فرهنگ اصطلاحات برق

ولتاژ اوليه ، ولتاژ ثانويه
در هر پست ترانسفور ماتور ولتاژ بالاتر را ولتاژ اوليه و ولتاژ پايين تر را ولتاژ ثانويه مي‌نامند.

شبکه هاي فشار قوي عمومي
شبکه هاي فشار قوي عمومي عبارتند از کليه خطوط هوايي يا زميني و پستهاي فشار قوي با ولتاژهاي 11 کيلوولت يا بيشتر که برحسب مورد براي انتقال يا توزيع نيروي برق داير و کلا‌" متعلق به شرکت مي‌باشند.
خطوط و پستهاي هوايي يا زميني با ولتاژهاي 11 ، 20 و 33 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي فشار متوسط ناميده مي‌شوند.
خطوط هوايي يا زميني و پستهاي با ولتاژهاي 63 ، 66 و 132 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي فوق توزيع ناميده مي‌شوند.
خطوط هوايي يا زميني و پستهاي با ولتاژهاي 230 و 400 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي انتقال ناميده مي‌شوند.
فيدر
فيدر عبارت است ازمجموعه اي از وسايل قطع و وصل با ولتاژ اسمي معين که براي دريافت برق از بالادست سيستم برق رساني و تحويل آن به پايين دست سيستم تعبيه مي‌گردد. فيدرها به لحاظ شمول مفاد اين آيين‌نامه به شرح ذيل دسته بندي مي‌شوند:
فيدر در مورد خط فشار متوسط خروجي از پست فوق توزيع عبارت است از تابلو و تجهيزات آن که در اطاق ولتاژ فشار متوسط پست فوق توزيع قرار گرفته و خط فشار متوسط ازآن تغذيه مي‌گردد.
فيدر در مورد خط فشار متوسط انشعابي از خط موجود عبارت است از جداساز (سکسيونر) هوايي و يا يک سري قطع کننده که خط انشعابي از آن طريق تغذيه مي‌شود.
فيدر در مورد خط فشار متوسط خروجي از پست توزيع زميني عبارت است از تابلوي جداساز (سکسيونر) قابل قطع زير بار و يا تابلوي کليد (دژنکتور) که خط خروجي مذکور را تغذيه مي‌نمايد.
فيدر فشار قوي ترانسفورماتور در پست زميني عبارت است از تابلوي کليد (دژنکتور) و يا تابلو سکسيونر فيوزدار که ترانسفورماتور را به شبکه فشار قوي اتصال مي‌دهد.
فيدر در مورد پست ترانسفورماتور توزيع هوايي عبارت است از مجموع قطع‌کننده‌ها و برقگيرها که در محل اتصال خط فشار متوسط به ترانسفورماتور نصب مي‌شوند.
فيدر در مورد خطهاي خروجي فشار ضعيف عبارت است از کليد يا کليد فيوز نصب شده در تابلوي فشارضعيف پست ترانسفورماتور که از طريق آن برق فشارضعيف براي مصرف‌کننده (يا مصرف کنندگان) ارسال مي‌گردد.
چنانچه تابلوي فشار ضعيف داراي بيش از يک خط خروجي باشد، هر کليد فيوز منصوب در ابتداي هر خط خروجي يک فيدر محسوب خواهد شد. در اين صورت بهاي کليد کل اتوماتيک (کليد خروجي ترانسفورماتور) و قيمت تابلو را بايد به نسبت بين کليد فيوزهاي خروجي موجود تقسيم کرد.
خطوط نيرورساني
خطوط انتقال، فوق توزيع و توزيع که شبکه عمومي موجود را با ظرفيت کافي به نقطه تحويل متصل مي‌کنند خطوط نيرورساني ناميده مي‌شوند.
خط سرويس (در شبکه فشار ضعيف)
خط سرويس عبارت است از بخشي از خطوط نيرورساني که مقطع آن متناسب با قدرت انشعاب يا انشعابات متقاضي در نظر گرفته شده است و شبکه فشار ضعيف عمومي يا پست عمومي توزيع را به نقطه تحويل متصل مي‌کند. خطوط سرويس کلا" متعلق به شرکت و در اختيار آن مي‌باشند.
