استراتژی خلاقانه با رویکرد درآمد زایی پایدار در شهرداری

همواره برای مدیریت مناسب یک شهر مدیران به دنبال درآمدهایی برای بهتر اداره کردن شهرشان می باشند .شهرداری ها نباید خود را رقیب درآمد مردمی تلقی کنند بلکه با توانمندسازی مردم در کسب درآمد، زمینه ارتقای درآمد خود را فراهم کنند.در آمد زایی سنتی شهرداریها در این وهله از زمان دیگر جوابگوی نیاز شهری نیست وباید فکر جدیدی برای این راه بود و اندیشید که به منابعی تکیه زد که زود گذر و مقطعی نباشد چراکه در آمد زایی و درآمد زایی پایدار را متفاوت است بطوری که زمانی به در آمد زایی پایدار می اندیشیم نمی توانیم از هر منبعی کسب در آمد کنیم و در حقیقت شهرداری موظف است به موضوع در آمد زایی نگاهی بلند مدت و زیر بنایی داشته باشد .در آمد باید به گونه ای کسب شود که حقوق آیندگان پایمال نشود و منابع حیاتی برای نسل های آینده از بین نرود و از همه مهمتر آنکه موجب کاهش کیفیت زندگی شهروندان نیز نشود.بی شک کاهش هزینه های غیر ضروری وتلاش در جهت تعالی و تحول سازمانی در ساختار اداری با بهره گیری از شیوه های نوین علمی و مدیریتی گام نخست در این راه بزرگ است .تداوم در امر خدمات دهی به شهر و شهروندان و افزایش ظرفیت های این مهم نیاز به ایجاد درآمدزایی پایدار دارد.

شناسایی فرصت ها و جایگاه های درآمد زایی و بهره وری مطلوب از این مولفه های نقش بسزایی در ایجاد درآمد زایی پایدار ایفا می کند.درآمدزایی پایدار بدین معناست كه درآمد از منابعی و به گونه ای كسب شود كه حقوق آیندگان نیز در آن به نحو شایسته ای لحاظ شود.سرمایه گذاری در بخش های مختلف باید با رویکرد درآمد زایی پایدار صورت گیرد.گرچه راه های زیادی برای نیل به اعتماد پایدار شهروندان به مدیران شهری و افزایش مشارکت شهروندان وجود دارد، اما قطعا مهمترین آنها رعایت بایسته ها و ایفای نقش خلاقیت از سوی شهرداری برای تامین هزینه های شهر است. شهرداری باید به این سمت حرکت کند که با به کارگیری عقلانیت و خلاقیت، تمام بار هزینه های شهر را بر دوش مردم نیاندازد و با طرح راه حلهای جدید و بدیع، همه هزینه های اجرایی شهر را از عوارض دریافتی و مستقیما از سوی مردم تامین نکند.

برای دستیابی‌به روش‌های مؤثر در تحصیل درآمدهای پایدار در هر سطح مورد انتظار آن هم به‌صورت نهادینه‌شده و با وقت‌گذاری جدی مدیریت جهت سیاستگذاری و نهادینه‌سازی‌ و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز، لازم است که مطالعات پایه‌راهبردی انجام و کرسی نظریه‌پردازی در موضوع مالیه شهری ایجاد شود تا با نقد اصول و مبانی روش‌ها و با شناسایی دقیق ماهیت هزینه‌ها و ماهیت عواملی که می‌توانند فرصت‌های جدیدی خلق کنند و متکی به مدیریت دانش و نوآوری در همه سطوح کوتاه‌مدت، میان و بلندمدت باشند، راهکار‌های عملیاتی پایدار در تأمین منابع مالی مورد بررسی قرار گیرد و نهایتا روش‌ها و مدل‌های جدیدی ارائه شود.

از این رو یکی از راههایی که مدیران شهری در پی توسعه آن در جهت درآمد زایی بر آمدند مدیریت پسماند شهری است . جداسازی پسماندها از قدیم در فرهنگ ایرانی به شكل جداسازی نان خشك و فروش اشیای كهنه و كاربرد فضولا‌ت برای تهیه كود و به عنوان سوخت در شهرها و روستاها مرسوم بوده و رواج شغل‌های كهنه فروشی، نان خشكی و... تأكیدی بر این بحث است.

در ایران جداسازی پسماندهای شهری اغلب به صورت غیر رسمی توسط دوره‌گردها و گاهی اوقات توسط كارگران شهرداری انجام می‌شود. در اكثر شهرهای كشور صنایع بازیافت به صورت ابتدایی و غیربهداشتی وجود دارد. كاغذ و مقوا، پلا‌ستیك، شیشه و فلزات از جمله مواد با ارزشی هستند كه تفكیك می‌شوند و مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرند. غالب صنایع و كارگاه‌های بازیافت غیررسمی به صورت غیربهداشتی و غیراستاندارد در سطح كشور پراكنده هستند و فعالیت سودآوری برای صاحبان این صنایع به شمار می‌آیند. در عوض خطرات بهداشتی و زیست محیطی فراوانی را به دنبال دارد. بنابراین ساماندهی این گروه‌ها و ساماندهی فعالیت آنها می‌تواند در اجرای برنامه‌های بازیافت، شهرداری‌های كشور را یاری كند.

