معرق کاشی - آیینه کاری - گچ بری و نقاشی

آینه کاری را باید واپسین ابتکار هنرمندان ایرانی در این گروه هنرهای زیبا دانست که ایرانیان در معماری داخلی و تزیین درون نما به کار گرفته اند . اجراکنندگان این شاخه از هنر که به دقت، ظرافت و حوصلهٔ بسیار در کار نیازمند است از زمان پیدایش تاکنون همواره هنرمندان ایرانی بوده و هستند . آینه کار با ایجاد اشکال و طرحهای تزیینی منظم و بیشتر هندسی از قطعات کوچک و بزرگ آینه در سطوح داخلی بنا فضائی درخشان و پرتلالو پدید می آورد که حاصل آن بازتاب پی در پی نور در قطعات بی شمار آینه و ایجاد فضائی پر نور ، دل انگیز و رؤیایی است .

آیا از خود سوال کرده اید، کدام مخترع اندیشه ساخت آیینه را در سر پرورانید؟ چه کسی برا ی اولین بار خود را در آیینه دید؟ این‌ها سؤالاتی است که شاید هرگز جواب واقعی و قاطع برای آنها نتوان یافت، زیرا به دورانی از زندگی بشر مربوط می‌شود که ثبت و ضبط وقایع امکان نداشته است، یا اگر امکان داشته با گذشت زمان از میان رفته است. احتمال می‌رود که انسان برای اولین بار آیینه را در طبیعت کشف کرده باشد. سطح یک آبگیر آرام، تصویر را هم چون آیینه منعکس می‌کند.

آیینه‌های فلزی تا شیشه‌ای

در قرون وسطی آیینه‌های فولادی که صیقلی‌تر و شفاف‌تر از انواع مسی، مفرغ و برنزی آن بود رواج فراوان یافت و قرن‌ها مورد استفاده قرار گرفت، تا اینکه ناگهان تحولی پیش آمد و کاربرد شیشه در ساخت آیینه کشف شد. زمان این تحول در اروپا قرن ۱۲ میلادی است و اولین آیینه‌های شیشه‌ای عبارت بودند از صفحه‌ای شیشه‌ای که پشت آن با ورقه نازکی از سرب اندوده شده بود اما ظاهراً این تکنیک اختراع اروپائیان نیست و باید زادگاه آن را در چین، هند و یا به احتمال قوی در خاورمیانه جستجو کرد. در قرن دوازدهم علوم و صنایع در سرزمین‌های پهناور اسلامی به اوج ترقی رسیده بود، از آن جمله اخترشناسی، پزشکی، ریاضیات، کاغذسازی، شیشه‌گری و بلورسازی. بنابراین اختراع آیینه شیشه‌ای می‌تواند ابتدا در همین منطقه صورت گرفته و سپس به اروپا راه یافته باشد. به هر حال در قرن بعد باز هم جهش تازه‌ای یافت و به‌جای ورقه سرب که در پشت شیشه آیینه می‌اندودند، از مخلوط قلع و جیوه استفاده کردند که به مراتب بر قدرت بازتاب و شفافیت آیینه افزود.

در قرون بعد آیینه‌سازی، شیشه‌گری و بلورسازی به‌تدریج به مراحل تولید صنعتی دست یافتند و کارگاه‌های کوچک ساخت آنها به کارخانه‌های بزرگ مبدل شدند. شهر "نورنبرگ" در آلمان اولین مرکزی بود که در اروپا در ساخت آیینه و شیشه تخصص و شهرت یافت و سپس شهر معروف "ونیز" در شمال ایتالیا در این زمینه بلندآوازه شد. در قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی، کارگاه‌ها و کارخانه‌های متعددی برای ساخت انواع آیینه و شیشه و اشیاء بلورین در "ونیز" به‌وجود آمد و صنعتگران چیره‌دست این شهر، با نوآوری‌ها و ابتکارات جالبی که در این زمینه از خود نشان دادند، شهرتی در سراسر اروپا به‌هم زدند.
در این میان یک فرد انگلیسی در سال ۱۷۵۱ موفق به نوآوری جالبی در صنایع آیینه‌سازی شد و آن اینکه به‌جای استفاده از مخلوط قلع و جیوه برای اندودن پشت شیشه آیینه، از مخلوط جیوه و نقره بهره جست. این تغییر از این نظر اهمیت داشت که کاربرد جیوه به خاطر سمی بودن این فلز مایع متضمن خطراتی بود، در حالی‌که استفاده از نقره احتمال هرگونه خطری را از میان می‌برد و این تکنیک تازه به زودی در همه‌جا رواج یافت.

