حوزه نفوذ و روابط شهرو روستا در کرمان

اهميت حوزه نفوذ و برقراري روابط شهر و روستا در ايران

شهرنشینی همیشه مسائل بنیادی و جنبی زیادی با خود همراه داشته است. این پدیده ی زمان با ابعاد تاریخی ، سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی که تجسم فضایی و تبلور فیزیکی حضور انسان در محیط است. امروزه به یکی از پیچیده ترین کالبدی و عملکردی تبدیل شده است. (رضوانی ، 1382 ، ص 2)

اهمیت حوزه نفوذ در این است که بعضاً نقش شهر را تعیین می کند و به آن شکل می دهد وسعت حوزه نفوذ یک شهر نیز با تعدد نقش و میزان آن رابطه دارد. یعنی هر چه شهر دارای نقش های متعدد باشد به همان نسبت حوزه نفوذ وسیع تری می یابد. و هر قدر توان بیشتری در هدایت ناحیه داشته باشد به همان اندازه منطقه نفوذ وسیع تری خواهد داشت و شعاع پرتو افشانی آن در زمینه های مالی ، حمل و نقل و ارتباطات و سایر خدمات برد بیشتری می یابد. (فرید ، 1375 ، 469)

نقش شهری به عنوان عامل بازدارنده و یا تقویت کننده در تعیین حوزه های نفوذ شهری نیز می شود.با توجه به این حوزه نفوذ بخشی از مجموعه ای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی است که منطقه را می سازد می توان گفت که از اهمیت سرشاری به ویژه در برنامه ریزی شهری و منطقه ای برخوردار است ، به طوری که شهر می بایست در مجموعه منطقه نفوذش مطالعه و بررسی شود تا تاثیرپذیری متقابل و هم پیوستگی جامعه شهری و جامعه روستایی به عنوان مکان های استقرار در حوزه نفوذ شهری به صورت موازی و همزمان انجام گیرد. زیرا تحقق سیاست های شهری بدون ملاحظه به رویدادها و چگونگی تحول جامعه روستایی و هماهنگی آن با سیاست های روستایی کاری غیر ممکن و ناشدنی است. زندگی روستایی نیز در ذات خود به عنوان عامل توانا در سازمان دهی نواحی نمی تواند نقشی ایفا کند مگر آنکه با شهر در رابطه باشد و همین روستا وقتی شخصیت جغرافیایی می یابد که تولیدات کشاورزی آن در رابطه با شهر مورد مطالعه قرار گیرد.

از لحاظ جغرافیایی شهرهای ایران امروزه با اتکا به مناطق نفوذ خود تکامل می یابند و بیشتر مراکز شهری و روستایی از نظر اقتصادی و اجتماعی به یکدیگر وابسته هستند. این پیوستگی در هر یک از نواحی جغرافیایی ایران با توجه به تنوع شرایط طبیعی و منابع اقتصادی و پیوند

روابط سنتی شهر کرمان و روستا های اطراف

بعد از فتح ایران به وسیله مسلمین ، طرز تفکر و ایدئولوژی اسلامی در فرهنگ شهرنشینی و نحوه ارتباط روستائیان با شهرنشینان توسعه یافت. در دوران اسلامی برخلاف اختلافات ظاهری در حوه زندگی روستایی و شهری ، به نظر می رسد که شباهت های زیادی در معیشت مردم و وسایل راحتی موجود و عوامل دیگر بین روستا و شهر وجود داشته است. بدین معنی بسیاری روستاها را می توان یافت که خصوصیات شهری را داشته اند و می توان آنها را شهرهای کوچک نامید و بلعکس بسیاری شهرها خصوصیات روستایی را داشته اند. با در نظر گرفتن این عوامل ، تقسیم بندی بین روستا و شهر در دنیای اسلام به راحتی امکان پذیر نیست گرچه برخی جغرافیدانان اسلامی خصوصیاتی را بر شهرها قائل شده اند که این خصوصیات در روستاها وجود ندارد ، مثل وجود مسجد جامع ، گذشته از این شرایط جغرافیایی و اقلیمی گرم و خشک ، این منطقه نوعی رابطه و همبستگی ذاتی بین کرمان و اطراف ایجاد می کرد که مایه حیاتی شهر ، غیر از نیازمندی به محصولات کشاورزی و دامی روستاها ، آبی بود که توسط قنوات از روستاهای اطراف به داخل شهر کشیده می شد ودر واقع شرایط جغرافیایی و طبیعی ناشی از خشکی اقلیم باعث همبستگی و ارتباط طبیعی و ذاتی با روستاها می گردید. هر گونه خللی در رابطه شهر و روستاها منجر به از کار افتادن و قطع منابع آبی می گردید چه طبیعت منطقه به گونه ای نبود که شهر را از نظر آب خودکفا و بی نیاز از سایر نقاط سراپا نگه دارد.

