معرفی کتاب شهرهای پیاده مدار (سید مهدی معینی)

این کتاب قسمتی از کار تحقیقاتی نگارنده در دوره دکترای شهرسازی بوده وهدف از نگارش آن اهمیت موضوع پیاده است که عموم مردم اعم از خردسال، پیر، جوان ، مرد و زن را در بر می گیرد. حتا آنهایی که همیشه با اتومبیل سفر می کنند مجبورند قسمتی از سفر خود از مبدا یا بر عکس از مقصد را بصورت پیاده طی نمایند. این یک موضوع همگانی است که به همه ارتباط دارد چرا که همه ما راه می رویم.

شهرهای پیاده مدار

(Walkable Cities)

بهار1390

تالیف: سید مهدی معینی

پیشگفتار
مقدمه استاد مدنی پور

بخش اول ( کلیات)

فصل اول-مقدمه
1-1.مقدمه
1-2.تعاریف
1-2-1. پیاده راهها
1-2-2. برخورد عابرین پیاده با هم در معابر پیاده
1-3.   مزایای پیاده روی
1-4.   ویژگیهای عابر پیاده
1-5.   عوامل تاثیرگذار بر حرکت پیاده
1-5-1. تاثیرکیفیت محیطی بر فعالیت هایی پیاده
1-5-2. سرعت - تراکم عابر پیاده و آب و هوا
1-5-3.همواری مسیر پیاده/حفظ انرژی
1-5-4.کیفیت مسیر پیاده
1-6.   حرکت معلولین
1-7.   پیاده از دید مسائل اجتماعی –فرهنگی
فصل دوم - فضاهای شهری مورد استفاده پیاده ها
2-1. مقدمه
2-2. جایگاه خیابان و فضای شهری در طول تاریخ
2-3. دیدگاه نظری در مورد عملکرد اجتماعی خیابان
2-4. اختلاف نظر در نحوه استفاده از خیابان
2-5. انواع خیابان از نظر عملکردی و ویزکیهای آن
2-5-1. خیا بان قابل زندگی
2-5-2. خیابان کا مل
2-5-3. خیابان محل بازی
2-6. جنبه فرهنگی استفاده از خیابان
2-7. جدا سازی پیاده از سواره
2-8. نتیجه گیری
فصل سوم- تاثیر پیاده روی بر عوامل گوناگون
3-1. مقدمه
3-2. پیاده روی و سلامتی
3-3. پیاده روی و تغیییرات آب و هوایی
3-4. نتیجه گیری

بخش دوم (جایگاه پیادگان درایران)
فصل چهارم-مشکلات پیاده مداری در شهر های ایران
4-1. مقدمه
4-2. قوانین مربوط به عابر پیاده در ایران
4-2-1. وضع عابر پیاده از نظر مقررات حقوقی و جزائی ایران
4-2-2. وضع حرکت پیاده و عابر پیاده در مقررات راهنمائی و رانندگی
4-3. وظایف شهرداریها در قبال عابرین پیاده
4-4. تصادفات و رعایت ایمنی آمد و شد عابرین پیاده
4-5. نقش تابلوها در ایمنی پیادگان
4-6. نقش تسهیلات و طراحی در حرکت پیاده
     4-6-1. کمبود و نقص قوانین
4-6-2. ضعف اجرای قوانین و مقررات
4-6-3. ضعف طرح و اجرا
4-7. نتیجه گیری
فصل پنجم- شهرهای جدید ایران با نگاه به حرکت پیادگان
5-1. مقدمه
5-2. پایداری شهرها در زمینه جابجایی و حمل و نقل
5-3. سابقه شهرسازی برای شهرهای جدید در دنیا
5-4. تجربه شهرهای جدید در ایران
5-5. نمونه موفق شهرهای جدید پایدار در جهان
5-6. رویکرد نوین در ایجاد مراکز توسعه ترانزیتی
5-7. نتیجه گیری
بخش سوم (راهکارها)
فصل ششم-اعمال سیاست های مدیریتی برای افزایش سهم جابجایی پیادگان
6-1. مقدمه
6-2. روش های کلی کنترل ترافیک
6-3. سیاست های مدیریتی برای افزایش تحرک نواحی شلوغ و پر ازدحام
6-3-1.    تقویت نواحی استفاده عابر پیاده (کالبدی )
6-3-1-1. محدوده بدون ترافیک جهت بهبود دسترسی به ناحیه کسب و کار مرکزی
6-3-1-2.   آرام سازی ترافیک- وونروف
6-3-2. احیای مجدد مراکز تاریخی و اجتماعی با افزایش تحرک در نواحی کسب و کار مرگزی(اقتصادی)
6-3. نتیجه گیری