وسايل اندازه گيري و کنترل
اين وسايل عبارتند از: کنتور يا کنتورها، فيوزها، ساعت فرمان و ساير ملحقات و کليه وسايل و دستگاههاي مربوطه که به منظور محدود کردن يا سنجش مقدار توان و انرژي برق (اکتيو و راکتيو)
بر طبق قرارداد در نقطه تحويل نصب مي‌شوند و در اختيار شرکت مي‌باشند. محل نصب اين وسايل در تمامي موارد توسط شرکت تعيين مي‌گردد.
  نقطه تحويل
نقطه تحويل عبارت است از نقطه‌اي که تأسيسات شرکت به تأسيسات مشترک اتصال داده مي‌شود و در آن محل وسايل اندازه‌گيري نصب مي‌گردد.
خطوط نيرورساني و تأسيسات اختصاصي برقي مشترک
خطوط نيرورساني و تأسيسات اختصاصي برقي مشترک عبارتند از: کليه خطوط انتقال و فوق توزيع و توزيع و تمام سيم کشي ها، وسايل و دستگاههاي برقي که بعد از نقطه تحويل واقع شده‌اند. نگهداري و تعمير و کنترل کليه خطوط نيرورساني و تأسيسات اختصاصي برقي مشترک بر عهده او مي‌باشد.
قرارداد برقراري انشعاب برق
قرارداد برقراري انشعاب برق عبارت است از قرارداد منعقده بين شرکت و متقاضي، که بر طبق مفاد آن انشعاب برق داير مي‌گردد.
انشعاب برق
انشعاب برق عبارت است از امکان استفاده مجاز از انرژي الکتريکي که از طريق داير کردن خطوط و وسايل اندازه گيري لازم بر طبق مقررات محقق مي‌شود.
انشعاب برق فشار ضعيف: انشعاب برق فشار ضعيف عبارت است از انشعاب برق يکفاز با ولتاژ 230 ولت و سه فاز با ولتاژ 400 ولت، با تغييرات مثبت و منفي 5 درصد.
انشعاب برق فشار قوي: انشعاب برق فشار قوي عبارت است از انشعاب برق با ولتاژهاي 11 کيلوولت و بيشتر.
تأمين برق
تأمين برق عبارت است از عرضه توان و انرژي مورد تعهد شرکت در قرارداد منعقده در نقطه تحويل با ولتاژ استاندارد و فرکانس 50 هرتز با تغييرات 3/0 مثبت و منفي ، اعم از اينکه مشترک از توان و انرژي استفاده بنمايد يا ننمايد.
انواع انشعابهاي برق
انواع انشعابهاي برق بر اساس نوع فعاليت و کاربري به شرح زير است:
الف) انشعاب برق مصارف خانگي: انشعاب برق براي مصارف خانگي به انشعابي اطلاق مي‌شود که صرفا" به منظور به کار انداختن و استفاده از وسايل و تجهيزات متعارف خانگي در واحدهاي مسکوني داير مي‌گردد. واحد مسکوني در مناطق شهري عبارت است از مکاني براي زندگي که به تشخيص شرکت حداقل داراي يک اطاق و يک آشپزخانه و يک سرويس بوده و ورودي آن (اعم از اينکه در داشته و يا نداشته باشد) مستقل و يا مرتبط به راهروي اشتراکي و سيم کشي آن مجزا باشد. تشخيص واحد مسکوني در روستاها به عهده شرکت مي‌باشد.
ب) انشعاب برق مصارف اشتراکي: اين انشعاب براي به کار انداختن تأسيسات اشتراکي مانند آسانسور، شوفاژ، تهويه مطبوع يا روشنايي عمومي و امثال آن در بلوکها و مجموعه‌هاي ساختماني مسکوني و شهرکهاي مسکوني و صنعتي و عمومي به طور جدا از ساير انشعابات داير مي‌گردد. به هر بلوک و يا مجموعه ساختماني که همه واحدهاي آن داراي کاربري يکسان باشند تنها يک انشعاب براي مصارف اشتراکي واگذار مي‌گردد. در صورتي که تأسيسات اشتراکي بلوک ها و يا مجموعه هايي که چند نوع فعاليت (مسکوني، تجاري، عمومي و غيره) در آنها انجام مي‌شود مجزا باشد مي‌توان بيش از يک انشعاب اشتراکي واگذار نمود.
