعظ کاشفی: حسین بن علی بیهقی مشهور به ملا حسین واعظ کاشفی ادیب و عالم قرن ۱۰سید عبدالاعلی موسوی سبزواری: فقیه و مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ جهان تشیع و از مفاخر علمی و برجسته اسلام در دوره معاصر است.امیر شاهی سبزواری: شاعر - وفات ۸۵۷ هـ. / ۱۴۵۲ م.علی شریعتی: نویسنده و جامعه شناس بزرگ ایران و از مفاخر علمی و برجسته در دوره معاصر است.محمود دولت آبادی: نویسندهٔ رمان کلیدر[۱۳]دکتر قاسم غنی: وزیر، پزشک و ادیبی که تصحیح دیوان حافظ و رباعیات خیام از آثار اوست.ابوالفضل بیهقی: تاریخ نگار و نویسندهٔ دربار غزنوی. نویسنده تاریخ بیهقی (تاریخ مسعودی)سید احمد سیادتی: بنیان گذار طب کودکان در ایران، از شاگردان دکتر محمد قریبابن یمین: شاعر قرن هشتم هجریخواجه نظام‌الملک طوسی: وی از دهقان زادگان بیهق (سبزوار) بود. از آنجا که دانش اندوزی اش در شهر توس (طوس) بود طوسی خوانده می‌شد. وزیر دورهٔ سلجوقیانابوالحسن بیهقی: ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابوالقاسم زید ابن محمد بیهقی معروف به ابن فندق و فرید خراسان حکیم و ادیب مشهور ایران و از ریاضی دانان قرن ششم هجریمحمود عنبرانی: شاعر، نویسنده، مترجم و پژوهشگر ایرانیعبدالرزاق بغایری: استاد ریاضی و مهندسی در دارالفنون. وی از پیشگامان علم نقشه برداری و جغرافیا در ایران بود. تعیین خطوط مرزی و نقشه برداری از مرزهای ایران برای اولین بار، تهیهٔ اولین نقشهٔ تهران و ابداع قطب نمای قبله نما از کارهای شاخص اوست.سعید سلطان‌پور: کارگردان، نمایش نامه نویس و شاعر قبل از انقلابمحمدتقی شریعتی: پدر دکتر علی شریعتی، پایه گذار کانون نشر حقایق اسلامشیخ‌الرئیس افسر: نوادهٔ فتحعلی شاه قاجار، نمایندهٔ مجلس و شاعرسید حسن امین: استاد بازنشسته دانشگاه گلاسگو اسکاتلند در رشته حقوق بین‌الملل و مدیرمسئول ماهنامه حافظعبدالحسین وهاب‌زاده: دانش آموخته رشته بوم شناسی در دانشگاه آیووا آمریکا و مترجم آثار حوزه محیط زیستحسین ممتحنی متخلص به حمید سبزواری: شاعر معروف انقلابامین‌الشریعه سبزواری: از مشاهیر، علما و فضلا و ادبای شیعی در اواخر قاجارغلامعلی بسکی: حامی بزرگ محیط زیست ایرانمحمدباقر سبزواری: معروف به «محقق سبزواری»، از علماء و فقهای شیعه در قرن یازدهم هجری بوده است.تقی مجمع الصنایع:شاعر معاصر سبزواری که اشعار زیبایی به زبان محلی سبزوار سروده است.محمود بیهقی:نویسنده و پیشکسوت فرهنگی که کتب زیادی من مله سبزوار شهردانشوران بیدار را تالیف نمود.محمدعلی جباری ثانی:نویسنده و پژوهشگر- نویسنده کتاب مدیریت دانش در مدیریت بحران و کتاب سازمانهای بین المللی امدادیاسطوره‌ها و افسانه‌ها[ویرایش]
مردم سبزوار معتقدند جنگ ایرانیان و تورانیان در حوالی سبزوار اتفاق افتاده‌است. همین طور معتقدند گور سهراب در این شهر و در محل فعلی شهرداری سبزوار قرار داشته‌است و کلاه خود و زره مکشوفه در سال‌های گذشته به موزه آستان قدس رضوی تحویل شده و شهرداری سبزوار در حال حاضر بنای یادبودی بر آن نهاده‌است. هر چند بسیاری داستان رستم و سهراب را اثری اساطیری می‌دانند. در تاریخ بیهقی (تاریخ مسعودی) مطالبی در این خصوص آمده‌است و در شرح مسافرت شاه طهماسب صفوی به خراسان و گذرش از شهر سبزوار به هنگام اجرای نمایش رستم و سهراب توسط کسانی که برای خیر مقدم به پیشواز شاه آمده‌اند از اینکه مردم سبزوار این گونه با شاهنامه و مضامین آن آشنایند متعجب می‌شود.[نیازمند منبع]چهره‌های ماندگار سبزوار[ویرایش]فخرالدین حجازیحمید سبزواریاحمد سیادتیدکترعلی شریعتیمحمود دولت آبادیدانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی[ویرایش]دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزواردانشگاه فناوری‌های نوین سبزواردانشگاه حکیم سبزواریدانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزواردانشگاه پیام نور سبزواردانشکده فنی پسرانه امام خمینی سبزوارآموزشکده فنی دخترانه بقیه الله سبزوارمرکز تربیت معلم علامه طباطبایی سبزوارآموزشکده فنی و حرفه‌ای سما واحد سبزواردانشگاه علمی کاربردی سبزوار۱دانشگاه علمی کاربردی سبزوار۲موسسه غیر انتفاعی ابن یمینموسسه غیر انتفاعی بیهقموسسه غیر انتفاعی سربدارانگفتاوردها[ویرایش]
میرزا سراج:
«سبزوار یکی از شهرهای معظم حکومت‌نشین و آباد خراسان است. بسیار شهرچهٔ مرغوب و خوش آب و هوای قشنگ است. نسبت به سایر شهرهای خراسان پاکیزه و آزاده است.»