کاربردهای علمی آیینه

اختراع آیینه و تحول و تکامل تدریجی آن نباید در حد یک ابزار شخصی و تزئینی و به‌منظور دیدن چهره خود تلقی شود، بلکه این اختراع از قرن‌ها پیش کاربرد علمی داشته و اکنون این کاربرد بسیار گسترش یافته است. دانشمندان یونان باستان به خواص آیینه‌های کوژ و کاو (محدب و مقعر) آشنائی داشتند و نمونه‌هائی از این‌گونه آیینه‌ها که با متمرکز کردن نور خورشید می‌توانست موادی را به آتش بکشد ساخته بودند. علاوه بر این، در تکنیک‌های پیچیده هواپیمائی در سیستم‌های راه‌دار، در انواع میکروسکوپ، در بسیاری دیگر از وسایل و ابزارهای پیشرفته کنونی، انواع آیینه نقش حساسی به‌عهده دارد که یکی از مهم‌ترین آنها استفاده از آیینه‌های بسیار عظیم و دقیق در تلسکوپ‌های جدید است.

آیینه‌کاری

هنر آیینه‌کاری یکی از زیباترین هنرهای سنتی ایران است که عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن متبرکه کاربرد دارد. اجرای طرح‌های منظم و نقش‌های متنوع به وسیله قطعات کوچک و بزرگ آیینه برای تزیین سطوح داخلی بنا را هنر آیینه‌کاری می‌گویند. در این رشته هنری، هنرمند آیینه کار با استفاده از شیشه و برش آن به اشکال متنوع، فضایی درخشان و زیبا در بناها می‌آفریند که از بازتاب نور در قطعات بی‌شمار آیینه تشعشع و درخشش و زیبایی در تزیینات بناها ایجاد می‌شود و پوششی بسیار مناسب و زیبا برای تزیین بنا از نظر استحکام و دوام است.
آب و آیینه در فرهنگ ایرانیان همواره به شکل دو نماد پاکی و روشنایی، راستگویی و صفا مورد توجه بوده و احتمالاً به کارگیری آیینه در تزیینات معماری برگرفته از همین فرهنگ است. اما بهره گیری از قطعات آیینه و هنر آیینه کاری به صورت کنونی ریشه‌‌های اقتصادی نیز دارد.

بدین معنی که بخشی از آیینه‌هایی که از سده 10هجری قمری به صورت یکی از اقلام وارداتی از اروپا به ویژه از ونیز به ایران آورده می‌شد به هنگام جابه‌جایی در راه می‌شکست. هنرمندان ایرانی برای بهره‌گیری از قطعات شکسته راهی ابتکاری یافتند و از آنها برای آیینه کاری استفاده کردند و آیینه‌کاری ظاهراً با کاربرد آنها آغاز شد. آیینه‌کاری در آغاز با نصب جام‌های یک پارچه آیینه بر بدنه بنا شروع شد. نه تنها درون بنا بلکه دیوارهای ستوندار عصر صفوی نیز با آیینه‌های بزرگ تزیین شد.