برخلاف این تئوری برخی صاحب نظران غربی که شهر و روستا را دارای موجودیتی مستقل و جدای از هم و حتی متضاد می بینند. در دوره اسلامی انسجام بین شهر و روستا را شاهد هستیم.

از بررسی واقع بینانه رابطه شهر و روستا در دوره اسلامی نتیجه می گیریم که :

1- رابطه شهر و روستا چند جانبه بوده و کنش های متعدد و دو سویه ای میان آن وجود داشته است.

2- از نظر فرهنگی هر دو دارای فرهنگ مشترک اسلامی بودند.

3- از نظر اقتصادی جدایی میان کار و دادوستد و کشاورزی از یک سو ، و کار دادو ستد صنعتی از دیگر سوی در اجتماعات شهری و روستایی به طور کامل پدید نیامده و شواهد نشان می دهند که شهرها کارکرد روستایی و برخی روستاها کارکرد شهری داشته اند.

4- در شهرهایی مثل کرمان سکونت و زندگی اکثریت مالکین روستا در شهر و ارتباط و رفت آمد دائمی مالکین به روستا و آمدن روستائیان به شهر برای رفع نیازهای فرهنگی و اقتصادی باعث پیوند نزدیک تر این دو بهم شده است.

پل وارد انگلیش در تحقیقی که در مورد منطقه کرمان انجام داده است. رابطه اقتصادی شهر کرمان را با آبادی های پیرامون آن مورد بررسی قرار داده است. در بررسی مذکور نشان داده شده که اهمیت رابطه اقتصادی کرمان با آبادی های منطقه مهمتر از رابطه تجاری آن باشد ونواحی سایر مناطق بوده و ثروت شهر بیشتر متکی بر تولیدات محلی و خشکبار ، قالی و غیره بوده است (سلطا نزاده ، 1365 ، ص 23)

این محقق انگلیسی در کتاب «شهرو ده در ایران» که درباره همبستگی در حوضه کرمان ، قبل از اصلاحات اراضی در دهه 1340 مطالعه و پژوهش به عمل آورده است شهرها و روستاهای این ناحیه را اجزای نظام منطقه ای به هم پیوسته دانسته است شهر کرمان در یک نظام بین کوهها در چهارراهی که سیر طبیعت در دشت کرمان ایجاد کرده است با هم تلافی می کنند.

شاید ما بین شهرهای کویری و حاشیه کویری ایران شهر کرمان بیشترین همبستگی و وابستگی را به منطقه دارا باشد و این امر تحمیل کننده حد اعلای شرط پذیری و تبعیت از منطقه بیرون از شهر می شود. در واقع قنات هایی که از دهها کیلومتر فاصله ، آب شهر را تامین می کنند همیشه می توانند از طرف دشمنان ومهاجمین به شهر مسدود شوند ، و موجودیت حیاتی و اقتصادی شهر را در معرض خطرهای جدی قرار دهند چنانچه در زمان حمله آقا محمدخان قاجار به کرمان با اجرای این عمل کرمان به زانو در آمد.

وی درباره رابطه شهر و روستا در منطقه کرمان معتقد است که :

«شهرهای خاورمیانه در عرف ، تقریباً انبارهای تجارت بین المللی توصیف شده اند و درباره تجاری بودن آنها غلو شده است. اما این که هر یک از آنها مرکز منطقه کشاورزی غنی بوده اند و این که تولیدات دستی همچون قالی آنها از مواد اولیه اطراف فراهم می شده ، به ندرت ذکری صورت پذیرفته است».

سکونت گاه های روستایی خاورمیانه و به ویژه کرمان ، ظاهری گمراه کننده دارند چه از دور دست ، مجزا ، دور افتاده و منفرد به نظر می آیند زیرا اراضی خشک آنها را فرسنگ ها از نقاط مسکونی همسایه جدا می کند و خط میان کوید و اراضی مزروعی بسیار روشن است. اما در کرمان سکونتگاه های متکی به خود وجود ندارد اگر تاریخ گذشته منطقه به درستی تفسیر شود معلوم می گردد که هرگز چنین محل هایی وجود نداشته است بلکه تمام این محل های مسکونی ارتباط خود را با شهر کرمان به نسبت های مختلف حفظ کرده اند. بیشتر اهالی شهر کرمان سرگرم جمع آوری و به جریان انداختن مواد خاصی هستند که از منطقه کرمان به دست می آید و کالا ، مواد و خدمات را در این منطقه وسیع توزیع می کنند. شهر کرمان به هیچ وجه یک شهر مجزا و منفردی نیست ، بلکه مراکز اصلی آن الگوی سکونتی است که در یک منطقه سازمان یافته است. سکونتگاه های روستایی در منطقه کرمان از نظر معیشت و ساخت اجتماعی همگون نیستند یعنی آنهایی که شکل آب ندارند زراعتی هستند و دیگران که مراتع وسیع دارند دامپروری اند و برخی دیگر با توجه به شرایط طبیعی و محیطی برای بهره برداری سوختی و یا صیفی کاری طرح ریزی شده اند این تنوع اقتصادی و شغلی باعث رابطه مکملی در رابطه این مرکز با هم می گردد که به نحوی نیازهای خود را مرتفع می سازد.