ج) انشعاب برق مصارف عمومي: انشعاب برق براي مصارف عمومي به انشعابي اطلاق مي‌شود که براي خدمات عمومي به کار رود.
د) انشعاب برق توليد (کشاورزي) : انشعاب برق توليد کشاورزي به انشعابي اطلاق مي‌شود که از نيروي برق براي پمپاژ آبهاي سطحي و زيرزميني و يا پمپاژ مجدد آب براي توليد محصولات کشاورزي استفاده مي‌کند و داراي پروانه معتبر بهره‌برداري از سازمانهاي آب منطقه‌اي نيز مي‌باشد.
1- انشعاب برق چاههاي آب غير کشاورزي: کليه چاههاي آب غير کشاورزي با توجه به کاربردشان برحسب مورد بهاي برق را با تعرفه‌هاي مربوطه پرداخت خواهند نمود.
ه) انشعاب برق توليد (صنعت و معدن) : انشعاب برق توليد (صنعت و معدن) به انشعابي اطلاق مي‌شود که از برق براي به کار انداختن و بهره‌برداري از صنايع، کارخانه‌ها، استخراج معادن، صنايع کشاورزي براي توليد فرآورده‌هاي کشاورزي و دامي در کارگاهها (مشخص شده در تعرفه توليد) و صنايع کوچک و صنوف توليدي که داراي پروانه معتبر بهره‌برداري از سازمانهاي ذيربط هستند استفاده مي‌شود.
و) انشعاب برق تجاري و ساير مصارف: انشعابي که براي محل کسب داير مي‌گردد مشمول اين تعرفه مي‌باشد. ضمنا" مصارف ساير انشعاب هايي که با هيچيک از موارد ديگــر بنــد   1-16-4 مطابقت ندارند مشمول تعرفه تجاري و ساير مصارف است.
ز) انشعاب برق مصارف آزاد: اين انشعاب ويژه متقاضياني است که تمايل به پرداخت هزينه‌هاي عمومي برقراري انشعاب برق را ندارند. بهاي برق مصرفي انشعاب آزاد با توجه به نوع مصرف و انطباق آن با هر يک از موارد "الف" تا "و" بند 1- 16-4 با تعرفه خاص انشعاب آزاد محاسبه و دريافت خواهد شد. برقهاي غيردائم، چراغانيها و تابلوهاي تبليغاتي نيز از جمله اينگونه انشعابات محسوب مي‌گردند.
ح) انشعاب برق براي فروش مجدد: اين انشعاب ويژه مشترکيني مي‌باشد که نيروي برق را به صورت يکجا از شرکتها دريافت و از طريق شبکه تحت مديريت خود مجددا" به مشترکين نهايي به فروش مي‌رسانند.
انواع انشعابهاي برق با توجه به نحوه مديريت مصرف به شرح ذيل بوده و بر اساس تعرفه‌هاي ابلاغي برق مشمول نرخهاي مختلف مي‌گردند.
انشعابات نوع الف : مشترکيني که در اوقات اوج بار با اعلام قبلي شرکت با اعمال مديريت مصرف بار خود را کاهش مي‌دهند.
انشعابات نوع ب : مشترکيني که حتي در حالاتي که بنا بر پيش بيني مرکز کنترل شبکه (جهت جلوگيري از افت فرکانس، افت ولتاژ يا پرباري خطوط و پستها خارج از ميزان مجاز) شرکت ناچار به اعمال خاموشي از پيش تعيين شده مي‌باشد، قطع برق نخواهند داشت.
انشعابات نوع ج : مشترکيني که تنها در 20 ساعت شبانه روز غير از اوج بار از انشعاب خود استفاده مي‌کنند و در ساعات اوج بار (4 ساعت به تشخيص شرکت) از برق استفاده نخواهند کرد.
انرژي تحويلي