فصل هفتم- رویکردهای جدید شهرسازی
7-1. مقدمه
7-2. شهرسازی جدید / توسعه رشد هوشمند شهری
7-3. شهر سرزنده
7-4. شهر ایمن
7-5. شهر پایدار
7-6. شهر سالم
7-7. نتیجه گیری
فصل هشتم- طرح های جامع پیاده
8-1. مقدمه
8-2. منشور عابر پیاده
8-3. اهداف و شاخص های مشترک طرح های جامع پیاده در دنیا
8-3-1. ایمنی/امنیت
8-3-2. پیوستگی و انسجام شبکه
8-3-3. دسترسی
8-3-4. تامین جذابیت محیط
8-3-5. ارتباط مناسب حمل و نقل و کاربری زمین و اهمیت کاربریهای مختلط
8-3-6. سلامت عمومی / آموزش
8-3-7. پایداری محیطی / سرزنده بودن همسایگی ها
8-4. نتیجه گیری

پیوستها
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع لاتین
پیوست ها
پیوست واژگان مرتبط به پیاده
حقوق و مقررات مربوط به پیادگان

پیشگفتار
این کتاب قسمتی از کار تحقیقاتی نگارنده در دوره دکترای شهرسازی بوده وهدف از نگارش آن اهمیت موضوع پیاده است که عموم مردم اعم از خردسال، پیر، جوان ، مرد و زن را در بر می گیرد. حتا آنهایی که همیشه با اتومبیل سفر می کنند مجبورند قسمتی از سفر خود از مبدا یا بر عکس از مقصد را بصورت پیاده طی نمایند. این یک موضوع همگانی است که به همه ارتباط دارد چرا که همه ما راه می رویم.
پیاده روی قدیمی‌ترین شکل جابجائی انسان در فضاست. شهرها از دیر باز بر اساس حرکت پیاده بنا شده اند. با رشد شهرنشینی، گسترش شهرها و پیدایش اتومبیل ، جابجایی پیادگان کاهش یافته اند. شهرهای مدرن در چند دهه اخیر تلاش چشمگیری برای افزایش سهم پیاده روی در نظام حمل و نقل شهری بخصوص برای فواصل کوتاه بجای استفاده از اتومبیل نموده اند.
کتاب حاضر کوششی است تا به معرفی چشم انداز، سیاست و اقدامات اینگونه شهرها بپردازد. تجربیات مورد اشاره با توجه به مسائل مشابه شهرهای ایران با دیگر شهرهای جهان می تواند برای علاقه مندان و دانش پژوهان مسائل مدیریت شهری بخصوص در زمینه حمل و نقل شهری مفید و مورد استفاده قرار گیرند. بطور یقین، بهسازی و نوسازی پیاده راه ها به تنهایی شهرها را پیاده مدار نخواهند ساخت. شهرها نیازمند اقدامات فراتری نظیر افزایش تسهیلات پیاده، ایمنی و دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی برای افزایش سهم پیاده در نظام حمل و نقل خواهند بود.
این کتاب در سه بخش شامل کلیات، تجربه های ایران و راهکارها در 8 فصل تنظیم شده است:
بخش اول اختصاص به کلیات حرکت پیاده دارد. شامل سه فصل می باشد. در فصل اول به تعاریف کلی و موضوع پیاده ، در فصل دوم به موضوع خیابان از نظر عملکردی و نحوه استفاده از آن بعنوان بخش مهم فضاهای شهری که توسط پیادگان مورد استفاده قرار می گیرد اشاره شده است. در فصل سوم تاثیرات پیاده روی بر عوامل گوناگون از حمله سلامتی، پایداری محیط زیست شهری در شهرهای امروزی پرداخته شده است.
بخش دوم که شامل دو فصل می باشد به جایگاه پیادگان از نقطه نظرمشکلات پیاده مداری در شهرهای ایران و شهرهای جدید اشاره شده است. قوانین و مقررات، وضعیت کالبدی، حقوقی و ایمنی مربوط به عابر پیاده در شهرهای موجود و تجارب در شهرهای جدید در ارتباط به تردد پیادگان مورد کنکاش قرار گرفته است.
بخش سوم به راهکارهای بکار برده شده امروزین در کشورهای اروپایی و امریکای شمالی اشاره شده است .این بخش در سه فصل پایانی به این موضوع اشاره دارد . اعمال سیاست های مدیریتی برای افزایش سهم جابجایی عابر پیاده از نظر کالبدی و اقتصادی ، رویکرد جدید شهرسازی به مقوله پیاده و مبانی طرحهای جامع پیاده که در شهرهای پیشرفته اروپا و امریکا اجرا و یا در حال اجراست مورد بحث قرار گرفته است .
امید است مطالب این کتاب آغازی برای پژوهش های بعدی در این زمینه باشد .