ابزار و مواد کار آیینه کاری

مصالح و مواد مورد استفاده در هنر آیینه کاری عبارتند از: آیینه، چسب یا بُنکس (در اصطلاح چسب چوب را گویند)، سریش و گچ نرم. ابزارهایی که در هنر آیینه‌کاری استفاده می‌شوند عبارتند از: قلم طراحی، خط کش چوبی برای خط اندازی روی شیشه، میز زیر دست، الماس آیینه بر و تنها ابزاری که در نصب آن به کار برده می‌شود کاردک است .

شیوه اجرای کار در آیینه کاری

این گونه است که نخست، طرح مورد نظر توسط طراح_ معمار_یا شخص آیینه کار آماده می‌شود سپس کاغذ طراحی شده را سوزنی می‌کنند و برسطح کار می‌گذارند و روی آن گرده زنی می‌کنند. پس از آن از روی طرحی که به وسیله گرده بر دیوار منتقل شده، هنر آیینه کاری را به وسیله چسباندن قطعات آیینه روی دیوار با گچ و سریش به انجام می‌رسانند.

در سطوح آیینه کاری زمینه کار دارای نقوش یا خطوط برجسته یا فرورفته است زمینه کار توسط یک فرد گچ‌بر مشابه طرح آیینه کاری آماده شده، سپس قطعات آیینه به وسیله آیینه بر یا آیینه کار در اندازه و اشکال مورد نظر با الگویی مقوایی برش داده شده (بدون انکه آنها را از هم جدا سازند) آماده می‌شود.

آنگاه آیینه چسبان به وسیله خمیری که مرکب از گچ و سریش است قطعات آیینه را براساس طرح، به وسیله فشار آوردن دست به محل برش آنها روی گچ کشته بر سطح کار می‌چسباند و با فشار دست برجستگی و فرورفتگی مورد نظر را ایجاد می‌کند، سپس نقوش دلخواه و مورد نظر را پدیدار می‌سازد در خاتمه آیینه پاک کن سطح کار را پاک کرده، براق می‌کند.

اجرای طرح روی کاغذ پس از تشخیص ابعاد و تقسیم‌بندی گره محاسبه می‌شود سپس هر گره را در خود خرد کرده و به وسیله آیینه‌های حمیل یک سانتی‌متری که در اطراف نقش گره چسبانده می‌شود، گره اصلی نمایان می‌شود.

در داخل لقاط گره نقوش ویژه طراحی شده مثل نقوش اسلیمی و گل و برگ و پرنده و غیره را اجرا می‌کنند و افزون بر آن قسمت آیینه‌بری به وسیله آیینه‌های رنگی و برش آیینه به صورت محدب که به نام "کُپ بری" (آیینه محدب) معروف است، طرح لازم را آماده کرده و به عنوان مثال در طرح درخت انگور الوان، سیاه و یاقوتی که هم رنگ و هم ابعاد آن مشخص است، شبیه اصل درخت طراحی می‌کنند و آیینه محدب را بر اساس طرح آماده با گچ بر سطح کار می‌چسبانند. سپس لایه گچ نرم در قطر حدود سه میلی‌متر بر آخرین سطح بر جسته مالیده می‌شود و پس از آن شیشه‌های محدب ساخته شده را خرد کرده و با انواع آیینه‌های رنگی به کار می‌برند.

در مورد طرح‌های گیاهی و اسلیمی و قواره سازی، مانند معرق‌کاری برای تمام نقوش، الگو تهیه کرده و پس از برش آیینه با الماس، به کمک سنگ، لبه‌های آن را گرد می‌کنند. در دوره قاجار آیینه را تخت می‌چسباندند و روی آن چهره ای از خورشید خانم یا زنان درباری و فرنگی با طرح‌های گل و مرغ به شیوه مینیاتوری نقاشی کرده و سپس آیینه‌کاری می‌کردند. نظیر آن در چهل ستون و خانه قدسیه اصفهان موجود است.