مقدار انرژي برقي تحويل شده که توسط وسايل اندازه گيري قرائت مي‌شود، انرژي الکتريکي تحويل شده مي‌باشد. واحد انرژي الکتريکي، کيلووات ساعت است.
دوره مصرف
فاصله زماني دو قرائت متوالي وسايل اندازه گيري، دوره مصرف مي‌باشد.
ماهانه
دوره‌اي است که شامل 30 روز مستمر مي‌باشد.
  بهاي انرژي
مبلغي که بر اساس تعرفه مربوطه بابت انرژي مصرفي مي‌بايد توسط مشترک پرداخت گردد.
رقم ثابت (آبونمان)
مبلغي ثابت که ماهانه بدون در نظر گرفتن ميزان برق مصرفي مي‌بايد توسط مشترک پرداخت شود.
حداقل بهاي برق
مبلغي است که اگر بهاي برق ويا بهاي انرژي و رقم ثابت ( آبونمان) مشترکين با قدرت کمتر از 30 کيلووات بر حسب مورد کمتر از آن باشد ، مبلغ مزبور دريافت خواهد شد.
  قدرت متوسط و لحظه‌اي
نسبت مقدار انرژي مصرف شده به مدت مصرف را قدرت مصرفي متوسط در طي آن مدت مي‌خوانند. قدرت لحظه اي عبارت است از قدرت متوسط در فاصله زمان کوتاهي که بتوان در طي آن مصرف انرژي را ثابت دانست. واحد قدرت کيلووات است.
قدرت قراردادي (مجاز)
قدرتي که در قرارداد تعيين شده و مشترک حق استفاده بيش از آن را ندارد.
حداکثر بار
حداکثر قدرت مصرفي وسايل برقي مشترک که به طور همزمان در نقطه تحويل به کار مي‌افتند يا انتظار مي‌رود به کار بيفتند. واحد سنجش حداکثر بار، کيلووات است.
ضريب قدرت
نمايانگر کيفيت به کارگيري ظرفيت تأسيسات الکتريکي و برابر است با نسبت توان حقيقي به ظاهري. ضريب قدرت مجاز مشترک حداقل 9/0 مي‌باشد و چنانچه کمتر از 9/0 گردد مشترک مي‌بايد نسبت به نصب تجهيزات لازم اقدام نمايد.
ضريب بار (نسبت بار)
عبارت است از نسبت انرژي (کيلووات ساعت) مصرف شده طي يک دوره زماني مشخص به حاصل ضرب حداکثر قدرت مصرفي (کيلووات) و تعداد ساعات آن دوره زماني. ضريب بار معمولا" به صورت درصد بيان مي‌شود.
  فاصله زماني قدرت
مدت زمان مشخصي که قدرت متوسط در طي آن به عنوان قدرت مصرفي منظور مي‌گردد. فاصله زماني قدرت 15 دقيقه تعيين مي‌شود.
  بهاي قدرت
مبلغي که بر اساس تعرفه بابت هر کيلووات (قدرت مصرفي يا قراردادي) مي‌بايد در هر دوره ماهانه پرداخت گردد.
روشنايي معابر عمومي
روشنايي معابر عمومي شامل روشنايي پياده‌روها، خيابانها، کوچه‌ها، بزرگراه‌ها، شاهراه‌ها، پلها و اماکن مشابه مي‌باشد.
محل نصب وسايل اندازه گيري
وسايل اندازه‌گيري و ساير تجهيزات مربوطه در مکان مناسبي با نظر شرکت و بر اساس استاندارد به طريقي نصب مي‌شود که فضاي کار مناسب در همه جوانب وجود داشته باشد. نصب وسايل اندازه‌گيري در داخل ساختمان در صورت تأييد شرکت مجاز خواهد بود.
قرائت وسايل اندازه گيري
قرائت وسايل اندازه‌‌گيري به منظور تنظيم صورتحساب در فواصل تعيين شده، توسط شرکت انجام خواهد شد.
بازفروش برق
عبارت است از فروش برق توسط مشترک (مشترکين) به اشخاص ثالث، در محدوده انشعاب واگذار شده.
تعرفه :
عبارت است از تعرفه‌هاي برق و شرايط عمومي آن. بر حسب مقطع زماني موضوعات، تعرفه‌هاي همان مقطع زماني معتبر بوده ومورد استناد قرار مي‌گيرد.