در واقع مردم منطقه کرمان رابطه نزدیکی با مراکز شهری دارند و بخشی از یک واحد بزرگتر هستند. در نظر آوردن یک سکونتگاه منفرد . در این منطقه که جدا از موقعیت جغرافیائی آن باشد غیر واقعی است.

وجود روستاهای فراوان در منطقه شهری کرمان و به ویژه در نزدکی آن و روابط گسترده و همه جانبه آنها با هم به نحوی در نزدیکی و یکسان کردن روابط شهر و روستای کرمان موثر بوده است ، که می توان آنها را با سکونت گاه های روستائی امروز و یا حومه های اقماری شهرها دارای مشابهت های فراوانی دانست. روستاهائی همچون زریسف ، شاهزاده محمد ، چوبان محله ، سرآسیاب فرسنگی ، باقرآباد ، حسین آباد و روستاهای دیگر رابطه اجتماعی ، اقتصادی دائمی با شهر داشتند و همچون کمربند سبزی بدور کرمان با داشتن باغات وسیع و سرسبز ، محل خرید و رفع کننده نیازهای مردم شهر بودند.

این ارتباطات بعدها با توسعه و گسترش شهر به ارتباطی فیزیکی و از نظر مکانی پیوسته تبدیل گردید که اکنون هر کدام از این مناطق به عنوان یکی از محلات امروزی شهر کرمان به شمار می آیند.(پور احمد، 1370،ص156)

روش شناخت حوزه های نفوذ و محدوده های آن

برای شناخت و تعیین حوزه های نفوذ مستقيم و متقابل شهر با نواحی اطراف از نظر علمی روشهای مختلفی وجود دارد که یکی از این روشها به این شرح می باشد:

- رفت و آمد انواع و سائل نقلیه ای که بین شهر و نواحی اطراف جهان دارد و به سوی نقاط مختلف و با هدف های قضاوت مانند درمان ، آموزش ، تفریح ، کار ، خدمات و امثال آنها در تردد می باشد ، مورد توجه قرار می گیرد.

بعد از اتمام مصاحبه ، باید روی نقشه منطقه ، محل مراجعه وسایل نقلیه ای را که از اطراف به شهر می آیند یا از شهر به اطراف می روند تعیین نموده و آن را به منزله محدوده حوزه نفوذ شهری تلقی کرد.در حقیقت حوزه نفوذ تعیین شده که حوزه مستقیم و تحت تاثیر شهر است به مثابه خود شهر محسوب می شود و کلیه تاسیسات و نیازمندی های آن به صورت متقابل باشد مشترک است و حوزه شهری محسوب می شود. این حوزه و محدوده آن را می تواند یک روستا ، یک شهر ، یک کارخانه یا زمین کشاورزی و یا هر نوع آبادی دیگری که به طور شبانه روزی باشد در ارتباط متقابل است ، تشکیل دهد.(اسماعیل شیعه ، 1386 ، ص 26).

حوزه نفوذ شهر کرمان

محدوده ای که احتیاجات ساکنان آن به طور روزانه و متناوب در شهر کرمان برآورده می شود. «حوزه نفوذ» شهر کرمان محسوب می شود.

حدود31 روستا در حوزه نفوذ شهر کرمان قرار دارند این روستاها عبارتند از :

1- حجت آباد 11- پشت شيران 21- رحيم آباد

2- سعادت آباد 12- درختتنگان 22- زنگي آباد

3- لنگر 13- وامق آباد 23- شرف آباد

4- حسين آباد 14-ده قاضي 24- ده زيار

5- محي آباد 15- نهضت آباد 25- اختيار آباد

6- قناتغستان 16- هوتك 26- ده كافي

7- ده لولو 17- سرآسياب شش 27- كارخانه سيمان كرمان

8- انارستان 18- كاظم آباد 28- كارخانه روغن نباتي زمزم

9- دهو 19- معز آباد 29- ريگ آباد

10- تيزنگ 20- سردر 30- هوانيروز

31- كارخانجات كرمانيت

اهداف سفرهای روزانه به شهر کرمان:

یکی از اهداف سفر به شهر کرمان هدف تجاری (داد و ستد) است و یکی دیگر از اهداف مردم برای سفر به شهر کرمان براي اشتغال است و همچنین برای بازدید از آثار تاریخی می باشد هدف بیشتر مراجعان برای کارهای اداری و درمانی است.