ضخامت مطلوب آیینه برای آیینه‌کاری یک میلی‌متر است، اما تا ضخامت دو میلی‌متر یا بیشتر نیز به کار برده شده است. از آنجا که واردات آیینه، گران قیمت و شکننده بود، استادکاران ایرانی از مدت‌ها پیش به ساخت آیینه‌های قلع و سیمابی می‌پرداختند. بعدها جیوه دادن آیینه تغییر کرد و آب مقطر و"نیترات دراژن" (سنگ جهنم )به کار بردند. این آیینه چندان که باید شفاف نبود، از این رو در عمده آستانه‌ها و اماکن متبرکه آیینه‌های بلژیکی به کار برده شده است.

آینه کاری درفضای داخلی بناها:

هنرآینه کاری از هنرهای سنتی ایران است که عمدتادرتزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویزه اماکن متبرکه کاربرد دارد.اجرای طرح های منظم ونقش های متنوع به وسیله قطعات کوچک وبزرگ آینه برای تزیین سطوح داخلی بنارا هنرآینه کاری گویند.

دراین رشته هنری هنرمندآینه کاربااستفاده ازشیشه وبرش آن به اشکال متنوع،فضایی درخشان وزیبادربناها می آفریندکه ازبازتاب نوردرقطعات بی شمارآینه تشعشع ودرخشش زیبایی درتزیینات بناهاایجادمی شودوپوششی بسیارمتناسب وزیبابرای تزیین وآمودبناازنظراستحکام ودوام است.آب وآینه درفرهنگ ایرانیان همواره به شکل دونمادپاکی وروشنایی،راستگویی وصفاوپاکی موردتوجه بوده واحتمالا به کارگیری آینه درتزیینات معماری برگرفته ازهمین فرهنگ است.

ازسابقه هنرآینه کاری سابقه روشنی دردست نیست.اجرای این هنرازابتکارات هنرمندان ایرانی ست وتنهاشواهدومدارک موجود حاکی است که برای نخستین بارآینه درتزیین بنای خانه شاه طهماسب صفوی(93-948ه.ق)درقزوین استفاده شده است.آینه کاری دربناازقزوین آغازوباانتقال پایتخت صفویان ازقزوین به اصفهان درسال1007ه.ق به این شهروسپس به شهرهای دیگرایران گسترش یافت.درتزیین بناهاوکاخ های دوره صفوی دراصفهان ازهنرآینه کاری استفاده شد،که مشهورترین آنها کاخ معروف به ((آینه خانه ))است که به سبب کاربردآینه بسیاردرتزیین به این نام شهرت یافته.این کاخ درزمان سلطنت شاه صفی1038تا1052ه.ق کنارزاینده رودساخته شد.سقف،تالار،ایوان ودیوارهای این کاخ باآینه های یک پارچه به درازای یک و نیم تا سه متر و پهنای کمتر از یک متر ارایش شده بود که از بازتاب تصویر زاینده رود و درختان ساحل شمالی ان در اینه مناظر زیبا و جالب پدیدار می گشت .

از این پس هنر اینه کاری به خانه های دولت مردان زمان صفوی راه یافت و در کاخ چهل ستون نیز از اینه کاری به عنوان تزیین بنا استفاده گسترده شد.

اینه کاری در دوران صفوی گاه به صورت اینه های ساده و گاهی به صورت اینه های بر جسته و زمانی با طرح های گل و مرغ انجام می گیرد . اینه کاری عمدتا با طرح اینه های ساده شامل برش های معمولی مانند طرح های نگینی، بازو بندی، قبه سرهنگی (شبیه گل و ستاره )،ستاره و یا انواع و اقسام طرح های گره اجرا و با برش های خاص انجام می شد . گاهی به وسیله ی اینه از انواع اسلیمی و گل و برگ و نقوش انواع پرنده استفاده شده که بر سطحی صاف می چسبانند و این کار در نوع خود زیباست.

