مبانی مسئولیت سازندگان خودرو، مقایسه
مسئولیت در یک تقسیم بندی کلی به دو نوع اخلاقی وحقوقی تقسیم می شود؛ در خصوص مسئولیت اخلاقی باید گفت داشتن پایگاه اخلاقی و دینی و جایگاه آن در نظام ارزشی جوامع آن را از انواع دیگر متمایز می‌کند و در عطف توجه همگان برای پرهیز از اضرار به غیرمرجح است؛ دایره این مسئولیت وسیع تراز قانون ومسئولیت حقوقی است چراکه این نوع مسئولیت گاه مربوط به خدا،گاه مربوط به وجدان وگاه مربوط به افراد دیگر است اما مسئولیت حقوقی فقط مربوط به افراد دیگر است[1]. البته برای پیشگیری از خسارت واصلاح رفتار افراد تکیه بر مسئولیت اخلاقی کافی نیست و باید گفت: «مکتبی جامعیت داردکه علاوه بر ارشادات اخلاقی، راهکارهای مؤثر را در حل منازعات و مشکلات قهری زندگی اجتماعی به انسان هدیه کند».[2]
مسئولیت قانونی به دو شعبه مدنی و کیفری تقسیم می شود؛ هدف از مسئولیت کیفری برقراری نظم وحفظ آن در جامعه است وتحقق آن منوط به وجود نص قانونی خاص است وتحمل آن توسط شخص مجرم موضوعیت دارد و در این مسئولیت به صرف اینکه شخص مرتکب عمل مجرمانه شود مسئول است؛ در حالیکه در مسئولیت مدنی هدف جبران خسارت است ونیاز به نص قانونی ندارد؛ در این نوع مسئولیت افراد دیگر هم می توانند ضرر را جبران کنند و شکایت زیان دیده در آن شرط است.[3]
مسئولیت مدنی خود به دو شعبه قراردادی وقهری تقسیم می شود؛ مسئولیت قراردادی ناشی از تخلف از مفادقرارداد ومسئولیت قهری مسئولیت در برابر قانون است؛ البته نظر به وحدت ماهیت این دو نوع مسئولیت کارکرد مدنی این دو نظام مسئولیتی، مشابه ودارای مبنای قانونی است که توضیح آن در جای خود خواهد آمد.
مبحث اول - تفاوت مسئولیت مدنی بامسئولیت اخلاقی در رابطه با سازندگان خودرو
بنا برنظریکی از نویسندگان در مورد وجه تمایز مسئولیت مدنی از اخلاقی می‌توان موارد ذیل را احصاء کرده و به بیان ویژگی هر کدام از این دو نوع مسئولیت پرداخت[4].
الف) مهم ترین وجه تمایز مسئولیت اخلاقی و مدنی ضمانت اجرای قانونی و قضایی است که در مسئولیت اخلاقی بر خلاف مسئولیت مدنی چنین مسئولیتی وجود ندارد.
ب) مسئولیت اخلاقی صرفاً مسئولیت در برابر وجدان شخص و خداوند است،آن هم با داشتن جنبه‌های اعتقاد به آخرت و باورهای درونی، در حالی که مسئولیت مدنی مسئولیت برای استرداد مال یا حق یا منافع و امتیازات به کسی است که به او ضرر وارد شده است.
پ) دامنه مسئولیت اخلاقی وسیع‌تر از مسئولیت مدنی و فراتر از گفتار و کردار است به گونه‌ای که خداوند در قرآن می‌فرماید: « ... ان بعض الظن اثم ... ».[5] یعنی حتی سوء ظن هم گناه است و در این نوع مسئولیت،مسئولیت در برابر خود و خدای خود مفهوم دارد و قابل تعقیب توسط دیگران نیست. حال آنکه مسئولیت مدنی مسئولیتی در برابر اشخاص است. اشخاصی که زیان دیده‌اند و باید خسارتشان جبران شود.
ت) کسی که مسئولیت مدنی دارد دارای مسئولیت اخلاقی نیست اما عکس آن ممکن است.
ج) در مسئولیت اخلاقی نیت و هدف پاک رافع مسئولیت است حال آنکه در مسئولیت مدنی نیت خوب و یا بد موثر نیست وبا وجود اسباب مسئولیت، تحقق آن حتمی است.