«هانری رنه دالمانی» در سفرنامهٔ از خراسان تا بختیاری درباره نام سبزوار:
«شاید به‌مناسبت باغ‌های زیادی که مانند کمربند آن را فراگرفته‌اند، چنین (سبزوار) نامیده می‌شود.»
حکایت محمد خوارزمشاه:
حکایت محمد خوارزمشاه کی شهر سبزوار کی همه رافضی باشند به جنگ بگرفت اما جان خواستند گفت آنگه امان دهم کی ازین شهر پیش من به هدیه ابوبکر نامی بیارید.
شد محمد الپ الغ خوارزمشاه / در قتال سبزوار پر پناه
تنگشان آورد لشکرهای او / اسپهش افتاد در قتل عدو
سجده آوردند پیشش کالامان / حلقه‌مان در گوش کن وا بخش جان
هر خراج و صلتی که بایدت / آن ز ما هر موسمی افزایدت
جان ما آن توست ای شیرخو / پیش ما چندی امانت باش گو
گفت نرهانید از من جان خویش / تا نیاریدم ابوبکری به پیشجستارهای وابسته[ویرایش]خراسان رضویمنابع[ویرایش]پرش به بالا↑ ساسویه در لغتنامه دهخداپرش به بالا↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.پرش به بالا↑ «نقشهٔ بافت‌های فرسودهٔ مصوب شهرها: سبزوار». وب‌گاه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران. بازبینی‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۳.پرش به بالا↑ «فرودگاه سبزوار مرز مجاز هوایی شد». خبرگزاری فارس.پرش به بالا↑ «فرودگاه بین المللی سبزوار از ۱۳ دی ماه به صورت ۲۴ ساعته عملیاتی شد». خبرگزاری ایرنا.پرش به بالا↑ «بخش جوین به شهرستان ارتقا می‌یابد». خبرگزاری فارس.پرش به بالا↑ «فرمانداری شهرستان جدیدالتاسیس جغتای گشایش می‌یابد». خبرگزاری فارس.پرش به بالا↑ «خوشاب شهرستان شد». خبرگزاری ایرنا.پرش به بالا↑ [http://www.irimo.ir/farsi/drought/synopH/Sabzevar.txt میزان تابش نور آفتاب مابین فلکه آل احمد و فلکه بیضی بسیار کم می‌باشد و این منطقه آب و هوایی شبیه به اروپا دارد «مرکز هواشناسی جمهوری اسلامی ایران»] (انگلیسی). بازبینی‌شده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۱.پرش به بالا↑ استانداری خراسان رضوی، تاریخ 20 بهمن 1391پرش به بالا↑ «جمعیت شهرستان‌ها بر حسب سن و جنس و وضع سکونت به تفکیک شهرستان» (فارسی) (اکسل). مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۱.پرش به بالا↑ «آب و هوای سبزوار» (انگلیسی). سازمان هواشناسی کشور. بازبینی‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۸۹.پرش به بالا↑ وب‌گاه مشاهیر
مطالب مشابه :
حرف مردم
اخبار فرهنگی اجتماعی شهرستان سبزوار با این جمعیت فقط همین یک توحید شهر
استان سربداران.شهرستان سبزوار
شهر سبزوار از تهران جمعیت شهر سبزوار در سال ۱۳۹۰ حاشیه بلوار توحید شهر (۴
برچسب :
جمعیت توحید شهر سبزوار