در شیراز نیز ساختمان هایی از جمله بنای کاخ وکیل اینه کاری شده است . پس از سقوط اصفهان در سال 1135ه.ق کاخ وکیل شیراز بعدا به دستور اقا محمد خان تخریب شد و اثار و شیشه های قابل استفاده ی ان از جمله اینه های ستون سنگی یک پارچه و خاتم کاری ان برای توسعه و باز سازی ایوان دارالعماره تهران آورده ودراین بنا نسب شدکه بعدها این بنابه لیوان تخت مرمر مشهورشد.

در اغاز سده چهارده هجری قمری هنرمندان اینه کار دو شاهکار کم نظیر اینه کاری پدید اوردند که عبارتند از:ساختمان دارالسیاده از مجموعه استان قدس رضوی و دیگری ایوان اینه صحن جدید استان حضرت معصومه(س)درقم بود.نمونه های بسیار زیبای دیگر اینه کاری را در کاخ های گلستان،سعدابادو مرمر در تهران می توان دید.کاربرد هنر اینه کاری در سده های اخیر از مرز جغرافیایی ایران فراتر رفته و به سبب زیبایی و جاذبه های بسیار در دیگر کشورهای اسلامی به ویزه کشورهای همسایه ایران چون،عراق –سوریه-عربستان و... گسترش یافته است،یکی از نمونه های عالی ان اینه کاری حرم مطهر حضرت امیرالمومنین علی(ع)درنجف اشرف است که در نوع خود بی نظیر است.اینه کاری در اغاز به صورت نصب شیشه های یک پارچه بر روی دیوار بنا رایج بود،چنانکه در کاخ چهلستون اصفهان بر دیوار سر حوض،اینه بزرگ وشفاف نصب کرده بودند که به اینه(چهلستون نما)یا(جهان نما)مشهور است.سپس قطعات اینه به تدریج کوچکتر و ریز تر شد تا در پایان سده سیزده هجری قمری قطعات کوچک اینه به اشکال مثلث-لوزی-شش گوش و...در امدو هنرمندان انها را به صورت الماس تراش به کار بردند. رایج ترین طرح ها در اینه کاری طرح مشهور (گره)است که از نظر تنوع اشکال و کاربرد ان در رشته های گوناگون هنر ایران درنوع خود بی نظیر است.نقوش دیگر چون قاب بندی به شیوه های گوناگون و یا ترکیب و تلفیق انها به ویزه در اینه کاری سقف از جمله شمسه- ترنج-لچک-قطارسازی-اسلیمی-مقرنس و نیم کره ای گود که به کاسه شهرت دارند،رایج بوده است.در جاهایی که از اینه کاری در قطعات بزرگ استفاده می شد به طور معمول سطح کار را با رنگ سفید نقاشی می کردند و طرح های متنوع در ان پدید می اوردند. کهن ترین اینه کاری از این نوع در کاخ جونقون بختیاری به کار رفته است.در تزیینات اینه کاری از تلفیق گچبری با اینه نیز استفاده می شود،که در حقیقت امیزه ای از هر دو هنر به شمار می اید.از نمونه های عالی ان، اینه کاری دارالسیاده حرم حضرت رضا(ع)و ایوان نارنجستان شیراز در نقوش گره است که شامل نقوش اسلیمی- ختایی،ترنج بندی،خط و کتیبه است.از دیگر نمونه های اینه کاری مقبره منوچهر خان گرجی معتمدالدوله در صحن قدیم حرم حضرت معصومه(س) در قم را می توان بر شمرد.در سال های متاخر، گونه ای از هنر اینه کاری با شیشه های رنگی متداول شده که طرح های ان بیشتر شامل،گل و بوته-ترنج-سرترنج و جزء ان است.برخلاف شیوه سنتی که قطعات اینه به شکل هندسی وزاویه داراست،آینه وشیشه های رنگی درآن به صورت گردان،مدور،بادامی شکل و...است،که قطعات آینه روی شیشه چسبانده می شود.این شیوه آینه کاری توام باشیشه را((یاقوتی))می نامند.دراین سبک به طورمعمول قطعات آینه رابرزمینه شیشه ای می چسبانند.انواع دیگرآینه کاری وجودداردکه به(( آینه تصویر))یعنی نقاشی روی آینه معروف است وشیوه دیگر گچبری روی آینه است.

