تصفیه خانه پرکند آباد

مقدمه:

فاضلاب چیزی به جز آب مصرفی یا مایع مازادی که در نتیجه فعالیت های گوناگون جامعه تولید می شود نیست وحاوی ناخالصی های بیش از حد مجاز می باشد.

درگذشته نه چندان دور دفع پسماندهای انسانی یک مشکل جدی بود وضرورت انتقال و تصفیه این مواد به لحاظ بهداشتی اهمیت فراوانی داشت ومعمولا محل تخلیه این زایدات چاه های جاذب و نزدیکترین جریان رودخانه بود. به زودی مشخص گردید که توان رودخانه ها و دیگر آب های زاید پذیرنده محدود است. به همین لحاظ طی دهه های اخیر قوانین سرسختگیرانه ای در خصوص تصفیه فاضلاب وگسترش اهداف تصفیه فاضلاب وضع گردیده است.

دراین راستا وهمگام با توسعه دانش جهانی در کشور ما نیز به خاطر اهمیت موضوع وکمبود منابع آبی، حفظ محیط زیست وسلامت جوامع انسانی تصفیه فاضلاب های شهری به عنوان یک اولویت مطرح شده است.

مشخصات فنی تصفیه خانه غرب مشهد

• طول خط انتقال : 22 کیلومتر وجنس لوله بتن مسلح

• فرآیند تصفیه : لاگون هوادهی

• ظرفیت تصفیه فاضلاب : 15000 متر مکعب در روز

• مدت زمان ماند طراحی : 11 روز

• عمق برکه ها : هوادهی 3.5 متر / ته نشینی 2.5 متر / جلادهی 1.5 متر

واحدهای مختلف تصفیه خانه غرب مشهد

• آشغالگیر

• واحد اندازه گیری جریان ورودی

• برکه هوادهی 2 عدد

• برکه ته نشینی 2 عدد

• برکه جلادهی

• قسمت کلر زنی

مشخصات کلی طرح

طول خط انتقال این تصفیه خانه 22 کیلومتر و جنس لوله آن بتن مسلح می باشد. این تصفیه خانه قادر به تصفیه 15000 متر مکعب فاضلاب در روز می باشد.

فاضلابی که به این تصفیه خانه وارد می شود عمدتاً فاضلاب خانگی می باشد که از مناطق مسکونی ؛ تجاری و سازمانی وارد شبکۀ جمع آوری فاضلاب می شود.گاهی مازاد مایعات نیمه تصفیه شده حاصل از صنایع کوچک نیز جمع آوری وبه درون فاضلابروهای بهداشتی تخلیه می شوند. که در این صورت باید ملاحظات مربوط به فاضلاب های صنعتی مثل پیش تصفیه در صورت لزوم و... قبل از ورود فاضلاب این صنایع به شبکۀ جمع آوری، رعایت شود.

مناطق تحت پوشش تصفیه خانه مناطق غرب مشهد بعد از میدان آزادی شامل بلوار وکیل آباد، شهرک قاسم آباد، رضا شهر، صنایع حاشیۀ جادۀ قوچان و شهرک صنعتی طوس است و به خاطر شیب طبیعی زمین فاضلاب سایر مناطق شهر شامل بخش مرکزی، نواحی اطراف حرم و... به تصفیه خانه اولنگ واقع در جادۀ سرخس منتقل می شود.

روش تصفیه این تصفیه خانه لاگون هوادهی است. تصفیه خانه با طرحی پلکانی به شکلی ساخته شده که هر مرحله در ارتفاع (Elevation) پائین تری نسبت به مرحلۀ قبل قرار دارد و انتقال فاضلاب بین استخرها به صورت ثقلی انجام شده و در هیچ کدام از مراحل از پمپاژ برای این کار استفاده نمی شود.

بخش ورودی

اولین واحد تصفیه خانه مقسم جریان است که مسیر جریان به دو قسمت اصلی و فرعی (Bypass) تقسیم می شود. در مواقع بارندگی که دبی فاضلاب بیشتر از ظرفیت تصفیه خانه است و یا هنگامی که آلودگی نامتعارفی مثل فاضلاب صنعتی در جریان ورودی وجود داشته باشد، دریچۀ Bypass توسط کاربران تصفیه خانه باز می شود و فاضلاب به رودخانۀ کشف رود وارد می شود و در مواقع عادی دریچۀ Bypass بسته است و فاضلاب وارد تصفیه خانه می شود.