هدف از مراجعه روستائیان به كرمان ادارات و سازمانهای موجود در شهر است. یکی دیگر از اهداف فروش محصولات و تولیدات روستایی در شهر و فراهم ساختن کالا و خدمات مورد نیاز روستائیان به وسیله شهروندان بوده است در شهرستان کرمان تقریباً از روستاها روزانه یک یا چند نفر از ساکنین روستا برای استفاده از خدمات شهری و اداری مستقر در شهر نظیر اشتغال به تحصیل در مراکز آموزش، استفاده از مراکز درمانی ، مراجعه به ادارات واحدهای انتظامی و غیره صورت می گیرد و همچنین برای خرید مایحتاج روزمره و احتیاجات زندگی كه اين معمولاً شامل ساکنین روستاهایی می شود که فاصله نزدیکی به شهر دارند و با حوزه ها و واحدهای تجاری ارتباط دارند. اشتغال در مراکز کاری اطراف شهر کرمان باعث می شود که نیروی کار از شهر برای اشتغال به صورت روزانه به اطراف شهر بروند و با پایان یافتن کار روزانه به محل سکونت خود باز می گردند.در اطراف شهر باغين كارخانه هاي صنعتي سنگين مانند كارخانه سيمان ، صنايع مس، و كارخانه پالايش روغن موتور و تعدادي كارخانه ديگر وجود دارد.شهر باغين به علت داشتن ادارات و مراكز اداري و دولتي در حوزه نفوذ خود، داراي نقش خدماتي و اداري در ناحيه است.

در محور ماهان - محی آباد حدود 10 درصد از افراد برای بازدید از آثار تاریخی ماهان به این شهر مراجعه می کنند وبعضی از روستاییان در این مسیر به روستاهای قناتغستان و لنگر و محی آباد و حسین آباد مراجعه می کنند.

در محور اختیار آباد به کرمان روستاییان برای خرید و کار اداری به شهر کرمان مراجعه می کنند و همچنین در محور کرمان - زرند بیشتر مراجعه کنندگان افراد زرندی هستند. 95-90 درصد هدفشان از مراجعه به شهر كرمان اداری و 5% دیگر متفرقه است. و در محور چترود – کرمان، مردم را برای کارهای اداری به این شهر مراجعه می کنند و 50% از مراجعه کنندگان هدفشان براي اشتغال است.

در محور زنگی آباد بیشتر مهاجرین افغانی برای خرید مایحتاج به شهر می آیند و در محور جوپار- کرمان بیشتر برای اهداف شغلی و برای زیارت به شهر جوپار مراجعه می کنند . در محور باغین - کرمان 80 % مردم باغین برای کارهای اداری و تجاری به کرمان مراجعه می کنند. همچنین هدف 20% از مراجعین (مردم کرمان) به باغين براي كارهاي شغلي است. در محور جاده سیدی افراد روستایی به خاطر اهداف تجاری و درمانی ، اداری به اين شهر مراجعه مي كنند.

اهمیت شبکه حمل و نقل در حوزه نفوذ منطقه

ماکسیمیلین سور اهمیت و شکل یابی سیستم حمل و نقل شهری را با زیر ساخت طبیعی سیستم حمل ونقل ناحیه در رابطه می گذارد و عقیده دارد که محورهای ارتباطی منطبق بر داده های فیزیکی ناحیه در گسترش نفوذ شهر و تسلط آن بر ناحیه کم اثر نیست، علاوه بر این در تسلط همه جانبه ی شهر بر ناحیه تکنیک مورد استفاده ی شهر را نیز نقشی است و بر این اساس راههایی که در ناحیه ی جغرافیایی معینی ایجاد می شود، اعم از این که راه شوسه، آبی و راه آهن باشد، چه بسا که از شرایط فیزیکی چون مسیر دره ها و گذر گاه های طبیعی تبعیت دارد و اصولاً کامیابی اقتصادی شهرها همگام با گسترش راههای ناحیه به سوی شهرها است.

در کشورهایی نظیر ایران که هنوز تاثیرات مادر شهرها روی ناحیه بر مبنای ارتباطات راه آهن به درستی ارزیابی نشده است و یا نقش راه آهن در مقیاس ناحیه یی از لحاظ جا به جایی انسانها در برابر وسایل موتوری خودرو چندان چشم گیر نیست، بیشتر بر داده های آماری وسائل نقلیه ی روی جاده یی، که کم و بیش نیروی انسانی را جا به جا می کند، تاکید می شود و بر این مبنا با مراجعه به مراکز موسسات حمل و نقل جاده یی، ترمینال های بزرگ و کوچک شهری و ایستگاه های گوشه وكنار شهرها که مبدائی برای خروج از شهر و یا ورود بر آن هستند می توان با جابجا شوندگان روزانه جمعیت در بعد و فاصله های متفاوت، در مقیاس ناحیه یی، آشنا شد. ( فرید، 1375، ص 464).