نکته‌ای که در اینجا قابل توجه است این است که مسئولیت اخلاقی در بسیاری از جوامع قوی‌ترین بازدارنده است واگر اینگونه نبود و در نظام‌های ارزشی احساس مسئولیت اخلاقی نقشی نداشت لزوماً هر فرد نیاز به چند مراقب پیدا می‌کرد و آنها نیز به نوبه خود از مراقب بی‌نیاز نبودند و این امری محال است. تعلیمات انبیاء الهی نیز در جهت تربیت انسانی است که محاسبه‌گر خود باشد. پس هر شخص حقیقی و حقوقی مزین به اخلاق، مسئولیت خود را می‌شناسد و عرضه کننده خودرو نیز با این اندیشه جدای از کلیت مورد ادعا نیست.
مبحث دوم – تفاوت مسئولیت مدنی با مسئولیت کیفری در رابطه با سازندگان خودرو
موارد افتراق این دو نوع مسئولیت را می‌توان به شرح ذیل احصاء کرد.[6]
الف) هدف از ایجاد مسئولیت کیفری برای مجرم اغلب دفاع و مراقبت از حقوق جامعه است. در حالی که هدف از مسئولیت مدنی جبران خسارت یا بازگرداندن حقوق اشخاص حقیقی و گاه جامعه به عنوان یک مجموعه است.
ب) مسئولیت کیفری به علت ارتباط آن با جان،مال، آبرووحیثیت متهم زمینه اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها و انحصار مجازات به فرد مرتکب را در ادیان آسمانی و قوانین ملل به وجود آورده است. در حالی که در مسئولیت مدنی قانونگذار به بیان احکام کلی مسئولیت اشخاص اکتفا می‌کند و از حصر آن برای حفظ حقوق افراد و زیان دیدگان خودداری می‌کند.
پ) مسئولیت کیفری به معنای اخص آن،صرفاً متوجه شخص مجرم است، در صورتی که گاهی مسئولیت مدنی اشخاص ناشی از عمل مستقیم خود آنها نبوده بلکه ناشی از افعال و کردار اشخاص دیگر است. گاهی قانونگذار اشخاص دیگری را به جز مرتکب مسئول مدنی قلمداد می‌کند تا حقوق مردم محفوظ بماند.
ت) در مسئولیت‌های کیفری معمولاً مجازات متناسب با تقصیر است در حالی که در مسئولیت مدنی امکان دارد خطایی ناچیز ضرر و زیان بسیار زیادی به بار آورد و عامل ورود ضرر به جبران کامل آن محکوم گردد؛ خواه مقصر باشد و یا نباشد.مسئولیت خودرو سازان وعرضه کنندگان خودرو از این نوع است که به محض اثبات عیب، تقصیر آنها مشخص شده و مسئولیت خسارت متوجه آنها می‌شود و میزان اشتباه و یا خطای آنها ملاک نیست.
ث) در حالت عادی، معمولاً مسئولیت کیفری بدون تقصیر یا سوء نیت جز در مورد جرایم مادی که قصد سوء در آنها فرض است، متصور نیست ولی مسئولیت مدنی بدون تقصیر امری عادی و طبیعی محسوب می‌شود.
ج) بیمۀ مسئولیت‌های کیفری غیرعمدی و مسئولیت‌های مدنی امکان دارد ولی بیمۀ مسئولیت‌های عمدی کیفری امکان ندارد.
چ) در غالب مسئولیت‌های کیفری نمایندۀ جامعه - دادستان یا جانشین او- موظف به تعقیب و صدور قرار متناسب با جرم است؛ در حالی که در مسئولیت مدنی اجباری برای زیان دیده وجود ندارد و زیان دیده می‌تواند از حق خود در مورد تعقیب مسئول زیان صرف نظر کند.
ح) برای ایجاد مسئولیت مدنی باید ضرر وجود داشته باشد یا از مال یا خدمات دیگری به طور مشروع یا نامشروع استفاده شده باشد یا استیلای بر حق غیر به طور عدوانی شده یا به نا حق امتیاز یا مالی در اختیار دیگری قرار گرفته باشد، در حالی که برای ایجاد مسئولیت کیفری ورود ضرر و حتی استفاده مطرح نیست. به صرف این که قانون عملی را جرم بشناسد و برای آن مجازات تعیین کند انجام یا ترک آن عمل جرم بوده و قابلیت مجازات پیدا می‌کند.