آشغالگیر

اولین تصفیه ای که در تصفیه خانه های فاضلاب انجام می گیرد آشغالگیری است در طی این عمل مواد معلق درشت مانند تکه های چوب ؛پارچه و... از جریان فاضلاب جدا می شوند. این مواد توسط توری هایی در مسیر جریان از فاضلاب جدا شده و توسط تأسیسات مکانیکی یا دستی این توری ها تمیز شده و آشغالها جمع آوری می شود.

در این تصفیه خانه دو دستگاه آشغالگیر به صورت موازی تعبیه شده است. تمیز کردن آشغالگیر بوسیلۀ یک دستگاه آشغالگیر مکانیکی انجام می شود. این دستگاه آشغالها را از سطح اسکرین ها جمع آوری کرده و روی یک نوار نقاله می ریزد و از آنجا از طریق سطح شیبدار به جعبه های مخصوص می ریزد تا برای دفن بهداشتی به خارج از تصفیه خانه منتقل شود. در صورت خرابی آشغالگیر مکانیکی، فاضلاب به سمت آشغالگیر دستی هدایت می شود که در آنجا آشغال های جمع آوری شده در سطح آشغالگیر توسط کارگران با استفاده از شن کش جمع آوری می شود.

واحد اندازه گیری جریان

در گذشته برای اندازه گیری جریان از پارشال فلوم یا ونتوری متر برای اندازه گیری جریان استفاده می شد. در این تصفیه خانه نیز یک دستگاه پارشال فلوم وجود دارد. که در گذشته اندازه گیری جریان با استفاده از ارتفاع سطح آب در داخل آن انجام می شد. به علت خطای زیاد این دستگاه ها در اندازه گیری دبی، امروزه از دستگاه های دبی سنج صوتی برای اندازه گیری دبی استفاده می شود. این دستگاه ها بر اساس تابش یک موج صوتی و آنالیز انعکاس آن از سطح فاضلاب کار می کنند. در زمان بازدید، دستگاه دبی 214 لیتر در ثانیه را برای فاضلاب ورودی نشان می دهد. این دستگاه علاوه بر نشان دادن دبی لحظه ای قادر به ثبت مقادیر است که می توان آن را به کامپیوتر متصل کرد و اطلاعات آنرا تجزیه و تحلیل کرد.

نمونه گیری از فاضلاب ورودی

نمونه گیری از فاضلاب به منظور انجام آزمایشاتی مثل BOD، COD، pHو... به منظور تعیین مشخصات فاضلاب و همچنین بررسی راندمان تصفیه خانه، در گذشته به صورت دستی و توسط کارگران بهره بردار انجام می شد. اما در حال حاضر این کار توسط دستگاه های نمونه بردار اتوماتیک انجام می شود این دستگاه قابل تنظیم است و بنا به نظر راهبر تصفیه خانه، در ساعات مورد نظر، حجم دلخواه نمونه را برداشت کرده و در یخچال نگهداری می کند. هر روز صبح کارگران این نمونه ها را برای انجام آزمایش به آزمایشگاه منتقل می کنند.

دستگاه نمونه بردار اتوماتیک

در قسمت پائین این دستگاه یخچال آن قرار دارد که داخل این ظرف به ازای ساعات مختلف نمونه برداری، ظروف مختلفی قرار دارد که نمونۀ هر ساعت داخل ظرف مربوط به خود قرار می گیرد. نمونه برداری در این تصفیه خانه در ساعات2، 7، 12، 17 و 22 انجام می شود و در هر نوبت یک لیتر نمونه توسط دستگاه برداشت می شود.

اتاق کنترل

این اتاق در مکانی ساخته شده که از آن هر دو لاگون هوادهی قابل مشاهده است. درون این اتاق کلیدهایی برای کنترل تمام هواده ها قرار دارد و تمام 40 هواده موجود در لاگون های هوادهی را می توان از این مکان مدیریت کرد.