این مدیریت در ایران، از مسایل اصلی شهرداری‌های سراسر كشور محسوب می‌شود و هزینه قابل توجهی را بر مدیریت شهری تحمیل می‌كند. موقعیت‌های متفاوت و تنوع شرایط جغرافیایی در كشور، مسایل و مشكلا‌ت گوناگونی را در خصوص دفع پسماند گریبان‌گیر شهرداری‌ها كرده است.در مطالعات جامع اقتصادی و زیست محیطی و فنی، بازیافت مواد زاید جامد شهری كه توسط وزارت كشور در مناطق مختلف انجام می‌شود، تمام قابلیت‌های بازیافت مواد و انرژی و فرآیندهای مناسب تبدیل پسماندها به كمپوست و مكان‌یابی و زمینه‌های لا‌زم برای سرمایه‌گذاری با توجه به تبعات مثبت و منفی اقتصادی، زیست‌محیطی، بهداشتی، اجتماعی و فنی، فراهم می‌شود. سازمان مذکور به عنوان یکی از زیرمجموعه های حوزه معاونت خدمات شهری شهرداری تهران اجرای تمامی ارکان مدیریت پسماند شهر تهران را بر عهده دارد.برای پایداری و كاركرد صحیح یك سیستم مدیریت پسماند، وجود قوانین و استانداردهای مناسب و كافی كه بر اساس مطالعات و تحقیقات علمی و عملی و نیازهای آینده و ظرفیت‌های موجود تدوین می‌شوند، در تمام مراحل از آغاز تا پایان و پایش مداوم و بهبود سیستم، لا‌زم و ضروری است. قانون مدیریت پسماندهابه تصویب مجلس شورای اسلا‌می‌رسیدو آیین‌نامه اجرایی آن نیز در سال 84 توسط هیأت دولت، تصویب شد.این خود راه کاری مناسب ی بود

درکشورمان به رغم سابقه طولا‌نی سازمان‌های محلی و قدمت تشكیل برخی از شهرداری‌ها به عنوان مسؤولا‌ن مدیریت پسماندهای شهری، در این زمینه فعالیت اساسی و اصولی انجام نشده و تا دهه‌های اخیر تحولا‌ت این امر چندان محسوس و با اهمیت نبوده است.وظیفه روش سنتی مدیریت، دور كردن پسماندهای خانگی و تجاری از محله‌ها و مناطق شهری بود. در آن زمان مردم با روش بسیار ساده برای دفع پسماندهای خانگی با یكدیگر و شهرداری مشاركت می‌كردند. این وضعیت تا دهه 40 شمسی كم و بیش در شهرهای بزرگ كشور ادامه داشت و با تغییر شرایط اقتصادی و اجتماعی در این دهه و افزایش جمعیت شهرها، كمیت و كیفیت پسماندها تغییر یافت. دپوی پسماند در سطح شهر و مكان‌های موقت و همچنین بازیافت‌های غیر قانونی، موجب آلودگی‌های زیست محیطی و بهداشتی برای شهروندان و نارضایتی آنان می‌شد.

این امر موجب تجدیدنظر در قانون قبلی و تصویب قانون شهرداری شد. از این رو شهرداری مكلف است محل‌های مخصوصی برای تخلیه پسماند و نخاله و فضولا‌ت ساختمانی و مواد رسوبی فاضلا‌ب‌ها و نظایر آنها تعیین كند. محل‌های تخلیه پسماند باید خارج از محدوده شهر تعیین شود و محل تأسیس كارخانه‌های تبدیل پسماند به كود به تشخیص شهرداری خواهد بود. از اوایل دهه 60 در شهرهای بزرگ به سیستم مدیریت پسماندهای شهری توجه بیشتری شد و سازمان‌های بازیافت در كلا‌ن شهرها تشكیل شدند. وظیفه اصلی این سازمان‌ها در ابتدا بازیافت مواد و انرژی از پسماند و سامان بخشیدن به مدیریت پسماندهای شهری بود .

بر اساس قانون مخلوط كردن پسماندهای پزشكی با سایر پسماندها و تخلیه و پخش آنها در محیط یا فروش، استفاده و بازیافت این نوع پسماندها، ممنوع است.بازیافت و پردازش، عنصری مؤثر در سیستم مدیریت پسماندهای شهری است و در ایران به معنای واقعی كلمه امری جدید محسوب می‌شود.