رشته تابلو سازی و تابلو برق

رشته تابلوسازی رشته ای ترکيبی می باشد و لازم است اينجا عنوان کنم که جزوه يا کتاب مشتملی در مورد تابلوهای برق وجود ندارد البته تعدادی کتاب به زبان انگليسی در اينترنت جهت فروش ديده ام و همانطوری که می دانيم خريد اينترنتی کتب خارجی کمی برای ما ايرانيان مشکل است. اما با توجه به علاقه برخی از دوستانم به اين مبحث ابتدا يک راهنمايی کلی در مورد اين که چگونه می توان با اين مبحث آشنا شد را اينجا عنوان می کنم و در نوشته های بعدی خود نيز در اين زمينه مطالبی خواهم نوشت.

تابلوی برق در حقيقت يک محفظه می باشد که تجهيزات الکتريکی را در بر می گيرد و البته تابلو ها می توانند در بر گيرنده تجهيزات پنيوماتيک نيز باشند مانند شير های برقی ، کمپرسور و ….

به طور کلی لازم به ذکر است که جهت فراگيری فنون مربوط به تابلوهای برق نياز به فراگيری چندين آيتم اصلی می باشد که در ذيل به اختصار عنوان می کنم :

1-     اصول کلی و استانداردهای مربوط به تابلو های برق و محفظه های الکتريکی مانند درجه حفاظتی IP و درجه بندی جداسازی محفظه ها Segregation و مقابله با عوامل جوی و …
2-     اصول تخصصی در مورد تابلو های برق ، مقادير نامی مانند ولتاژ و جريان نامی و ..
3-     آشنايی با تجهيزات الکتريکی و عملکرد آنها و نحوه انتخاب صحيح آنها
4-     آشنايی با تاسيسات الکتريکی وآُشنا با محاسبات مربوطه
5-     آشنايی با دروسی مانند رله و حفاظت سيستم ها – طرح پست الکتريکی و …
6-     آشنايی با طراحی مدارات فرمان و کنترل و لاجيک

جهت فراگيری هر يک از فنون ياد شده لازم است به صورت جداگانه اقدام به فراگيری نمود. البته وقتی تنها در مورد تابلو های برق صحبت به ميان می آيد آيتم های يک و دو فوق الذکر بسيار پررنگ تر می باشند.

البته در حرفه تابلو سازی علوم مهم ديگری نيز نقش دارد که از نام بردن کليه آنها صرف نظر می کنم مانند علم ارگونومی و …..

به صورت کلی در مورد تابلو های برق اصول کلی و استاندارد و همچنين تعاريف کلی وجود دارد و بسيار حائز اهميت است مثلا نوع تابلو از نظر ساختمان آنها به عنوان مثال تابلوهای ايستاده – ديواری – ميزی – رک و … و هر يک از آنها ساختمان منحصر به فردی دارند و کاربرد آنها نيز متفاوت است.

همين جا لازم است به اين نکته اشاره کنم که تشريح کليه مسائل مربوط به تابلو های برق در اين وبلاگ غير عملی است ولی با توجه به تقاضای بسيار دوستانم در پست های بعدی مطالبی را به اختصار بيان خواهم کرد و دوستان علاقه مند با توجه به راهنمايی های من می توانند در اين زمينه تحقيق کنند واطلاعات لازم را بدست آورند و البته می توانند سوالات تخصصی خود را در کامنت ها عنوان کنند و من نيز در صورت امکان راهنمايی خواهم کرد. در اين راستا قصد دارم نرم افزار ها و جزوات و لينک های مربوطه را نيز معرفی نمايم.

تابلوهای برق

انواع تابلوها :تابلوی ايستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته ديواری كه خود اين تابلو ها می توانند اصلی- نيمه اصلی و فرعی باشند.

تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعيف ترانس متصل است.

