|
مقدمه
در طول ساليان دراز كه از عمر كتابخانهها ميگذرد آنها هميشه فراخور زمان خود، از تكنولوژيهاي نوين و متفاوتي براي بهبود عملكرد و خدمات خود بهره بردهاند. تكنولوژيهايي كه هر كدام در عصر خود تحولي عظيم به حساب ميآمدند: مانند اختراع كاغذ و استفاده از آن به جاي سنگنوشته و كتيبه، فناوري چاپ و در قرن اخير نيز با ورود به عصر اطلاعات و ديجيتال، رايانه نقش فعالي را در كتابخانهها و جستجوها عهدهدار شده است و هم اكنون كتابخانهها با قدم نهادن در دنياي مجازي، از امكانات اين محيط تحت وب، جهت اطلاعرساني و ارائه خدمات بهره ميبرند.
آنچه كه قصد صحبت درباره آن را داريم آشنايي بيشتر با رباتها و نقش آنها در بالا بردن كيفيت زندگي انسان و سهل كردن امور جاري و نيز كاهش خطاي انسان و تهديدهايي است كه پيش روي او قرار دارد. ميخواهيم بدانيم اين فنآوري جديد كه روز به روز جاي خود را در زندگي انسان بيشتر باز ميكند چه جايگاهي در كتابخانهها مي تواند داشته باشد و آيا ميتواند آرزوي ديرين كتابداران و كاركنان زحمتكش كتابخانهها را تبديل به اميد كند و آنها را از بند كارهاي سخت و تكراري، حضور در مخازن سرد و پرغبار و جستجوهاي تمام نشدني برهاند؟ آيا اين ربات مي تواند در مرمت و بازسازي كتابهاي نفيس و اسناد با ارزش به كمك كارشناساني بيايد كه هر لحظه در معرض انواع خطرات ناشي از مواد شيميايي قرار دارند؟ براي آشنايي بيشتر درباره مقوله رباتيك خواندن مقدمه زير خالي از لطف نخواهد بود.
ربات چيست؟
کلمه ربات توسط Karel Capek نویسنده نمایشنامه R.U.R (ربات‌های جهانی روسیه) در سال 1921 ابداع شد. ریشه این کلمه، کلمه چکاسلواکی(robotnic) به معنی کارگر میباشد.
در نمایشنامه وی يك نمونه ماشین، بعد از انسان و بدون دارا بودن نقاط ضعف معمولی او، بیشترین قدرت را داشت و در پایان نمایش این ماشین برای مبارزه علیه سازندگان خود استفاده شد.
البته پیش از آن یونانیان مجسمه متحرکی ساخته بودند که نمونه اولیه چیزی بوده که ما امروزه ربات می‌نامیم.
امروزه معمولاً کلمه ربات به معنی هر ماشین ساخت بشر که بتواند کار یا عملی که به‌طور طبیعی توسط انسان انجام میشود را انجام دهد، استفاده میشود. بیشتر رباتها امروزه در کارخانه‌ها برای ساخت محصولاتی مانند اتومبیل؛ قطعات الکترونیکي و همچنین برای اکتشافات زیرآب یا در سیارات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وقتي صحبت از ربات ميشود آنچه به ذهن خطور ميكند آدم آهني‌هايي شبيه انسان است كه روي دو پا حركت ميكند و فرامين انسان را انجام ميدهد اما واقعيت اين است كه آدم آهني‌ها از نظر تكنيكي ربات نيستند. آدم بخاري در سال 1865 ، آدم برقي در سال 1885، آدم مكانيكي در سال 1893، و آدم آهني از سالهاي 1900 با داستانهاي خيالي مانند جادوگر شهر آز كه جهت سرگرمي كودكان نوشته شده بود وارد تخيلات مردم شدند. تاريخچه نياز انسان به توليد همسان خود به داستانهاي اساطيري و گذشته‌هاي بسيار دور با داستانهاي غير واقعي و غير قابل باور برميگردد. عدم توانايي انسان در توليد شيميايي موجودي متفكر و متحرك منجر به توليد ماشين و دستگاه فيزيكي شده است كه ربات خوانده ميشود. رباتها توانايي انجام برخي از اعمال انسان را دارند و امروزه در سطح وسيع در بخش صنعت و تكنولوژي توسط انسان استفاده ميشوند.