فعالیت های كنونی مدیریت پسماند در انجام اقدام‌های اساسی، زیاد موفق نبوده‌ و علت آن ناقص بودن سیستم و عدم توجه به عناصر موظف و پشتیبان سیستم مدیریت پسماندهای شهری است. عدم تفكیك پسماند از مبدا و عدم كاهش پسماند در مرحله تولید و... از جمله موارد نقص در اجراست. ازدیاد جمعیت و توسعه فعالیت‌های اقتصادی به خصوص صنعت، تجارت و... موجبات ازدیاد پسماندها و تغییرات فیزیكی شیمیایی آنها را به وجود می‌‌آورد به طوری كه برنامه‌های جمع‌آوری و دفع پسماند موجود جوابگوی نیازهای شهرها نخواهد بود.مدیران شهری همواره در صدد گشودن راهی برای کاهش هزینه های جمع آوری تا دفع این پسماندها بودند و تا کنون نیز به راهکارهای مناسبی دست یافته اند ولی برای گذر از این مسیر و کاهش هزینه ها می توان با تدابیری مهم شاهد کاهش این نوع هزینه ها باشیم .در مرحله اول فرهنگ سازی در بین مردم می باشد که این نیز یکی از اقدامات موثر است .هرگاه عموم بدانند انباشت بیش از حد پسماند ها هم به زیان خود و هم طبیعتی است که در آن زندگی می کنند و در مرحله بعدی عدم تفکیک آن مصائبی را در دفع آن به وجو می آورد که برای نسل های آینده زیان بار است ،آن گاه می توان به دنبال راهکاری برای کاهش هزینه ها بود .در سال‌های اخیر در چندین شهر مهم از جمله تهران بازیافت پسماند جایگزین دفن پسماند شده است.

توجه به امر بهداشت و سلا‌مت جامعه و رعایت جنبه‌های پیشگیری قبل از درمان بدون توجه به نظام‌های جمع‌آوری و دفع پسماند كه علت اصلی آلودگی در شهرها و روستاهای كشور است، امكان‌پذیر نیست. اشاعه بیماری واگیردار وانواع بیماری‌های پوستی و سرطان‌زا و سكته‌های نابهنگام در جوامع كنونی كه به طور معمول به مواد فساد پذیر و پسماند‌های شیمیایی محیط زیست نسبت داده می‌‌شود، در نتیجه تركیب صدها نوع مواد سمی و عفونت‌زا با پسماند‌های شهری و انتشار آنها در آب، خاك و هوا، در اثر دفع غیربهداشتی است.

وضعیت مدیریت پسماندها در ایران از شرایط مناسبی برخوردار نیست.اجرای برنامه تفكیك از مبدا و موفقیت آن مستلزم مشاركت و همكاری عمومی‌است. فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی‌و تخصصی مستمر در رسانه‌ها و ایجاد روابط عمومی‌فعال و پویا بین مدیریت شهری و شهرداری‌ها با مردم و همچنین همكاری دستگاه‌های اجرایی مختلف با شهرداری‌ها از ضروری‌ترین ابزار اجرای برنامه تفكیك از مبدا و موفقیت آن است. با توجه به محاسن واگذاری امور اجرایی پسماندها به بخش خصوصی باید تمهیدات لا‌زم در این زمینه‌اندیشیده شود.در ایران با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شهرهای مختلف می‌توان از شیوه‌های تركیبی پسماندسوزی، كمپوست، بازیافت كاغذ، پلا‌ستیك، شیشه و فلز و دفن بهداشتی با رعایت استانداردهای لا‌زم استفاده كرد. این روش ها در نهایت می تواند با یک مدیریت استراتژیکی نه تنها کشور را از مشکلات زیست محیطی برای نسل های آینده نجات دهد بلکه هزینه های شهری را کم و درآمد زایی مناسبی برای این مدیران داشته باشد تا بتوانند در مسایل مهم دیگر شهری برای رفاه و سلامتی شهروندان هزینه کنند . مهم‌ترین مشكلات شهرداری‌ها عدم كسب درآمدهای پایدار و متكی به درآمدهای غیرثابت است و شهرداری ها برای برون رفت ازاین مشكل باید به سمت درآمدهای پایدار گام بردارند. البته این مهم نیز مشكلات و معضلات خود را دارد كه در بسیاری از مواقع درد سرساز برای مدیریت شهری است.

استراتژی خلاقانه با رویکرد درآمد زایی پایدار در شهرداری

مطالب مشابه :

استراتژی خلاقانه با رویکرد درآمد زایی پایدار در شهرداری

استراتژی خلاقانه با رویکرد درآمد زایی پایدار در شهرداری

شرح خدمات برنامه ساماندهی سکونتگاههای غیر رسمی و اقدامات توانمندسازی اجتماعات آنها با تاکید بر بهسا

آیین نامه اجرائی قانون ساماندهی حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب 88با اصلاحات بعدی

انجام پایان نامه مقاله و پروپوزال انتخاب موضوع مدیریت شهری

ایین نامه اجرائی قانون ساماندهی و حمایت از تولید د عرضه مسکن

مهندس حسين زهي شهردار زاهدان: با تعهد و ايمان راسخ بر كمبودها وكاستي ها غلبه كرديم

بافت فرسوده