لاگون های هوادهی

در سیستم لاگون هوادهی از باکتری های هوازی برای تصفیه فاضلاب و تبدیل مواد آلی موجود در فاضلاب به مواد معدنی غیر قابل تجزیه و گاز ها استفاده می شود. به منظور افزایش راندمان فرایند و فراهم کردن اکسیژن مورد نیاز برای این باکتری ها باید هوادهی مستمر به فاضلاب انجام شود. شرایط مساعد فعالیت این باکتری ها، pH بین 6 تا 8/5 و اکسیژن محلول DO بین 1 تا mg/l 2 است. این دو پارامتر عوامل اصلی در فرایند رشد باکتری های فاضلاب هستند که در صورت فراهم کردن شرایط مطلوب، رشد باکتری ها با سرعت زیادی انجام می شود و در نتیجه تعداد زیادی از این باکتری ها در فاضلاب بوجود می آیند که تغذیۀ این تعداد باکتری از مواد آلی فاضلاب باعث تصفیۀ فاضلاب می شود.

هواده های موجود در لاگون ها وظیفۀ تأمین اکسیژن فاضلاب را به عهده دارند. در هر لاگون باید 20 هواده در حال کار باشند که تعدادی از هواده ها به علت تعمیرات موقتاً از مدار خارج شده اند.

ابعاد استخرهای هوادهی m 70 در m 100 و زمان ماند حدود 5 روز است. این برکه ها مانند واحدهای لجن فعال بدون برگشت لجن با اختلاط کامل عمل می کنند که آن ها اغلب از هواده های سطحی (مکانیکی) برای هوادهی به فاضلاب و غلبه بر بوی بد استفاده می شود بر این اساس زمین کمتری لازم بوده و قابلیت انعطاف طرح در پذیرش بارهای مختلف و تغییرات دما بیشتر است.

استخرهای ته نشینی

بعد از فرایند بیولوژیکی در لاگون های هوادهی، تصفیۀ فیزیکی در استخرهای ته نشینی انجام می شود. وظیفۀ اصلی این استخرها ته نشین کردن مواد معدنی مثل دانه های شن و ماسه است که قابل تجزیه نیستند و در مرحلۀ قبل بدون تغییر باقی مانده اند. مبنای طراحی حجم این استخرها به گونه ای است که در زمان ماند بدست آمده کوچکترین ذرۀ مورد نظر بتواند ته نشین شده و از فاضلاب جدا شود. در این تصفیه خانه دو استخر ته نشینی، هر یک با ابعاد 140 در 140 متر وجود دارد. زمان ماند فاضلاب در این استخرها 4 روز است. فاضلاب در این مرحله مقداری زلال شده و به استخر جلادهی منتقل می شود. پیش بینی شده که تخلیه لجن در این تصفیه خانه هر 10 سال یکبار انجام شود و تا به حال این کار انجام نگرفته است.

استخر جلادهی

دو عمل عمده در این استخرها انجام می شود:

1- زلال سازی پساب

2- حذف تخم انگل

تخم انگل با هیچ مادۀ ضد عفونی کننده ای حذف نمی شود و تنها روش حذف تخم انگل روش بیولوژیک است. ابعاد این استخرها بر اساس دانسیتۀ تخم انگل طراحی می شود. تخم انگل در این مرحله از تصفیه ته نشین شده و وارد لجن کف حوضچه می شود که این لجن شامل باکتری هایی است که می توانند تخم انگل را تجزیه کرده و به کلی از فاضلاب حذف کنند.

کلرزنی

بعد از اتمام فرایند بیولوژیک و فیزیکی، پساب حاصل مملو از میکروارگانیزم هایی است که در طی مراحل تصفیه عمل اصلی را در تغییر مواد آلی به معدنی انجام داده اند. این باکتری ها در طول فرایند تصفیه مفید بودند و تمام تلاش راهبران تصفیه خانه برای محیا کردن شرایط بهینه برای این باکتری ها و افزایش تعداد آنها در پساب است. اما بعد از خروج پساب از تصفیه خانه، که فاضلاب عموماً به مصارف کشاورزی می رسد این میکرو ارگانیزم ها می توانند عامل بیماری باشند. بنابراین باید از فاضلاب حذف شوند که این عمل توسط گندزدایی بوسیلۀ کلر در انتهای تصفیه خانه انجام می شود.