معرق کاشی

تاریخچه معرق کاشی

مرکز اولیه صنعت کاشی سازی درشهرکاشان بوده و در ابتدا پیدایش پدیده ای از نوع تکامل یافته صنعت سفال سازی و ظروف لعابدار و مینایی می باشد و در نهایت ممتاز ترین نوع کاشی ، خشتی که در دوران تحول این صنعت پدید آمد محراب های بزرگ ، قوی و کتیبایی پیوسته خطی بود که برای مساجد و مقابر و اماکن عمومی ساخته می شد. بزرگترین خانواده کاشی سازان که در پیشه موروثی مهارت کامل و علم داشتند اولادان ابوطالب بودند زیرا علاوه بر آثار هنری چند نسل متوالی که تا کنون باقی مانده است در نتیجه کشف کتاب خطی در موضوع دستورهای فنی سفال سازی ،‌ از تحلیل و ترکیب مواد لازم تا حرارت دادن در کوره و غیره ، تخصص و هنرمندی آنان ثابت و آشکار شده است.

این کتاب که در سال 1314 شمسی از کتابخانه مسجد اباصوفیه اسلامبول بدست آمده ، در سال 700 قمری بقلم ابوالقاسم عبداله بن علی بن محمد القاشانی المورخ ، نگاشته و به تاج الدین وزیر سلطان محمد خدابنده اهدا شده است . مؤلف نامبرده از جمله مورخین و کسانی است که در تألیف کتاب جوامع التواریخ رشیدی شرکت و سهم بسزایی داشته است . خود او نیز تاریخ سلطان محمد خدابند را جداگانه تألیف کرده و گذشته از مراتب فضل و دانش وی ، از خاندان ابی طاهر می باشد. در صنعت کاشی سازی شهرت و مهارت کامل داشته اند . جدش محمد بن ابی طاهر و پدرش علی بن محمد و بردارش یوسف بن علی تا اواخر قرن هشتم هجری سرگرم به این کار بودند.و نام آنها در آثارشان جاویدان مانده است.

آثار خاندان ابی طاهر کاشانی

1ـ کاشی ممتاز مرقد حضرت معصومه در قم ، کار محمد بن ابی طاهر با تاریخ 602 هجری

2ـ دو محراب بزرگ و کوچک و همچنین کتیبه حرم حضرت امام رضا (ع) کار محمد بن ابی طاهر با تاریخ 612 – 640 هـ .

3ـ محراب امام زاده یحیی ورامین ( اکنون در موزه دانشگاه فیلادلفیا است ) کار علی بن محمدبن ابی طاهر و تاریخ 663 هـ .

4ـ محراب مسجد قم ( در موزه برلن ) کار علی بن محمد بن ابی طاهر

رجوع شود به هنر و مردم شماره 15 ـ دی ماه 1342

از دیگر آثار جالب توجه از هنر کاشی سازی ایران در دوره ایلخانیان کاخ زیبایی از سلاطین ایلخانی در جنوب آذربایجان به نام تخت سلیمان می باشد.

در قرن هفتم هجری جانشینان هلاکو کاخ زیبایی را ساختند که حمدالله مستوفی آنرا به آقاخان نسبت میدهد ، در دوره ایلخانیان تغییراتی در این کاخ داده شد و تا آنچه که این بنا را متمایز می سازد انواع مختلف کاشی است که در تزئین آن بکار برده اند . (متأسفانه از این کاشیکاری تنها کاشیهای خرد شده پایه دیوار باقی مانده است.