همچنین تعداد مهاجران وارده شده طی 10 سال گذشته به این شهرستان در سال 1385 ، 28643 نفر بوده است .که در جدول شماره ( 1-4 ) نشان داده شده است.

جدول شماره( 1-4 ) تعدا مهاجران وارد شده به شهرستان در سال 1385

جمع	سایر شهرستان های استان	سایر استانها
شهر	آبادی	شهر	آبادی	شهر	آبادی
28651	20433	31951	9183	32333	2359

علت مهاجرت این افراد برای جستجوی کار، انتقال شغلی ، تحصیل، انجام خدمت وظیفه و پیروی خانوار بوده است .

از حیث ارتباطات می توان نفوذ شهر را با میزان رفت و آمدهای سرویس های اتوبوسرانی و دیگر وسایل ارتباطی که با سایرشهرهای ناحیه در رفت و آمدند مورد ارزیابی قرار داد در شهر کرمان 1 پایانه موجود می باشد که تعداد سفرهای انجام شده شهری از این پایانه در سال 1385 ، 53288 مورد بوده است که از این تعداد 53199 مورد با اتوبوس و 44 مورد آن با مینی بوس و 45 مورد آن با سواری انجام شده است و تعداد مسافر جابجا شده در این شهر 1006906 نفر می باشد که از این تعداد 1006284 نفر با اتوبوس و 442 نفر توسط مینی بوس و 180 نفر مسافر توسط سواری صورت گرفته است (سالنامه آماری استان کرمان ، 1385 ، ص 243)

همچنین تعداد مسافرین جابجا شده درون استانی در شش ماهه اول سال 1387، 2564655 نفر بوده است. .(کرمان در یک نگاه ، 1387 ، ص 108)

همچنین فرودگاه بین المللی کرمان براساس تعداد مسافر ورودی و خروجی ، داخلی و بین المللی کنونی در رتبه نهم کشوری قرار دارد.در فرودگاه بین المللی کرمان تعداد پروازهای داخلی و ورودی و خروجی 859 پرواز بوده است و تعداد مسافرین داخلی ورودی و خروجی 124755 نفر بوده است و همچنین تعداد پروازهای بین المللی ورودی و خروجی 129 پرواز بوده است و تعداد مسافرین ورودی و خروجی 24382 نفر بوده است.(کرمان در یک نگاه ، 1386 ، ص 108)

توسعه راهها و وسایل ارتباطی و سرویس های منظم برای مسافرت به تقویت مرکز حوزه نفوذ موثر است. جداول شماره (2-4) تا (12-4) ميزان تردد واقعي روزانه انواع وسايل نقليه ومیانگین سرعت آنها در سه محور اصلي كرمان وبا لعكس در روزهاي پنجم دي و دهم بهمن نشان داده شده است.

جدول شماره (2-4 ).میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور کرمان - ماهان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد روزانه
5/10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
89,7	3008	78,1	278	73,9	246	70,3	310	77,6	361	4203
جمع کل تردد	3008	278	246	310	361	4203

جدول شماره (3-4 ) .میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور ماهان -کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
5/10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	80,8	4206	68	279	59	336	56,9	410	56,3	468	5699
4206	279	336	410	468	5699

جدول شماره ( 4-4 ). میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور باغین –کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
5/10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	99,4	8136	88,4	356	80,3	522	81,8	666	82,7	1155	10835
8136	356	522	666	1155	10835

جدول شماره ( 5-4 ).میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور کرمان - باغین

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
5/10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	97،3	7700	87،1	445	82،6	614	82،9	369	91،8	692	9820
7700	445	614	369	692	9820

جدول شماره (6-4 ).میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور چترود –کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد روزانه
5/10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	74,4	3971	61,8	123	64	154	60,2	248	57,7	423	4919
3971	123	154	248	423	4919

جدول شماره ( 7-4 ) .میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور کرمان- چترود

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
5/.10/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	70	3213	58,3	115	59,3	207	56	196	55	332	4063
3213	115	207	196	332	4063

جدول شماره (8-4 ) .میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور ماهان -کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد روزانه
10/11/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	81	4122	67,9	276	59	333	57	407	56,3	464	5602
4122	276	333	407	464	5602
کرمان-ماهان	2947	258	243	307	358

جدول شماره ( 9-4 ). میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور کرمان-باغین

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
10/11/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	98،1	7620	86،2	395	85،6	555	84،5	423	93،3	644	9637
7620	395	555	423	644	9637