پساب خروجی

پساب این تصفیه خانه و تصفیه خانۀ پائین دست (فاز توسعۀ این تصفیه خانه) توسط یک خط انتقال به مناطق پائین دست سد کارده منتقل می شود تا کشاورزان پائین دست این سد از پساب تصفیه شده برای کشاورزی استفاده کنند و آب سد تماماً به مصارف شرب برسد. این استخر به شکل مربع با طول ظلع 170 متر و زمان ماند دو روز است. بنابراین زمان ماند کل فرایند تصفیه در این تصفیه خانه 11 روز است.

آزمایشگاه

دستورالعمل این آزمایشگاه در ادارۀ آب و فاضلاب کشور تهیه شده و بر اساس این دستور العمل ابلاغی، آزمایشات انجام می شود. در این آزمایشگاه نمونه های فاضلاب از تصفیه خانه های اولنگ، پرکندآباد1 و پرکندآباد2 آزمایش می شود.

فاضلاب لاگون هوادهی این تصفیه خانه باید هر روز نمونه برداری و آزمایش شود. این نمونه برداری ها در مسیر فرایند از ورود تا خروج فاضلاب و از تمام استخرها انجام می شود. آزمایشات COD، TS، EC، قلیائیت، pH، پارامترهای قابل اندازه گیری توسط دستگاه در همان محل و توسط سنسور دستگاه های پورتابل اندازه گیری می شود. آزمایشات هر روز صبح انجام می شود و تا ظهر انجام آزمایشات به پایان می رسد و بهره بردار تصفیه خانه می تواند بعد از آن نتایج را از آزمایشگاه گرفته و بر مبنای این نتایج تصمیمات لازم برای راهبری بهتر تصفیه خانه را بگیرد.

مقدار مجاز آلودگی در پساب خروجی تصفیه خانه توسط استاندارد محیط زیست تعیین می شود. طبق این استاندارد، خروجی تصفیه خانه با هر روش تصفیه ای باید دارای COD خروجی کمتر از mg/l 200، مقدار BOD پساب خروجی کمتر از mg/l 100، TSS کمتر از mg/l 150، MPN کمتر از n/l 1000 و pH بین 6.5 تا 8 باشد. که این معیارها در این تصفیه خانه رعایت می شود.

مزایای طرح

- یکی از مزایای این تصفیه خانه در طراحی مناسب آن است به طوریکه برای انتقال فاضلاب بین بخشهای مختلف تصفیه خانه از پمپاژ استفاده نمی شود و انتقال جریان در تصفیه خانه تماماً به صورت ثقلی انجام می شود. به این صورت در مصرف انرژی و هزینه های جانبی تعمیر و نگهداری صرفه جویی می شود.

مشکلات

- هزینۀ زیاد انرژی مصرفی؛ در مجموع 40 هواده موجود در این تصفیه خانه برق زیادی مصرف می کنند و این مسئله باعث افزایش هزینۀ بهره برداری از این تصفیه خانه می شود.

- تعداد زیادی از هواده ها از کار افتاده بود که این مسئله مانع از عملکرد صحیح لاگونهای هوادهی و کاهش راندمان تصفیه می شود.

- فاضلاب صنایع نیز وارد این تصفیه خانه می شود که باعث می شود تصفیه خانه از جانب این صنایع آسیب پذیر باشد و در صورت عدم رعایت ضوابط لازم برای پیش تصفیۀ فاضلاب های صنعتی، ممکن است به سیستم بیولوژیکی تصفیه خانه آسیب وارد شود.

تصفیه خانه پرکند آباد

واحد اندازه گیری جریان

مطالب مشابه :

منابع کارشناسی ارشد بهداشت محیط

محاسبات و طراحی تصفیه خانه فاضلاب (به روش لجن فعال)

منابع کارشناسی ارشد بهداشت محیط

تصفیه خانه پرکند آباد

منابع کنکورکارشناسی ارشد رشته مدیریت سلامت،ایمنی و محیط زیست 93-92

منابع آزمون کارشناسی ارشد مهندسي بهداشت محيط

آزمونهاي بيولو‍ژيکي آب

مدیریت مواد غذایی هنگام زلزله از دیدگاه بهداشت محیط