محراب هفت رنگ و معرق

محراب معرق

هنر گچ بری و نقاشی

یکی از پدیده های هنری در معماری بی همتای ایران، هنر گچ‌بری است که در کاوشهای باستانشناسی نمونه ها و نشانه هایی از رواج این هنر در روزگار ساسانی به دست آمده است. یکی از کاربردهای ویژه گچ، اندود کردن دیوارها و آراستن سطوح داخلی ساختمانها است و هنر گچ‌بری، این آراستگی را به حد کمال و دلنوازی می رساند. از میان نمونه های به جا مانده می توان به گچ‌بری، چفت گیری و ابزار زنی طاقچه بسیار ارزشمند هنری از کاخ بیشاپور از سده سوم میلادی که در موزه لوورپاریس نگهداری می شود. همچنین تعدادی از آثار دوره ساسانی که در موزه ملی ایران قرار دارد یاد کرد.

هنر گچ‌بری قرون اولیه اسلام

پس از ظهور اسلام نیز از هنر گچ‌بری در بناها استفاده می شده است، ولی به دلیل حرمت پیکره سازی ، این هنر در قالب نقوش برجسته از گل و گیاه و نیز انواع طرح های اسلیمی و بندهای ختایی، به ویژه در قالب انواع خط های مختلف و متنوع تجلی یافت. در آثار گچ‌بری به جا مانده از قرن سوم هجری نمونه های درخشانی در مسجد فریومدسبزوار به نام مینو تکاری به واقع خلاقیت هنر بی مانند از سر پنجه هنرمندان آن روزگار برای ما به یادگار مانده است.

هنر گچ‌بری دوره سلجوقی

هنر گچ‌بری در انواع خط کوفی همراه با نقوش اسلیمی خرطوم فیلی روند تحول این هنر در دوره سلجوقی بوده است. به طور کلی هنر گچ‌بری در دوره سلجوقی مورد توجه در نما سازی های داخل بوده است. از میان آثار این دوره می توان به گچ‌بری های مسجد اردستان با خط بسیار زیبای کوفی مزهّر و بخصوص مسجد و گنبد علویان در همدان که به واقع دنیایی از هنر گچ‌بری بسیار گسترده ای در آن اشکال گوناگون جمع شده است اشاره داشت.

هنر گچ‌بری دوره ایلخانی

در این دوره روند هنر گچ‌بری به سرحد کمال مطلوب رسید. به وجود آمدن محرابهای گسترده با انواع خطهای کوفی و خطهای سلطانی ، دیوانی، رقعی، و بکارگیری انواع گره هندسی با نقوش اسلیمی توماری و اسلیمی ماری در لابلای کتیبه و اسپرهای خط با گل و برگهای پهن گود و برجسته عظمت و شگرفی های فراوان در آثار ایران و هنرگچ‌بری در آن به وجود آورده شده.

از میان آثار به جا مانده از این دوران می توان به کتیبه های گچ‌بری خط کم نظیر مسجد حیدریهقزوین، خانقاه و بقعه بایزید بسطامی در بسطام در مقیاس گسترده و وسیع ، محراب ارزشمند پیر بکران در جنوب اصفهان و نوعی بی همتا از این هنر ارزشمند را در محراب بسیار جالب و منحصر به فرد الجایتو در در مسجد جامع اصفهان که به جرئت می توان این پدیده بزرگ و عظیم هنر گچ‌بری را شاخص ترین و با ارزشترین نوع گچ‌بری در معماری جهان، بخصوص جهان اسلام دانست و از آن یاد کرد.

هنر گچ‌بری دوره تیموری

این دوره عصر بوجود آمدن رسمی بندی و کاربندی هایی از قالبهای گچی ارزشمند و به تحول رسیدن هنر گچ‌بریمطالب مشابه :

معرق کاشی - آیینه کاری - گچ بری و نقاشی

تاریخچه معرق کاشی

تزیین آیینه برای هفت سین

تزیین آینه با گونی

معرق کاشی - آیینه کاری - گچ بری و نقاشی

تزیین آینه

مدل آیینه 1

انواع تابلو عکس و آیینه

جدید ترین و متنوع ترین مدل های میز کنسولی و آیینه

آیینه

هنر آیینه کاری