دادا و مولانا

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

همه ی ما می دانیم که دادا یک جنبش ضد هنری بود، پس باید از اینان اثاری ضد شعر را انتظار داشت. حال اینان چه ربطی به مولانا دارند؟ دکتر حسن هنرمندی در کتاب بنیاد شعر نو در فرانسه می گوید :(( برخی از اشعار دادائیستها همانند ابیات ذیل منسوب به مولویست:

ای مطرب خوش قاقا تو قی قی من قوقو

تو دق دق و من حق حق تو هی هی و من هو هو[1]))

اما این ابیات منسوب به مولاناست و من با انها کاری ندارم . اما از گفته ی دکتر هنرمندی وام می گیرم واین نوشته ها را مینویسم:

دادا جنبشی ضد هنر بود و اینان ( طبق گفته ی خودشان ) برای ساختن شعر این گونه عمل میکردند :(( روز نامه ای بردارید، یک قیچی هم بردارید،در ان روزنامه مقاله ای را انتخاب کنید که طول ان معادل شعری باشد که می خواهید بگویید. مقاله را از روز نامه جدا کنید،بعد هر یک از کلمات ان مقاله را با دقت ببرید و در کیسه ای بریزید ، کیسه را اهسته تکان دهید،ان وقت هر یک از کلمات را تک تک بیرون بیاورید و با دقت رو نویسی کنید، به همان ترتیبی که از کیسه بیرون امده اند ،شبیه شعر شما خواهند بود[2]. )) که این مدل شعر گویی با سنت شرقی پیوند نزدیکی دارد زیرا در شرق شاعر شعر از خودش نمی گوید بلکه شعر به او الهام میشودو میشود گفت که نمونه فاتزی و کمیک شعرگویی شرقی شعرگویی دادا است . مثال این گونه اشعار چنین است: (( بلوری از فریاد مضطرب می اندازد روی صفحه ای که خزان. خواهشمندم نیم بیان مرا به هم نزنید[3].)) ویا در قطعه ای دیگر کلمه ی زوزه بکش را 275 بار تکرار کرده و در انتها نوشته اندکه:((هنوز هم جذاب است)). اینان به سیم اخر زده اند هر چند کارهایشان به نوعی جذاب است و باز هم به نوعی برتاثیرات مهمی بر هنر پس از خودشان گذارده اند.

حال برسیم به مولانا : حضرت مولانا که بر قله ی غزل ایستاده است خود اساسا شاعری ضد شعر است.به قول خودش (( والله که من از شعر بیزارم من از کجا و شعراز کجا؟)) که این تفکر در بعضی ابیات کلیات شمس مشخص است :

رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا

قافیه و مغلطه را،گو همه سیلاب ببر پوست بود،پوست بود در خور مغز شعرا

چرا مولانل بعد از قافیه ، مغلطه را می آورد ؟(میشود حدس زد)و چرا باید در خور مغز شعرا پوست باشد. مفتعلن مفتعلن قسمتی از وزن شعر است واین وزن شعر است که مولانا را میکشد . ( شاید با خواندن این بیت باشد که شعرای جدید موفق به کشف شعر سپید شدند.

ادامه دارد...........................

[1] حسن هنرمندی : بنیاد شعر نو در فرانسه و پیوند ان با شعر فارسی ص 510

[2] 2و3 رضا سید حسینی : مکتب های ادبی ج دوم انتشارات نگاه 1376

دادا و مولانا

مطالب مشابه :

معرفی کتاب بوطیقای ارسطو برای فیلمنامه نویسان

فلسفه اسلامی

تاریخچه نقد ادبی در یونان و روم باستان

زندگینامه ارسطو

ارسطو و ابن سينا

دادا و مولانا

نقد و بررسی کتاب حکمت هنر اسلامی

درباره ی ابونواس

منابع كارشناسي ارشد رشته هنرهای پژوهشی و صنایع دستی