جدول شماره (10-4 ).میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور باغین - کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
10/11/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	98،1	6474	83،8	263	81،3	423	81،8	504	82،7	855	8519
6474	263	423	504	855	8519

جدول شماره (11-4 ).میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور کرمان-چترود

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
10/11/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	69،4	2847	57،6	103	59	202	56،5	243	57،1	316	3711
2847	103	202	243	316	3711

جدول شماره (12-4 ) .میزان تردد واقعی روزانه انواع وسایل نقلیه و میانگین سرعت آنها در محور چترود - کرمان

تاریخ	سواری و وانت	اتوبوس	کامیون دو محورسبک و مینی بوس	کامیون دو و سه محور	کامیون سه محور به بالا	جمع کل تردد
10/11/87	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد	سرعت	تردد
جمع کل تردد	74،4	3810	60،2	111	64،3	160	59	185	57،5	391	4657
3810	111	160	185	391	4657

نقش عوامل موثر در روابط شهر و روستا

خدمات اداری – سیا سی در شهر و روستا

امروزه عملکرد سازمانهای اداری و دولتی از جمله عوامل محسوب می شوند که نه تنها در بافت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی شهر ها تاثیر می گذارند بلکه روستا های کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده و در ایجاد رابطه بین شهر و روستا نیز نقش عمده ای را ایفا می کنند. در این بین آموزش روستاییان جهت انجام کارهای اداری خود چنین سازمان هایی، ارتباط بیشتر آنان را با شهرها را فراهم آورده و به روابط شهری و روستایی افزایش داده است( رضوانی، 1382،ص139)

فعالیت های اداری قدیمی عمده در مرکز شهر و در بخش قدیمی، در محل سابق ارگ و اطراف آن قرار دارد. ادارات نوساز و سازمانهای جدید شهر در سالهای اخیر در قسمت جنوب غربی شهر و بولوار اصلی شهر واقع شده اند. ( پور احمد،1370،ص191)

در سال 1343 صدا و سیمای مرکز کرمان به مرکز کرمان تغییر نام یافت.

و در سال 1350 سیمای مرکز کرمان با یک فرستنده 50 وات که فقط شهر کرمان را تحت پوشش داشت شروع به کار کرد و در سال 1363 فرستنده تلویزیونی بدر راه اندازی شد.

در کرمان نخستین اداره پست خانه در سال 1278 شمسی تاسیس شد. و در سال 1304 ه. ق سیم تلگراف از تهران به کرمان کشیده شد. از سال 1340 ش . اداره پست و تلگراف استان کرمان از نظر تقسیماتی به دو سازمان با عناوین اداره کل پست و شرکت مخابرات استان تقسیم گردید.

اداره کل حمل و نقل و پایانه های استان این ادره از سال 1382 به نام سازمان راه داری و حمل و نقل جاده ای شروع به کار کرد. دفتر آموزش و پژوهش استانداری کرمان در راستای سیاست کاهش تمرکز گرایی در سال 1368 با هدف آموزش مدیران و کارکنان دستگاههای اجرایی منطقه جنوب شرق کشور به عنوان اولین مرکز منطقه ای کشور فعالیت خود را آغاز نمود. نهضت سواد آموزی در شهر کرمان از اوایل 1359 شروع به کار کرد. اداره کل آموزش فنی حرفه ای استان کرمان در سال 1359 در کرمان راه اندازی شد.سابقه اتاق بازرگانی کرمان به سال 1285 شمسی بر می گردد. اداره هواشناسی در حومه شهر کرمان از سال 1327 فعالیت خود را آغاز کرد. جدول شماره (1-4 ) ادارات و سازمانهای دولتی در شهر کرمان را نشان می دهد.

شهرداری کرمان در سال 1300 هجری تاسیس شد. مساحت پارکها و فضای سبز عمومی متعلق به شهرداری 78/1182876 می باشد. مساحت کل فضاهای سبز 42/5442328 متر مربع است.تعداد کل مناطق شهرداری چهار منطقه بوده وسیستم حمل و نقل مسافر شهری(اتوبوسرانی و مینی بوس رانی درون شهری و تاکسی رانی ) ، پایانه ی مسافر برون شهری، یک پایانه و درون شهری متعلق به سازمان اتوبوسرانی شهرداری زير نظر شهرداري مي باشد. (کرمان در یک نگاه، 1387، ص132).