سید مهدی معینی
بهار 1390

بازیابی نقش پیاده در شهر

حرکت سریع یکی از بنیادهای شهرنشینی و تمدن معاصر است. با اختراع قطار، سرعت حرکت از یک نقطه به نقطه دیگر تغییر ماهوی پیدا کرد، فاصله زمانی بین شهرها و کشورها کاهش یافت، و تصور جدیدی از فضا و زمان ایجاد شد. مراکز شهرهای اروپا در قرن نوزدهم درهای خود را به روی این اختراع جدید گشودند و ساختار شهر را برای عبور راه آهن و ایجاد ایستگاههای قطار دیگرگون کردند. با ورود اتومبیل به صحنه، حرکت سریع در فضا ابعادی جدید یافت و ساختار شهرها را بصورتی بیسابقه تغییر داد. تعدد امتیازاتی که اتومبیل به سرنشینانش ارائه می کرد چنان بود که برای کسی گویی جای کمترین شبهه ای در قبول کامل آن باقی نمی ماند. در توصیف مشهوری که لوکوربوزیه نوشته، احساس شیفتگی خود را از قدرت اتومبیل در شهر بیان می کند و اعلام می کند که شهری که برای سرعت ساخته باشند شهری موفق خواهد بود. تاریخ شهرهای قرن بیستم را می توان بعضا تلاشی دانست برای میدان دادن به اتومبیل، که در آن شهرهای کهن را زیر و رو کردند و شهرهای نوین را بر اساس دسترسی به اتومبیل ساختند. در ایران این تجربه را در تخریب دیوارها و دروازه های شهرها، در تعریض کوچه ها و ایجاد خیابانهای پهن در بافت قدیمی شهرها، و در احداث بزرگراه ها و جاده های سریع السیر در محله های نوین شهری می توان دید، رویکردی که نفوذی پایدار در هشتاد سال گذشته داشته است.
البته نمی توان در بسیاری از مزایای حرکت سریع اتومبیل شک کرد، ولی باید از مضار آن هم آگاه بود. تاثیر مخرب بر محیط زیست، تخریب آثار تاریخی و میراث فرهنگی، و تاثیر منفی بر سلامت شهرنشینان از جمله این مضارست که علاقه به اتومبیل به همراه داشته است. در اینجاست که وسایل نقلیه عمومی و استفاده سنجیده از فضای شهری نقشی مهم می یابد. علاوه بر این، نباید بها دادن به حرکت سریع چشم ما را بر مزایای حرکت کند، که ویژگی اصلی حرکت در شهرها در طول تاریخ بوده، ببندد. نوع ارتباطی که حرکت پیاده در شهر ایجاد می کند، چه بین افراد و چه با محیط طبیعی و مصنوع اطرافشان، در غنای فرهنگی و اجتماعی زندگی شهری تاثیری چشمگیر دارد، حال آنکه سرنشینان اتومبیل فقط ارتباطی گسیخته و دورادور با محیط اطراف دارند و فقط به آن به چشم منظر زودگذر کنار جاده می نگرند ، همچون فیلمی که در پیش رویشان نمایش می دهند. ابعاد عظیم کلانشهرها، که محل زندگی و کار میلیونها نفر است، مانع از آنست که به صورتی ساده انگارانه آرزوی زندگی در شهرو روستاهای کوچک گذشته را در سر بپروریم و حرکت سریع را با گردش قلم محکوم سازیم. ولی آنچه مورد نیاز است تعادلی جدید در میان روشهای حرکت در شهر است، تا هم محیط طبیعی زیست و هم فضای فرهنگی جامعه امکانات جدیدی یابند.
از این رو، جامعه شهری امروز به مطالعاتی نیازمند است که گذار پیاده در شهر را تحلیل و موشکافی کند، موانعی را که در راه قرار دارد شناسایی کند، و شهرنشینان را به یافتن تعادلی نوین بین روشهای مختلف حرکت در شهر تشویق نماید. کتابی که پیش رو دارید، گامی شایسته است در این راستا، که در آن دوست عزیز آقای دکتر مهدی معینی از طریق گردآوری، تحلیل و ارائه اطلاعات پیاده روی در ایران و استفاده و تحلیل تجربیات جهانی، منبعی مفید فراهم آورده که امید است مایه تشویق دانش پژوهان ایرانی در ادامه این جستار و توجه بیشتر شهرسازان به نیازهای پیاده روی در شهر گردد.
علی مدنی پور
نیوکاسل، فروردین 1390

معرفی کتاب شهرهای پیاده مدار (سید مهدی معینی)

مطالب مشابه :

دکتر مصطفی معینی آرانی

دکتر مهدی معینی کیا استاد جوان علوم تربیتی

آى يو آى ...

شعری از استاد معینی کرمانشاهی

معرفی کتاب شهرهای پیاده مدار (سید مهدی معینی)

پذیرفته شدن 48 چکیده مقاله دریافتی پنجمین همایش تخصصی تاریخ مجلس