تابلوی نيمه اصلی :اينگونه تابلو ها ی برق بلوك ساختمانی يا قسمت مستقلی از مجموعه را توزيع و ازتابلوی اصلی تغذيه می شود .

تابلوی فرعی: برای توزيع و كنترل سيستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنايی و غيره به كار می رود و از تابلوی اصلی تغذيه می شود.

معمولا تابلو های موتور خانه از نوع ايستاده و بقيه تابلوها از نوع توكار تمام بسته می باشد (در اين ساختمان تماما" به اين شكل می باشد)در اين ساختمان ليستی تهيه شده كه شامل قطعات مكانيكی و الكتريكی داخلی تابلو می باشد. اين ليست شامل ضخامت ورق - فريم تابلو – روبند- نوع رنگ كاری - جانقشه ای- يرق آلات- نوع تابلو(يك درب- دو درب - نرمال - اضطراری) اسم شركت سازنده تابلو - اسم تابلو – چراغ سيگنال (رنگ – تعداد- وات - نوع لامپ - فيوز ) مشخصات فيوزهای داخل تابلو بعلاوه پايه فيوز – كليد مينياتوری (تكفاز - سه فاز- ولتاژ قابل تحمل )رله- كنتاكتور –كليد گردان (با مشخصات كامل ) مشخصات ترمينال - مشخصات شين فاز - نول- مقره های پشت شين - نوع سيم كشی داخلی تابلو- نوع سيم كشی خط به تابلو - طريقه انتقال سيم در تابلو(ترانكينگ-استفاده از كمربند) استفاده از سيم يك تكه در تابلو – شماره گذاری خطوط روی ترمينال –استفاده از كابلشو . تمام اين عناوين با مشخصات كامل می باشد .وجود اين مشخصات باعث عمر بيشتر تابلو- خطر كمتر و تعويض آسانتر می شود.

· وجود سيم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می باشد .
· خطوط R -S - T به تر تيب با رنگ زرد- قرمز- آبی - سيم نول با رنگ سياه می باشد
· در بعضی از تابلو ها روی درب تابلو ها يك سری كليد وجود دارد START- STOP
يا يك كليد گر دان كه برای روشن و خاموش كردن روشنايی و يا موتور به كار می رود.
· برای تابلو ها دو نوع نقشه می كشند 1 - رايزر دياگرام كه مكان تابلو در آن قيد شده است .2- نقشه داخل تابلو (كه خطوط - فيوز و كليدها در آن كشيده شده است)

نكات مر بوط به رعايت مسائل ايمنی بر اساس نشريه سازمان برنامه و بودجه و يا 110می باشد.

· شين ها با رنگ نسوز رنگ آميز می شود
· كليد ورودی بايد خودكار باشد. در موارديكه از كليد و فيوز جداگانه استفاده شود كليد بايد قبل از فيوز نصب شود . بطوريكه با خاموش كردن كليد , فيوز نيز قطع شود. كليد اصلی حتی الامكان گردان باشد و از فيوز فشنگی استفاده شود.
· سيم كشی داخلی تابلو با سيم مسی تك لا با عايق حداقل 1000ولت با مقطع مناسب انجام شود.
· ارتفاع با لاترين دسته كليد تابلو175 سانتيمتر بيشتر نباشد و همچنين قسمت ميانی از سطح زمين 160 سانتيمتر باشد.
· استفاده از سيم 5/1 برای روشنايی با كليد مينياتوری10 آمپر و سيم 5/ 2 برای پريزبا كليد مينياتوری 16 آمپر می باشد.
· محاسبه كابل از طريق سطع مقطع كه در بخش سوم گفته شد, انجام می گيرد.

فرهنگ اصطلاحات برق

مطالب مشابه :

سیستم خنک کننده تابلو های برق

كاربرد هاديهاي آلومينيومي روكشدار در خطوط هوايي فشار متوسط

الزامات و معيارهاي ارزيابي فني پست¬کمپکت پيش¬ساخته ‏

دانستني هايي درباره برق ساختمان

تابلوهـــــا

اصول ايمني در محيط كار

فرهنگ اصطلاحات برق