<?XML:NAMESPACE PREFIX = V /><?XML:NAMESPACE PREFIX = O />
قانون توليد و تهيه رباتها بر اساس كتابچه راهنماي رباتيك توسط ايساك آسيموف در 3 ماده اصلي و يك ماده الحاقي كه بعد به آن اضافه شده به نگارش درآمده و دانشمندان، طراحان و مهندسين همچنان با آن موافق هستند. قوانين حاكم بر عمليات رباتها از ديد آسيموف اين چنين است:
قانون صفر ــ هيچ رباتي نبايد به تمدن و بشريت صدمه بزند و يا در حين انجام عمليات شرايطي را به وجود آورد كه به ضرر بشريت و تمدن تمام شود (اين قانون بعد از تدوين 3 قانون اصلي به آنها اضافه شده است).
1ــ ربات نبايد به هيچ عنوان به انسان صدمه بزند و يا در حين انجام عمليات شرايطي را به وجود آورد كه به آسيب ديدن انسان منجر شود.
2ــ ربات بايد دستورات انسان را پيروي كرده و انجام دهد به استثناي دستوراتي كه با قانون شماره يك منافات داشته باشد.
3ــ ربات حق دارد و بايد تا زماني كه [تصميماتش] با قوانين شماره يك و شماره دو منافاتي ندارد به دفاع از هستي و موجوديت خود بپردازد.
بر اساس تعاريف انستيتوي ربات آمريكا هر دستگاه قابل برنامه نويسي، چند منظوره ماهر كه جهت جابجا كردن مواد، قطعات، ابزار و دستگاههاي مخصوص به منظور انجام حركتهاي گوناگون، برنامه نويسي و توليد شده باشد ربات خوانده ميشود. ديكشنري وبستر ربات را وسيله‌اي اتوماتيك كه عمليات آن توسط انسان و يا ماشين ديگري كنترل شود تعريف ميكند.
ربات در موارد زير كاربردهاي بيشتري يافته است:
1ــ اكتشاف و شناسايي
كنجكاوي انسان به كشف ناشناخته‌ها از عوامل جذب دانشمندان به ساخت ربات است. خطرات موجود در اعماق اقيانوس و درياها و فضا كه به خاطر ضعف فيزيكي انسان به تصرف بشر در نيامده، دانشمندان را وادار كرده است تا ماشين‌هايي را بسازند كه با حمل وسايلي مانند سنسور و دوربين به جمع آوري اطلاعات پرداخته و آنها را به دانشمندان برگرداند.
2ــ صنعت
رباتها ميتوانند سريعتر از انسان عمل كنند؛ آنها به خوردن و آشاميدن احتياج ندارند و دستمزدي هم به آنها پرداخت نميشود. ربات ميتواند بدون خستگي و بدون توقف و بسيار سريعتر و با دقتتر از انسان يك كار تكراري را ميليونها بار انجام دهد.
3ــ امور پزشكي
استفاده از ربات در علوم پزشكي در دهه گذشته به پزشكان در هنگام عمل اجازه ميدهد تا دقيقاً به خواسته‌هاي خود برسند. سوراخ كردن استخوان به عمق و شعاع يكصدم اينچ بدون استفاده از ربات غير ممكن است. در 28 فوريه سال 2003 پرفسور مهران انوري پزشك ماهر ايراني توانست با استفاده از تكنولوژي تله رباتيك و سيستم جراحي از راه دور به كمك اينترنت و شبكه مخابراتي تلفن بل كانادا و تكنولوژي سيسكو سيستمز، از بيمارستان سنت جوزف دانشگاه مك مستر واقع در هميلتون انتاريو، بيماري را كه در بيمارستان ديگري در فاصله 250 مايلي در شهر نورت بي قرار داشت مورد عمل جراحي موفقيت آميز قرار دهد.
4 ــ سرگرمي و تفريحات
نقش رباتها در صنعت سينما و تلويزيون غير قابل انكار است. سينما و تلويزيون به دليل خصلت قهرمان پروري از رباتها نقشي خيالي در ذهن مردم تصوير كرده است. سناريو‌هايي مانند افزايش قدرت و هوش رباتها و حمله به تمدن انسان و به كنترل درآوردن زندگي مردم در بعد فيلمهاي سينمايي و بازيهاي ويديويي و كامپيوتري باقي مانده‌اند.