جدول شماره (13-4 ).ادارات و سازمانهای دولتی در شهر کرمان

1- سازمان مدیریت و برنامه ریزی	11- اداره کل صنایع	21- امور عشایری	31- سازمان مسکن و شهر سازی	41- شرکت آب و فاضلاب شهری
2- اداره کل امور اقتصادی و دارایی	12- اداره کل معادن و فلزات	22- بنیاد مسکن	32-سازمان جهاد سازندگی	42- شرکت آب و فاضلاب روستایی
3- استانداری	13- شرکت سهامی آب منطقه ای	23- نهضت سواد آموزی	33- ادره کل راه و ترابری	43- شرکت ملی نفت
4- اداره کل آموزش و پرورش	14- ادره کل بازرگانی	24- اداره کل نو سازی مدارس	34- شرکت مخابرات	44- شرکت گاز
5- اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی	15- مدیریت گمرگات استان	25- سازمان بهزیستی	35- سازمان پایانه های و حمل و نقل جاده ای	45- مرکز بین المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته
6- اداره کل تربیت بدنی	16- مدیریت صنایع دستی	26- ادره کل تعاون	36- ادره کل پست	46- سازمان میراث فرهنگی
7- اداره کل آموزش فنی و حرفه ای	17- اتاق بازرگانی و صنایع و معادن	27- ادره کل حفاظت محیط زیست	37- ادره کل کار و امور اجتماعی	47- سازمان ایرانگردی
8- کمیته امداد	18- ادره کل منابع طبیعی	28- شبکه دامپزشکی	38- اداره کل محیط زیست	48- سازمان اوقاف
9- سازمان کشاورزی کرمان	19- شرکت توزیع نیروی برق	29- نمایندگی شیلات	39- سازمان زیست شناسی	49- بنیاد شهید
10- سازمان جهاد کشاورزی	20- فرودگاه	30- معاونت امور دام و جهاد سازندگی	40- ادره کل تعاون	50- سازمان تامین اجتماعی

ماخذ : برنامه پنج ساله سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی استان کرمان 83-1379،1381)

خدمات اجتماعی و فرهنگی در رابطه شهر و روستا

عوامل اجتماعی و فرهنگی هر یک به نوبه خود در تعیین موضع شهر ها نقش دارند. به عنوان مثال مساجد ، زیارتگاه ها ، آتشکده ها ، کلیسا ها ، امام زاده ها ، و قدمگاه ها که هم در شهر ها و روستا ها وجود داشتند از نقاطی محسوب می شدند که ساکنین شهر ها و روستا ها را به سوی خود جلب می کردند و موجب برقراری رابطه بین شهر و روستا می شدند. در شهر های زیارتی هسته مراکز شهر را بناها و اماکن مقدس تشکیل می دهند که این خود باعث ارتباط روستا و شهر است و همچنین از عوامل فرهنگی شهرها که می تواند بر روستاها هم تاثیرگذار باشد. شهرهای دانشگاهی را می توان نام برد.. همچنین از عوامل فرهنگی دیگر جاذبه های فرهنگی و توریستی است. شعاع عملکرد آموزشی در شهر کرمان بسیار گسترده است. وجود مراکز فرهنگی و آموزشی در شهر کرمان از جمله دانشگاه شهید باهنر و دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور باعث شده این شهر از مهمترین مراکز فرهنگی و آموزشی در کل استان به شمار می رود . و باعث افزایش ارتباط بین روستاها و سایر شهر های استان و حتی کشور شود. درکرمان 142815 خانوار وجود داشته است که این خانوار دارای جمعیتی در حدود 557236 نفر بوده است که از این تعداد 282675 نفر مرد و 274561 نفر زن بوده است.که جمعیت باسواد این شهرستان 453301 نفر بوده است که از این تعداد 234001 نفر مرد و 219300 نفر زن بوده است و تعداد جمعیت بی سواد 46991 نفر بوده است که 19624 نفر آن مرد و 27367 نفر زن بوده اند.

تعداد دانشجویان دانشگاهها و موسسات عالی در کرمان 36777 نفر بوده است که 10902 نفر فوق دیپلم و لیسانس 23211 نفر، فوق لیسانس 2454 ، دکترا 171 نفر و بتقیه اظهار نشده است.

شهرستان کرمان با 89 درصد میزان با سوادی بالاتری را در استان کرمان به خود اختصاص داده است . و تعداد آموزشگاهها و مدارس غیر انتفاعی بر حسب دوره تحصیلی 87-1386 در دوره ابتدایی 192 مدرسه، راهنمایی 132 مدرسه ، متوسطه 272 مدرسه و پیش دانشگاهی 166 مدرسه بوده است.

تعداد جمعیت با سواد 6 ساله وبیشتر در شهرستان 1385 ، 543531 نفر بوده است که 284249 نفر مرد و 259282 نفر زن بوده است . جمع دانش آموزان شهرستان کرمان در سال 87 -1386 ، 145402 بوده است که 73886 پسر و 71516 دختر بوده است کل کارکنان آموزشی 7302 نفر بوده است.