خ) مسئولیت مدنی نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی معنا پیدا می‌کند ولی مسئولیت کیفری در مورد اشخاص حقیقی مفهوم دارد؛با وجود این اگر شرکت‌های عرضه کننده خودرو تقصیر عمدی داشته باشند مسئولیت کیفری متوجه مدیران و مسئولان این اشخاص حقوقی خواهد شد.
چ) در مسئولیت مدنی وقتی بحث مسئولیت مطرح می‌شود که زیان دیده مدعی باشد ولی در مسئولیت کیفری به صرف اینکه جرمی واقع شد مسئولیت مطرح می‌شود وعملی شدن مسئولیت او منوط به شکایت مجنی علیه یا عدم گذشت اونیست[7].
د) در دعاوی مسئولیت کیفری نقش قاضی فعال است و دقت و ظرافت در کار او بیشتر است ولی در دعاوی مربوط به مسئولیت مدنی نقش قاضی انفعالی است.[8]
ذ) در رسیدگی به امور مسئولیت کیفری نظام دلایل آزاد مطرح است و در بسیاری موارد این دلایل بدون حضور طرفین بررسی می‌شود ولی در امور مدنی دلایل قانونی و به شیوه تناظری بررسی می‌شود.[9]
[1] - السنهوری، دکترعبدالرزاق احمد، الوسیط جلد اول، چاپ دوم،دارالاحیاء التراث العربی، بیروت لبنان، ،سال انتشار 1964، ص 744.
[2] - یثربی، آیت الله میر سید محمد، سیری در رساله حقوق امام سجاد (ع)، انتشارات فرهنگ آفتاب،سال انتشار 1385، ص277.
[3] - باریکلو، دکتر علیرضا، مسئولیت مدنی، نشر میزان 1387، ص24.
[4] - داراب پور، دکتر مهراب،مسئولیت خارج از قرارداد، انتشارات مجد،1387، ص30 به بعد.
[5]- قرآن مجید،سورۀ مبارکه حجرات، آیه دوازدهم.
[6] - داراب پور، دکتر مهراب، منبع پیشین، ص32 به بعد (ازمورد الف تا خ).
[7] - باریکلو، دکتر علی رضا، منبع پیشین، ص24.
[8] - دیانی، دکترعبد الرسول، ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری، انتشارات تدریس، 1385، ص 5.
[9] - دیانی، دکتر عبد الرسول، منبع پیشین، ص 5.
مطالب مشابه :
مبانی مسئولیت سازندگان خودرو، مقایسه
صدرا - گزیده ی اشعار و مسائل حقوقی ( حقوق خصوصی )
آخرين اخبار
مختصري از كلاه برداري شركت صدرا خودرو - آخرين اخبار - شركت سرمايه گذاري و تامين خودروي صدرا
شرح مختصري از وقايع متقاضيان و شركت
مختصري از كلاه برداري شركت صدرا خودرو - شرح مختصري از وقايع متقاضيان و شركت - شركت سرمايه
آغاز ثبت نام طرح جایگزینی خودروهای فرسوده(صدرا)
آغاز ثبت نام طرح جایگزینی خودروهای فرسوده(صدرا) سایت خودرو
نامه مالباختگان صدرا به دکتر روحانی و بازتاب گسترده آن
در پی ارسال نامه مالباختگان شرکت تامین خودرو صدرا به دفتر نهاد ریاست جمهوری در روز شنبه
مالباختگان "صدرا" به پول خود می‌رسند؟
لطفا این وبلاگ را بخوانید - مالباختگان "صدرا" به پول خود می‌رسند؟ - مالباختگان شرکت صدرا خودرو
ارسال پرونده به آگاهی مرکز
لطفا این وبلاگ را بخوانید - ارسال پرونده به آگاهی مرکز - مالباختگان شرکت صدرا خودرو
حقوق مصرف کننده وتولید کننده در رابطه با کالای خودرو
ادامه موضوع حقوق مصرف کننده و تولید کننده در رابطه با خودرو در کشور ما بخش تولید جوان است
کلاهبرداری جدید شرکت صدرا به روشی دیگر!
مالباختگان شرکت صدرا خودرو. کلاهبرداری جدید شرکت صدرا به روشی دیگر!
برچسب :
صدرا خودرو