5 ــ اسباب بازيها
ساخت اسباب بازي كودكان با كمك تكنولوژي جديدي كه ربات در تهيه آنها سهم به سزايي دارد از محبوبيت بسياري برخوردار است. يكي ار اسباب بازيهاي رباتيك، فوربي Furby است كه در ايام كريسمس سال 1998 به بازار عرضه شد و همچنان پس از گذشت سالها از محبوبيت آن كاسته نشده است. لگو شركت سازنده اسباب بازي ديگري است كه با كمك MIT توليد شده است. اين اسباب بازي در واقع قسمتهاي مونتاژ نشده رباتي است كه كودكان با نصب قطعات آن يك ربات قابل برنامه نويسي را ميسازند. اليبو، سگ اسباب بازي شركت سوني هم يك ربات است.
6ــ مصارف نظامي و پليس
ارتش و پليس جهت شناسايي و خنثي كردن بمب و مين، جاسوسي از مقر دشمن، قرار دادن دوربين و ميكروفون در موقعيت‌هاي خطرناك كه احتمال صدمه جاني و مرگ دارد از ربات استفاده ميكنند.گوردون جانسون عضو كميته تحقيقات ستاد ارتش آمريكا در مصاحبه‌اي با نشريه نيويورك تايمز در ماه فوريه سال جاري اعلام كرد پنتاگون در سال 2005 تصميم گرفته است تا با صرف هزينه‌اي معادل 127 ميليارد دلار طرح ارتش رباتيك خود را به مرحله اجرا بگذارد. طرح سيستم جنگ آينده، سربازان رباتيك نام دارد و بزرگترين قرارداد در تاريخ آمريكا است. با اجراي اين طرح پنتاگون تا سال 2010 سربازان آمريكايي را در ميدان جنگ با رباتهاي جنگجو تعويض خواهد كرد.
رباتها در جنگ افغانستان و عراق
سرهنگ بروس جت نخستين فرمانده ربات جنگجوي 45 هزار دلاري بود كه در افغانستان به ميدان جنگ فرستاده شد. قبل از افغانستان ماموريت رباتها به عمليات جستجو و نجات، و پشتيباني سربازان در خنثي كردن و يافتن تلههاي انفجاري محدود ميشد.
در پي آغاز جنگ عراق پكبات كه يك ربات هوشمند و قابل كنترل از راه دور است وارد عمليات جنگي و پاكسازي شد و سربازان آمريكايي آن را در يافتن نيروهاي عراقي كه در تونلهاي زير فرودگاه بغداد پنهان شده بودند به كار گرفتند. از ديگر ماموريتهاي پكبات در شروع جنگ عراق، آزمايش و عكسبرداري از تجهيزات باقيمانده ارتش عراق و به دام انداختن نظاميان مخفي شده در ساختمان مركز كشاورزي و شناسايي تلههاي انفجاري و به حداقل رساندن ميزان تلفات نيروهاي ائتلاف مهاجم به عراق بود.
آينده رباتها
اگر چه در حال حاضر كارايي‌هاي انسان و ربات با هم قابل مقايسه نيستند، اما ري كورزويل در مورد آينده عقيده ديگري دارد. او كه نويسنده و متخصص رشته كامپيوتر است در يكي از نوشته‌هاي خود با صراحت اظهار اميدواري كرده است تا سال 2029 انسان با توجه به روند شناخت و ساخت هوش مصنوعي ميتواند رباتي را بسازد كه در هوش و تصميمگيري با انسان برابر باشد. كورزويل معتقد است در سالهاي 2030 انسان خواهد توانست نانوبات Nanobots يا رباتهاي بسيار كوچك را جهت افزايش شعور به مغز خود بفرستد. اين نانو رباتها به اندازه سلولهاي خون هستند و از طريق جريان خون در رگها به مغز انتقال خواهند يافت. كورزويل در مقابل كميته علوم كنگره آمريكا اعتراف كرده است در حال حاضر انسان از چنين تكنولوژي برخوردار است و آن را بر روي تعدادي حيوان نيز آزمايش كرده است. او در ادامه شهادت خود در كنگره آمريكا اضافه كرده است دانشمندان توانسته‌اند با انتقال 7 نانوربات به بدن موش آزمايشگاهي ديابت او را علاج كرده و انسولين را از منفذهاي پوست خارج كنند.