در شهرستان کرمان 6 سینما وجود دارد. تعداد سالنهای وابسته به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهرستان 6 سالن بوده است . نمایشگاههای فرهنگی و هنری برپا شده در شهرستان کرمان 3 نمایشگاه کتاب و 36 مورد نمایشگاه متفرقه بوده است . تعداد کتابخانه های موجود در شهرستان 16 کتابخانه بوده است از امکان مذهبی در شهرستان کرمان 41 مورد اماکن متبرکه اسلامی 315 مسجد و 275 تکیه و حسینیه بوده است اماکن مذهبی اقلیتها سه مورد بوده است . (سالنامه آماری استان 1385)

خدمات اقتصادی در روابط شهر و روستا

یکی از عوامل موثر در تعیین جایگاه و موضع شهر و روستا و رابطه بین آنها نقش دارد، فعالیتهای اقتصادی است. توان اقتصادی با لقوه نواحی مختلف رابطه نزدیکی با پراکندگی شهر ها داشته و در این رابطه عامل ارتباطات و حمل و نقل نقش مهمی را به عهده داشته است. و نقش ارتباطات در انجام امور تجاری و بازرگانی به عنوان عوامل زیر بنایی توسعه اقتصادی شهری ایران فوق العاده مهم است. زیرا توسعه و تحرک بازار و دسترسی به منابع متعدد اقتصادی و محصولات زراعی فقط با ایجاد تسهیلات ارتباطی حاصل می شود. ( رضوانی ، 1382، 125)

شهر کرمان از دیر باز یکی از شهر های بزرگ تجاری ایران به حساب می آمد و در اهمیت آن همین بس که در مسیر جاده های زرین ادویه و دارچین ، راهی که کاروانهای پر باری را به سرزمینهای دور دست مشرق و خاور دور وصل می کرد قرار داشته است. زمان حکومت ارسلان شاه اول سلجوقی یکی از دوره هایی بود که تجارت در کرمان توسعه یافت و مرکز تجار و بازرگانان بود. ( پور احمد ،1370، ص 97)

نظر به اینکه اقتصاد در روستاهای اطراف کرمان مبتنی بر باغداری به ویژه پسته است و با توجه به سهولت رفت و آمد و وجود جاده های مناسب بین روستاهای اطراف کرمان و شهر کرمان ، فاصله به شهر، نقشی مهم در روابط شهر روستا داشته دارد . برای رسیدن به رابطه ای معقول بین شهر و روستا ضروری است به بازسازی ، مرمت و حفظ بازارها پرداخت و نقش آنها را در جهت تهیه و عرضه کالاها ی مورد نیاز روستایی تثبیت نمود. بررسیها نشان می دهد که مراجعات روستاییان به شهر معمولاً برای تهیه مایحتاج عمومی دست همچنین روستاییان برای تهیه محصولات کشاورزی- دامی و خرید بذر و کود به کرمان مراجعه می کنند.

محصولات عمده زراعی شهرستان گندم ، نباتات و محصولات عمده باغی شهرستان پسته میباشد. بخش شهداد از مناطق گرمسیری شهرتان است و کشت خرما و مرکبات در آن رواج دارد. از جمله فعالیتهای صنعتی عمد شهرستان کرمان صنایع پلاستیک صنایع شیمیایی ، سیمان، قطعات پیش ساخته بتنی، تولید آجر، صنایع کانی غیر فلزی، شرکت های مس شهید باهنر، صنایع فلزات اساسی، کارخانه گلنار، شرکت سهامی زمزم آرمان، شرکت شیر پاستوریزه ، صنایع غذایی و آشامیدنی شرکت سهامی فرش، شرکت تولیدی موکت، ترمه، شرکت صنایع پشم، منابع نساجی ، کارخانه کیسه کاغذی و در آخر صنایع چاپ و نشر را می توان نام برد. هم

حوزه نفوذ و روابط شهرو روستا در کرمان

روابط سنتی شهر کرمان و روستا های اطراف

روش شناخت حوزه های نفوذ و محدوده های آن

حوزه نفوذ شهر کرمان

اهمیت شبکه حمل و نقل در حوزه نفوذ منطقه

خدمات اداری – سیا سی در شهر و روستا

خدمات اقتصادی در روابط شهر و روستا

مطالب مشابه :

روزنوشته ها:شنبه21/1/89

حوزه نفوذ و روابط شهرو روستا در کرمان

مصاحبه با دکتر رمضانی - عضو شورای اسلامی شهر

آشنایی با سواحل آنتالیا +تصاویر

عملکرد شش ساله شهرداری و شورای شهر ایرانشهر را بخوانید.

اطلاعيه ‌سازمان ‌سنجش ‌آموزش كشور درباره مراحل مصاحبه و نحوه گزينش معرفي‌شدگان‌ چند برابر ظرفيت‌ رشت