آخرين كتاب كورزويل "شگفتي در راه است، برتري انسان بر بيولوژي" نيز بر اساس پيش بيني‌هاي علمي او نوشته شده است. او در اين كتاب مينويسد در 25 سال آينده نانوبات‌ها در خون جاري در رگها هر نوع بيماري را با نابود كردن عوامل بيماري زا از بين برده و پس از خارج كردن آثار باقيمانده مرض همزمان به مرمت اشتباهات موجود در دي ان اي و ساختار بيولوژيكي انساني خواهد پرداخت.
ربات كتابدار
پس از اين مقدمه نسبتا طولاني ميخواهيم بدانيم سهم كتابخانهها از اين تكنولوژي چيست؟ و كاربرد رباتهاي هوشمند را در حوزه كتابخانه و كتابداري بررسي كنيم و ببينيم اين تكنولوژي چه رهآوردي براي كتابخانهها و كتابداران خواهد داشت و آيا در اين زمينه تا كنون كاري صورت گرفته است يا خير؟
در اينجا اين سؤال مطرح است كه چه دلايلي براي به كارگيري اينگونه سيستمهاي هوشمند دركتابخانهها وجود دارد ؟ آيا اين سيستمها كار روزانة كتابداران را بهبود ميبخشند؟ به عنوان مثال ,يك ربات هوشمند ميتواند به كتابدار در شناخت و بهبود كارايي اموري چون خدمات فني , جستجو در پايگاههاي پيوسته و خدمات دادن به مراجعان، بيشتر ياري رساند؟
Jaume نام ربات كتابداري است كه در آزمايشگاه هوش رباتيك از دانشگاه UJI اسپانيا به وسيله گروه محققان آن دانشگاه و به سرپرستي پروفسور P.del Pobil ساخته شده است.
ربات مورد نظر، داراي ويژگيهايي ميباشد كه اين قابليتها و توانمنديها عبارتند از:
1- بینایی:
این روبات با دارا بودن دوربینها و سنسورها قابلیت مسیریابی در داخل کتابخانه برای سیستمهای باز و بسته را دارا ميباشد.
2- تشخیص کتابها (با دوربین):
این روبات داراي قابلیت تشخیص و تمیز دادن کتابها از یکدیگر به کمک دوربینها میباشد.
3- کار شبانهروزی:
این روبات علاوه بر فعالیت در ساعتهای اداری، قابلیت فعالیت و تشخیص کتابها را در شب نیز دارا است که موجب صرفهجویی زیادی در زمان میشود.
4- بازوهای متحرک:
این روبات دارای دو بازوی متحرک ميباشد که قابلیتهای زیر را امکانپذیر میکند :
1- برداشتن کتابها از قفسه
2- گذاشتن کتابها در قفسه مورد نظر
3- جابجایی کتابها
4- مرتب کردن کتابها
4- مرتب کردن کتاب ها
.jpg)
به هر حال به نظر میرسد پای ربات کتابدار به زودی در کتابخانه ها باز خواهد شد و باید منتظر ان روز ماند تا فواید و مضرات احتمالی ان بهتر دیده و سنجیده شود.
| |
|
|
|
|
|
مطالب مشابه :
کلاس آموزشی روبات کوچولوی من
فروش بسته های آموزشی ربات کوچولوی من ی شرکت آراد کوچولو هایی که دوست دارن بزرگ
همه ی تغییرات از ما آغاز می شود
فرشته کوچولو - همه ی تغییرات از ما آغاز می شود - با احساس وارد شوید. . . . .من دلم
کادر
فرشته ی مهربون می خواد شما رو با قرآن وبازم پیشم بیاین.من کوچولو ها رو خیلی ربات مترجم
دوباره سلام من اوووووومدم!!
فرشته کوچولو - دوباره سلام من فرشته کوچولو وچون شعله ی خورشید درقلبم نور و
« کاربرد ربات ها »
همه ی خواستگاران من بازارچه کوچولو رباتها توانايي انجام برخي از اعمال انسان را
آموزش ساخت حیوانات کاغذی برای بچه های عزیزم
من آموزگار پایه سوم ابتدایی این وبلاگ را تقدیم می کنم به همه ی حیوانات کوچولو بامزه و
برچسب :
ربات کوچولو ی من
